.
Το Εθνικό Θέατρο είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου (Ν 2273/94)- οργανισμός μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα- με σκοπό την προαγωγή μέσω της θεατρικής τέχνης της πνευματικής καλλιέργειας του λαού και της διαφύλαξη της εθνικής πολιτιστικής ταυτότητας του.
Σύμφωνα με το καταστατικό του στους σκοπούς του περιλαμβάνονται κυρίως:
- Η μελέτη, η έρευνα, η σκηνική διδασκαλία και η διάδοση στην Ελλάδα και στο εξωτερικό του αρχαίου δράματος.
- Η σκηνική διδασκαλία, η προώθηση και η ανάπτυξη της ελληνικής και κυρίως της νεοελληνικής δραματουργίας.
- Η σκηνική παρουσίαση και η ερμηνεία κλασσικών έργων.
- Η έρευνα, η αναζήτηση και ο πειραματισμός σε νέες μορφές θεάτρου και σκηνικής έκφρασης.
- Η πραγματοποίηση παραστάσεων για παιδιά και νέους.
- Η παροχή θεατρικής εκπαίδευσης με τη δημιουργία Δραματικής Σχολής.
- Η προώθηση διεθνών θεατρικών ανταλλαγών και της παγκόσμιας θεατρικής συνεργασίας, κυρίως στο χώρο της Ευρώπης και των χωρών όπου δραστηριοποιείται ο απόδημος Ελληνισμός.
- Η δημιουργία προϋποθέσεων και κινήτρων για την ανάδειξη και ενθάρρυνση του θεατρικού δυναμικού της χώρας.
Το Εθνικό Θέατρο περιλαμβάνει την κεντρική σκηνή -που ανεβάζει έργα κυρίως κλασσικού ρεπερτορίου- τη Νέα σκηνή και την Πειραματική Σκηνή. Λόγω συνεχιζομένων εργασιών όμως στο κτίριο του Εθνικού Θεάτρου επί της Αγίου Κωνσταντίνου αλλά και της υφιστάμενης στενότητας χώρου οι παραστάσεις λαμβάνουν χώρα αντίστοιχα στα θέατρα Κάππα, Χώρα και από Μηχανής θέατρο.
Από το 1991 λειτουργεί επίσης η σκηνή Κοτοπούλη στο Θέατρο Κοτοπούλη-Ρεξ και από το 1995 το παιδικό στέκι (σκηνή Κατίνα Παξινού)
Το Εθνικό Θέατρο διοικείται από Επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο και από τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή του. Υπό την εποπτεία του Καλλιτεχνικού Διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου λειτουργεί η Δραματική Σχολή του, που στεγάζεται στην οδό Πειραιώς.
Κτίριο του Εθνικού θεάτρου επί της Αγίου Κωνσταντίνου
Το Εθνικό Θέατρο άρχισε να κτίζεται το 1891 χάρη σε δωρεά ύψους 10.000 αγγλικών λιρών του ομογενούς Ευστρατίου Ράλλη με απόφαση του τότε βασιλέα Γεωργίου Α΄ σε οικόπεδο του Νικολάου Θων επί της οδού Αγίου Κωνσταντίνου. Για την ολοκλήρωσή του συνεισέφεραν επίσης οι Κοριαλένης και του Ευγενίδης καθώς φυσικά και το Δημόσιο Ταμείο.
Ο γερμανός αρχιτέκτονας του κτιρίου Έρνεστ Τσίλλερ, εμπνεόμενος από αναγέννησιακά κτίρια, σχεδίασε την πρόσοψη έχοντας ως πρότυπο τη βιβλιοθήκη του Αδριανού. Το κεντρικό της τμήμα είναι εξαιρετικά πλούσιο σε διακοσμητικά στοιχεία, με κιονοστοιχία κορινθιακού ρυθμού και τα δύο πλευρικά τμήματα αποτελούν μία τυπική νεοκλασσική σύνθεση. Οι αρχικές εσωτερικές εγκαταστάσεις σκηνής, φωτισμού και θέρμανσης ήταν οι πιο προηγμένες εκείνης της εποχής, σχεδιασμένες από Βιεννέζους μηχανικούς και κατασκευασμένες σε εργοστάσια του Πειραιά.
Το κτίριο ανακαινίστηκε για πρώτη φορά το 1930-31, υπό την εποπτεία του σκηνογράφου Κλεόβουλου Κλώνη. Το 1960-63 κατεδαφίστηκε το ξενοδοχείο «Μεσσήνη» στη γωνία της οδού Μενάνδρου και κτίστηκε η Νέα Πτέρυγα (της Νέας Σκηνής). Το 1979-1982 κτίστηκε το τριώροφο υπόγειο στο πίσω οικόπεδο, το οποίο όμως παρέμεινε ημιτελές μέχρι τις μέρες μας.
Σήμερα το κτίριο είναι διατηρητέο (σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση 21980/250/27-2-52,ΦΕΚ 54/τ.β'/5-3-52) και τελεί υπό πλήρη ανακαίνιση.Τα έργα, που προβλέπεται να ολοκληρωθούν στα τέλη του 2007, περιλαμβάνουν ανάπλαση ολόκληρου του οικοδομικού τετραγώνου, του διάκοσμου, ένα νέο κτίριο, αναβάθμισμη του εξοπλισμού της σκηνής, βελτιωμένη αίθουσα (πλατεία και εξώστες), καινούργιο θέατρο 260-300 θέσεων για τη Νέα Σκηνή και διαρρύθμιση που θα ενοποιεί και τα τέσσερα κτίρια.
Ιστορικό
Το θέατρο ιδρύθηκε το 1900 ως επίσημο βασιλικό θέατρο με προσκλήσεις υπό τη διεύθυνση του Άγγελου Βλάχου ο οποίος όμως αποχωρησε πριν από την έναρξη των παραστάσεων. Στις 24 Νοεμβρίου του 1901 έγινε η πρεμιέρα του θεάτρου η οποία περιελάμβανε έναν μονόλογο από τη «Μαρία Δοξαπατρή» του [[Δημήτριος Βερναρδάκης| Βερναρδάκη] και τα κωμικά μονόπρακτα «Ο θάνατος του Περικλέους» (του Δ. Κορομηλά) και «Ζητείται υπηρέτης»» (του Χ. Αννίνου. Παράλληλα ιδρύθηκε και η δραματική σχολή με καθηγητές τους Θωμά Οικονόμου και Αριστοτέλη Κουρτίδη.
Η παράσταση της Ορέστειας του 1903 άφησε εποχή για τα θερμά επεισόδια, γνωστά και ως Ορεστειακά -με ένα νεκρό και δέκα τραυματίες - τα οποία προκάλεσε η γλωσσική διαμάχη για την πεζή μετάφραση του Γ. Σωτηριάδη. Το Εθνικό θέατρο έχοντας ανεβάσει 140 περίπου έργα, κλείνει το 1908 και δίνεται σε κοινή χρήση μέχρι το 1932.
Ως Εθνικό Θέατρο επανιδρύθηκε με νόμο του τότε Υπουργού Παιδείας, Γεωργίου Παπανδρέου στις 3 Μαίου του 1930. Μόνιμοι συνεργάτες του θεάτρου ορίστηκαν οι: Φώτος Πολίτης (σκηνοθέτης), Κλεόβουλος Κλώνης (σκηνικά), Αντώνης Φωκάς (κοστούμια) ενώ γενικός διευθυντής ο Ιωάννης Γρυπάρης.Τα εγκαίνια έγιναν με την παράσταση "Αγαμέμνων" του Αισχύλου και "Ο Θείος Όνειρος" του Ξενόπουλου στις 19 Μαρτίου. Το 1934, μετά τον θάνατο του Φώτου Πολίτη, τη θέση του ανέλαβε ο Δημήτρης Ροντήρης, ο σκηνοθέτης που ίσως περισσότερο από όλους τους άλλους θα συνδέσει το όνομα του με το Εθνικό Θεάτρο, υπηρετώντας το μέχρι τον θάνατό του (1981.
Ανάμεσα στους ηθόποιους που συγκαταλέγονταν στον πρώτο πυρήνα του Εθνικού Θεάτρου συναντάμε τους σημαντικότερους ηθοποιούς της εποχής και μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα του θεάτρου μας. Ενδεικτικά αναφέρονται οι : Αιμίλιος Βεάκης, Νίκος Ροζάν, Μήτσος Μυράτ, Χριστόφορος Νέζερ, Σαπφώ Αλκαίου, Νίκος Παπαγεωργίου, Τηλέμαχος Λεπενιώτης, Γιώργος Γληνός, Μιράντα Μυράτ, Ελένη Παπαδάκη, Κατίνα Παξινού, Αλέκος Μινωτής, Βάσω Μανωλίδου κ.α.
Το 1939, ιδρύθηκε η Εθνική Λυρική Σκηνή ως τμήμα του Εθνικού Θεάτρου. Το 1956 αναγνωρίστηκε η ανάγκη προώθησης του Νοελληνικού ρεπερτορίου με την ίδρυση της Δεύτερης Σκηνής και το 1996 ιδρύθηκε η Πειραματική σκηνή, ο Άδειος Χώρος και το Εργαστήριο Ηθοποιών.
Διευθυντές Θεάτρου
- Ι. Γρυπάρης
- Γ. Βλάχος
- Κ. Καρθαίος
- Κ. Μπαστιάς
- Ν. Γιοκαρίνης
- Ά. Τερζάκης
- Ν. Λάσκαρης
- Γ. Θεοτοκάς (I)
- Δ. Ροντήρης (I)
- Γ. Θεοτοκάς (II)
- Δ. Ροντήρης (II)
- Α. Χουρμούζιος
- Γ. Θεοτοκάς (III)
- Η. Βενέζης
- Α. Μινωτής
- Ε. Φωτιάδης
- Τ. Αθανασιάδης
- Β. Φράγκος
- Α. Μινωτής
- Α. Σολομός (I)
- Φ. Κακριδής (Πρόεδρος Δ.Σ.)
- Κ. Νίτσος
- Κ. Πολιτόπουλος (I)
- Ν. Τζόγιας (Πρόεδρος Δ.Σ.)
- Α. Σολομός (II)
- Ν. Τζόγιας (Πρόεδρος Δ.Σ.)
- Ν. Τσάτσου
- Κ. Πολιτόπουλος (Αναπλ. Δ/ντής)
- Κ. Πολιτόπουλος (II)
- Λ. Χρυσικοπούλου (Αναπλ. Δ/ντρια)
- Ν. Κούρκουλος
Πηγές
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License