Ο Βασίλης Βασιλικός (Καβάλα, 18 Νοεμβρίου 1934-30 Νοεμβρίου 2023) ήταν βραβευμένος Έλληνας συγγραφέας, από τους πιο γνωστούς παγκοσμίως. Βάσει δεδομένων της UNESCO πρόκειται για έναν από τους δέκα πιο μεταφρασμένους Έλληνες συγγραφείς.[6]
Βιογραφικό
Γεννήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 1934 στη συνοικία των Ποταμουδίων Καβάλας. Οι γονείς του κατάγονταν από τη Θάσο. Πατέρας του ήταν ο δικηγόρος Νικόλαος Βασιλικός, που πολιτεύθηκε και εξελέγη βουλευτής Καβάλας το 1936 και μητέρα του η Καίτη Βασιλικού[7]. Ο Βασίλης Βασιλικός έχει και μία αδελφή, την Έλζα Βασιλικού, πρώην πρωταθλήτρια του πινγκ πονγκ. Αποφοίτησε από το Λύκειο Καρυωτάκη στην Καβάλα, τη Σχολή Βαλαγιάννη (Θεσσαλονίκη) και το Αμερικανικό Κολλέγιο Ανατόλια. Στη συνέχεια σπούδασε Νομικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και σκηνοθεσία τηλεόρασης στη δραματική σχολή του Πανεπιστημίου Γέιλ (Drama School - SRT) στο Νιού Χέιβεν του Κονέκτικατ (ΗΠΑ).
Από το 1967 μέχρι το 1994 έζησε και εργάστηκε στο εξωτερικό (Ιταλία, Γαλλία, Νέα Υόρκη τα πρώτα 7 χρόνια εξόριστος από τη χούντα), με ένα τριετές διάλειμμα (1981-1984), κατά το οποίο ανέλαβε καθήκοντα αναπληρωτή γενικού διευθυντή της Ε.Ρ.Τ. επί κυβερνήσεως Ανδρέα Παπανδρέου. Εργάσθηκε ως βοηθός σκηνοθέτη σε ξένες παραγωγές, σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ, σεναριογράφος, επιμελητής (Dr.) σεναρίων, εισηγητής σεναρίων στην Arte (1990-1993), δημοσιογράφος και συγγραφέας. Συνεργάστηκε με τον Νίκο Κούνδουρο στο σενάριο της ταινίας Μικρές Αφροδίτες. Διετέλεσε πρέσβης της Ελλάδας στην UNESCO (1996-2004).
Είναι αντιπρόεδρος του Μορφωτικού Ιδρύματος της Ε.Σ.Η.Ε.Α.[8]
Είναι νυμφευμένος με την υψίφωνο Βάσω Παπαντωνίου και έχει μία κόρη.
Γνωρίζει αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά και αρμενικά.
Απεβίωσε στις 30 Νοεμβρίου 2023, σε ηλικία 89 ετών[9]
Πολιτική σταδιοδρομία
Ο Βασίλης Βασιλικός τοποθετήθηκε επικεφαλής του ψηφοδελτίου επικρατείας της εκλογικής συνεργασίας Πράσινοι - Δημοκρατική Αριστερά στις βουλευτικές εκλογές του 2015[10][11], καθώς και στις βουλευτικές εκλογές του 2019, αυτή την φορά όμως με τον ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία όπου και εξελέγη. Ήταν βουλευτής Επικρατείας από τις 7 Ιουλίου 2019 μέχρι τις 21 Μαΐου 2023.
Διακρίσεις
Officier des Arts et des Lettres από τη Γαλλική Δημοκρατία.
Επίτιμος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πατρών στην έδρα της Φιλολογίας
Ταξιάρχης Γραμμάτων και Τεχνών της Γαλλικής Δημοκρατίας (1984)
Μέλος του Διεθνούς Κοινοβουλίου των Συγγραφέων με έδρα το Στρασβούργο
Μέλος του Δ.Σ. των Γάλλων συγγραφέων (Maison des Ecrivains) Γαλλία, (1990-1993)
Βραβεία των 12 (1954, 1962)
Κρατικό βραβείο διηγήματος (1980) - Δεν το αποδέχθηκε
Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού (1 Δεκεμβρίου του 2017)[12]
Εργογραφία
Έργα του ιδίου
Μέχρι σήμερα ο Βασιλικός έχει γράψει μυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, θεατρικά έργα και ποίηση. Από τα έργα του γνωστότερα είναι: Η Μυθολογία της Αμερικής, Το ψαροντούφεκο, Θύματα ειρήνης, Οι φωτογραφίες, Ζ, Ο Ιατροδικαστής, Ο Θάνατος του Αμερικάνου κ.ά. Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε 33 γλώσσες ανά τον κόσμο, καθώς και στη γραφή Μπράιγ. Το μυθιστόρημά του Ζ μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά.
(1949) Τα Σιλό, (μυθιστόρημα για την βουλγαρική κατοχή στην Καβάλα), (1976) Λαδιάς, (1983) Δωρικός, (2018) Εκδ. Gutenberg
(1950) Το καλοκαίρι του Ερωτόκριτου, (1974) εκδ. Ίκαρος
(1952) Ο άνθρωπος με το άδειο, (1976) εκδ. Καστανιώτης
(1953) Η διήγηση του Ιάσονα [Νουβέλα], ιδιωτική έκδοση, Θεσσαλονίκη, (1995) εκδ. Λιβάνη, (2011) εκδ. Γκοβόστη
(1953) Αναμνήσεις από τον Χείρωνα, (1974) Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(1955) Το λιμάνι της αγωνίας, (1979) Λιβάνης-Νέα Σύνορα
(1956) Θύματα ειρήνης [Ιστορικό χρονικό], ιδιωτική έκδοση, Αθήνα, (2014) εκδ. Γκοβόστη
(1957) Μια ιστορία αγάπης εκδ. Εστία, (1975) Λιβάνης-Νέα Σύνορα, (1977) Βιβλιοπωλείον της Εστίας, (1996) εκδ. Λιβάνη
(1964) Οι φωτογραφίες, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(1965) Εκτός των τειχών
(1964) Η μυθολογία της Αμερικής [Ταξιδιωτικό], Βιβλιοπωλείον της Εστίας, (2012) εκδ. Γκοβόστη
(1966) Ζ, εκδ. Λιβάνη, (2008) εκδ. Ελευθεροτυπίας, (2011) Διόπτρα, (2016) Εκδ. Gutenberg
(1969) Λούνικ II
(1972) 20.20' και Φίφτυ Φίφτυ
(1973) Ο μονάρχης
(1976) Εικοσιπενταετία, εκδ. Παπαζήση
(1976) Ο ιατροδικαστής, εκδ. Ερμής, (2002) εκδ. Λιβάνη και (2017[13]) εκδ. Ιωλκός
(1977) Οι ρεμπέτες και άλλα διηγήματα, εκδ. Χιωτέλλη & εκδ. Κέδρος (2019)[14]
(1981) Μαθήματα ανατομίας, εκδ. Θεμέλιο
(1982) Χρονογραφήματα, εκδ. Μπαρμπουνάκη
(1993) Μάγια, εκδ. Λιβάνη
(1994) Το φύλλο. Το πηγάδι. Τ' αγγέλιασμα [Α΄ Κρατικό βραβείο της ομάδας των κορυφαίων Ελλήνων λογοτεχνών «έπαθλο Κώστας Ουράνης» το 1962], εκδ. Λιβάνη, (2007) εκδ. Τόπος
(1994) Les lotophages, εκδ. Kauffmann
(1994) Η φλόγα της αγάπης, εκδ. Λιβάνη
(1994) Το τελευταίο αντίο [Βραβεύτηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Διηγήματος το 1980], εκδ. Λιβάνη
(1995) Γλαύκος Θρασάκης, εκδ. Λιβάνη
(1995) Η ατέλειωτη επιστολή, εκδ. Λιβάνη
(1995) Ο τρομερός μήνας Αύγουστος, εκδ. Λιβάνη
(1995) Υπάρχουν όνειρα, εκδ. Λιβάνη
(1996) Δεν μετανιώνω για τα δάκρυα που έχυσα για σένα, εκδ. Λιβάνη
(1997) Αισθημάτων νομίσματα, εκδ. Λιβάνη
(1997) Τα φρύγανα του έρωτα, εκδ. Λιβάνη
(1998) Θύματα ειρήνης, εκδ. Λιβάνη
(1998) Καφενείο "Εμιγκρέκ". Υποθήκες Παπ - Πατ, εκδ. Λιβάνη
(1998) Τα δώρα της αγάπης, εκδ. Λιβάνη
(1998) Το ψαροντούφεκο, εκδ. Λιβάνη
(1999) Η μνήμη επιστρέφει με λαστιχένια πέδιλα, εκδ. Λιβάνη
(1999) Ο Ευρωπέος και η ωραία του υπερπέραν, εκδ. Λιβάνη
(1999) Ό Θάνατος του αμερικάνου, εκδ. Λιβάνη
(2000) Εσύ κι εγώ, εκδ. Λιβάνη
(2001) Εν πτήσει, εκδ. Λιβάνη
(2001) Τα καμάκια, εκδ. Λιβάνη
(2002) Παρίσι - Κορυδαλλός, εκδ. Λιβάνη
(2004) Έγκλημα στην Κοπεγχάγη, εκδ. Λιβάνη
(2005) Κ, Εμπειρία Εκδοτική
(2005) Οι ωραίοι Ωρεοί, εκδ. Ελληνικά Γράμματα
(2006) 290 πρόσωπα, εκδ. Ελληνικά Γράμματα
(2006) Οι λωτοφάγοι, εκδ. Ελληνικά Γράμματα
(2006) Τα ποιήματα, εκδ. Ελληνικά Γράμματα
(2007) Poste Restante, εκδ. Ελληνικά Γράμματα
(2007) Η απολογία του Ζ, Εμπειρία Εκδοτική
(2007) Μάθημα ανατομίας, εκδ. Ελληνικά Γράμματα
(2007) Ο Βάγγος απ' τα Φάρσαλα έγινε αρχιγκάγκστερ, εκδ. Τόπος
(2008) Γλαύκος Θρασάκης, εκδ. Ελληνικά Γράμματα
(2008) Μπαλέτα λαϊκών χορών Ντόρας Στράτου, εκδ. Τόπος
(2008) Ντίβα, εκδ. Ηλέκτρα
(2009) Ανάπλους, Βιβλιοπωλείο "Η Θόλος"
(2009) Ο μονάρχης, εκδ. Μπαρτζουλιάνος Ι. Ηλίας
(2009) Οι φωτογραφίες, εκδ. Ελληνικά Γράμματα
(2009) Τρεις γυναίκες, εκδ. Άγκυρα
(2010) Foco d' amor (Η φλόγα της αγάπης), εκδ. Τόπος
(2010) Οι γάτες της Rue d' Hauteville, εκδ. Πατάκη
(2011) Εκτός των τειχών, εκδ. Ιβίσκος
(2011) Μνήμη από μελάνι, εκδ. Διόπτρα
(2011) Τα χαζά μπούτια, εκδ. Τόπος
(2011) Το τελευταίο αντίο, εκδ. Διόπτρα
(2012) 8 ½, εκδ. Παπαζήση
(2012) Έρως ανίκατε μάχαν, εκδ. Σύγχρονοι Ορίζοντες
(2012) Οι φωτογραφίες, Δ. Ο. Λαμπράκη
(2012) Όναρ ημερόφαντον, εκδ. Ι. Σιδέρης
(2013) Το ελικόπτερο, εκδ. Σύγχρονοι Ορίζοντες
(2014) Θύματα ειρήνης, εκδ. Γκοβόστη
(2014) Περί Λογοτεχνίας και Άλλων Δαιμονίων, εκδ. Gutenberg
(2015) Ημερολόγιο Θάσου, εκδ. Gutenberg
(2020) Ποιήματα [ανθολόγηση-επιμέλεια: Θανάσης Θ. Νιάρχος][15], εκδ. Ιωλκός
Συμμετοχή σε συλλογικά έργα
(1993) 9 διηγήματα πολιτικής φαντασίας, εκδ. Κέδρος
(1995) Στην πεδιάδα του Ιονίου, εκδ. Καστανιώτη
(1997) Έρωτας σε πρώτο πρόσωπο, εκδ. Κέδρος
(1997) Ιστορική πραγματικότητα και νεοελληνική πεζογραφία 1945-1995 [εισήγηση], εκδ. Σχολή Μωραΐτη
(1997) Νίκη Καραγάτση, εκδ. Άγρα
(1998) Santé, εκδ. Ύψιλον
(1999) Στα γήπεδα η πόλη αναστενάζει, εκδ. Ιανός
(1999) Στο γύρισμα του αιώνα, εκδ. Νεφέλη
(2000) Ανθολογία λογοτεχνικών κειμένων για το Άγιον Όρος, εκδ. Ιωλκός
(2000) Υπάρχω, εκδ. Λιβάνη
(2001) Βόλος: Μια πόλη στη λογοτεχνία, εκδ. Μεταίχμιο
(2001) Κώστας Γαβράς, εκδ. Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
(2002) Κανίσκιον φιλίας, Αναγνωστόπουλος, Βελισσάριος Σ.
(2005) Λίγη ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, εκδ. Πατάκη
(2005) Ο δρόμος για την Ομόνοια, εκδ. Καστανιώτη
(2006) Με τον ρυθμό της ψυχής, εκδ. Κέδρος
(2008) Μάης '68: στην Ελλάδα, στη Γαλλία, στον κόσμο, εκδ. Modern Times
(2009) Ελληνικά εγκλήματα 3, εκδ. Καστανιώτη
(2009) Παλίμψηστο Καβάλας, εκδ. Καστανιώτη
(2009) Ανθολογία ελληνικού διηγήματος του 20ού αιώνα, εκδ. Καστανιώτη
(2010) Στέλιος Καζαντζίδης 1931-2001, εκδ. ΚΨΜ
(2011) Βασίλης Βασιλικός - Νίκος Παπανδρέου, Κέρκυρα - Economia Publishing
(2011) Η βαθιά ελληνική κρίση, Οδός Πανός
(2011) Η Θεσσαλονίκη των συγγραφέων, εκδ. Ιανός
(2011) Περί ζώων, εκδ. Ψυχογιός
(2012) Τέλος καλό, όλα καλά, εκδ. Καστανιώτη
(2013) Γιάννης Δουβίτσας 1943-2003, εκδ. Νεφέλη
(2013) Συνταγές μέσα από τη λογοτεχνία, Δ. Ο. Λαμπράκη
(2014) Ιστορίες ταχυδρομείου, Ελληνικά Ταχυδρομεία
(2014) Νεανική αλληλογραφία 1954 - 1960, εκδ. Τόπος
(2014) Περί λογοτεχνίας και άλλων δαιμονίων, Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός
Μεταφράσεις
Έχει μεταφράσει Αντρέ Ζιντ, Τζέημς Μέριλ, Ρεζίς Ντεμπρέ και Μπαλζάκ.
(1952) Αντρέ Ζιντ, Οιδίπους, Νέα Εστία
(1966) Τζέημς Μέριλ, Χίλιες και η δεύτερη νύχτα, ιδιωτική έκδοση
(1973) Ρεζίς Ντεμπρέ, Μαθαίνοντας από τους Τουπαμάρος, ιδιωτική έκδοση, Βρυξέλλες
(1988) Μπαλζάκ, Μασιμίλα Ντόνι (μετάφραση με τη Βάσω Παπαντωνίου), εκδ. Γνώση
Ανθολογίες
(1993) Λύρα Ελληνική. Η Ελληνική ποίηση ανθολογημένη από τον Ρήγα έως σήμερα. Επίμετρο: Πέντε και μία φανταστικές συνομιλίες (με τους Ρήγα, Κάλβο, Βιζυηνό, Παλαμά, Καβάφη, Καρυωτάκη), εκδ. Σέργιου Ραφτάνη, σ. 1098.
(1998) Λύρα Ελληνική. Η Ελληνική ποίηση ανθολογημένη από τον Ρήγα έως σήμερα, εκδ. Ντουντούμης, σ. 1141.
(2021) Πινακοθήκη "Λυρικών" Ποιημάτων. Η ποίησή μας ανθολογημένη από τον Ρήγα έως σήμερα (1796-2021), τόμοι Α'-Δ', πρόλογος-ανθολόγηση, Βασίλης Βασιλικός, Πέτρος Γκολίτσης, εκδ. Ρώμη, σ. 1750.
Κριτική
Ο Βασιλικός βρέθηκε πρόσφατα στο επίκεντρο αρνητικών σχολίων, καθώς υπερασπιζόμενος τον αρχιεκτελεστή της τρομοκρατικής οργάνωσης 17Ν, Δημήτρη Κουφοντίνα, δήλωσε ότι αν συμβεί το μοιραίο, οι υπεύθυνοι θα πρέπει να λογοδοτήσουν[16].
Παραπομπές
(Αγγλικά) Internet Speculative Fiction Database. 11110. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Τσεχικά) Česko-Slovenská filmová databáze. 2001. 176342.
(Γαλλικά) Babelio. 18558.
LIBRIS. 17 Σεπτεμβρίου 2012. libris.kb.se/katalogisering/1zcff33k3ccjk6q. Ανακτήθηκε στις 24 Αυγούστου 2018.
Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11927750f. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
«Index Translationum». www.unesco.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2017.
Βιογραφικά στοιχεία για τον πατέρα του, στο dyas-net.gr (Δίκτυο υποδομών για την έρευνα στις ανθρωπιστικές επιστήμες)
Συγκροτήθηκε σε Σώμα το νέο Δ.Σ. του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ, 17.2.2022
«Πέθανε ο συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός | LiFO». www.lifo.gr. 30 Νοεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 2023.
«ΔΗΜΑΡ - Πράσινοι: Ο Βασίλης Βασιλικός επικεφαλής του Επικρατείας». In.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2016.
«Ο συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός επικεφαλής στο Επικρατείας της ΔΗΜΑΡ». In.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2016.
«Στον Β. Βασιλικό το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων- «Είναι μια τιμή μεγάλη για μένα και αναπάντεχη»». www.amna.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2018.
«ΙΩΛΚΟΣ Εκδόσεις - Ο ιατροδικαστής - Βασιλικός, Βασίλης - Μυθιστόρημα, Πεζογραφία». ΙΩΛΚΟΣ Εκδόσεις. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2020.
«Βασιλικός, αυτός ο «άγνωστος» πρωτοπόρος | Εφημερίδα η Εποχή». www.epohi.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2022.
«ΙΩΛΚΟΣ Εκδόσεις - Ποιήματα - Βασιλικός, Βασίλης - Ελληνική Ποίηση, Νέες κυκλοφορίες, Ποίηση». ΙΩΛΚΟΣ Εκδόσεις. Ανακτήθηκε στις 2 Απριλίου 2020.
«Βασίλης Βασιλικός για Κουφοντίνα: Αν συμβεί το μοιραίο οι υπεύθυνοι να λογοδοτήσουν». Newsbeast.gr. 5 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2021.
Πηγές
Who's Who 1979, σελ. 72
Βιογραφική Εγκυκλοπαίδεια του Νεωτέρου Ελληνισμού 1830-2010 — Αρχεία Ελληνικής Βιογραφίας, Εκδόσεις «Μέτρον», 2011, τόμος Α΄
Εταιρεία Συγγραφέων
vouliwatch
Μορφωτικό Ίδρυμα ΕΣΗΕΑ
Βιβλιογραφία
Βασίλης Βασιλικός, Βαγγέλης Ψυρράκης, Δημήτρης Ραυτόπουλος, Δημήτρης Γκιώνης: Περί λογοτεχνίας και άλλων δαιμονίων, εκδ. Gutenberg, Αθήνα 2014, ISBN 978-960-01-1664-9
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
