Ο Θεόδωρος Αγαλλιανός ήταν λόγιος κληρικός που έζησε στην Κωνσταντινούπολη και άκμασε το 1453, την εποχή που αυτοκράτορας ήταν ο Κωνσταντίνος ΙΑ' Παλαιολόγος.

Είχε τα αξιώματα του δικαιοφύλλακα του κλήρου, του Παλατίου και ήταν οφφικιάλις, και οικονόμος της Αγίας Σοφίας. Ήταν άνδρας σοφός, υμνογράφος και εμπειρότατος στην εκκλησιαστική μουσική.

Ο Αγαλλιανός έγραψε διάφορα ποιήματα που φανερώνουν τις ανθενωτικές του ιδέες. Ως αυτόπτης μάρτυρας των δεινών που υπέστησαν το 1453 από τους Οθωμανούς οι κάτοικοι της Κωνσταντινούπολης και των περιχώρων της, ο Αγαλλιανός συνέγραψε ένα σχετικό έργο, με τον τίτλο: «Χρονικόν σημείωμα περί των υπό των Τούρκων επενεχθέντων κακών».

Πολλοί λόγοι και επιστολές του Αγαλλιανού διασώζονται σε χειρόγραφα στις βιβλιοθήκες της Οξφόρδης στην Αγγλία και του Εσκοριάλ στην Ισπανία. Ο λόγιος και φιλόσοφος Γεώργιος Αμιρούτζης έγραψε «Επιστολές» στον Θεόδωρο Αγαλλιανό σχετικά με το έργο (βιβλίο) του τελευταίου Επί της Θείας Προνοίας.
Συγγράμματα

Έγινε μάρτυς της άλωσης της Κωνσταντινούπολης και έγραψε Χρονικό σημείωμα περί των υπό των Τούρκων ενανεχθέντων κακών
Έγραψε επίσης Κατά Λατίνων, το οποίο δημοσιεύτηκε από τον Δοσίθεο.
Έγραψε ακόμη διάφορους εκκλησιαστικούς ύμνους και περί εκκλησιαστικής μουσικής. Τα μουσουργήματα αυτά σώζονται σε χειρόγραφα εξηγημένα.

Πηγές

Ιωάννης Κακαβούλιας: Ελληνική Γραμματολογία (αρχαία και βυζαντινή), εκδ. Νικόδημος, Αθήνα, σελ. 11
Κωνσταντίνος Σάθας (1868). Νεοελληνική Φιλολογία: Βιογραφία των εν τοις γράμμασι διαλαμψάντων Ελλήνων, από της καταλύσεως της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι της Ελληνικής εθνεγερσίας (1453-1821). Αθήνα: Τυπογραφείο των τέκνων Ανδρέου Κορομηλά. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2009.}
Θεοδόσιος Β. Γεωργιάδης, Η Νέα Μούσα : Συνοπτική ιστορική και τεχνική μουσική μελέτη, Εν Σταμπουλ, Τύποις Μάρκου Δημητριάδου, 1936.