Ο Ζάχος Μήλιος (1805-1860) υπήρξε οπλαρχηγός της Επανάστασης του 1821 και στρατιωτικός της οθωνικής περιόδου. Αδελφός του επίσης διακεκριμένου στρατιωτικού και πολιτικού Μιχαήλ Σπυρομήλιου. Κατάγονταν από επιφανή στρατιωτική οικογένεια της Χειμάρρας, στη σημερινή Αλβανία (Βόρεια Ήπειρος). Ο ίδιος, ανώτερο στρατιωτικό στέλεχος, υπηρέτησε με νομιμοφροσύνη την εκάστοτε πολιτική εξουσία, βρίσκονταν όμως πολλές φορές στην σκιά του ιδιαίτερα δυναμικού αδελφού του.
Ζάχος Μήλιος
Κατά την Επανάσταση του 1821
Η οικογένεια στην οποία ο Μήλιος ανήκει είχε προσφέρει πολλά αξιόμαχα μέλη στο 'ελληνοαλβανικό' σώμα του βασιλείου της Νεάπολης Κάτω Ιταλίας (αποκαλούμενο επίσημα ως 'Μακεδονικό' από τους Ιταλούς). Το 1824 συνόδευσε τον αδελφό του, ο οποίος ήταν επικεφαλής σώματος πολυάριθμων Χειμαρριωτών, στην δυτική Ελλάδα, όπου και εκστράτευσαν εναντίον του Ομέρ Βρυώνη, υπό τις διαταγές του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου.
Το 1825, μαζί με τον αδελφό του, τον Νότη Μπότσαρη και τον Δήμο Ρηνιάσσα συμμετείχαν σε μάχες κατά του Κιουταχή στις περιοχές Μακρυνόρους και Καστέλι Ανατολικού. Το ίδιο έτος μαζί με το σώμα των Χειμαρριωτών, του οποίου ήταν υποδιοικητής, εισήλθαν στο Μεσολόγγι και ενίσχυσαν τους πολιορκούμενους. Ο Ζάχος Μήλιος πολέμησε ως σωματάρχης στον προμαχώνα «Μιαούλης» και έλαβε μέρος στην Έξοδο. Αργότερα πολέμησε στις μάχες του Α' Σώματος Στερεάς Ελλάδας, υπό την διοίκηση του Γεωργίου Καραϊσκάκη και το 1827 ανέλαβε αυτόνομη αρχηγία.
Μετά την επανάσταση
Πολιτικά υποστήριζε αρχικά τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, όμως στην συνέχεια εντάχθηκε στο «Ρωσικό κόμμα». Επί Ιωάννη Καποδίστρια (1828-1832) εντάχθηκε στα ημιτακτικά σώματα και μετά ως υποταγματάρχης στο Β' Ελαφρό Τάγμα με διοικητή τον Ιωάννη Ρούκη.
Στην οθωνική περίοδο παρέμεινε στο στράτευμα όπου και υπηρέτησε στην οροφυλακή και έφθασε στον βαθμό του διοικητή Τάγματος. Υπήρξε πιστός οθωνικός, όπως και η πλειοψηφία των ετερόχθονων (δηλ. όσων γεννήθηκαν εκτός των τότε ελληνικών συνόρων) στρατιωτικών που είχαν επενδύσει τις ελπίδες τους στην απελευθέρωση των αλύτρωτων πατρίδων τους.
Πέθανε σχετικά πρόωρα (1860). Ο ίδιος έφτασε μέχρι τον βαθμό του Συνταγματάρχη φάλαγγας και λόγω της ιδιαίτερης αποφασιστικότητάς του στο πεδίο της μάχης, τραυματίστηκε τέσσερις φορές.
Πηγές
* Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό. Εκδοτική Αθηνών. Αθήνα 1985.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
