Ο Νικόλαος Γ. Αποστολάκης (1910-1947) ήταν ιερέας, αγωνιστής και μάρτυρας της Εθνικής Αντίστασης.
Γέννηση - Σπουδές - Λειτούργημα
Γεννήθηκε στο Παϊδοχώρι Αποκορώνου το 1910. Μετά τις σπουδές του στην Εκκλησιαστική Σχολή Κρήτης, υπηρέτησε την στρατιωτική του θητεία, παντρεύτηκε και ιερουργούσε από το 1937 στο γειτονικό χωριό Νεροχώρι όπου διέμενε με την σύζυγό του Αργυρώ και τα πέντε παιδιά τους. Η ενορία του περιελάμβανε επίσης τρία γειτονικά χωριά.
Η δράση του
Στο φιλόξενο σπίτι του για ένα διάστημα λειτουργούσε ο παράνομος μηχανισμός του Ε.Α.Μ. με γραφομηχανή και χειροκίνητο πολύγραφο για την έκδοση προκηρύξεων και ανακοινώσεων των αντιστασιακών οργανώσεων επί Κατοχής. Στον ίδιο χώρο πραγματοποιούντο πολλές τοπικές και επαρχιακές συσκέψεις.
Η αρχή του τέλους
Για την πλούσια πατριωτική δράση του ο π. Νικόλαος Αποστολάκης δεν έχαιρε εκτίμησης εκ μέρους της Επισκοπής Κυδωνίας & Αποκορώνου. Η ντόπια αντίδραση, προσπαθούσε με κάθε τρόπο να κάμψει το αγωνιστικό του φρόνημα.
Τον τελευταίο χρόνο πριν τον μαρτυρικό του θάνατο οι εχθροί του, ορισμένοι από τους οποίους ήσαν μέσα από το ίδια την ενορία του, διέδιδαν ότι “θα τον γδάρουν ζωντανό σαν τον Αθανάσιο Διάκο”. Εκείνος όμως με καρτερία και νηφαλιότητα αντιπαρερχόταν τις πολλαπλές προκλήσεις.
Ενδεικτικό του μίσους που αντιμετώπιζε αποτελεί η εισβολή παρακρατικών στην εκκλησία του Παϊδοχωρίου την Μεγάλη Πέμπτη του 1947 μόλις ο π. Νικόλαος Αποστολάκης τελείωνε την ανάγνωση του έκτου Ευαγγελίου. Οι εθνικόφρονες τοποθέτησαν ένα όπλο πάνω στο ιερό βιβλίο και τον εξανάγκασαν να ξαναπεί όλα τα Ευαγγέλια από την αρχή μέχρι το δωδέκατο.
Το μαρτυρικό τέλος
Στις 2 Αυγούστου 1947, παρακρατική συμμορία (σημ. Μάυδες του Γύπαρη), με την δικαιολογία ότι οι αντάρτες είχαν πάρει λάδι από την εκκλησία του χωριού, ενέργεια για την οποία ο προοδευτικός ιερέας είχε πλήρη άγνοια, τον άρπαξαν με δόλιο τρόπο τα μεσάνυχτα από την αγκαλιά της γυναίκας του, τον έβαλαν σε φορτηγό και διασχίζοντας τα χωριά Μπαμπαλή το Χάνι (Άγιοι Πάντες), Νιο Χωριό, Αρμένοι και Καλύβες τον έδειραν αλύπητα και τον βασάνισαν γδέρνοντας τα χέρια του και βγάζοντας τα μάτια του. Κάτοικοι των χωριών διηγήθηκαν ότι άκουσαν τα ουρλιαχτά πόνου του ιερέα μέσα στην ήσυχη νύχτα καθώς περνούσε το όχημα πλάι από τα σπίτια τους. Αφού τον οδήγησαν σε τοποθεσία κοντά στις φυλακές Καλαμίου τον ανάγκασαν να ψάλλει την νεκρώσιμη ακολουθία του, του απέκοψαν τα γεννητικά όργανα, τον πυροβόλησαν στο κεφάλι και τον έριξαν στον Κόκκινο Γκρεμό.
Χαρακτηριστικό της συμπεριφοράς τους αποτελεί το γεγονός ότι τρομοκρατώντας οικείους, συγγενείς και φίλους οι οποίοι έσπευσαν στο σημείο το πρωί μόλις μαθεύτηκε το συμβάν, απαγόρευσαν την ταφή στο γενέθλιο χωριό του και απαίτησαν να ταφεί σκεπασμένος με χώμα αλλά όχι σε μνήμα και μάλιστα έξω από τον περίβολο του νεκροταφείου Καλαμίου.
Σε γράμμα που απέστειλε η πρεσβυτέρα Αργυρώ Αποστολάκη προς ένα ιερωμένο από τον Κεφαλά Αποκορώνου, επιστήθιο φίλο του συζύγου της , ο οποίος είχε μεταναστεύσει στην Αμερική προ διετίας, και το οποίο γράμμα με σύμφωνη γνώμη της δημοσιεύθηκε σε αριστερή εφημερίδα της ομογένειας (βλ. κατωτέρω), έγραφε μεταξύ άλλων: “Όταν το πρωί πήγα για να τον θάψω η αστυνομία με εμπόδισε για να μη δω την οικτράν κατάσταση που τον είχαν κάμει και να την διηγούμαι στον κόσμο. Έστειλα λοιπόν τέσσερις άνδρες και τον έβαλαν κομματιασμένο όπως ήτο μέσα σε μια κάσα και τον σκέπασαν καλά να μη φαίνεται”.
Την επομένη της δολοφονίας η μεγαλύτερη κόρη του Ισμήνη συνοδευόμενη από συγγενείς, μάζεψε σε μαντήλι τα σκορπισμένα μυαλά του ιερέα πατέρα της στο σημείο όπου άφησε την τελευταία του πνοή και τα εναπόθεσε στο μνήμα του. Στις 3 Αυγούστου η βενιζελική εφημερίδα των Χανίων “ΚΗΡΥΞ” εξυμνώντας μεταξύ άλλων "ανδραγαθήματα" των παραστρατιωτικών ανέφερε στο ίδιο άρθρο ότι "ιερέας ευρέθη νεκρός σε γκρεμό" ως να επρόκειτο περί ατυχήματος.
Οι συνέπειες της απουσίας του στην οικογένεια
Η σύζυγος του αδικοχαμένου ιερέα, μόνη με πέντε ορφανά παιδιά, εκδιώχτηκε από τους αιμοδιψείς παρακρατικούς για ένα διάστημα από το ίδιο της το σπίτι, ενώ τα επόμενα χρόνια συνέχισε να δέχεται ύβρεις, απειλές και έρευνες στο σπίτι της για τυχόν περίθαλψη ανταρτών. Αν και ουσιαστικά μόνη κατάφερε εργαζόμενη στον αργαλειό να σπουδάσει όλα τα παιδιά της, τρία από τα οποία έγιναν επιστήμονες.
Η διεθνής απήχηση της δολοφονίας του
Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα μήνα μετά τη δολοφονία του παπά Νικολή (έτσι τον αποκαλούσαν οι ενορίτες και οι φίλοι του) Αποστολάκη, η προοδευτική ελληνική εφημερίδα στις Η.Π.Α. “Ελληνο-αμερικάνικο Βήμα” δημοσίευσε στην πρώτη της σελίδα το ιστορικό της φρικτής εκτέλεσής του με τον ακόλουθο τίτλο: ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΜΟΝΑΡΧΟΦΑΣΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. ΚΑΤΑΚΡΕΟΥΡΓΗΣΑΝ ΕΝΑ ΙΕΡΕΑ. ΤΟΝ ΕΡΙΞΑΝ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΓΚΡΕΜΟ. [...]
Η λεζάντα κάτω από την φωτογραφία του έγραφε: [...] Με τις πράξεις του και τη διδασκαλία του για αγάπη, δικαιοσύνη και ισότητα ανάμεσα στους ανθρώπους, είχε κερδίσει τη συμπάθεια και την εκτίμηση των συγχωριανών του.
Παραπομπές
[1] [2]
Ηλιάκης, Λευτέρης (2003). Η Αντίσταση στον Νομό Χανίων. Χανιά: Γεωρβασάκης, σελ. 346.
Ηλιάκης, Λευτέρης (2002). Ο Εμφύλιος πόλεμος στην Κρήτη. Χανιά: Γεωρβασάκης, σελ. 191-192.
Σύνδεσμοι
[1] http://www.902.gr/sites/default/files/MediaV2/migrated/apokoronos.pdf]
Ταινία ο μαρτυρικός θάνατος του ΕΑΜίτη ιερέα[2]
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
