.
Η Επιχείρηση Σαφάρι (γερμανικά: Unternehmen Safari) ήταν μια γερμανική στρατιωτική επιχείρηση κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, με στόχο τον αφοπλισμό του Δανικού Στρατού. Οδήγησε στη διάλυση του Βασιλικού Δανικού Πολεμικού Ναυτικού και στην κράτηση όλων των Δανών στρατιωτών. Οι δανικές δυνάμεις είχαν 23-26 νεκρούς, περίπου 40-50 τραυματίστηκαν και 4.600 συνελήφθησαν.[1] [2] Από τους περίπου 9.000 Γερμανούς που ενεπλάκησαν, ένας σκοτώθηκε και οκτώ τραυματίστηκαν, αν και ο αριθμός μπορεί να ήταν 11 νεκροί και 59 τραυματίες. [3] [1] [4]
Ιστορικό
Περιπολία Γερμανών μετά την κήρυξη του στρατιωτικού νόμου, στις 29 Αυγούστου 1943
Κατά τα πρώτα χρόνια του πολέμου, η Δανία ήταν γνωστή ως πρότυπο προτεκτοράτο, κερδίζοντας το ψευδώνυμο Sahnefront ("αφρόκρεμα") λόγω της σχετικής ανοχής της κατοχής και της άφθονης ποσότητας γαλακτοκομικών προϊόντων [5]. Ο στρατηγός Χέρμαν φον Χάνεκεν, επικεφαλής των γερμανικών χερσαίων δυνάμεων στη Δανία, ήθελε να αφοπλιστεί ο Δανικός Στρατός. Εάν οι Σύμμαχοι εισέβαλαν, οι δανικές δυνάμεις θα μπορούσαν να παρεμβαίνουν στις γερμανικές προμήθειες και επικοινωνίες. Τα σχέδια για αφοπλισμό του Δανικού Στρατού καταρτίστηκαν αρχικά τον Ιούνιο του 1943 και μέχρι τον Ιούλιο ήταν σχεδόν έτοιμα. [6]
Ο αντιναύαρχος Χανς-Χάινριχ Βούρμπαχ, ο ανώτερος Γερμανός ναυτικός αξιωματικός στη Δανία, αντιτάχθηκε στο σχέδιο. Οι Δανοί ήταν συνεργάσιμοι και το Δανικό Ναυτικό αντιμετώπιζε πολλές ναυτικές ευθύνες, των οποίων η αντικατάσταση θα κόστιζε στο Γερμανικό Ναυτικό πόρους και ανθρώπινο δυναμικό[6].
Η κατάσταση στη Δανία επιδεινώθηκε το καλοκαίρι. Στις 28 Ιουλίου ένας Δανός εργάτης βομβάρδισε έναν Γερμανό φορτηγό στο ναυπηγείο του Οντένσε. Οι εντάσεις μεταξύ των Γερμανών - που ήθελαν να φρουρήσουν το πλοίο - και των Δανών εργατών αυξήθηκαν, με αποκορύφωμα την "εξέγερση του Αυγούστου". Μέχρι το τέλος του μήνα, οι γερμανικές και δανικές Αρχές δεν μπόρεσαν να ελέγξουν τις αναταραχές σε πολλές πόλεις της χώρας. [7]
Οι Γερμανοί αποφάσισαν αργά να αφοπλίσουν το Δανικό Ναυτικό. Ο Βούρμπαχ δεν μπόρεσε να ενημερώσει τους υφισταμένους του για την επιχείρηση μέχρι τις 16 Αυγούστου. Ο προγραμματισμός διήρκεσε έως τις 26 Αυγούστου[6]. Οι Γερμανοί κήρυξαν τη Δανία "εχθρικό έδαφος" στις 28 Αυγούστου[8] [9]. Η δανική κυβέρνηση διαλύθηκε, το σχέδιο του Χάνεκεν εφαρμόστηκε και επιβλήθηκε στρατιωτικός νόμος. [9]
Επιχείρηση
Ο στόχος της επιχείρησης ήταν ταυτόχρονα να συλλάβει και να αφοπλίσει τις Δανικές δυνάμεις και να τις αποτρέψει να βοηθήσουν πιθανή εισβολή των Συμμάχων. [2]
Στρατός
Η επιχείρηση ξεκίνησε στις 04:00 με δράσεις σε κάθε στρατιωτική βάση της Δανίας. Ο Δανικός στρατός αιφνιδιάστηκε με αποτέλεσμα να αντισταθεί περιορισμένα. Σε πολλές περιπτώσεις, οι στρατιώτες παραδόθηκαν αμαχητί, αλλά σε κάποιες άλλες έγιναν μάχες. Στους στρατώνες στο Νέστβεντ, όπου βρισκόταν ο μελλοντικός πρωθυπουργός της Δανίας Άνκερ Γιόργκενσεν, δύο Δανοί στρατιώτες έχασαν τη ζωή τους.[10]
Όταν οι γερμανικές δυνάμεις προσπάθησαν να εισέλθουν στο οπλοστάσιο στην Σκοπευτική Σχολή, πραγματοποιήθηκε ανταλλαγή πυρών και τρεις Γερμανοί σκοτώθηκαν.[11][12] Η βασιλική οικογένεια της Δανίας βρισκόταν στο Ανάκτορο Σόργκενφρι, όταν οι Γερμανοί, υπό τη διοίκηση του υπολοχαγού Έντουαρντ Ρίτερ φον Σλάιχ, επιτέθηκαν στο ανάκτορο. Η ανταλλαγή πυρών είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο επτά Γερμανών. [4]
Ναυτικό
Το Peder Skram βυθισμένο στο λιμάνι της Κοπεγχάγης
Μετά από ένα περιστατικό, όπου το Ναυτικό αναγκάστηκε να δώσει έξι τορπιλοβόλα στους Γερμανούς, είχε προγραμματιστεί η διάλυση των πλοίων στις 5 Φεβρουαρίου 1941. [13] [14] Ο Αντιναύαρχος Βέντελ, ο επικεφαλής Δανός αξιωματικός του Ναυτικού, εξέδωσε εντολές ότι, σε περίπτωση που οι Γερμανοί επιχείρησαν να καταλάβουν το στόλο, τα πληρώματα έπρεπε να προσπαθήσουν να πλεύσουν για τη Σουηδία ή - αν αυτό δεν ήταν δυνατό - να καταστρέψουν τα πλοία τους[15].
Στις 04:08, το μήνυμα K-N-U στάλθηκε από την Ανώτατη Διοίκηση της Δανίας, προειδοποιώντας τα πληρώματά τους ότι η γερμανική επιχείρηση πρόκειται να ξεκινήσει. Η πρώτη έκρηξη συνέβη στις 04:13, καθώς το Ναυτικό κατέστρεψε τα πλοία τους στο λιμάνι, ενώ τα πλοία στη θάλασσα προσπάθησαν να διαφύγουν σε ουδέτερα ή συμμαχικά ύδατα. Το Niels Juell αναχαιτίστηκε και οδήγησε στη Μάχη του Ίσεφιορδ.[16] Από τα πενήντα δύο πλοία στο Δανικό Ναυτικό στις 29 Αυγούστου, δύο ήταν στη Γροιλανδία, τριάντα δύο καταστράφηκαν, τέσσερα έφτασαν στη Σουηδία και δεκατέσσερα τα πήραν χωρίς ζημιές οι Γερμανοί[17]. Εννέα Δανοί ναυτικοί σκοτώθηκαν και δέκα τραυματίστηκαν. [18] [19] [20]
Συνέπειες
Διάσωση του ναρκαλιευτικού MS 8
Συνολικά 4.600 Δανοί συνελήφθησαν, αν και μερικοί αργότερα κατάφεραν να διαφύγουν. [2] Περίπου 23-26 Δανοί σκοτώθηκαν και άλλοι 40-50 τραυματίστηκαν.[1] Οι Δανοί μπόρεσαν να καταστρέψουν 32 σκάφη, ενώ από 6 ή έως και 13 διέφυγαν και 14 λαφυραγωγήθηκαν από τους Γερμανούς.[2] [18] [19] Όπως οι ίδιοι οι Γερμανοί ανέφεραν τις δικές τους απώλειες ήταν ένας νεκρός και οκτώ τραυματίες. Ωστόσο άλλες πηγές αναφέρουν ότι οι απώλειες μπορεί να ήταν 11 νεκροί και 59 τραυματίες. [3] [1] [4]
Οι Γερμανοί είχαν πάρει τον έλεγχο της Δανίας και μπορούσαν να επεκτείνουν την Τελική Λύση στη χώρα, οδηγώντας στην απέλαση και τελικά τη εξουδετέρωση των Δανών Εβραίων από την Αντίσταση.[21] Ο Αντιναύαρχος Βέντελ συνέχισε την υπηρεσία του ως Διευθυντής του Υπουργείου Ναυτικού έως την απελευθέρωση το 1945. [22]
Δημιουργήθηκε το Μικρό Γενικό Επιτελείο, ένα κίνημα αντίστασης στη Δανία από αξιωματικούς, με σκοπό τη συγκέντρωση πληροφοριών. Οι στρατιώτες, που διέφυγαν στη Σουηδία, δημιούργησαν την Εξόριστη Δανική Ταξιαρχία: εκπαιδεύτηκαν εκεί μέχρι το τέλος του πολέμου και επέστρεψαν για να πολεμήσουν κατά τη διάρκεια της απελευθέρωσης. Τα πλοία, που κατάφεραν να ξεφύγουν, έγιναν μέρος του Δανικού Στόλου, ενώ οι Γερμανοί κατάφεραν να ανακτήσουν πολλά από τα βυθισμένα πλοία. Οι Γερμανοί κατέλαβαν επίσης το στρατόπεδο Χόρσεροντ, όπου φυλακίστηκαν Δανοί κομουνιστές. Περίπου 150 από αυτούς στάλθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Στούτχοφ στη Γερμανία. [9]
Κληρονομιά
Εορτασμός στο Ballonparken, 29 Αυγούστου 1946
Στις 29 Αυγούστου 2003, ο πρωθυπουργός της Δανίας Άντερς Φογκ Ράσμουσεν έβγαλε ομιλία ενώπιον του προσωπικού και φοιτητών της Βασιλικής Ναυτικής Ακαδημίας της Δανίας. Επαίνεσε τη διάλυση του Ναυτικού και την παραίτηση της κυβέρνησης κατά τη διάρκεια της Επιχείρησης Σαφάρι, υποστηρίζοντας ότι οι ενέργειες βελτίωσαν την άποψη των Συμμάχων για τη Δανία.[23]
Παραπομπές
Hillingsøe 2003b.
Christensen n.d.
Nørby 2013a.
Otzen 2015.
Poulsen 1991, σελ. 379.
Grooss 2017, σελ. 198.
Grooss 2017, σελ. 196.
Voorhis 1972.
Larsen 2003.
«NEKROLOG: Hele Danmarks Anker er død». Dagbladet Information (στα Δανικά). Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2016.
«Tender documents for Christian Voldgade 8» (PDF). forsvaret.dk/ (στα Δανικά). Defence Estates and Infrastructure Organisation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 1 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2016.
Laier 2003.
Nørby 2013b.
Balsved, Johnny E. «The Order to Scuttle the Navy's Ship». navalhistory.dk (στα Δανικά). Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2016.
Koburger 1994, σελ. 60.
Balsved, Johnny E. (10 Φεβρουαρίου 2002). «Artillery-ship Niels Juel Attacked Multiple Times by German Bombers». Naval History (στα Δανικά). Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2017.
«Danish Military History website». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2020.
Nørby, Søren (27 Νοεμβρίου 2013). «Scuttling of U-boat Havfruen 29 August 1943». Dansk Militærhistorie (στα Δανικά). Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2017.
Nørby 2013c.
Nielsen 2013.
United States Holocaust Memorial Museum. «King Christian X of Denmark». ushmm.org. United States Holocaust Memorial Museum. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2016.
Grooss 2017, σελ. 200.
Holbraad 2017.
Βιβλιογραφία
Christensen, Christina Mølgaard (n.d.). «Operation Safari». Danmark under besættelsen og befrielsen (στα Δανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Σεπτεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2016.
Grooss, Poul (2017). The Naval War in the Baltic 1939–1945. Seaforth. ISBN 978-1-52670-002-5.
Hillingsøe, Kjeld Georg (1 Ιουνίου 2003). «Det danske forsvar april 1940 til 29. august 1943». Krigsvidenskab (στα Δανικά). Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2017.
Hillingsøe, Kjeld Georg (29 Αυγούστου 2003b). «Hvad var det, der skete den 29. august 1943 tidligt om morgenen?» (στα Δανικά). Danish Armed Forces. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2007.
Holbraad, Carsten (2017). Danish Reactions To German Occupation. University College London Press. ISBN 978-1-911307-49-5.
Koburger, Charles W. (1994). Naval Warfare in the Baltic, 1939-1945: War in a Narrow Sea (illustrated έκδοση). Praeger. ISBN 9780275950279.
Laier, Bengt (2003). «29 August 1943» (PDF). panterensbastion.dk (στα Δανικά). Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2016.
Larsen, Jørgen (29 August 2003). «Operation Safari». Berlingske. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 July 2019. Ανακτήθηκε στις 4 July 2019.
Lyngby, Thomas· Mentz, Søren· Nørby, Søren· Seerup, Jakob (2010). Danmarks Største Søhelte (στα Δανικά). Forlaget Gad. ISBN 978-87-12-04513-7.
Nielsen, Sune Wadskjær (27 Νοεμβρίου 2013). «Mutiny attempt on board torpedo boat Sælen». Dansk Militærhistorie (στα Δανικά). Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2017.
Nørby, Søren (29 Οκτωβρίου 2013a). «Blev der skudt mod de indtrængende tyskere på Holmen den 29. august 1943?». Dansk Militaerhistorie (στα Δανικά). Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2017.
Nørby, Søren (27 Νοεμβρίου 2013c). «Operation Safari: The German attempt to disarm the Danish Defense». Dansk Militærhistorie (στα Δανικά). Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2017.
Nørby, Søren (29 Νοεμβρίου 2013b). «With the Naval Ensign at Half - Giving Away Naval Torpedo Boats in 1941». Dansk Militærhistorie (στα Δανικά). Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2017.
Otzen, Theis (21 Απριλίου 2015). «The Germans Attacked Sorgenfri Palace». Gentofte Lokalavisen (στα Δανικά). Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2017.[νεκρός σύνδεσμος]
Poulsen, Henning (1 Ιανουαρίου 1991). «Die Deutschen Besatzungspolitik in Dänemark [German Occupation Policy in Denmark]». Στο: Bohn, Robert· Elvert, Jürgen· Rebas, Hain· Salewski, Michael. Neutralität und Totalitäre Aggression (στα Γερμανικά). Stuttgart: Franz Steiner Verlag. ISBN 978-3-515-05887-2.
Thomas, Nigel (2014). Hitler's Blitzkrieg Enemies 1940: Denmark, Norway, Netherlands & Belgium. Oxford: Osprey. ISBN 978-1-78200-596-4.
Voorhis, Jerry (1972). «Germany and Denmark: 1940–45». Scandinavian Studies (University of Illinois Press) 44 (2): 171–185.
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
