Ο Άγιος Δημήτριος γεννήθηκε περί το 280-284 μ.Χ. και πέθανε το 303 ή το 305 μ.Χ. στη Θεσσαλονίκη και αποτελεί ένα από τους Μεγαλομάρτυρες της Χριστιανοσύνης. Ο Δημήτριος ήταν γόνος αριστοκρτατικής οικογένειας στη Θεσσαλονίκη. Σύντομα ανελίχθηκε στις βαθμίδες του Ρωμαϊκού στρατού με αποτέλεσμα σε ηλικία 22 ετών να φέρει το βαθμό του χιλιάρχου. Ως αξιωματικός του ρωμαϊκού στρατού κάτω από τη διοίκηση του Τετράρχη (και έπειτα αυτοκράτορα) Γαλερίου Μαξιμιανού, όταν αυτοκράτορας ήταν ο Διοκλητιανός, έγινε χριστιανός και φυλακίστηκε στην Θεσσαλονίκη το 303, διότι αγνόησε το διάταγμα του αυτοκράτορα Διοκλητιανού «περί αρνήσεως του χριστιανισμού». Μάλιστα λίγο νωρίτερα είχε ιδρύσει κύκλο νέων προς μελέτη της Αγίας Γραφής. Σύμφωνα με την παράδοση, μέσα στη φυλακή ευλόγησε τον μαθητή του Νέστορα να νικήσει τον ειδωλολάτρη παλαιστή Λυαίο. Η νίκη του Νέστορα εξόργισε τον Γαλέριο και έτσι ο μεν Νέστορας αποκεφαλίστηκε, ο δε Δημήτριος δολοφονήθηκε με λογχισμό στα πλευρά. Οι συγγραφείς εγκωμίων του Αγίου Δημητρίου, Ευστάθιος Θεσσαλονίκης, Γρηγόριος ο Παλαμάς, Δημήτριος Χρυσολωράς, αναφέρουν ότι το σώμα του Αγίου ετάφη στον τόπο του μαρτυρίου, ο δε τάφος μετεβλήθη σε βαθύ φρέαρ που ανέβλυζε μύρο, εξ ου και η προσωνυμία του Μυροβλήτου.

Στις βυζαντινές εικόνες αλλά και στη σύγχρονη αγιογραφία ο Άγιος Δημήτριος παρουσιάζεται αρκετές φορές ως καβαλάρης με κόκκινο άλογο* να πατά τον άπιστο Λυαίο.

Είναι πολιούχος της Θεσσαλονίκης, όπου βρίσκεται ο ομώνυμος ναός πάνω από τον τάφο του. Εορτάζει στις 26 Οκτωβρίου.

(*) Σε αντιδιαστολή του λευκού αλόγου του Αγίου Γεωργίου.

Τροπάρια Αγίου Δημητρίου

1. Απολυτίκιο

Μέγαν εύρατο εν τοις κινδύνοις
Σε υπέρμαχον η οικουμένη
Αθλοφόρε τα έθνη τροπούμενον.
Ως ουν Λυαίου καθείλες την έπαρσιν,
εν τω σταδίω θαρρύνας τον Νέστορα, ούτως,
Άγιε Μεγαλομάρτυς Δημήτριε, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε,
δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.

2. Κοντάκιο

Τοις των αιμάτων σου ρείθροις, Δημήτριε,
την Εκκλησίαν Θεός επορφύρωσεν
ο δους σοι το κράτος αήτητον
και περιέπων την πόλιν σου άτρωτον,
αυτής γαρ υπάρχεις το στήριγμα.

3. Μεγαλυνάριο

Τον μέγαν οπλίτην και αθλητήν
τον στεφανηφόρον και εν μάρτυσι θαυμαστόν,
τον λόγχη τρωθέντα πλευράν ως ο Δεσπότης,
Δημήτριον τον θείον, ύμνοις τιμήσωμεν.

Ναός του άγιου Δημήτριου Θεσσαλονίκη