.
Η Παμφίλη της Επιδαύρου (λατιν. Pamphila, 1ος αιώνας μ.Χ.) ήταν Ελληνίδα ιστορικός που έζησε κατά την περίοδο της βασιλείας του Νέρωνα. Σύμφωνα με το Λεξικό της Σούδας η Παμφίλη καταγόταν από την Επίδαυρο, ενώ κατά τον Μέγα Φώτιο είχε γεννηθεί ή καταγόταν από την Αίγυπτο[1]. Το πιθανότερο είναι ότι η ίδια γεννήθηκε στην Επίδαυρο, ενώ η οικογένειά της είχε έρθει από την Αίγυπτο. Ο Φώτιος δίνει μία περίληψη του προλόγου του έργου της, στην οποία μαθαίνουμε ότι κατά τα 13 χρόνια που έζησε με τον σύζυγό της, τον οποίο δεν άφησε ούτε για μία ώρα, εργαζόταν συνεχώς στη συγγραφή των βιβλίων της, και ότι κατέγραψε αυτά που άκουγε από τον σύζυγό της και από τους πολλούς άλλους μορφωμένους ανθρώπους που σύχναζαν στο σπίτι τους, καθώς και ό,τι είχε η ίδια διαβάσει σε προγενέστερα βιβλία-πηγές. Κατά τη Σούδα μερικοί απέδιδαν το έργο της στον σύζυγό της. Ως προς το όνομα του συζύγου αυτού υπάρχουν δύο παραλλαγές: Σε ένα σημείο η Σούδα αναφέρει την Παμφίλη ως κόρη του συγγραφέως Σωτηρίδα και σύζυγο του Σωκρατίδα, ενώ σε άλλο σημείο την αναφέρει ως σύζυγο του Σωτηρίδα[2].
Το κύριο έργο της Παμφίλης είναι τα Υπομνήματα ιστορικά (δηλαδή ιστορικά σχόλια), γνωστά και ως Συμμίκτων ιστορικών υπομνημάτων λόγοι, μία ιστορία της Ελλάδας σε 33 βιβλία (ο Φώτιος αναφέρει μόνο 8, αλλά η Σούδα μάλλον είναι ορθότερη ως προς αυτό[3]). Ο Φώτιος μας δίνει μία γενική ιδέα για το περιεχόμενό της. Το έργο δεν ήταν χωρισμένο ανάλογα με τα διαφορετικά θέματα ή με βάση κάποιο σχέδιο, αλλά έμοιαζε σαν η κάθε πληροφορία να καταγραφόταν καθώς ερχόταν σε γνώση της συγγραφέως, η οποία είχε σημειώσει πως πίστευε ότι αυτή η ποικιλία θα έδινε μεγαλύτερη ευχαρίστηση στον αναγνώστη. Ο Φώτιος πάντως θεωρεί το έργο πολύ χρήσιμο και πάροχο σημαντικών πληροφοριών για πολλά σημεία της ιστορίας και της λογοτεχνίας. Η εκτίμηση της οποίας έχαιραν τα Ιστορικά σχόλια κατά την αρχαιότητα φανερώνεται όχι μόνο από την κρίση του Φωτίου, αλλά και από τις αναφορές σε αυτά που βρίσκουμε στα έργα του Αύλου Γέλλιου και του Διογένους Λαερτίου, οι οποίοι εμφανίζονται να το έχουν εκμεταλλευθεί σε σημαντικό βαθμό.
Πέρα από τα Ιστορικά σχόλια, η Παμφίλη συνέγραψε κατά τη Σούδα και μία Επιτομή του Κτησίου σε τρία βιβλία, καθώς και πάμπολλες επιτομές ιστοριών («ἐπιτομαὶ ἱστοριω̂ν τε καὶ ἑτέρων βιβλίων») και άλλα έργα, όπως τα Περί αμφισβητήσεων και Περί αφροδισίων.
Σημειώσεις
Φώτιος: Cod. 175
Λήμμα Σωτηρίδας, σελ. 875
Ο Αύλος Γέλλιος αναφέρει το 11ο βιβλίο, αλλά και το 25ο.
Πηγές
Smith, William (επιμ.): το αντίστοιχο λήμμα στο Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology (1870)
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
