Η Αυριανή είναι απογευματινή καθημερινή εφημερίδα που εκδίδεται στην Αθήνα και κυκλοφορεί πανελλαδικά. Κατά τη δεκαετία του 1980 και το πρώτο ήμισυ της δεκαετίας του 1990 ήταν μέσα στις δύο-τρεις κορυφαίες σε πώληση φύλλων εφημερίδες, μερικές φορές ξεπερνώντας και Τα Νέα που παραδοσιακά κατέχουν την πρώτη θέση.

Εκδόθηκε τον Μάρτιο του 1980 από τα αδέλφια Γιώργο και Μάκη Κουρή, παλαιότερα εκδοτών τοπικών εντύπων στην Κεφαλλονιά. Τους πρώτους τρεις μήνες της κυκλοφορίας της δεν διανεμόταν μαζί με τις άλλες εφημερίδες και είχε σχεδόν μηδαμινή κυκλοφορία, που δεν περιλαμβάνεται στα στοιχεία της ΕΙΗΕΑ.

Ξαφνικά η κυκλοφορία της εκτινάχθηκε στα 50.000 φύλλα ημερησίως τον Ιούλιο του 1980 και αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο ότι το μήνα εκείνο λόγω απεργίας των τυπογράφων κυκλοφορούσαν μόνο τρεις εφημερίδες: Τα κομματικά έντυπα της αριστεράς Ριζοσπάστης και Αυγή, καθώς και η Αυριανή, το συντακτικό και τεχνικό προσωπικό της οποίας δεν ανήκε στις αντίστοιχες συνδικαλιστικές ενώσεις. Μάλιστα η τιμή της εφημερίδας ήταν 5 δραχμές, όταν οι υπόλοιπες πωλούνταν 15.

Η τότε κυβέρνηση Ράλλη προσπάθησε να περιορίσει την εφημερίδα απαγορεύοντας την πώλησή της σε μειωμένη τιμή και προβάλλοντας εμπόδια στη λειτουργία της, όπως τον αποκλεισμό των συντακτών της από τις καθιερωμένες ενημερώσεις των δημοσιογράφων. Το αποτέλεσμα ήταν η Αυριανή με ένα πρωτόγνωρο για την εποχή ύφος να ξεκινήσει μια ασυνήθιστη επίθεση στη Νέα Δημοκρατία, με αποκορύφωμα της σκληρής αντιπαράθεσης τις καταγγελίες της Αυριανής για τις οικονομικές δραστηριότητες της συζύγου του Πρωθυπουργού Ράλλη. Από τις εκλογές του 1981, η εφημερίδα ταυτίσθηκε ολοκληρωτικά με μία συγκεκριμένη ομάδα στελεχών του ΠΑΣΟΚ και κυρίως με τον Μένιο Κουτσόγιωργα, σε σημείο που να θεωρείται η προσωπική του εφημερίδα.[1]

Ο «αυριανισμός»
Το πρωτοσέλιδο της Αυριανής μετά τη νίκη του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του 1981

Από τη στιγμή που το ΠΑΣΟΚ ανέλαβε την εξουσία το 1981, η Αυριανή υιοθέτησε το σλόγκαν «Η εφημερίδα που εξευτέλισε μια κυβέρνηση και γκρέμισε ένα σάπιο καθεστώς 50 χρόνων». Τέσσερα χρόνια αργότερα και με αφορμή την εκλογή στο αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας του Χρήστου Σαρτζετάκη αντί του Κωνσταντίνου Καραμανλή, το άλλαξε σε «Η εφημερίδα που γκρέμισε τον Καραμανλισμό». Σήμερα παρουσιάζεται ως «Ανεξάρτητη Πολιτική Εφημερίδα».

Η εφημερίδα επωφελήθηκε από την ικανότατη και «φαρμακερή» πένα του Κυριάκου Διακογιάννη. Η Αυριανή είχε γενικά το ρόλο του «δημόσιου κατήγορου» επικρίνοντας δριμύτατα κατά καιρούς την κυβέρνηση και συγκεκριμένους υπουργούς (η Μελίνα Μερκούρη ήταν συχνός στόχος επιθέσεων) , αλλά ουδέποτε απέκρυψε τις στενές σχέσεις της με ηγετικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Το φαινόμενο αυτό έγινε γνωστό ως «αυριανισμός», έχοντας λάβει και πολιτική διάσταση, ως έκφραση μιας τάσης στελεχών και οπαδών του ΠΑΣΟΚ. Το σκληρό και επιθετικό ύφος της εφημερίδας και η πρωτοφανής εκδοτική επιτυχία της προκάλεσαν πολλές συζητήσεις και αντιπαραθέσεις στους κόλπους των μελετητών της ελληνικής πολιτικής. Μερικοί, όπως ο Άγγελος Ελεφάντης, αντιμετώπισαν το φαινόμενο του αυριανισμού ως εντελώς βλαβερό. Στον αντίποδα όμως, ιστορικοί και πολιτικοί επιστήμονες σαν τον Richard Clogg εξήγησαν ότι η συγκεκριμένη εφημερίδα δεν προήλθε από παρθενογέννεση, αλλά εξέφραζε το πλειοψηφικό κομμάτι του ελληνικού λαού που είχε φιμωθεί κατά τη διάρκεια της πεντηκονταετούς κυριαρχίας της Δεξιάς (1933-1981), και επιτέλους έβρισκε βήμα έκφρασης της οργής και των παραπόνων του.

Προ των εκλογών του 1985 η εφημερίδα δημοσίευσε στην πρώτη σελίδα φωτογραφία του τότε αρχηγού της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, παρουσιάζοντάς τον ως συνεργάτη των Ναζί επί Κατοχής, κάτι που άναψε φωτιές στο πολιτικό σκηνικό. Τον μήνα εκείνο (Μάιος 1985), η Αυριανή έφτασε στην κορυφαία στιγμή της κυκλοφορίας της, καθώς κατά μέσο όρο κάθε μέρα πουλούσε 243.534 φύλλα (116.653 σε Αθήνα - Πειραιά και 126.881 στην υπόλοιπη Ελλάδα), από τα υψηλότερα νούμερα της ιστορίας του αθηναϊκού Τύπου. Ήταν επίσης υπεύθυνη η Αυριανή για την μαζική διάδοση της φήμης που κυκλοφορούσε (έως σήμερα παραμένει αναπόδεικτη) ότι ο Κωνσταντίνος Καραμανλής διατηρούσε ομοφυλοφιλική ερωτική σχέση με τον οικονόμο του τον Θόδωρο.

Τα επόμενα χρόνια δεν περιορίστηκε σε επιθέσεις προς πολιτικά πρόσωπα, αλλά και σε άλλα, προερχόμενα και από τον καλλιτεχνικό χώρο, όπως ο Λάκης Λαζόπουλος, ο Αλέξανδρος Ιόλας, ο Λουκιανός Κηλαϊδόνης κλπ, ενώ εξαπέλυσε δριμεία επίθεση σε βάρος του Μάνου Χατζιδάκι. Μάλιστα ζητούσε από τους αναγνώστες της να προσκομίσουν στοιχεία στην εφημερίδα «για το ποιόν του συνθέτη».[2] Στην περίπτωση του Λάκη Λαζόπουλου, οι αποκαλύψεις της Αυριανής για στρατιωτικό «τρελόχαρτο» που είχε εξασφαλίσει οδήγησαν στη στρατιωτική θητεία του γνωστού καλλιτέχνη. Το 1987 δημοσίευσε στην πρώτη της σελίδα φωτογραφίες της Δήμητρας Λιάνη σε ιδιωτικές της στιγμές,[3] ενώ από την περίοδο εκείνη και μετά ο ευρύτερος χώρος του ΠΑΣΟΚ άρχισε να αποστασιοποιείται πλήρως από την εφημερίδα.

Στο συγκρότημα των αδελφών Κουρή προστέθηκαν στη συνέχεια και άλλες πολιτικές, αθλητικές και καλλιτεχνικές εφημερίδες (ανάμεσά τους και η Αυριανή Μακεδονίας - Θράκης, μια έκδοση της Αυριανής στη Θεσσαλονίκη με ανεξάρτητο περιεχόμενο από την έκδοση της Αθήνας), ενώ στη συνέχεια επεκτάθηκε και στο χώρο των ηλεκτρονικών Μ.Μ.Ε. Στις αρχές της δεκαετίας του '90 ο Μάκης Κουρής αποχώρησε από το εκδοτικό συγκρότημα.

Την περίοδο μετά το 2000 η εφημερίδα παρουσιάζεται αποστασιοποιημένη από το ΠΑΣΟΚ και την ηγεσία του, ορισμένες φορές φέρεται να βάλλει κατά του πολιτικού συστήματος γενικότερα, ενώ άλλες φορές υποστηρίζει τις κυβερνητικές επιλογές, στηρίζοντας τον ίδιο τον Κώστα Καραμανλή προσωπικά κατά την διάρκεια της πρωθυπουργίας του. Ενίοτε φαίνεται να παρέχει στήριξη σε ανερχόμενα πολιτικά σχήματα, όπως το τότε ΚΕΠ του Δημήτρη Αβραμόπουλου. H κυκλοφορία της έχει μειωθεί αισθητά, μη ξεπερνώντας σε καθημερινή βάση και σε πανελλαδικό επίπεδο τα 5.000 φύλλα.[4] Ο εκδότης της προωθεί την έξοδο της Ελλάδας από το Ευρώ και την επιστροφή στη δραχμή. Τις τελευταίες εβδομάδες του 2011 ο ιδιοκτήτης της Αυριανής Γιώργος Κουρής έγραφε αμφίβολα άρθρα εναντίον των απλήρωτων εργαζόμενων του Alter Channel. Το δημοσίευμα που θύμωσε ακόμα περισσότερο τους εργαζόμενους ήταν αυτό της Τετάρτης 28/12/2011 όταν ο Γιώργος Κουρής είπε ότι οι εργαζόμενοι του ΑΛΤΕΡ τσέπωσαν 81.903.196.293 δρχ.[5]
Παραπομπές

↑ Το Βήμα
↑ Ο Μάνος Χατζιδάκις εναντίον της «Αυριανής»
↑ Ριζοσπάστης: «Αυριανή», Λιάνη και Σημίτης
↑ Η κυκλοφορία των αθηναϊκών εφημερίδων
↑ Ο τύπος σήμερα

Πηγές

Αλέξης Ζαούσης, Κωνσταντίνος Στράτος, Οι εφημερίδες, εκδόσεις Γνώση, σελίδες 53 - 56.
Αφιέρωμα στον Τύπο: Η Αυριανή

Εξωτερικές συνδέσεις

Η ιστοσελίδα της Αυριανής