.
Ο Θεοχάρης Κούγκας ή καπετάν Γηδιώτης (1870 - 1917) ήταν Μακεδονομάχος οπλαρχηγός από την Αλεξάνδρεια Ημαθίας.
Βιογραφικά στοιχεία
Ο οπλαρχηγός Θεοχάρης Κούγκας, καπετάν Γηδιώτης
Ο Θεοχάρης Κούγκας γεννήθηκε στο Γηδά το 1870. Ήταν γιος του Πέτρου και της Ελισσάβετ. Ήταν ένας από τους σημαντικότερους οπλαρχηγούς της Κεντρικής Μακεδονίας με επιβλητικό ανάστημα και σπουδαίες στρατιωτικές ικανότητες. Διακρίνονταν για το θάρρος και την αυτοθυσία του. Κατά τη διάρκεια του αγώνα τραυματίστηκε 7 φορές χωρίς ποτέ να καταβληθεί ή να εγκαταλήψει την προσφορά του στην πατρίδα. Ήταν ζωέμπορος και μετέφερε ζώα από την ελεύθερη Ελλάδα στη Μακεδονία. Η δράση του ξεκίνησε το 1897 όταν του ανατέθηκε στη Λάρισα από τον τότε πρόεδρο της κοινότητας Πετρωτού Νικόλαο η μεταφορά πολεμοφοδίων στην Ημαθία. Μετέφερε τα πυρομαχικά από το Περιβόλι Φθιώτιδας σε κοφίνια με λεμόνια και τα πήγαινε στο Κλειδί στο σπίτι του Ράκου. Δραστηριοποιήθηκε στη λίμνη των Γιαννιτσών μαζί με τον συντοπίτη του Γεώργιο (Τζόλα) Περήφανο όπου εγκατέστησε τη θρυλική καλύβα Κούγκα (στη ΝΔ πλευρά). Στην καλύβα Κούγκα έδρασε μετέπειτα ο καπετάν Νικηφόρος (Ιωάννης Δεμέστιχας). Μαζί με τον Τζόλα Περήφανο προστάτευαν τους Έλληνες αλιείς από τους Βούλγαρους κομιτατζήδες. Το σώμα του αποτελούνταν από Ρουμλουκιώτες. Το 1903 κατέφθασε για βοήθεια ο υπολοχαγός Κ. Μπουκουβάλας (καπετάν Πετρίλος). Το Νοέμβριο του 1904 ήρθε επίσης, ο Κρητικός Εμ. Κατσίγαρης, με τον οποίο πήρε μέρος σε πολλές συμπλοκές με Βουλγάρους. Στη συνέχεια ο Θεοχάρης Κούγκας με το σώμα του μετέβη στον Άγρα (Βλάδοβο) και στην Καρυδιά (Τέχοβο) προκειμένου να εξοντώσει όργανα του Βουλγαρικού κομιτάτου. Στις 27 Νοεμβρίου του 1904 το σώμα του Θεοχάρη Κούγκα συγκρούστηκε με εκατονταμελή ομάδα κομιτατζήδων στους Σαρακηνούς Αλμωπίας. Μετά από τετράωρη μάχη οι Βούλγαροι τράπηκαν σε φυγή. Στη συνέχεια επέστρεψε στη λίμνη των Γιαννιτσών, όπου με τον καπετάν Πετρίλο και τον Γεώργιο Γιώτα βοήθησαν να εξοντωθούν οι Βούλγαροι που δρούσαν στα γύρω χωριά: Άδενδρο (Κιρτζαλάρ), Παραλίμνη (Τσέκρι), Βραχιά (Καϊλί), Μικρό Μοναστήρι (Ζορμπάς) και Βαλτοχώρι (Σαρίτσα). Έτσι τα χωριά αυτά, καθώς επίσης και η Πέλλα, απαλλαγμένα από τη Βουλγαρική πίεση επανήλθαν στο Πατριαρχείο. Η δράση του μαζί με τον Γεώργιο (Γκόνο) Γιώτα στην περιοχή της λίμνης των Γιαννιτσών του απέδωσε (από κοινού με τον Γ. Γιώτα) το προσωνύμιο "Βουλγαροφάγοι" και έδωσε στην Ελληνική πλευρά το συγκρητικό πλεονέκτημα της άριστης γνώσης όλων των μυστικών περασμάτων της λίμνης. Ο Θεοχάρης Κούγκας ήταν αυτός που έπεισε τον Νικόλαο Πετρούση από το Μοναστηράκι Αλμωπίας να επανέλθει στην Ελληνική πλευρά. Το σώμα του συνεργάστηκε επίσης, με τον καπετάν Μωρογιάννη για την εξόντωση του κομιτατζή Μάρκωφ. Το 1908 το σώμα του Θεοχάρη Κούγκα συμμετείχε στη μάχη της Πόλτσιστας Μοριχόβου εναντίον του Βούλγαρου Στόικο, όπου τραυματίστηκε από το σώμα του ο οπλίτης Μάρκου. Στη συνέχεια το Ελληνικό Αρχηγείο ανέθεσε στον καπετάν Γηδιώτη τις πιο επικίνδυνες αποστολές στο Μορίχοβο για την εξόντωση Βουλγάρων κομιτατζήδων που δρούσαν εκεί. Εκεί σε μάχη τραυματίστηκε ο ίδιος για πέμπτη φορά, σκοτώθηκαν 5 Έλληνες από το σώμα του και 6 Βούλγαροι κομιτατζήδες. Στην ομάδα του συμμετείχαν οι ακόλουθοι Γηδιώτες:
Γεώργιος Οικονομόπουλος
Δημήτριος Οικονομόπουλος
Γεώργιος Κούγκας
Θωμάς Ματόπουλος
Γρηγόριος Ματόπουλος
Πέτρος Γλίτζιος
Γεώργιος Παρανομόπουλος
Α. Μπάνης
Αντώνιος Τσιτσάνας
Κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο και ενώ ο Ελληνικός στρατός βρίσκονταν στη Βέροια προσέτρεξε προκειμένου να προσφέρει τις υπηρεσίες του. Έτσι οδήγησε το τμήμα του αξιωματικού Μαυρομιχάλη προς την Αλεξάνδρεια και πήρε μέρος στη μάχη για την κατάληψη των γεφυρών του Λουδία στις 20 Οκτωβρίου του 1912, όπου τραυματίστηκε για έκτη φορά. Κατά τον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο συμμετέχει στη Μάχη Κιλκίς-Λαχανά, όπου τραυματίζεται για έβδομη φορά.
Τιμήθηκε από τον τότε υπουργό Στρατιωτικών Ελευθέριο Βενιζέλο κατόπιν διαταγής του βασιλιά Κωνσταντίνου με δίπλωμα και μετάλλειο (25 Μαΐου 1914) για τον ηρωισμό και την αυτοθυσία που επέδειξε στη μάχη των Γιαννιτσών κατά των Τούρκων, καθώς και στις μάχες Κιλκίς-Λαχανά.
Αναφορές
Θεοχάρης Κούγκας, Ρουμλουκιώτικα Σημειώματα 1980 - 1988, Ρουμλουκιώτικα Σημειώματα 1989 - 1995, Τόμος 2ος, Γιάννης Μοσχόπουλος
Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος (επιστημονική επιμέλεια), Αφανείς, γηγενείς Μακεδονομάχοι, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2008, σ. 30
Γενικό Επιτελείο Στρατού, Διεύθυνσις Ιστορίας Στρατού, Ο Μακεδονικός Αγών και τα εις Θράκην γεγονότα, Αθήνα 1979, σ. 183
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
