.
Ο Βασίλης Κ. Ξανθόπουλος (Δράμα 1951 – Ηράκλειο 1990) ήταν Έλληνας φυσικομαθηματικός, από τους κορυφαίους ειδικούς στη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας.
Σπούδασε Μαθηματικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, από όπου απεφοίτησε με άριστα το 1973, και έπειτα ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου. Εκεί υπήρξε μαθητής του μεγάλου Σουμπραμανιάν Τσαντρασεκάρ (βραβείο Nobel Φυσικής 1983), γνωστού από το ομώνυμο Όριο Chandrasekhar, και πήρε το Master το 1976 και το διδακτορικό του στη Φυσική το 1978. Δίδαξε και ερεύνησε στα πανεπιστήμια των ΗΠΑ Μοντάνα, Σύρακιουζ, Χάρβαρντ και Σικάγου. Επίσης, στο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ στη Γερμανία και στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Από το 1983 και μέχρι τον θάνατό του ο Βασίλης Ξανθόπουλος ήταν καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης, όπου διετέλεσε και πρόεδρος τμήματος (1987-90) σε ηλικία μόλις 35 ετών.
Συνεισέφερε στη μελέτη των συγκρουόμενων επίπεδων βαρυτικών κυμάτων. Μαζί με τον Τσαντρασεκάρ ανακάλυψαν μία ακριβή λύση για τη σύγκρουση αυτή, κατά την οποία τα βαρυτικά κύματα αλληλεπιδρούν μη γραμμικά και δημιουργούν στη ζώνη αλληλεπιδράσεως μια καμπυλωμένη περιοχή του χωρόχρονου που είναι τοπικώς ισομετρική προς το Κενό Kerr. Η λύση αυτή ονομάζεται σήμερα «λύση Chandrasekhar-Ξανθόπουλου για συγκρουόμενο επιπεδο κύμα». Επίσης, ασχολήθηκε με θέματα Μαθηματικής Φυσικής, ιδίως σχετιζόμενα με την επίλυση μη γραμμικών διαφορικών εξισώσεων που βέβαια χρειάζονται πολύ στη Γενική Σχετικότητα.
Συνέγραψε πάνω από 50 πρωτότυπες ερευνητικές εργασίες και το μικρό εκλαϊκευτικό βιβλίο «Περί αστέρων και Συμπάντων» (Πανεπ.Εκδόσεις Κρήτης, 1η έκδ.1986, 8η έκδ.2004). Μέχρι τον θάνατό του συνεργαζόταν επιστημονικά και συνδεόταν φιλικά με τον Τσαντρασεκάρ, ο οποίος τον είχε επισκεφθεί στην Κρήτη αρκετές φορές. Ο Ξανθόπουλος υπήρξε και πολύ καλός πανεπιστημιακός Δάσκαλος, με εξαιρετικά μεγάλη μεταδοτικότητα.
Η έρευνα και η διδασκαλία του Βασίλη Ξανθόπουλου διακόπηκαν πρόωρα, όταν δολοφονήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 1990 την ώρα που δίδασκε τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών για την εκτέλεση πολύπλοκων αλγεβρικών υπολογισμών, σε αίθουσα τερματικών του κεντρικού Η/Υ του Πανεπιστημίου Κρήτης. Στην ίδια επίθεση δολοφονήθηκε και ο Στέφανος Πνευματικός, ενώ τραυματίσθηκε σοβαρά στο χέρι ο καθηγητής του ΑΠΘ Σωτήριος Περσίδης. Η σπάνια αυτή τραγωδία είχε συνταράξει τότε την ελληνική κοινωνία. Ο δολοφόνος, μεταπτυχιακός φοιτητής Γ. Πετροδασκαλάκης, δεν συνελήφθη ποτέ και λίγο καιρό αργότερα το σώμα του βρέθηκε κρεμασμένο από ένα δένδρο σε απόκρημνη τοποθεσία: είχε αυτοκτονήσει. Ο συνάδελφος του Ξανθόπουλου, Κρητικός φυσικός και γνωστός συγγραφέας Γιώργος Γραμματικάκης ξεκίνησε από τότε εκστρατεία ευαισθητοποίησης για το ζήτημα της οπλοκατοχής στην Κρήτη. Επίσης, ο καθηγητής Γιώργος Γιατρομανωλάκης έγραψε ένα είδος μυθιστορήματος εμπνευσμένο από το γεγονός.
Προς τιμή του Βασίλη Ξανθόπουλου το μεγάλο αμφιθέατρο της Φυσικομαθηματικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης ονομάσθηκε «Αμφιθέατρο Βασίλη Ξανθόπουλου». Επίσης, καθιερώθηκε να προκηρύσσεται κάθε χρόνο από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας «Βραβείο Εξαίρετης Πανεπιστημιακής Διδασκαλίας Β.Ξανθόπουλου - Σ.Πνευματικού» στη μνήμη τους, η απονομή του οποίου γίνεται από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας. Εκτός από αυτό το βραβείο, που δίνεται σε Έλληνες επιστήμονες ανεξαρτήτως ειδικότητας και ηλικίας, υπάρχει και το διεθνές "Xanthopoulos Award", θεσμοθετημένο επίσης από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας και απονεμόμενο μία φορά κάθε τρία χρόνια από την General Relativity and Gravitation Society σε επιστήμονα κάτω των 40 ετών που έχει «εξέχουσα (κατά προτίμηση θεωρητική) συνεισφορά στο πεδίο της βαρυτικής Φυσικής». Το βραβείο αυτό, που συνοδεύεται από χρηματικό ποσό περίπου 10.000 δολαρίων ΗΠΑ, έχει απονεμηθεί μέχρι σήμερα στους Δημήτριο Χριστοδούλου, Gary Horowitz και Carlo Rovelli.
Αναφορές - Εξωτερικοί σύνδεσμοι
* Η κυριότερη δημοσίευση-επιστημονική εργασία: Chandrasekhar, S. & Xanthopoulos, B. C.: "On colliding waves that develop time-like singularities: a new class of solutions of the Einstein–Maxwell equations". Proc. Roy. Soc. A 410: 311-336. (Οκτώβριος 1987). Δίνει τη «λύση Chandrasekhar/Xanthopoulos» για συγκρουόμενα επίπεδα βαρυτικά κύματα.
* Συνιστώμενη ανάγνωση: Ο πρόλογος του Στέφανου Τραχανά στις τελευταίες εκδόσεις του Περί αστέρων και Συμπάντων, γραμμένος «εν θερμώ» λίγο μετά τον τραγικό θάνατο του Ξανθόπουλου.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
