Περικλής Βιζουκίδης

Ο Περικλής Βιζουκίδης (1879 ή 1880-1956) ήταν Έλληνας νομικός, καθηγητής πανεπιστημίου, ελευθεροτέκτονας και συνεργάτης των Ναζί επί Κατοχής.[1][2][3]

Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε το 1879 ή 1880[4] στην Κωνσταντινούπολη, ωστόσο η καταγωγή του ήταν από το Χλωμό της Βόρειας Ηπείρου. Σπούδασε νομική, φιλοσοφία και πολιτικές επιστήμες στα πανεπιστήμια της Ιένα, του Μονάχου και του Βερολίνου, όπου το 1902 αναγορεύθηκε διδάκτορας. Επέστρεψε στην Ελλάδα και το 1928 ορίστηκε καθηγητής αστικού δικαίου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, όντας ανάμεσα στους 5 πρώτους καθηγητές της Σχολής Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών, αλλά και πρώτος κοσμήτοράς της.[5][6][7] Το 1933, κατά την απεργία φοιτητών που διεκδικούσαν σίτιση, εξέφρασε την άποψη πως «το Πανεπιστήμιο δεν είναι για τους πτωχούς».[8][9]

Ήταν κατά του δικαιώματος ψήφου των γυναικών στην Ελλάδα.[10]
Συνεργάτης των Ναζί

Ο Περικλής Βιζουκίδης αποτέλεσε ένα από τα πλέον αμφιλεγόμενα πρόσωπα της Θεσσαλονίκης την περίοδο της γερμανικής Κατοχής της Ελλάδας, μεταξύ 1941 και 1944. Μαζί με τον τότε δήμαρχο της πόλης Κωνσταντίνου Μερκουρίου και τον Μητροπολίτη Γεννάδιο, υποδέχθηκε τους Γερμανούς στην πλατεία Βαρδάρη.[11] Επίσης, ο Βιζουκίδης εκτέλεσε χρέη διερμηνέα με τους Γερμανούς κατά την είσοδό τους στην Θεσσαλονίκη[12]. Ενεργούσε στο Πανεπιστήμιο για τη δίωξη αντιστασιακών καθηγητών και αρνήθηκε την επιστροφή του μεταρρυθμιστή παιδαγωγού Αλέξανδρου Δελμούζου στην έδρα του, από την οποία είχε αναγκαστεί να παραιτηθεί όταν επιβλήθηκε η δικτατορία του Μεταξά. Γενικότερα μετά τα Δεκεμβριανά, αναθαρρημένος πρωτοστάτησε να εκδιωχθούν όλοι οι προοδευτικοί καθηγητές του Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης, το οποίο και πέτυχε στο πλαίσιο του τότε ναζιστικού δωσιλογικού κλίματος. Με ενέργειες του Βιζουκίδη εκδιώχθηκαν οι Έλληνες αντιστασιακοί καθηγητές Δημήτριος Καββάδας, Γιάννης Ιμβριώτης, Κώστας Τζώνης, Χρήστος Θεοδωρίδης, Αντώνιος Σιγάλας κ.ά.[13][14]

Για τη δράση του επί Κατοχής κατηγορήθηκε ως δωσίλογος και φιλογερμανός.[15][16][17] Σύμφωνα με την επίσημη έκδοση των γερμανικών στρατιωτικών αρχών με τίτλο «Από τη Σερβία στην Κρήτη», ο Βιζουκίδης στην προσφώνησή του προς τα γερμανικά στρατεύματα χαιρέτισε με ενθουσιασμό τη χώρα της Γερμανίας και προέβλεπε καλύτερα χρόνια για την Ελλάδα.[1] Από την άλλη, συμμετείχε μαζί με άλλους παράγοντες της πόλης - όπως ο μητροπολίτης Γεννάδιος και ο Δημήτριος Δίγκας - σε προσπάθειες αναστολής του εκτοπισμού των Εβραίων της Θεσσαλονίκης από τις γερμανικές αρχές Κατοχής[18], καθώς και σε κίνηση για την υλική και πνευματική ενίσχυση των κατοίκων της επαρχίας, την αντιμετώπιση της αυτονομιστικής ή βουλγαρικής προπαγάνδας και τη διαμαρτυρία έναντι των μαζικών γερμανικών αντιποίνων[19]. Καταδικάστηκε από ποινικό δικαστήριο διότι χειροδίκησε κατά του συναδέλφου του και πρύτανη Δημητρίου Καββάδα το 1946.[20] Απεβίωσε στις Σέρρες στις 27 Σεπτεμβρίου 1956, μετά από τραύμα στο κεφάλι που προκλήθηκε από ατύχημα, σε ηλικία 73 ετών.[21]

Ήταν μέλος μασονικής στοάς σύμφωνα με δημοσίευση της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος.[22]

Επί Δικτατορίας δόθηκε το όνομά του σε οδούς της Θεσσαλονίκης και των Ιωαννίνων. Στη Θεσσαλονίκη έχει ζητηθεί η απαλοιφή του ονόματος της οδού από ενώσεις πολιτών και το δημοτικό συμβούλιο. Το 2012 η επιτροπή ονοματοθεσίας του δημοτικού συμβουλίου του Δήμου Θεσσαλονίκης αποφάσισε κατά πλειοψηφία τη μετονομασία της οδού Βιζουκίδου σε οδό Αγωνιστών Πανεπιστημίου.[1][23][24][25]
Συγγραφικό έργο

Μελέτησε την εξέλιξη που είχε το δίκαιο από την αρχαιότητα, μέχρι την εποχή του, συγγράφοντας έργα σχετικά με το θέμα αυτό. Τα σημαντικότερα ήταν τα εξής[5][4]:

Οθωμανικόν Σύνταγμα, 1909.
Η δίκη του Σωκράτους, 1918.
Περί των Δηλίων, 1921.
Επιστημονικαί πηγαί περί Σωκράτους : βιβλιογραφικός οδηγός κατά τάξιν αλφαβητικός, 1921.
Ο Ιωσήφ Kohler ως νομικός και φιλόσοφος, 1923.
Παλαιά δόγματα και καίνα διδάγματα της νομικής επιστημής, 1923.
Συμβολαί εις την Ηπειρωτικήν βιβλιογραφίαν, 1927.
Ηπειρώτικων θεσμίων έρευνα, 1927.
Κριτικά σημειώματα, 1927.
Το νομοθετικόν πρόβλημα, 1932.
Η επί το Ρωμαϊκό Δίκαιον ελληνική επίδρασις, 1940.

Παραπομπές

Μαρούλα, Πλήκα (25 Ιουνίου 2017). «Τα «φαντάσματα» των δωσιλόγων γυρνούν στις γειτονιές...». Αυγή. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2017.
«Δ. Θεσσαλονίκης: Μετονομασία της Περικλή Βιζουκίδη». Aftodioikisi.gr. 7 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2020.
«Οι δοσίλογοι της Θεσσαλονίκης - Η εκμετάλλευση των περιουσιών των Εβραίων». www.topontiki.gr. 19 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2020.
«Vizoukidīs, Periklīs K. (1880-1956)». www.idref.fr. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2017.
«Βιζουκίδης, Περικλής». www.ygeiaonline.gr. Εγκυκλοπαίδεια «Δομή». Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2017.
«Βιζουκίδης, Περικλής (Κωνσταντινούπολη, 1879 - Θεσσαλονίκη, 1956)». Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό - Τόμος: 2. Εκδοτική Αθηνών. σελ. 279. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2017.
«Τμήμα Οικονομικών Επιστημών ΑΠΘ - Ιστορία». www.econ.auth.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2017.
Καστρινός, Στρατής (21 Δεκεμβρίου 1997). «Η λατρεία για το παιδί στην ΕΣΣΔ». Ριζοσπάστης. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2020.
Στρατής Καστρινός, Δικηγόρος, άρθρο εφημερίδας Ριζοσπάστης, 7/2/1999, σελ.22
Ο κύριος Βιζουκίδης ωμίλησε χθες προς τους φοιτητάς μας: εξ' αφορμής των επεισοδίων, Αρχειακές Συλλογές ΑΠΘ, Σειρά : Ε. Πανεπιστημιακό αρχείο, φάκελος Ε-1. Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, υποφάκελος Ε-1.Ι.Ε. Από την ιστορία του Πανεπιστημίου 1926-36. Πρυτανεία Βιζουκίδη. Δεκάλογος. Δηλώσεις. Επεισόδια (1931-1932).
«Οι δοσίλογοι της Θεσσαλονίκης - Η εκμετάλλευση των περιουσιών των Εβραίων». Το Ποντίκι. 19 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2017.
Φίλης, Τέλλος (25 Οκτωβρίου 2016). «Τι γιορτάζουμε κύριε 76 χρόνια μετά;». www.alterthess.gr. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2017.
Τερζής Ν., Η Παιδαγωγική του Αλεξάνδρου Π. Δελμούζου (Συστηματική εξέταση του έργου και της δράσης του), εκδ. Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη, 2006, σελ. 158-159.
«Κάποιοι πασχίζουν να νεκραναστήσουν την «εθνικοφροσύνη»». dailythess. 2017-11-26. Ανακτήθηκε στις 2020-04-09.
«Πού τον βρήκαν;». Ελευθεροτυπία. 11 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2020.
Λυκεσάς, Απόστολος (17 Φεβρουαρίου 2018). «Τεκμηριωμένα... δωσίλογος». Η Εφημερίδα των Συντακτών. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2020.
«H μέρα που οι ναζί εισέβαλαν στη Θεσσαλονίκη». dailythess. 9 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2020.
Βάιος Καλογρηάς, Το αντίπαλο δέος. Οι εθνικιστικές οργανώσεις αντίστασης στην κατεχόμενη Μακεδονία. 1941-1944, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2012, σελ. 68, 70-71.
Δορδανάς, Στράτος Ν.; Καλογρηάς, Βάιος (2008). «Η Πρωτεύουσα του Βορρά. Πολιτικές και Κοινωνικές Δυνάμεις στη Θεσσαλονίκη τη δεκαετία του '40». Στο: Ευγενία Δραγούμη, Ανέστης Στεφανίδης. Θεσσαλονίκη. Επιστημονική Επετηρίδα του Κέντρου Ιστορίας Θεσσαλονίκης. 7ος. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης. σελ. 368.
«Περικλής Βιζουκίδης, ένας μεγάλος Ηπειρώτης και Έλληνας της Θεσσαλονίκης». Εφημερίδα ΑΡΙΣΤΕΙΑ. 17 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 18 Αυγούστου 2020.
«Απεβίωσε ο καθηγητής πανεπιστημίου Βιζουκίδης». Ελευθερία. 28 Σεπτεμβρίου 1956. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2017.
«ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΕΚΤΟΝΕΣ». Η Μεγάλη Στοά της Ελλάδος. Ανακτήθηκε στις 18 Αυγούστου 2020.
«Δ. Θεσσαλονίκης: Μετονομασία της Περικλή Βιζουκίδη». Aftodioikisi.gr. 7 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2020.
«Αλλάζει όνομα η οδός "Βυζουκίδου"». thestival.gr. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2020.

«Μετονομασία της οδού καθηγητή Βιζουκίδη σε οδό Αγωνιστών Πανεπιστημίου». alterthess.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2020.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Περικλής Βιζουκίδης στον Πανδέκτη, του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.