.

Η Μαρία η Μαγδαληνή ήταν μια νέα γυναίκα που ανήκε στον κύκλο των γυναικών οι οποίες ακολουθούσαν τον Ιησού και τους αποστόλους και βοηθούσαν στο έργο τους με κάθε δυνατό τρόπο. Η καταγωγή της ήταν από τα Μάγδαλα, μια μικρή πόλη στα δυτικά της Λίμνης Γεννησαρέτ και νότια της πεδιάδας της Γαλιλαίας.

Θεωρείται αγία από την Ορθόδοξη, την Καθολική, την Λουθηρανική, την Αγγλικανική και μερικές ακόμα Προτεσταντικές εκκλησίες.
Ευαγγελικές περικοπές με αναφορές στην Μαρία Μαγδαληνή

* κατά Ματθαίον: 27:56,61 / 28:1–11
* κατά Μάρκον: 15:40,47 / 16:1,9
* κατά Λουκάν: 8:2,3 / 24:1–12
* κατά Ιωάννην: 19:25 / 20:1, 2, 11–18

Η Μαγδαληνή και η άστοχη ταύτιση της με την πόρνη του Λκ. 7:37-38
Μαρία Μαγδαληνή η Αμαρτωλή, έργο του Φραντσέσκο Χάγιεζ.

Καταρχάς θα πρέπει να διαχωριστούν τέσσερις παρόμοιες αναφορές των ευαγγελίων :

* Οι τρεις διηγήσεις από αυτές (Μκ. 14:3-9, Μτ. 26:6-13 και Ιω. 12:3-8) αναφέρονται στο ίδιο γεγονός, με τη διαφορά ότι το εκθέτουν με περισσότερες ή λιγότερες λεπτομέρειες. Πρόκειται για την άλειψη του Ιησού με μύρο από κάποια γυναίκα στο σπίτι του Σίμωνα του λεπρού στη Βηθανία. Το γεγονός αυτό, ο Ιωάννης το τοποθετεί "προ εξ ημερών του πάσχα", και προσδιορίζει τη γυναίκα: είναι η Μαρία η αδελφή του Λαζάρου τον οποίο ανέστησε ο Ιησούς. Φυσικά σε καμμιά περίπτωση η Μαρία αυτή δεν είναι η Μαγδαληνή.

* Αντιθέτως, η διήγηση του Λουκά στην περικοπή 7:36-50 είναι αναφορά σε παρόμοιο γεγονός που έλαβε χώρα στο σπίτι του Σίμωνα του Φαρισαίου και έχει ως κεντρικό πρόσωπο μία πόρνη που μετενόησε. Πρόκειται προφανώς για διαφορετικό γεγονός, με διαφορετικό πρωταγωνιστικό πρόσωπο, που συνέβει πολύ πρίν από το πάθος του Ιησού.

Η αναφερόμενη από διαφόρους συγγραφείς, παράδοση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, ότι η αμαρτωλή γυναίκα και πόρνη που έπλυνε με μύρο τα πόδια του Ιησού και τα σκούπισε με τα μαλλιά της, στο επεισόδιο του Λκ. 7:37-38 ταυτίζεται με τη Μαγδαληνή, δεν μαρτυρείται από τις ιερές πηγές αφού δεν αναφέρεται όνομα για τη γυναίκα αυτή και πρόκειται για μια παρεξήγηση που διαιώνισαν αγιογράφοι και ζωγράφοι της δύσης που απεικόνισαν αυθαίρετα τη Μαγδαληνή ως πόρνη με τα μαλλιά λυτά.

Είναι πιθανόν ότι τα κοινά στοιχεία των τεσσάρων αυτών περιγραφών (η γυναίκα, το μύρο, το σπίτι κάποιου Σίμωνα) οδήγησαν στην ταύτισή τους, με ταυτόχρονη όμως παράβλεψη των διαφορών. Επίσης, η αναφορά στο όνομα Μαρία, στη μία εκ των τεσσάρων περιγραφών, παρόλο που δεν προσδιορίζει ότι επρόκειτο για την Μαγδαληνή (και έμμεσα αναφέρεται στην αδελφή του Λαζάρου), μεγάλωσε τη σύγχυση κάποιων συγγραφέων.

Οι αναφορές των κανονικών ευαγγελίων στη Μαγδαληνή

Σύμφωνα με τα κανονικά ευαγγέλια, η Μαγδαληνή ήταν μία από τις πολλές ακολούθους που ευεργετήθηκαν από τον Ιησού και ίσως, όπως οι μαθητές, έτσι κι εκείνες, κατά καιρούς εγκατέλειπαν τα σπίτια και τους συγγενείς τους για να υπηρετήσουν το ιεραποστολικό έργο του Ιησού (ο Ματθαίος μάλιστα, εισάγει το όνομά της για πρώτη φορά στο χωρίο 27:56 σαν να ήταν κάποιο γνωστό πρόσωπο παρόλο που δεν την είχε μνημονεύσει πάλι μέχρι τότε).

Βλέπουμε, συγκεκριμένα, μερικές από τις γυναίκες που κατάγονταν από τα μέρη της Γαλιλαίας, να βρίσκονται στα νότια της Ιουδαίας και στην πόλη των Ιεροσολύμων ακόμη, και να βοηθούν το έργο του Ιησού (Λκ. 23:56). Ο ευαγγελιστής Λουκάς υπογραμμίζει μερικές φορές, ότι ολόκληρο σχεδόν το ιεραποστολικό έργο το συντηρούσαν οικονομικά πολλές από τις "μαθήτριες" αυτές, διαθέτοντας προφανώς τα οικονομικά μέσα "εκ των υπαρχόντων αυταίς", για τη συντήρηση, μετακίνηση και διαμονή της συνοδείας του Ιησού (Λκ. 8:3).

* Η Μαρία Μαγδαληνή είναι εκείνη από την οποία ο Ιησούς διώχνει επτά δαιμόνια (Μκ 16:9), δηλ. "πολλά" καθώς αυτή ήταν η συνήθης χρήση του αριθμού επτά από τους εβραίους.
* Η Μαρία η Μαγδαληνή μαζί με την Μαρία Ιωσή παρακολούθησαν την ταφή του Ιησού από τον Ιωσήφ Αριμαθαίας (Μκ. 15:47).
* Η Μαρία η Μαγδαληνή μαζί με άλλες ακολούθους του Ιησού, βρίσκεται στο Γολγοθά την ώρα της σταύρωσης (Μτ. 27:56).
* Η Μαρία η Μαγδαληνή ήταν από τους πρώτους που είδαν ότι η πέτρα του τάφου του Ιησού είχε μετακινηθεί (Μτ 28:1-2).
* Η Μαρία η Μαγδαληνή έτρεξε με τις υπόλοιπες γυναίκες να πει στους μαθητές ότι το σώμα του Ιησού έλειπε αλλά εκείνοι δεν το πίστεψαν (Λκ. 24:10).
* Η Μαρία η Μαγδαληνή είναι εκείνη στην οποία πρώτα εμφανίζεται ο αναστημένος Ιησούς (Μκ. 16:9), τον οποίο όμως, (σύμφωνα με άλλη διήγηση), δεν τον αναγνωρίσει αμέσως θεωρώντας τον ως κηπουρό (Ιω. 20:11-18).

Η Μαγδαληνή της απόκρυφης παράδοσης

Σύντομες αναφορές στο πρόσωπο της Μαρίας Μαγδαληνής που δεν ξεφεύγουν όμως από το περιεχόμενο των "κανονικών" ευαγγελίων συναντάμε στα:

* Απόκρυφη "Επιστολή Τιβερίου προς Πιλάτο" κείμενο στα ελληνικά του 11ου μ.Χ. αιώνα, δυτικής προέλευσης.
* Απόκρυφο "Ευαγγέλιο Πέτρου" που η συγγραφή του χρονολογείται στα τέλη του 2ου αιώνα.

Εκεί που οι διηγήσεις φεύγουν μακριά από τα δεδομένα των κανονικών ευαγγελίων είναι στο λεγόμενο Ευαγγέλιο του Φιλίππου, ένα Γνωστικό κείμενο της συλλογής του Ναγκ Χαμαντί, που αποδίδεται στο μαθητή του Ιησού Φίλιππο. Εκεί αναφέρεται για τον Ιησού:

* "[...] Μαρία λεγόταν η αδελφή του και η μητέρα του και η σύζυγος του",
* "Η σύζυγος του ήταν η Μαρία η Μαγδαληνή. Ο Ιησούς την αγάπησε πολύ [...]", και
* "Την αγαπούσε περισσότερο από όλους τους άλλους μαθητές και την φιλούσε συχνά στο στόμα"

Επίσης, και το Ευαγγέλιο της Μαρίας που βρέθηκε στο Γνωστικό Κώδικα του Βερολίνου που έχει χρονολογηθεί στις αρχές του 5ου αιώνα μ.Χ. (αλλά μάλλον η συγγραφή του τοποθετείται πιο πριν) αναφέρει:

* "Ο Πέτρος είπε στη Μαρία, "Αδελφή, ξέρουμε ότι ο Σωτήρας σε αγαπούσε περισσότερο από τις υπόλοιπες γυναίκες"

Με αφορμή τα Απόκρυφα αυτά ευαγγέλια, πολλοί σύγχρονοι συγγραφείς, αναφέρθηκαν στον "νεανικό έρωτα" του Ιησού με τη Μαρία Μαγδαληνή. Ανάμεσα σε συγγραφείς με αναφορές σε διάφορες συζύγους ή απλά συντρόφους του Ιησού που ταυτίζονται είτε με την Μαγδαληνή είτε με άλλες γυναίκες βρίσκουμε τους Νίκο Καζαντζάκη ("Τελευταίος Πειρασμός"), Νίκο Κόκκινο ("Το αίνιγμα του Ιησού της Γαλιλαίας"), Έρνεστ Χέμινγουεϊ ("Σήμερα Παρασκευή"), Ρόμπερτ Γκρέιβς ("Βασιλιάς Ιησούς"), Άντονι Μπέρτζες ("Ο άνθρωπος από τη Ναζαρέτ") κ.ά.

Η μετανοούσα Μαρία Μαγδαληνή, Φραντσέσκο Χαγιέζ

Η Ορθόδοξη παράδοση για την Μαγδαληνή

Σύμφωνα με την παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας, μετά την Ανάληψη του Χριστού και την ίδρυση της πρώτης χριστιανικής Εκκλησίας στα Ιεροσόλυμα, η Μαρία η Μαγδαληνή εξακολούθησε να υπηρετεί το ευαγγελικό κήρυγμα. Όταν μετά την Κοίμηση της Θεοτόκου ο Ευαγγελιστής Ιωάννης εγκαταστάθηκε στην Έφεσο, τον ακολούθησε και η Μαγδαληνή εκεί, όπου και πέθανε. Η μνήμη της εορτάζεται στις 22 Ιουλίου.

Βιβλιογραφία

* Word Biblical Commentary, Vols. 33-36, Word, Incorporated: Dallas, 2002
* Every woman in the Bible, Sue & Larry Richards, Thomas Nelson Inc., Nashville, 1999
* Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο Τόμοι Α' & Β', Αγουρίδης Σ., Πουρναράς, 2005
* Το κατά Μάρκον Ευαγγέλιο, Καραβιδόπουλος Ιωάν., Πουρναράς, 1988
* Η Ιστορική πορεία του Ιησού, Πατρώνου Γεωργίου, Δόμος, 1989
* Απόκρυφα Χριστιανικά Κείμενα Τόμος Α', Καραβιδόπουλος Ιωάν., Πουρναράς, 1999
* Πατρολογία, Τόμος Α', Παπαδόπουλος Στυλιανός, Αθήνα, 2000
* Τα κοπτικά κείμενα του Nag Hammadi στην Αίγυπτο, Αγουρίδης Σ., Άρτος Ζωής, 1989