Ο Ασόκα, ο επικαλούμενος Μέγας (Ασόκα Βαρντάνα), υπήρξε ο σημαντικότερος Ινδός αυτοκράτορας, στην ιστορία όχι μόνο της Ινδίας αλλά και όλης της νότιας Ασίας. Ήταν ο τελευταίος αυτοκράτορας της Δυναστείας Μαουρύα (Μωρύα στη γλώσσα Χίντι) της Ινδίας, που κυβέρνησε τη χώρα του 50 χρόνια μετά το θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου, από το 273 π.Χ. μέχρι περίπου το 232 π.Χ. (41 έτη), και εγγονός του ιδρυτή της, του Τσαντραγκούπτα Μαουρύα (ο Σανδροκόττος των αρχαίων πηγών). Πατέρας του ήταν ο αυτοκράτορας Μπιντουσάρα, γιος του Τσαντραγκούπτα, και μητέρα του η Νταρμά, μία από τις συζύγους του Μπιντουσάρα.
Ο Ασόκα υπήρξε ένθερμος οπαδός του Βουδισμού και ένας από τους μεγαλύτερους προστάτες και ιεραποστόλους του, μέσω του οποίου και αναδείχθηκε αυτό το δόγμα.
Η αυτοκρατορία του Ασόκα εκτεινόταν από την αρχαία ανατολική Περσία μέχρι τα εδάφη της σημερινής Μιανμάρ, περιλαμβάνοντας όλο το σημερινό Αφγανιστάν, το Πακιστάν (μαζί με το άλλοτε Βαλουχιστάν), όλη την κεντρική και βόρεια Ινδία, και το Μπανγκλαντές. Κέντρο της αυτοκρατορίας του Ασόκα ήταν το αρχαίο βασίλειο Μάγκαντα, που αντιστοιχεί στα εδάφη της σημερινής πολιτείας Μπιχάρ, με πρωτεύουσά του τα Παταλιπούτρα (η σύγχρονη Πάτνα, αρχαία Παλίβοθρα στα ελληνικά), όπως αναφέρεται σχετικά στα δύο σπουδαία ινδικά έπη Ραμαγιάνα και Μαχαμπαράτα, και στα θρησκευτικά κείμενα που ονομάζονται Πουράνες.
Δίγλωσση επιγραφή (Ελληνικά και αραμαϊκά του βασιλιά Ασόκα, που σήμερα φυλάσσεται στο Μουσείο της Καμπούλ
Το όνομα Ασόκα στη Σανσκριτική, σημαίνει συνεκδοχικά αισιοδοξία - ευτυχία [Α (στερητικό) + σόκα (= θλίψη)]. Όλες οι σχετικές αναφορές περί της ζωής και του έργου του Ασόκα βασίζονται κυρίως στις πολυάριθμες επιγραφές νόμων και διαταγμάτων που ο ίδιος κατέλειπε σε διάφορα επίκαιρα σημεία της αυτοκρατορίας του, είτε σε περίτεχνους στύλους είτε σε εμφανείς γρανιτένιους βράχους, και λιγότερο στους βουδιστικούς μύθους που περιλαμβάνουν υπερβολές και κάποιες φαντασιώσεις. Οι επιγραμματικές εντολές που κατέλειπε ο Ασόκα φέρονται σήμερα με την ονομασία «Έδικτα του Ασόκα», ή Ήδικτα του Ασόκα, εκ του λατινικού “edictum”, ή απλούστερα Διατάγματα του Ασόκα, που αποτελούν συλλογή 33 τέτοιων εντολών, αυτών που μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί. Οι δε βουδιστικοί μύθοι περί του Ασόκα φέρονται καταγεγραμμένοι ως παράδοση στο χρονικό της Κεϋλάνης, Μαχαβάμσα (= Μέγα Χρονικό), όπου και αναπτύσσεται το αποστολικό του έργο.
Αποστολές βουδιστών μοναχών την εποχή του Ασόκα
Ο Ασόκα έφερε διάφορους πολιτικούς και θρησκευτικούς τίτλους μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν ο «Προσφιλής των θεών», ο «Αυτοκράτορας των Αυτοκρατόρων», ή «Μέγας Βασιλεύς των Μεγάλων Βασιλέων», ο «Νόμιμος», ο «Δίκαιος», ο «Ηθικός», ο «Αγαπητός» κ.ά. Τα δε εμβλήματά του, το λεοντόμορφο κιονόκρανο του Ασόκα (Ασοκμούντρα), ή ο Ήλιος του Ασόκα, ο λεγόμενος «Νταματσάκρα», αποτελούν σήμερα τα εθνικά σύμβολα της Ινδίας αλλά και του Βουδισμού. Για τους σύγχρονους Ινδούς ο Ασόκα είναι ότι για τους Έλληνες ο Μέγας Αλέξανδρος. Στην ιστορία του Βουδισμού, ο Ασόκα είναι το αμέσως σημαντικότερο πρόσωπο μετά τον Σιντάρτα Γκαουτάμα.
Πηγές
Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τομ.Ε΄, σελ. 843.
Μάριος Βερέττας, Η Ινδία των Ελλήνων, 4η Έκδοση, Εκδόσεις Βερέττα, Ρόδος.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
