Ο Πολ Κάλας (Paul Kalas) είναι σύγχρονος Ελληνοαμερικανός αστρονόμος, γνωστός για την ανακάλυψη δίσκων συντριμμάτων γύρω από αστέρες. Ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής τον Κάλας απεικόνισε για πρώτη φορά στο ορατό φως έναν εξωηλιακό πλανήτη με τροχιακή κίνηση γύρω από τον αστέρα Φομαλώ, σε απόσταση 25 ετών φωτός από τη Γη[1]. Ο πλανήτης αυτός αναφέρεται ως «Φομαλώ b».
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Κάλας γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη στις 13 Αυγούστου 1967. Οι γονείς του ήταν ο Γεώργιος Καβαλλίνης και η Μαρία Δρεττάκη, που είχαν μεταναστεύσει στις ΗΠΑ από το Ηράκλειο της Κρήτης. Ο Πολ παρακολούθησε μαθήματα στο γυμνάσιο Detroit Country Day School στο Μίσιγκαν και σπούδασε φυσική και αστρονομία στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, στο Ανν Άρμπορ. Συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές και πήρε το διδακτορικό του στην αστρονομία το 1996 από το Πανεπιστήμιο της Χαβάης υπό την επίβλεψη του Ντέιβιντ Τζούιτ.
Στη συνέχεια ο Κάλας εργάσθηκε ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για την Αστρονομία στη Χαϊδελβέργη της Γερμανίας, στο Επιστημονικό Ινστιτούτο του Διαστημικού Τηλεσκοπίου (Βαλτιμόρη) και στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ. Το 2006 εκλέχθηκε καθηγητής της αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ. Σήμερα ζει στο Μπέρκλεϊ με τη σύζυγό του Ασπασία Γκίκα και τις κόρες τους Μαρία-Νικολέττα και Ναταλία[2].
Ανακαλύψεις
Ο Κάλας πρωτοστάτησε στην ανακάλυψη αρκετών περιαστρικών δίσκων χρησιμοποιώντας ένα στεμματογράφο στο Διαστημικό Τηλεσκόπιο Χαμπλ και στο τηλεσκόπιο των 2,2 μέτρων του Πανεπιστημίου της Χαβάης στο Μάουνα Κέα. Το 1995 ανεκάλυψε ποικίλες μορφές ασύμμετρων δομών σε οπτικές εικόνες του δίσκου του Βήτα Οκρίβαντος[3]. Υπήρξε ο επικεφαλής επιστήμονας στην ομάδα που απεικόνισε για πρώτη φορά στο ορατό φως δίσκους συντριμμάτων γύρω από τον γειτονικό ερυθρό νάνο AU Μικροσκοπίου και τον φωτεινό αστέρα Φομαλώ[4][5].
Η εικόνα του Φομαλώ από τον Κάλας με το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Χαμπλ απεκάλυψε μία στενή ζώνη σκόνης και μικρών σωμάτων ανάλογη με τη Ζώνη Κάιπερ του Ηλιακού μας Συστήματος. Ωστόσο, ο Κάλας βρήκε πως η ζώνη του Φομαλώ είναι στενή και γεωμετρικά έκκεντρη σε σχέση με τον αστέρα κατά 15 AU. Τα χαρακτηριστικά αυτά θεωρούνται ισχυρές ενδείξεις για την ύπαρξη ενός εξωηλιακού πλανήτη που περιφέρεται γύρω από τον Φομαλώ και διαμορφώνει με τη βαρύτητά του τη μορφολογία της ζώνης-δίσκου.
Ανακαλυφθέντες περιαστρικοί δίσκοι: 5 AU Μικροσκοπίου[5] 14 Οκτωβρίου 2003
Φομαλώ[4] 17 Μαΐου 2004
HD 15115[6] 17 Ιουλίου 2006
HD 53143[7] 11 Σεπτεμβρίου 2004
HD 139664[7] 14 Οκτωβρίου 2004
Τιμητική διάκριση
Βραβείο Newcomb Cleveland του Αμερικανικού Συνδέσμου για την Προαγωγή της Επιστήμης (American Association for the Advancement of Science) το 2009[8][9]
Παραπομπές
Overbye, Dennis (2008-11-14). «First Pictures Taken of Extrasolar Planets». The New York Times. Ανακτήθηκε στις 2008-11-14.
http://astro.berkeley.edu/~kalas/
Kalas, P.; Jewitt, D. (1995). «Asymmetries in the Beta Pictoris dust disk». The Astrophysical Journal 110: 794-804. doi:10.1086/117565. Bibcode: 1995AJ....110..794K.
Kalas, P.; Graham, J.R.; Clampin, M. (2005). «A planetary system as the origin of structure in Fomalhaut's dust belt». Nature 435 (7045): 1067-1070. doi:10.1038/nature03601. PMID 15973402. Bibcode: 2005Natur.435.1067K.
Kalas, P.; Liu, M.C.; Matthews, B.C. (2004). «Discovery of a large dust disk around the nearby star AU Microscopii». Science 303 (5666): 1990-1992. doi:10.1126/science.1093420. PMID 14988511. Bibcode: 2004Sci...303.1990K.
Kalas, P.; Fitzgerald, M.; Graham, J.R. (2007). «Discovery of extreme asymmetry in the debris disk surrounding HD 15115». The Astrophysical Journal 661 (1): L85-L88. doi:10.1086/518652. Bibcode: 2007ApJ...661L..85K.
Kalas, P.; Graham, J.R.; Clampin, M.C.; Fitzgerald, M. (2006). «First scattered light images of debris disks around HD 53143 and HD 139664». The Astrophysical Journal 637 (1): L57-L60. doi:10.1086/500305. Bibcode: 2006ApJ...637L..57K.
Robert Sanders (18 Φεβρουαρίου 2010). «Images of extrasolar planets win award for most outstanding papers in Science». Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2010.
«Newcomb Cleveland Prize Recipients». AAAS. Νοέμβριος 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 21 Απριλίου 2010.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Προσωπική ιστοσελίδα
The Circumstellar Disk Learning Site
`Αρθρο του Sky & Telescope για την ανακάλυψη στον Φομαλώ
Άρθρο του Space.com για την ανακάλυψη στον AU Μικροσκοπίου
Άρθρο του New Scientist για την ανακάλυψη στους HD 53143 και HD 139664[νεκρός σύνδεσμος]
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
