Ο Τάκης Π. Γκοσιόπουλος (λογοτεχνικό ψευδώνυμο Στέφανος Χρυσός, γεννήθηκε στο Λέχοβο Φλώρινας το 1909, πέθανε στη Θεσσαλονίκη στις 18 Μαρτίου 2001) ήταν Έλληνας ποιητής, συγγραφέας, αρθρογράφος και κριτικός λογοτεχνίας και τέχνης. Ήταν από τους σημαντικότερους ποιητές της μεταπολεμικής Θεσσαλονίκης.[4] Έχει επιδείξει σημαντικό έργο στην ανάδειξη των λογοτεχνών στην Βόρεια Ελλάδα και της νεότερης μακεδονικής λογοτεχνικής κληρονομιάς.[5] Παρόλο που η καταγωγή του ήταν από τη Δυτική Μακεδονία, θεωρούνταν στον καλλιτεχνικό χώρο της Βόρειας Ελλάδας, ως λογοτέχνης της Θεσσαλονίκης.
Βιογραφικά στοιχεία
Γεννήθηκε το 1909 στο Λέχοβο του νομού Φλώρινας.[6][7] Πατέρας του ήταν Πέτρος Γκοσιόπουλος, υποδηματοποιός στο επάγγελμα, μέλος της τοπικής εθνικής επιτροπής κατά τον Μακεδονικό Αγώνα, πρόεδρος της κοινότητας του Λεχόβου επί συναπτά έτη,[8][9] ερευνητής της ιστορίας της κωμόπολης και της περιοχής του Βιτσίου.[8][10] Το 1973, ένα χρόνο μετά το θάνατό του πατέρα του, ο Τάκης Γκοσιόπουλος εξέδωσε σημαντικό μέρος της συλλογής του.[10]
Τα παιδικά και τα εφηβικά του χρόνια τα πέρασε στο Λέχοβο. Το 1931, ο αρθρογράφος Π. Ξ. Ζαφιρόπουλος της εφημερίδας Μακεδονία, αναφέρεται στο ταλέντο του νεόκοπου ποιητή Τάκη Γκοσιόπουλου όταν επισκεπτόμενος την τότε κωμόπολη Λέχοβο, διαβάζει την πρώτη του ποιητική συλλογή.[8] Έπειτα, τα περισσότερα χρόνια της ζωής του τα πέρασε στη Θεσσαλονίκη, όπου συνεργάζεται με διάφορα περιοδικά.[11] Δεν κατάφερε να σπουδάσει, γιατί το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης είχε δημιουργηθεί αρκετά χρόνια μετά την ενηλικίωσή του. Παρακολούθησε όμως μαθήματα στη Φιλοσοφική Σχολή. Εργάστηκε στην Εταιρεία Σιδηροδρόμων από την οποία παραιτήθηκε μετά από μια απεργιακή κοινοποίηση όπου πρωτοστάτησε. Στη συνέχεια εργάστηκε στον Δήμο Θεσσαλονίκης.[12]
Το φιλολογικό του ψευδώνυμο ήταν Στέφανος Χρυσός.[13] Μετά την πρώτη του εκδοτική προσπάθεια, το 1930,[8][5] εξέδωσε πολλές ποιητικές συλλογές και υπήρξε ένας από τους σημαίνοντες κριτικούς λογοτεχνικών έργων και έργων τέχνης στη Βόρεια Ελλάδα.[14][15] Στην αρχή εντάσσεται στην παραδοσιακή λογοτεχνική ομάδα που δημιουργείται στη πόλη μέσω του φιλολογικού περιοδικού "Μορφές", την οποία ίδρυσαν ο Βασίλης Δεδούσης και ο Χρήστος Ντάλιας, για να την εγκαταλείψει αργότερα, επηρεασμένος από τους νεωτεριστές, που υπακούν στο νέο ρεύμα της εποχής εκείνης που χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη ευαισθησία στη γραφή και απλότητα στο ποιητικό μέτρο.[16][17]
Διετέλεσε Γενικός Διευθυντής της πρώτης εγκυκλοπαίδειας της Θεσσαλονίκης Δεκάτομος Βασική Εγκυκλοπαίδεια Θ. Κοντέου, υπήρξε αρθρογράφος σε πολιτιστικά θέματα σε πολλές εφημερίδες και φιλολογικά περιοδικά, παραγωγός σε ραδιοφωνικούς σταθμούς της συμπρωτεύουσας,[10][18] · [19] συμμετείχε σε πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως διαγωνισμούς ποίησης, σε κριτικές επιτροπές και άλλες διοργανώσεις της πόλης.[20][21] · [22][23] Μεταξύ των περιοδικών που συνεργάστηκε ήταν το γνωστό Μακεδονικόν Ημερολόγιον με ιδρυτή και εκδότη τον Νικόλαο Σφενδόνη,[24][25] η δίμηνη λογοτεχνική επιθεώρηση Βωμός της Τέχνης που εκδιδόταν στη Ρώμη από τον Θαλή Ρητορίδη,[26][27] · [28] την τριμηνιαία περιοδική έκδοση Βορειοελλαδικά,[29] όπως και στις εφημερίδες Νέα Αλήθεια,[30] Μακεδονία και Ελληνικός Βορράς.[31][32]
Στις 28 Μαρτίου 1977, έλαβε το Χρυσό Βραβείο στο τομέα της πνευματικής και πολιτιστικής προσφοράς κατά την διάρκεια εκδήλωσης των δυο Ροταριανών ομίλων της Θεσσαλονίκης.[33] Στις 12 Φεβρουαρίου 1979, έλαβε το Χρυσό Βραβείο Γραμμάτων σε μουσικοφιλολογική εκδήλωση που διοργάνωση η Μουσική Εταιρεία Ελλάδος με την υποστήριξη της Παμβορειοελλαδικής Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων, για την προσφορά του στα γράμματα, μαζί με την ποιήτρια και υψίφωνο Ιφιγένεια Διδασκάλου.[34] Στις 2 Νοεμβρίου 1980, τιμήθηκε από τον Πανελλήνιο Σύλλογο Γραμμάτων και Τεχνών σε ειδική εκδήλωση στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών.[35]
Υπήρξε μέλος σε πολλούς πολιτιστικούς συλλόγους της πόλης και της Βόρειας Ελλάδας, όπως της Μακεδονικής Φιλεκπαιδευτικής Αδελφότητας,[36] της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης,[37] του Συλλόγου Δυτικομακεδόνων "Η Ένωσις",[38] του Ενωτικού Συλλόγου Λεχοβιτών "Προφήτης Ηλίας",[39], του Φυσιολατρικού Ομίλου Βορείου Ελλάδος,[40] ενώ υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Μουσικής Εταιρείας Βορείου Ελλάδος.[41]
Εργογραφία
Ορισμένα από τα έργα του είναι οι ακόλουθες ποιητικές συλλογές και οι μελέτες:
Ατομικά έργα
Ποιητικές συλλογές
Ο γυμνός της νύχτας, ποιήματα, Θεσσαλονίκη: Νέα πορεία, 1961, σσ. 31[42]
Η σονάτα της σιωπής, Ποιήματα που δεν μπήκαν στις προηγούμενες συλλογές από το 1930-1976, Θεσσαλονίκη: Λασκαρίδης, 1976, σσ. 64[5][43]
Μελέτες
Η πνευματική Θεσσαλονίκη και το Άγιον Όρος στη νεοελληνική λογοτεχνία, Θεσσαλονίκη: Παρασκευά Ι. Μηλιόπουλου, 1964, σ. 48
Τρεις μονογραφίες: Γεώργιος Ζαρίβας, Δημήτριος Δάρβαρης, Άργος Ορεστικό, 1977[44]
Μαρτυρίες για το ηρωικόν Λέχοβον, Μνήμη Πέτρου Γ. Γκοσιόπουλου 1879-1972, Θεσσαλονίκη: [άγνωστος], 1978, σσ. 72[10]
Συγκινήσεις στο πεντάγραμμο, Μελοποιημένα κατά καιρούς ποιήματα, Θεσσαλονίκη: [άγνωστος], 1978, σ. 47
Τρεις Δυτικομακεδόνες λόγιοι και συγγραφείς, Γεώργιος Ζαβίρας, Δημήτριος Δάρβαρης και Πέτρος Κυριαζής, Σειρά Χρονικά της Μακεδονικής Φιλεκπαιδευτικής Αδελφότητος 1, Θεσσαλονίκη: Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα Θεσσαλονίκης, 1979, σ. 16[45]
Ο λογοτέχνης Γ. Χ. Μόδης και πέντε πεζογραφήματά του (1887 - 1975), Θεσσαλονίκη: [άγνωστος], 1982, σ. 48
Τρεις δυτικομακεδόνες μουσικοσυνθέτες, Μεν. Σπάθης, Χρήστος Δέλλας, Πέτρος Τραϊανός, Θεσσαλονίκη: Μακεδονική Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα, 1984.
Συλλογικά έργα
Ποιητικές συλλογές
Θαλής Ρητορίδης, Σφενδονιές, Συνεργ. Π. Κ. Κεσονελόπουλος, Τ. Γκοσιόπουλος, Λ. Τσακιροπούλος, Η. Μαλλώσης, Γ. Σφακιανάκης, Β. Κραρίτης, Φ. Δέλφης, Θ. Παπαθανασόπουλος, Λούλα Κωνσταντινίδου, Π. Κριναίος, Μαρία Κ. Γκοσιόπουλου, Θ. Ρητορίδης, Ανθούλα Ζόλδερ, Κριτ. Π. Οικονομου, 1980[26]
Μελέτες
Τάκης Γκοσιόπουλος, Κώστας Π. Πλούμης, Το Λέχοβο στην νεοελληνική λογοτεχνία, εκδ. Γραφικαί τέχναι Α.Θ. - Α. Συνάπαλος, 1973.
Φώτιος Καραδήμας, Στρατιωτικοί Λεχόβου και σύλλογοι, Επιμ. - Προλ. Τάκης Γκοσιόπουλος, 1976[46]
Διάφορα
Τάκης Γκοσιόπουλος, Εκπαιδευτικοί λειτουργοί της Θεσσαλονίκης ως λογοτέχναι, συγγραφείς και καλλιτέχναι (1920-1950), Μακεδονικόν Ημερολόγιον ΧΧ, 1950, σσ. 145-155
Τάκης Γκοσιόπουλος, Στο περιθώριο της ιστορίας του ηρωικού Λεχόβου, Περιοδ. Μακεδονικόν Ημερολόγιον, Θεσσαλονίκη, 1973, σσ. 100-104
Τάκης Γκοσιόπουλος, Ένας ξεχασμένος λόγιος, Η ζωή και το έργο του Δ. Δάρβαρη, Περιοδ. Μακεδονικόν Ημερολόγιον, Θεσσαλονίκη, 1975, σσ. 241-245
Βιβλιογραφικές αναφορές
Μελέτες
Ιφιγένεια Διδασκάλου, Ο ποιητής Τάκης Γκοσιόπουλος, 1968
Αλεξάνδρα Παραφεντίδου, Τρεις ποιηταί της Θεσσαλονίκης Γιώργος Θ. Βαφόπουλος, Τάκης Π. Γκοσιόπουλος Ιφιγένεια Γ. Διδασκάλου: Μελέτη, Θεσσαλονίκη: Ελληνισμός, 1968, σσ. 44
Λευτέρης Π. Κιντζονίδης, Στέφανος Χρυσός, η φωνή ενός χώρου, [Έρευνα, Μελέτη], Θεσσαλονίκη: [άγνωστος], 1977, σσ. 21[47]
Αλέκος Δαφνομήλης, Τάκης Γκοσιόπουλος και Ιφιγένεια Διδασκάλου δύο πολύπλευρα πνευματικά αναστήματα του βορειοελλαδικού χώρου: Παρουσίαση - μελέτη, Θεσσαλονίκη: Μουσική Ἑταιρεία Βορείου Ἑλλάδος, 1979.[27][48]
Ιφιγένεια Διδασκάλου, Η πρώτη εγκυκλοπαίδεια της Θεσσαλονίκης Θ. Κοντέου και ο Γενικός Διευθυντής της λογοτέχνης και κριτικός Τάκης Π. Γκοσιόπουλος, [Μελέτη, Έρευνα], Θεσσαλονίκη: [άγνωστος], 1983, σ. 39
Ιφιγένεια Διδασκάλου, Μια γνωριμία με τον ποιητή Τάκη Γκοσιόπουλο, Θεσσαλονίκη: [άγνωστος], 1984, σσ. 14
Αφιερώματα
Περιοδ. Φιλολογική επιθεώρηση, εκδ. Πανελληνίου Συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών, [Αφιέρωμα 17 σελίδων στον ποιητή Τ. Γκοσιόπουλο], τ. Μάρτιος, Αθήνα 1981[49]
Παραπομπές
Μη εορτάζοντες - ευχετήρια, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 4, 26/10/1975
Ιστοσ. Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, Μέλη
Μη εορτάζονες - ευχετήρια, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 27, 26/10/1962
Τα νέα βιβλία, Poêtes conteporains de Salonique, Εφημ. Μακεδονία, [Εκφράζεται απογοήτευση του αρθρογράφου που δεν συμπεριελήφθησαν και άλλοι ποιητές όπως ο Τ. Γκοσιόπουλος], σελ. 2, 04/03/1962
Χάρης Λαμπίδης, Τρεις συλλογές, Δυο ποιητικές και μια διηγημάτων, ο Τάκης Γκοσιόπουλος, ο Κώστας Ζαρούκας και η Κύρα Σίνου, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 2, 24/07/1976
Πνευματική προσφορά, Η συμβολή του ναυτικού στην Επανάσταση του 1821, Δύο προσωπικότητες, Η σημασία της ενωμένης Ευρώπης, Στήλη Μακεδονικά Μερόνυχτα, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 2, 10/03/1979
Τηλέμαχος Αλαβέρας, Με τον Μπαρμπάλια, Σειρά Εν Θεσσαλονίκη, Θεσσαλονίκη: Ιανός, 1999, σελ. 24
Π. Ξ. Ζαφειρόπουλος, Καστοριά ή Διοκλητιανούπολις, δίπλα στις πόρτες των συνόρων, μια ματιά στην ιστορία μας, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 3, 31/10/1931
Βαλκανικά σύμμεικτα, Τόμος 9ος, Θεσσαλονίκη: Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου Αίμου, 1997, σελ. 83
Τα νέα βιβλία, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 3, 25/05/1973
Κώστας Τσικνάκης, Ελληνικός νεανικός τύπος ( 1915 -1936). Καταγραφή, Σειρά Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας, εκδ. Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, [Αναφορά ως συνεργάτη του περιοδικού Νέοι της Καβάλας το 1933], Αθήνα 1986, σελ. 601
Ιστοσ. Δικτύου Βιβλιοθηκών Δήμου Θεσσαλονίκης, Μια γνωριμία με τον ποιητή Τάκη Π. Γκοσιόπουλο
Πέντε νέα βιβλία, Είναι τελείως διαφορετικά σε περιεχόμενο και είδος, Στήλη Μακεδονικά μερόνυχτα, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 2, 13/09/1977
Αι εκθέσεις, Γεωργίου Τζιώκα, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 2, 02/12/1975
Ιστοσ. Λότη Πέτροβιτς-Ανδροτσοπούλου, Ο μικρός αδελφός, [βιβλιοκριτική]
Αικατερίνη Κιλεσοπούλου, Οι καλές τέχνες στη Θεσσαλονίκη κατά την περίοδο 1912-1967, Διδακτορική διατριβή-Τομέας Ιστορίας Τέχνης, Τόμος Α'-Κείμενα, σελ. 195 [Pdf 194]
Απόσπασμα: "Ωστόσο ό Τάκης Γκοσιόπουλος άργότερα είχε τήν ικανότητα νά ξεκοπεί άπό τό «παραδοσιακό» κλίμα τών «Μορφών», καί νά φανερώσει μιά ευαισθησία προς τά αιτήματα τής νέας ποίησης τών καιρών μας". Επιμ. Νικόλαος Κ. Μουτσόπουλος, Γιάννης Γιώβος, Μακεδονία, Θεσσαλονίκη: αφιέρωμα τεσσαρακονταετηρίδος, Θεσσαλονίκη: Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, 1980, σελ. 244
Εκπομπή Ε. Ι. Ρ., Εφημ. Μακεδονία, σελ. 3, 17/04/1970
Το Ραδιόφωνον, Σταθμός Θεσσαλονίκης, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 2, 11/04/1958
Βράβευσης μαθητών δημοτικών σχολείων, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 6, 23/03/1970
Η συγκέντρωσις των αποφοίτων των ωδείων, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 3, 03/11/1959
Οι συναυλίες, Ποίηση και μουσική, Εφημ. Μακεδονία, σελ.2, 17/09/1980
Το Λύκειο των Ελληνίδων βραβεύει ποιήτρια, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 3, 29/03/1978
Μακεδονικόν Ημερολόγιον, Τομ. 20, εκδ. Νικόλαος Α. Σφενδόνης, 1950, σελ. 142
Κυκλοφόρησε το Μακεδονικό Ημερολόγιο, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 3, 31/12/1977
Εκδόσεις, Βωμός Τέχνης, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 2, 12/07/1980
Εκδόσεις, Βωμός Τέχνης, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 3, 21/07/1979
Εκδόσεις, Βωμός Τέχνης, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 3, 29/02/1980
Εκδόσεις, Βορειοελλαδικά, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 3, 10/05/1981
Τάκης Γκοσιόπουλος (Στέφανος Χρυσός), Μουσικοκριτικά σημειώματα, Ψηφιοθήκη ΑΠΘ, Εφημ. Νέα Αλήθεια, 06/12/1953
Τάκης Γκοσιόπουλος (Στέφανος Χρυσός), Εβδομαδιαία ανασκόπηση της πνευματικής κινήσεως της Θεσσαλονίκης και της Ελλάδος, Εφημ. Ελληνικός Βορράς, Ψηφιοθήκη ΑΠΘ
Τάκης Γκοσιόπουλος (Στέφανος Χρυσός), Σχόλιο για τον Γ. Δέλιο , Ψηφιοθήκη ΑΠΘ, Εφημ. Ελληνικός Βορράς, [χωρίς ημερομηνία]
Απενεμήθησαν τα βραβεία δι' έργα ευποιϊας και προσφοράς εις 36 σωματεία και άτομα, εφημ. Μακεδονία, σελ. 9, 30/03/1976
Μουσικοφιλολογική εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη για να τιμηθεί η προσφορά πνευματικών ανθρώπων, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 3, 13/03/1979
Τιμητική εκδήλωση για τον Τ. Γκοσιόπουλο, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 3, 28/10/1980
Η Μακεδονική Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα, Εφημ. Μακεδονία, σ. 2, 15/02/1981
Η νέα διοίκησης της Εταιρείας Λογοτεχνών, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 3, 17/06/1978
Το νέο συμβούλιο του Συλλόγου Δυτικομακεδόνων, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 3, 16/04/1978
Εγκαινιάζεται βιβλιοθήκη και έκθεση στο Λέχοβο, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 19, 10/09/1976
Ο Φυσιολατρικός Σύλλογος προεκύρηξε ποιητικό διαγωνισμό, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 6, 27/07/1975
Ιδρύθη εταιρία για την προστασίαν της ελληνικής μουσικής, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 3, 22/7/1973
Νέα βιβλία, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 2, 24/06/1961
Ποια λογοτεχνικά βιβλία αγοράζει το υπουργείο, Εφημ. Ριζοσπάστης, σελ. 4, 24/12/1977
Τέσσερις νέες εκδόσεις, Πρόσωπα και καταστάσεις προβάλουν από το παρελθόν, Στήλη Μακεδονικά μερόνυχτα, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 2, 12/11/1977
Ένα μακεδονικό σωματείο, Η φιλεκπαιδευτικής αδελφότητα Θεσσαλονίκης, Μια έκδοσή της που προκαλεί ενδιαφέρον, Ιστορία και Λαογραφία, Στήλη Μακεδονικά μερόνυχτα, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 2, 10/11/1912
Τα νέα βιβλία, Φωτίου Καραδήμα, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 2, 17/02/1976
Νεότερη Φιλολογία - Νεοελληνική Λογοτεχνία, Ιστοσ. Δημοτικής Βιβλιοθήκης Τρίπολης, [Κατάλογος βιβλίων], σελ. 35
Εφημ. Μακεδονία, Πνευματική προσφορά, 10/03/1979, σ. 2
Περιοδικές εκδόσεις, Η αρχιτεκτονική και το περιβάλλον, Οι γυναίκες της Βορείου Ελλάδος, Φιλολογική επιθεώρηση, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 2, 14/03/1981
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Απανθίσματα ποιημάτων
Η ποίηση, Το στερνό ταξίδι, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 2, 29/04/1981
Η ποίηση, Δειλινό στη Φλώρινα, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 2, 03/06/1981
Η ποίηση, Τώρα την άνοιξη, Εφημ. Μακεδονία, σελ. 2, 12/04/1981
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
