Ο Σωτήριος Γκοτζαμάνης (1884 - 28 Νοεμβρίου 1958) ήταν Έλληνας ιατρός και πολιτικός, δωσίλογος στην περίοδο της Κατοχής.
Βιογραφία
Γεννήθηκε στα Γιαννιτσά το 1884, σε μια από τις επιφανέστερες οικογένειες της περιοχής.[1] Σπούδασε ιατρική στην Πάδοβα. Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, εγκαταστάθηκε μόνιμα στην πόλη όπου και άρχισε παράλληλα να πολιτεύεται. Από το 1919 μέχρι το 1936 είχε εκλεγεί κατ' επανάληψη βουλευτής Θεσσαλονίκης-Πέλλης, το 1936 ως αρχηγός του Εθνικού Μεταρρυθμιστικού Κόμματος.
Αρχικά, επί κυβερνήσεως Παναγή Τσαλδάρη (1932-1933), διετέλεσε υπουργός Υγιεινής, Προνοίας και Αντιλήψεως. Κατά τη διάρκεια, όμως, της Κατοχής της Ελλάδας από τις δυνάμεις του Άξονα, και σχεδόν από τις πρώτες ημέρες, κηρύχθηκε ανοικτά υπέρ της συνεργασίας με τους κατακτητές, ενώ ο τότε δωσίλογος πρωθυπουργός, στρατηγός Γεώργιος Τσολάκογλου, τον συμπεριέλαβε στην κυβέρνηση που σχημάτισε στις 30 Απριλίου του 1941, στην οποία και τον διόρισε υπουργό των Οικονομικών.
Μετά την παραίτηση του Τσολάκογλου και την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Κωνσταντίνο Λογοθετόπουλο, στις 2 Δεκεμβρίου του 1942, ο Σ. Γκοτζαμάνης ανέλαβε και πάλι το υπουργείο Οικονομικών. Με τη μεταβολή της σύνθεσης της κυβέρνησης της 24 Μαρτίου 1942 έγινε «πανυπουργός» Οικονομικών, Γεωργίας, Εμπορίου, Βιομηχανίας, Εργασίας και Επισιτισμού μέχρι τις 30 Μαρτίου του 1943.[2] Όμως λίγο πριν την αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα, προβλέποντας τις εσωτερικές ταραχές που θα ακολουθούσαν, κατέφυγε στην Ιταλία και κατόπιν στη Γερμανία.
Μετά την Απελευθέρωση και σύμφωνα με ειδική συντακτική πράξη που προσδιορίστηκε το «ιδιότυπο αδίκημα» της «εθνικής αναξιότητας» (Ιανουάριος 1945), κατηγορήθηκε ως δωσίλογος και καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο από το Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων. [3]Λίγα χρόνια όμως αργότερα έτυχε αμνηστίας οπότε και επέστρεψε στην Ελλάδα, συνεχίζοντας και πάλι να πολιτεύεται ως αρχηγός του «Μεταρρυθμιστικού Κόμματος» που είχε δημιουργήσει προπολεμικά. Το 1954 πολιτεύθηκε ως υποψήφιος δήμαρχος Θεσσαλονίκης.
Στις εθνικές εκλογές του 1958 συμμετείχε με το κόμμα του για τελευταία φορά. Τον ίδιο χρόνο πέθανε από εγκεφαλική συμφόρηση και ουραιμία, στην Αθήνα, στις 28 Νοεμβρίου, σε ηλικία 73 ετών.[4]. Κηδεύτηκε στη Θεσσαλονίκη με δαπάνες της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, όπου άφησε και την περιουσία του.[5]
Εργογραφία
Κοινωνικαί τάξεις και πολιτικά κόμματα (1923)
Η Πανελλήνιος Ιδέα ως δυναμικόν στοιχείον εν τη ιστορία του τετάρτου αιώνος π.Χ. (1940)
Το Μακεδονικόν ζήτητμα (Αγών κατά της αυτονομήσεως) (ανατύπ. 1943)
Εθνικά ζητήματα: Μακεδονία και μειονότητες, γλωσσικαί μειονότητες, ξενικαί βλέψεις (1954)
Κατοχικόν δάνειον και δαπάναι Κατοχής (1954)
Παραπομπές
Μιχαηλίδης (2001), σελ. 13.
Γκοτζαμάνης (1954), σελ. 4 και 13.
http://www.efsyn.gr/arthro/i-megali-diki-ton-dosilogon Καταδικάστηκε ερήμην δύο φορές σε θάνατο, για διευκόλυνση του έργου της Κατοχής και για προπαγάνδα, αντίστοιχα. Τιμωρήθηκε, επίσης, με δήμευσιν ολοκλήρου της περιουσίας του και στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων. Η θανατική ποινή, όμως, δεν εκτελέστηκε, λόγω διαφυγής του στο εξωτερικό. Αργότερα, του δόθηκε αμνηστία.
Μακεδονία (29 Νοεμβρίου 1958).
Μακεδονία (2 Δεκεμβρίου 1958).
Πηγές
Γκοτζαμάνης, Σωτήριος (1954). Κατοχικόν δάνειον και δαπάναι Κατοχής. Θεσσαλονίκη.
Μαρκέτος, Σπύρος (2006). Πώς φίλησα τον Μουσσολίνι! Τα πρώτα βήματα του ελληνικού φασισμού. Αθήνα: Βιβλιόραμα, σελ. 95-96, 146. ISBN 978-960-8087-52-Χ.
Marchetos, Spyros (2009). A Slav Macedonian Greek Fascist? Deciphering the Ethnicophrosyne of Sotirios Gotzamanis. Scribd, σελ. 1-30. Ανακτήθηκε στις 16.03.2016. Aναπαραγωγή από το Alexandra Ioannidou και Christian Voß, επιμ. (2009). Spotlights on Russian and Balkan Slavic Cultural History. Μόναχο-Βερολίνο: Sagner, σελ. 67-96. ISBN 978-3-86688-070-2.
Μιχαηλίδης, Ιάκωβος (2001). Σωτήριος Γκοτζαμάνης: ο άνθρωπος, ο πολιτικός, ο μύθος. Θεσσαλονίκη: Βάνιας. ISBN 978-000-288041-1.
«Απεβίωσεν ο Σ. Γκοτζαμάνης» (pdf). Μακεδονία (29 Νοεμβρίου 1958): 1. Ανακτήθηκε στις 24.12.2015.
«Εκηδεύθη την Κυριακήν ο Σωτήριος Γκοτζαμάνης δαπάναις της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών» (pdf). Μακεδονία (2 Δεκεμβρίου 1958): 7. Ανακτήθηκε στις 24.12.2015.
Πρόσθετη βιβλιογραφία
Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια. Β' συμπλήρ.. Iδρυτής-Ιδιοκτήτης: Παύλος Δρανδάκης. Αθήνα: Φοίνιξ, σελ. 511.
Βιογραφική Εγκυκλοπαίδεια του Νεωτέρου Ελληνισμού, 1830-2010. Α'. Αθήνα: Μέτρον.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
