Ο Πολ Έρντος (Ουγγρικά: Erdős Pál, 26 Μαρτίου 1913 – 20 Σεπτεμβρίου 1996) ήταν ένας εξαιρετικά παραγωγικός (και διαβόητα εκκεντρικός) Ούγγρος μαθηματικός. Με εκατοντάδες συνεργάτες, εργάστηκε σε προβλήματα Συνδυαστικής, Θεωρίας γραφημάτων, Θεωρίας αριθμών, κλασικής ανάλυσης, Θεωρίας προσεγγίσεων, Θεωρίας συνόλων και Θεωρίας πιθανοτήτων.
Βίος
Ο Πολ Έρντος γεννήθηκε στη Βουδαπέστη, της Ουγγαρίας ως Erdős Pál, [/ɛrdøːʃ/]. Καθώς τα αδέλφια του πέθαναν πριν γεννηθεί, σε ηλικία 3 και 5 ετών αντίστοιχα, ήταν το μόνο παιδί της Άννα και τους Λάγιος Έρντος. Οι γονείς του ήταν αμφότεροι Εβραίοι μαθηματικοί μιας ζωντανής διανοητικά κοινότητας.[11] Στην ηλικία των τριών ετών μπορούσε να υπολογίσει πόσα δευτερόλεπτα, είχαν ζήσει οι φίλοι της οικογένειας (Hoffman 1998). Ο Έρντος από νωρίς ήταν παιδί-φαινόμενο και σύντομα θεωρήθηκε μαθηματική διάνοια από τους συγχρόνους του.
To 1934, ολοκλήρωσε τη διδακτορική διατριβή του στα Μαθηματικά.[12] Εξαιτίας του αυξανόμενου αντισημιτικού ρεύματος έφυγε για το Μάντσεστερ την ίδια χρονιά ως επισκέπτης λέκτωρ. Το 1938, αποδέχθηκε την πρώτη του θέση στην Αμερική ως υπότροφος στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον. Από τότε ανέπτυξε τη συνήθεια να ταξιδεύει από πανεπιστημιόπολη σε πανεπιστημιόπολη. Δεν μπορούσε να μείνει επί μακρόν σε κάποιον τόπο, κάτι που τον χαρακτήρισε αμετάκλητα έως τον θάνατό του.
Τα αποκτήματα δεν σήμαιναν τίποτε για τον Έρντος. Τα προσωπικά του αντικείμενα χωρούσαν σε μία βαλίτσα, όπως υπαγόρευε το ελεύθερο στιλ του. Τα βραβεία και άλλα χρηματικά ποσά που κέρδιζε είτε τα έδινε σε όσους είχαν ανάγκη ή τα ξόδευε σε σημαντικούς σκοπούς. Πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ως περιπλανώμενος, ταξιδεύοντας ανάμεσα σε συνέδρια και τα σπίτια συναδέλφων του σε όλον τον κόσμο. Θεωρείται τυπική εικόνα για τον Έρντος η ξαφνική του εμφάνιση στο κεφαλόσκαλο της πόρτας ενός συναδέλφου του και η αναγγελία το «μυαλό μου είναι ανοικτό». Έμενε όσο χρειαζόταν για να συνεργαστεί μαζί τους σε κάποια δοκίμια και έφευγε λίγες μέρες αργότερα. Σε πολλές περιπτώσεις ρωτούσε τον παρόντα συνεργάτη του ποιον θα έπρεπε να επισκεφθεί κατόπιν.
Ο συνεργάτης του Άλφρεντ Ρένυϊ φέρεται να είπε «ο μαθηματικός είναι μηχανή που μετατρέπει τον καφέ σε θεωρήματα» (αυτή η αναφορά αποδίδεται συχνά στον Έρντος, αλλά φαίνεται πως προέρχεται από τον Ρένυϊ)[13] και ο Έρντος έπινε απίστευτες ποσότητες. Μετά το 1971 άρχισε να πίνει αμφεταμίνες για να διατηρεί το μυαλό του σε εγρήγορση. Ένας από τους πολλούς συναδέλφους του που ανησυχούσαν ο Ρον Γκράχαμ) έβαλε μαζί του στοίχημα $500 ότι δεν μπορούσε να σταματήσει την ουσία για ένα μήνα. Ο Έρντος κέρδισε το στοίχημα, αλλά παραπονέθηκε ότι τα μαθηματικά πήγαν επίσης ένα μήνα πίσω: «Προηγουμένως, όταν κοίταζα ένα λευκό χαρτί ο νους μου γέμιζε με ιδέες. Τώρα το μόνο που βλέπω είναι μια λευκή κόλλα χαρτί». Αφότου κέρδισε το στοίχημα, επέστρεψε στις αμφεταμίνες.
Ο Έρντος είχε το δικό του ειδικό λεξιλόγιο: μιλούσε για «Το Βιβλίο», ένα φανταστικό βιβλίο στο οποίο ο Θεός είχε καταγράψει τις καλύτερες και τις ωραιότερες αποδείξεις μαθηματικών θεωρημάτων. Σε μία διάλεξή του το 1985 φέρεται πως είπε: «Δεν χρειάζεται να πιστεύετε στον Θεό, αλλά θα έπρεπε να πιστεύετε στο Βιβλίο». Ο ίδιος αμφισβητούσε την ύπαρξη Θεού, τον οποίο αποκαλούσε «ο Υπέρτατος Φασίστας».[14] (Όταν τα ουγγρικά στρατεύματα ενώθηκαν με τους Γερμανούς στην επίθεση κατά της Γιουγκοσλαβίας 1941, ένας αξιωματούχος της Ουγγρικής Καθολικής εκκλησίας παρείχε τις ευλογίες του. Αυτό έκανε τον Έρντος να σκεφτεί ότι ο Θεός είναι ο Υπέρτατος Φασίστας). Κατηγορούσε αυτόν τον Υπέρτατο Φασίστα ότι κρατούσε τις καλύτερες μαθηματικές αποδείξεις για τον εαυτό του. Όταν έβλεπε κάποια ιδιαίτερα όμορφη μαθηματική απόδειξη αναφωνούσε, «Αυτό είναι από Το Βιβλίο!».
Με αφορμή τον μεγάλο αριθμό συνεργασιών του Έρντος με άλλους μαθηματικούς, οι φίλοι του συνέλαβαν τη χιουμοριστική ιδέα του αριθμού Έρντος. Ο αριθμός αυτός σχετίζεται με ένα πρόσωπο, περιγράφοντας την απόσταση σε συνεργασίες μαθηματικών δημοσιεύσεων μεταξύ αυτού του προσώπου και του Πολ Έρντος.
Σημειώσεις-παραπομπές
Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) BnF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12371592h. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2016.
MacTutor History of Mathematics archive. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2017.
(Αγγλικά) SNAC. w6q36w1v. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
KNAW Past Members. PE00000161. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Μουσείο Γκούγκενχαϊμ. paul-erdos. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. erdos-paul.
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. d-nb.info/gnd/118994050. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2016.
link.springer.com/chapter/10.1007%2F978-3-642-39286-3_25.
www.vigyanprasar.gov.in/dream/oct2006/English.pdf.
biography.yourdictionary.com/paul-erdos.
Η εβραϊκή κοινότητα της Βουδαπέστης έβγαλε τουλάχιστον έξι αξιόλογους διανοητές πλην του Έρντος: για παράδειγμα ο φυσικός και μαθηματικός Γιουτζήν Βίγκνερ (Wigner Jenő στα Ουγγρικά), ο φυσικός Έντουαρντ Τέλλερ (Teller Ede), ο φυσικός Λήο Τζίλαρντ (Leó Szilárd), ο μαθηματικός και πολυμαθής Τζον φον Νόιμαν (Neumann János), ο φυσικός Ντένις Γκάμπορ (Gábor Dénes) και ο φιλόσοφος Γκέοργκ Λούκατς (Lukács György).
Ο επιβλέπων του Έρντος του στο Πανεπιστήμιο της Βουδαπέστης ήταν ο Λέοπολντ Φέτζερ (ή Fejér Lipót), σύμβουλος επίσης του Τζον φον Νόιμαν, του Τζορτζ Πόλυα και του Πολ Τουράν.
Βιογραφία του Alfréd Rényi από τους J.J. O'Connor και E.F. Robertson.
Schechter, Bruce. My Brain Is Open: The mathematical journeys of Paul Erdos, New York, Simon & Schuster, 1998, 70-71
Βιβλιογραφία
Aigner, M., Ziegler, G.M., Hofmann, K.H.; Proofs from THE BOOK (3/e). Springer, 2004. ISBN 3-540-40460-0.
Hoffman, Paul, The man who loved only numbers. Hyperion, 1998. ISBN 0-7868-6362-5.
The Mathematics Genealogy Project - Paul Erdős
Schechter, Bruce. My brain is open: The mathematical journeys of Paul Erdős. New York: Simon & Schuster, 1998, ISBN 978-0-684-84635-4; paperback ed Touchstone, 2000. ISBN 0-684-85980-7(biography)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Το N είναι ένας Αριθμός: πορτραίτο του Paul Erdős
Επισκόπηση της ζωής του Έρντος από την Αμερικανική Μαθηματική Εταιρεία
Jerry Grossman at Oakland University. The Erdös Number Project
Ο άνθρωπος που αγαπούσε μόνο τους Αριθμούς - Royal Society Public Διάλεξη του Paul Hoffman (RealVideo)
Η βιογραφία του στο Hungary.hu
Washington Post
Μια προσφορά στον Paul Erdős (ανέκδοτα)
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
