Η Εθνική Ελλάδος στο μπάσκετ (γνωστή και με το προσωνύμιο επίσημη αγαπημένη) είναι η πρώτη ελληνική εθνική ομάδα που κατέκτησε ευρωπαϊκό τίτλο ανδρών σε οποιοδήποτε άθλημα, καθώς και η μοναδική που πέτυχε συνεχόμενες πανευρωπαϊκές και παγκόσμιες διακρίσεις. Θεωρείται ως μία σημαντική δύναμη του παγκοσμίου μπάσκετ, έχοντας κερδίσει το Ευρωμπάσκετ δύο φορές, το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Νέων το 1995 και έχοντας φτάσει στο φάιναλ φορ στα 3 από τα 4 τελευταία Παγκόσμια Πρωταθλήματα της FIBA (1994, 1998, 2006). Η εθνική ομάδα διευθύνεται από την Ελληνική Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης.

Ιστορία

Το μπάσκετ στην Ελλάδα έχει μακρά ιστορία και παράδοση (η Ελλάδα ήταν ένα από τα ιδρυτικά μέλη της FIBA το 1932), αλλά οι διακρίσεις άρχισαν μόλις στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Σημαντικοί σταθμοί στην ιστορία της είναι το αργυρό μετάλλιο στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα 2006, το 1987 και το 2005 που κέρδισε το πανευρωπαϊκό, το 1989 με το αργυρό μετάλλιο και το 1949 με το χάλκινο μετάλλιο, πάλι σε πανευρωπαϊκούς αγώνες. Αν και οι παίκτες εκείνης της εποχής (Νίκος Γκάλης, Παναγιώτης Γιαννάκης, Παναγιώτης Φασούλας, Φάνης Χριστοδούλου κ.α.) έχουν σταματήσει την καριέρα τους εδώ και καιρό, η εθνική ομάδα παραμένει από τις πιο δυνατές του κόσμου φέρνοντας αποτελέσματα όπως η 4η θέση στα Μουντομπάσκετ του Καναδά το 1994 και της Αθήνας το 1998, η 5η θέση στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντας το 1996 κ.ά.

1949-1952: Διεθνές ντεμπούτο

Η πρώτη παρουσία της Ελλάδας σε διεθνή διοργάνωση ήταν στο Ευρωμπάσκετ του 1949 στο Κάιρο της Αιγύπτου, όπου συμμετείχαν 7 ομάδες. Μάλιστα, στέφθηκε με επιτυχία, αφού κέρδισε το χάλκινο μετάλλιο έχοντας 4 νίκες και 2 ήττες. Οι ήττες ήταν από την Αίγυπτο και τη Γαλλία.

Η Ελλάδα επέστρεψε στο Ευρωμπάσκετ του 1951 στο Παρίσι. Ήρθε δεύτερη στον προκριματικό όμιλο (έχοντας 2 νίκες και 1 ήττα) και προκρίθηκε στον ημιτελικό γύρο. Εκεί, αντιμετώπισε τις πανίσχυρες εθνικές ομάδες της Σοβιετικής Ένωσης και της Τσεχοσλοβακίας καθώς και τη δυνατή ιταλική ομάδα, χάνοντας και τους τρεις αγώνες. Οι επερχόμενες ήττες από την Τουρκία και το Βέλγιο στους αγώνες κατάταξης matches την κατέταξαν στην 8η θέση σε σύνολο 18 ομάδων.

Η Ελλάδα επίσης έκανε την πρώτη εμφάνισή της σε Ολυμπιακούς Αγώνες το 1952, αλλά τερμάτισε στη 17η θέση.

'60 και '70: Δεκαετίες της αφάνειας

Κατά τη διάρκεια των δύο παραπάνω δεκαετιών η ελληνική εθνική ομάδα μπάσκετ εμφανίστηκε σποραδικά στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, με μέτρια αποτελέσματα. Ωστόσο, δεν κατάφερε να προκριθεί σε Ολυμπιακούς Αγώνες ή Παγκόσμια Πρωταθλήματα. Όλα αυτά, όμως, άλλαξαν στα μέσα της δεκαετίας του '80, όταν ένας πολύ ταλαντούχος πυρήνας Ελλήνων παικτών προωθήθηκε στην εθνική ομάδα με επιτυχία, προετοιμάζοντας ταυτόχρονα το δρόμο για την αναγέννηση του μπάσκετ στην Ελλάδα.

Τα πρώτα σημάδια εμφανίστηκαν όταν η Ελλάδα προκρίθηκε για πρώτη φορά στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 1986. Τερμάτισε 10η, σε σύνολο 24 ομάδων, μια αξιοσημείωτη επιτυχία για μία άπειρη ομάδα.

Ευρωμπάσκετ 1987

Το 1987 ήταν η διοργανώτρια χώρα του Ευρωμπάσκετ 1987, αλλά κανένας δεν περίμενε αυτό που θα επακολουθούσε. Ο θρίαμβος της Ελλάδας στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα του 1987 ήταν μία αποφασιστικής σημασίας στιγμή του ελληνικού αθλητισμού.

Η νίκη της εθνικής ομάδας με δύο πόντους (103-101) επί των Σοβιετικών στον τελικό έκανε το μπάσκετ το εθνικό μας άθλημα. Στα επόμενα χρόνια, καθώς και στα μέσα της δεκαετίας του '90, ήρθαν πολυάριθμες διακρίσεις σε διεθνείς διοργανώσεις, τόσο σε εθνικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο.

Η ομάδα του 1987 αποτελείτο από τους παρακάτω παίκτες:

Παίκτης Θέση Ομάδα

4 Νίκος Γκάλης Γκαρντ Άρης

5 Νίκος Σταυρόπουλος Γκαρντ ΠΑΟΚ

6 Παναγιώτης Γιαννάκης* Γκαρντ Άρης

7 Αργύρης Καμπούρης Φόργουορντ Ολυμπιακός

8 Νίκος Λινάρδος Γκαρντ Πανιώνιος

9 Παναγιώτης Καρατζάς Σέντερ Παγκράτι

10 Μιχάλης Ρωμανίδης Φόργουορντ Άρης

11 Νίκος Φιλίππου Φόργουορντ Άρης

12 Λιβέρης Ανδρίτσος Φόργουορντ Παναθηναϊκός

13 Παναγιώτης Φασούλας Σέντερ ΠΑΟΚ

14 Μέμος Ιωάννου Γκαρντ Παναθηναϊκός

15 Φάνης Χριστοδούλου Φόργουορντ Πανιώνιος

C Κώστας Πολίτης Προπονητής

* Αρχηγός

Οι σκόρερ στο Ευρωμπάσκετ του 1987: Γκάλης 296 πόντοι (με μέσο όρο 37! - πρώτος σκόρερ της διοργάνωσης), Γιαννάκης 101 (13), Φασούλας 98 (12), Χριστοδούλου 70 (9), Καμπούρης 53 (7), Ανδρίτσος 24 (4), Ρωμανίδης 18, Ιωάννου 16, Φιλίππου 16, Λινάρδος 4, Καρατζάς 2, Σταυρόπουλος 1.

Ολυμπιακοί Αγώνες 1988

Την επόμενη χρονιά, η Ελλάδα αγωνίστηκε για την πρώτη παρουσία της σε Ολυμπιακούς Αγώνες μετά από 36 χρόνια, αλλά δεν τα κατάφερε. Ύστερα από απογοητευτικές εμφανίσεις στο προολυμπιακό τουρνουά, δεν προκρίθηκε. Αλλά σύντομα αποδείχθηκε ότι η ελληνική εθνική ομάδα δεν ήταν ένας διάττων αστέρας. Αυτό έγινε προφανές κατά τη διάρκεια του επόμενου Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος (Ευρωμπάσκετ 1989)

Ευρωμπάσκετ 1989

Στο Ευρωμπάσκετ του 1989 η Ελλάδα έφτασε και πάλι στον τελικό, αποδεικνύοντας ότι ο θρίαμβός της δεν ήταν ένα θαύμα της στιγμής, αλλά ούτε οφειλόταν και στο γεγονός ότι ήταν η διοργανώτρια χώρα.

Η Ελλάδα κέρδισε τη Σοβιετική Ένωση στον ημιτελικό, αλλά υποκλίθηκε στην ανωτερότητα της Γιουγκοσλαβίας στον τελικό.

Η ομάδα του 1989 αποτελείτο από τους παρακάτω παίκτες:

Παίκτης Ύψος Θέση Ηλικία Ομάδα

4 Νίκος Γκάλης 1,83 Γκαρντ 32 Άρης
5 Κώστας Παταβούκας 1,90 Γκαρντ 23 ΑΕΚ
6 Παναγιώτης Γιαννάκης* 1,92 Γκαρντ 30 Άρης
7 Αργύρης Καμπούρης 2,05 Φόργουορντ 27 Ολυμπιακός
8 Ντέιβιντ Στεργάκος 2,06 Φόργουορντ 33 Παναθηναϊκός
9 Ντίνος Αγγελίδης 2,09 Σέντερ 20 Άρης
10 Τζον Κόρφας 1,75 Γκαρντ 27 ΠΑΟΚ
11 Νίκος Φιλίππου 2,02 Φόργουορντ 27 Άρης
12 Λιβέρης Ανδρίτσος 2,02 Φόργουορντ 30 Παναθηναϊκός
13 Παναγιώτης Φασούλας 2,13 Σέντερ 26 ΠΑΟΚ
14 Δημήτρης Παπαδόπουλος 2,00 Φόργουορντ 23 Ηρακλής
15 Φάνης Χριστοδούλου 2,02 Φόργουορντ 24 Πανιώνιος
C Ευθήμης Κιουμουρτζόγλου Προπονητής

* Αρχηγός

1990-1998: Διατήρηση των επιτυχιών, αλλά όχι μετάλλια

Στην επόμενη δεκαετία, η Ελλάδα ήταν παρούσα σε όλες τις μεγάλες διεθνείς διοργανώσεις (εκτός από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1992). Είχε σημαντικές επιτυχίες, αφού ποτέ δεν έπεσε κάτω από την 6η θέση (και συνήθως τερμάτιζε 4η). Ταυτόχρονα, ήταν μία περίοδος αξιοσημείωτης απογοήτευσης, αφού η ομάδα δε φαινόταν ικανή να περάσει τα ημιτελικά ή έστω να πάρει το χάλκινο μετάλλιο.

Παγκόσμιο Πρωτάθλημα της Αργεντινής 1990

Το 1990, στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα της Αργεντινής, η ομάδα αντιμετώπιζε μια νέα πρόκληση. Για πρώτη φορά τα τελευταία δέκα χρόνια, έπρεπε να αγωνιστεί χωρίς το φυσικό ηγέτη και πρώτο της σκόρερ, το Νίκο Γκάλη, που ήταν τραυματίας. Ωστόσο, χάρη σε ένα μείγμα της παλιάς φρουράς και της νέας γενιάς, η Ελλάδα κόντρα στα προγνωστικά κατάφερε να τερματίσει 6η.

Ευρωμπάσκετ 1991

Στο Ευρωμπάσκετ του '91 η Ελλάδα ήρθε 5η, και στις επόμενες 3 διοργανώσεις (1993, 1995, 1997) έφτασε στα ημιτελικά, αλλά εν τέλει τερμάτισε 4η.

Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 1994

Στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 1994 η ομάδα έφτασε στα ημιτελικά, αλλά αποκλείστηκε από τη Dream Team II και έχασε στον αγώνα τρίτης θέσης από την Κροατία με 78-60. Παρά το πικρό τέλος, η 4η θέση θεωρήθηκε επιτυχία ανάλογη με το χρυσό ευρωπαϊκό μετάλλιο του 1987.

Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 1998

Το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 1998 διοργανώθηκε από την Ελλάδα και η εθνική ομάδα έφτασε κοντά στην πρόκρισή της στον τελικό. Έχασε στον ημιτελικό από τη Γιουγκοσλαβία στην παράταση. Η απογοήτευση των παικτών από τη χαμένη ευκαιρία να φτάσουν στον τελικό και να κατακτήσουν σίγουρα ένα μετάλλιο είχε ως αποτέλεσμα μια εύκολη ήττα από τις Η.Π.Α. στο μικρό τελικό (84-61), αφήνοντας για ακόμη μία φορά την Ελλάδα στην 4η θέση.

Ολυμπιακοί Αγώνες 1996

Παρά τις σημαντικές επιτυχίες αυτής της δεκαετίας, η εθνική ομάδα αποτύγχανε να προκριθεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Το όνειρο της δεύτερης παρουσίας σε Ολυμπιακούς Αγώνες πραγματοποιήθηκε το 1996, όπου η Ελλάδα κέρδισε την 5η θέση. Η εθνική ομάδα αποτελούνταν εν μέρει από παλιότερους παίχτες από την εθνική ομάδα του 1987 (Γιαννάκης, Χριστοδούλου, Φασούλας) και εν μέρει από νέα ταλέντα (όπως οι Σιγάλας, Αλβέρτης, Οικονόμου και Ρεντζιάς).

1999-2004: Παρακμή και αναγέννηση

Ύστερα από μία δεκαετία επιτυχιών, ήταν ήττον ή μάλλον αναμενόμενο για την εθνική ομάδα να φτάσει σε παρακμή, γεγονός που δεν αντιμετωπίστηκε καλώς από τους οπαδούς της, κυρίως επειδή ήρθε ξαφνικά. Η ομάδα απέτυχε στα Ευρωμπάσκετ του 1999 και του 2001 και ως επακόλουθο δεν προκρίθηκε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2000 στο Σίδνεϊ και το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 2002.

Ευρωμπάσκετ 2003

Την κακή αυτή κατάσταση δεν είδε με καλό μάτι η Ομοσπονδία, που έπρεπε επίσης να σκεφθεί την αντιπροσώπευση της χώρας στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας. Η ομάδα άλλαξε ριζικά για το Ευρωμπάσκετ του 2003, με καινούριο προπονητή (Γιάννης Ιωαννίδης) και νεότερη σύνθεση. Το πείραμα πέτυχε μερικώς, καθώς η Ελλάδα τερμάτισε 5η.

Ολυμπιακοί Αγώνες 2004

Την επόμενη χρονιά, η Ελλάδα συμμετείχε στο Ολυμπιακό Τουρνουά ως διοργανώτρια, μιας και οι αγώνες τελούνταν στην Αθήνα. Στον πρώτο γύρο, η Ελλάδα τερμάτισε δεύτερη, με τρεις νίκες και δύο ήττες πίσω από τη Λιθουανία και προκρίθηκε στα προημιτελικά, όπου ηττήθηκε 64-69 από τους τελικούς νικητές, τους Αργεντινούς.

Παρά τα ελληνικά όνειρα για ένα μετάλλιο, η ομάδα τερμάτισε 5η, όπως την προηγούμενη χρονιά και όπως στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 1996. Κέρδισε το Πουέρτο Ρίκο με 85-75 στον αγώνα κατάταξης για την 5η θέση.

Ευρωμπάσκετ 2005

Αθλητισμός, Εγκυκλοπαίδεια

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library