Δεύτερη μάχη του Ελ Αλαμέιν

Η δεύτερη μάχη του Ελ Αλαμέιν πραγματοποιήθηκε μεταξύ 23 Οκτωβρίου και 5 Νοεμβρίου 1942, στην τοποθεσία Ελ Αλαμέιν, δυτικά της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου. Η μάχη υπήρξε σημείο καμπής των επιχειρήσεων του Άξονα και σήμανε την έναρξη της υποχώρησης των ιταλογερμανικών δυνάμεων στο βορειοαφρικανικό μέτωπο. Η επιτυχία των συμμαχικών δυνάμεων στη μάχη απέτρεψε οριστικά το ενδεχόμενο απώλειας της στρατηγικής σημασίας διώρυγας του Σουέζ και των πετρελαιοπαραγωγικών περιοχών της Μέσης Ανατολής.

Σχεδίο μάχης

Μετά την πρώτη μάχη του Ελ Αλαμέιν, η προέλαση των δυνάμεων του Άξονα ανακόπηκε και δημιουργήθηκε στασιμότητα στο μέτωπο. Αμέσως μετά ο Άγγλος στράτηγος Μπέρναρντ Μοντγκόμερυ ανέλαβε την διοίκηση των συμμαχικών δυνάμεων και οργάνωσε την αντεπίθεση θα οδηγήσει στην οριστική υποχώρηση του εχθρού. Το σχέδιο των Συμμάχων απέβλεπε στην εξαπάτηση του εχθρού σχετικά με τις πραγματικές προθέσεις τους και στη συντριβή του αντιπάλου με επιθετικές ενέργειες στην τοποθεσία Ελ Αλαμέιν. Την επιχείρηση ανέλαβε η 8η βρετανική Στρατιά, υπό τον ίδιο τον Μοντγκόμερι, αποτελούμενη από το 30ο Σώμα Στρατού στον βόρειο τομέα και το 13ο Σώμα Στρατού στο νότιο τομέα.

Το σχέδιο των επιχειρήσεων των Γερμανών προέβλεπε άμυνα στην κατεχόμενη τοποθεσία Ελ Αλαμέιν, με ιδιαίτερη βαρύτητα στον βόρειο τομέα. Οι δυνάμεις του Άξονα διέθεταν στην περιοχή υπό τον στρατηγό Ρόμελ, το 21ο Σώμα Στρατού στον βόρειο τομέα και το 10ο στο νότιο τομέα.

Η επίθεση

Η συμμαχική επίθεση εκδηλώθηκε στις 22.00 το βράδυ της 23ης Οκτωβρίου 1942. Η αντίσταση των γερμανοϊταλικών στρατευμάτων ήταν ιδιαίτερα σθεναρή, αποτρέποντας τη δυνατότητα στους Συμμάχους να διασπάσουν την αμυντική τους γραμμή.

Τη νύχτα 2 προς 3 Νοεμβρίου δημιουργήθηκε ρήγμα στον βόρειο τομέα και στον νότια στις 3 Νοεμβρίου. Από την επόμενη μέρα, άρχισε η καταδίωξη των υποχωρούντων δυνάμεων του Άξονα. Οι ιταλικές μεραρχίες, εγκαταλελειμμένες στην έρημο χωρίς εφόδια και τροφή, είτε διαλύθηκαν είτε παραδόθηκαν στους Συμμάχους. Τα γερμανικά στρατεύματα συνέχισαν να υποχωρούν, εγκαταλείποντας την Κυρηναϊκή και τελικά εγκαταστάθηκαν στη γραμμή Μπάρετ στην Τυνησία.

Η ελληνική συμμετοχή

Στις επιχειρήσεις συμμετείχαν και τμήμα του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος της Μέσης Ανατολής με την 1η Ταξιαρχία υπό τον συνταγματάρχη Παυσανία Κατσώτα, η οποία υπάγονταν στην βρετανική 50η Μεραρχία. Από τις 19 ως τις 23 Οκτωβρίου συμμετείχε σε εικονικές επιθέσεις στο νότιο τομέα, εντεταγμένες στο σχέδιο περιπλάνησης του αντιπάλου. Επίσης, εκτέλεσε πολλές περιπολίες και νυχτερινές επιχειρήσεις προξενόντας σημαντικές απώλειες στον εχθρό.

Το διάστημα 23 Οκτωβρίου-3 Νοεμβρίου εκτέλεσε πολλές επιδρομές εναντίων των εχθρικών γραμμών. Μετά την έναρξη της γερμανικής υποχώρησης, η 1η ελληνική Ταξιαρχία ανέλαβε την καταδίωξη του εχθρού στον τομέα της, προελαύνοντας σε βάθος 100 χιλιομέτρων.

Απολογισμός

Η μάχη του Ελ Αλαμέιν υπήρξε η πρώτη αποφασιστική νίκη των Συμμάχων και σημείωσε την αρχή της απομάκρυνσης των δυνάμεων του Άξονα από τη Βόρεια Αφρική.

Οι απώλειες των Συμμάχων ανήλθαν σε 3.500 νεκρούς και 10.000 τραυματιές. Οι απώλειες των ελληνικών δυνάμεων ανήλθαν σε 6 αξιωματικούς και 83 οπλίτες νεκρούς και 26 αξιωματικούς και 202 οπλίτες τραυματιές.

Πηγές

* Οι 100 μεγαλύτερες μάχες όλων των εποχών. Ελ Αλαμέιν. Λάνινκγ Κι Μάικλ. Εκδόσεις Ενάλιος. ISBN 960-536-166-3
* Περιοδικό Στρατιωτική Ιστορία. Τεύχος 1. Η συντριβή του Άξονα στο Ελ Αλαμέιν.