Ο Μιχαήλ Κοκκίνης (; Χίος – 10 Απριλίου 1826 Μεσολόγγι) – ήταν Έλληνας μηχανικός και ήρωας του 1821. Σκοτώθηκε στην Έξοδο του Μεσσολογγίου. Ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος αναφέρει στην «Ιστορία» του ότι έπεσε στην Έξοδο «ο πλείστον συντελέσας εις την άμυναν μηχανικός Μιχαήλ Κοκκίνης»[1].
Βίος
Ο Μιχαήλ Κοκκίνης γεννήθηκε στην Χίο. Σύμφωνα με τον Α. Βακαλόπουλο είχε σπουδάσει μηχανικός στην Βιέννη. Σύμφωνα με άλλες πηγές – στην Γαλλία. Γνώριζε γαλλικά, ιταλικά, γερμανικά και ρουμάνικα. Πριν από την Eπανάσταση, από το 1810 μέχρι το 1821, δίδαξε μαθηματικά, γεωδαισία, σχέδιο και γερμανικά στην ανωτέρα ελληνική σχολή του Βουκουρεστίου.
Ο Kοκκίνης ήταν μυημένος στην Φιλική Εταιρεία και έλαβε μέρος στην επανάσταση της Μολδοβλαχίας υπό τον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Μετά την ήττα στην μάχη του Δραγατσανίου πήρε την απόφαση να κατέβει στην Ελλάδα.
Στο Μεσολόγγι
Tον Φεβρουάριο του 1823 φθάνει μέσω Ιταλίας στο Μεσολόγγι. Τον Ιούνιο στο Μεσσολογγι έφθασε ο Κωνσταντίνος Μεταξάς, ο οποίος ανέλαβε έπαρχος της Δυτικής Ελλάδας και συντονιστής της άμυνας της πόλης. Η πρώτη πολεμική συνεισφορά του Κοκκίνη ήταν στην Δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου (20 Σεπτεμβρίου - 30 Νοεμβρίου 1823) η οποία πολιορκία τελικά περιορίστηκε στην Πολιορκία του Αιτωλικού. Ο Κοκκίνης έστησε έξι κανόνια στο Αιτωλικό, τα οποία ανάγκασαν να αποτραβηχτούν τα τουρκικά κανόνια[2]:B-352. Η πολιορκία της πόλης έλυξε στις 30 Νοεμβρίου. Μετά από 8 μέρες στην πόλη έφθασε ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, ο οποίος στις 23 Δεκεμβρίου αντικατέστησε τον Μεταξά. Στις 24 Δεκεμβρίου στην πόλη έφθασε ο Λόρδος Βύρων.
Η Μάντρα
Σκαρίφημα του Μιχαήλ Κοκκίνη σε μεταγενέστερη εκτύπωση με σχετική επεξήγηση
Tο Mεσολόγγι κατά το ήμισυ της περιμέτρου του περιβάλλεται από τη Λιμνοθάλασσα. Όταν ξέσπασε η Επανάσταση, οί Μεσολογγίτες, γιά να προστατευτούν καί από την στεριά, σήκωσαν ένα τείχος στο ύψος ενός ανθρώπου. Μπροστά από το τείχος άνοιξαν μία τάφρο με βάθος μόλις 1 μέτρου και πλάτος 2 μέτρα. Πίσω από αυτή την μάντρα κατόρθωσαν νικηφόρα να αντιβγόυν στους Τούρκους στην Πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου το 1822. Το 1823 οί Μεσολογγίτες ανάθεσαν την ενύσχιση του τείχους στον Κοκκίνη. O Kοκκίνης άρχισε την κατασκευή στις 7 Mαρτίου 1823 και ολοκλήρωσε τα έργα μετά την Δεύτερη πολιορκία, στα τέλη του 1824. Για τις δυνατότητες της εποχής και τα μέσα που υπήρχαν, ηταν ένας άθλος. Ο Κοκκίνης έκανε την τάφρο πλατύ 8-9 μέτρα και την βάθυνε ως τα τρία μέτρα. Στα πλάγια της τάφρου έμπαινε το νερό της λίμνης. Ανέβασε το ύψος του τείχους στα 2-3,5 μέτρα. Έφτιασε διάφορους προμαχώνες που εφοδιάστηκαν με 48 πυροβόλα και 4 λουμπάρδες. Ο Κοκκίνης ονόμασε το οχύρωμα "Tο Eλληνικό Eπτάγωνο αριθ.1" και στους προμαχώνες έδωσε ονόματα προς τιμήν εθνικών ηρώων, φιλελλήνων και επιφανών Eλλήνων και ξένων. Μαζί με τους προμαχώνες που κατασκευάστηκαν κατά την Τρίτη πολιορκία του Μεσολογγίου ο Κοκκίνης κατασκεύασε τα παρακάτω οχυρώματα[2]:Γ-152:
Κανονοστάσιο Γεώργιος Σαχτούρης στο νησάκι Μαρμαρού.
Μπαταρία Κυριακούλης Μαυρομιχάλης.
Πύργωμα Κοστιούσκο (Tadeusz Kościuszko) – Πολωνού στρατηγού που ηγήθηκε απελευθερωτικών αγώνων της Πολωνίας.
Πύργωμα Γουλιέλμος Τέλλος – ήρωα της Ελβετίας.
Κανονοστάσιο Τοκέλυ (Imre Thököly) - Ούγγρου στρατηγού που ηγήθηκε απελευθερωτικών αγώνων της Ουγγαρίας.
Κανονοστάσιο Λόρδος Βύρων.
Πύργος Βενιαμίν Φραγκλίνος (ή Τερίμπιλε)
Κανονοστάσιο Νόρμαν (φιλέλληνας στρατηγός Karl von Normann-Ehrenfels, σκοτώθηκε στην Μάχη του Πέτα).
Κανονοστάσιο Ανδρέας Μιαούλης.
Κανονοστάσιο Κουτσονέικα.
Πύργωμα Αδαμάντιος Κοραής (ή Αγ. Νικόλαος).
Προτείχισμα Μάρκος Μπότσαρης.
Κανονοστάσιο μητροπολίτη Ιγνατίου.
Προτείχισμα Μακρής (Δημήτριος Μακρής (στρατιωτικός) – καπετάνιος του Ζυγού, που το υπεράσπισε).
Κανονοστάσιο Κεραυνοβόλος.
Πρόφραγμα Γουλιέλμος Α΄ της Οράγγης
Κανονοστάσιο Ρήγας Φεραίος.
Κανονοστάσιο Αντωνίου Κοκκίνη (θείος και ευεργέτης του Μιχάλη Κοκκίνη).
Κανονοστάσιο Μονταλεμπέρ (Marc René, marquis de Montalembert – Γάλλος στρατιωτικός μηχανικός).
Κανονοστάσιο λόρδου Σίφιλντ (πρόσφερε μικροεκδούλεψη στον Κοκκίνη και άλλους Έλληνες).
Πύργωμα Σκεντέρμπεης.
Πύργωμα Κωνσταντίνος Κανάρης.
Πύργωμα Σπύρου Δρακούλη – Ιερολοχίτη που σκοτώθηκε στο Δραγασάνι.
Παρά ταύτα, το Μεσολόγγι δεν ήταν κάστρο και μερικοί αγωνιστές το ονόμαζαν «γελαδομαντρί»[2]:Γ-148. Ο ίδιος ο Κοκκίνης, σε επιστολή του στον Μαυροκορδάτο στις 14 Μαίου 1823 ανέφερε ότι η νέα οχυρωματική γραμμή είναι "ικανή να αντέξει πάσα εχθρικήν προσβολήν". Oι Mεσολογγίτες, αναγνωρίζοντας τις πολύτιμες υπηρεσίες του, ανακήρυξαν τον Kοκκίνη επίτιμο πολίτη του Mεσολογγίου στις 17ης Iανουαρίου του 1825. Tο Yπουργείο Πολέμου του απένειμε τον βαθμό του χιλιάρχου στις 4 Mαρτίου του 1825[3].
Η Μεγάλη πολιορκία
Η Τρίτη πολιορκία του Μεσολογγίου άρχισε τον Απρίλη του 1825. Ο Μεχμέτ Ρεσίτ πασάς Κιουταχής έβαλε τις χιλιάδες χριστιανούς εργάτες, που κουβαλούσε μαζί του, να ανοίγουν ελικοειδή χαρακώματα. Στις 27 του Απρίλη τα χαρακώματα αυτά έφθασαν στα 500 μέτρα από τον προμαχώνα του «Ρήγα». Στις 12 του Μάη η Τούρκοι σήκωσαν έναν προμαχώνα στα 150 μέτρα από το τείχος, χτυπώντας καθημερινά την πόλη με τα κανόνια τους. Οι μπάλες εύκολα τρυπούσαν το τείχος. Αγωνιστές, γυναίκες και παιδιά δούλευαν ακούραστα να το επισκευάσουν.
Παράλληλα σήκωσαν καινούργιο προμαχώνα, ανάμεσα στην «Τερίμπιλε» και «Λουνέτα» και ο Κοκκίνης του έδωσε το όνομα του Ούγγρου επαναστάτη στρατηγού Τοκέλυ (Imre Thököly)[2]:Γ-155. Από τις 30 τού Μάη μέχρι 13 Ιούνη οί Τούρκοι σώριαζαν χώμα απέναντι από τον προμαχώνα του «Νόρμαν». Στον τεχνητό αυτό λόφο, που κινούνταν προς το τείχος, ο Κοκκίνης έδωσε το ονομα «Ύψωμα της Ενώσεως», από το γαλλικό «La digue d’Union». Ο Κοκκίνης και ο Ιταλός μηχανικός Ρατζιέρι συμβουλεύουν να κατασκευαστούν νέα τάφρος μέσα από το τείχος και νέοι προμαχώνες[2]:Γ-158.
Ανάμεσα στους προμαχώνες αυτούς ήταν ο προμαχώνας του «Μιαούλη» πού τελείωσε στις 7 του Ιούνη. Την ίδια ημέρα οί Τούρκοι σήκωσαν τον έκτο στην σειρά δικό τους προμαχώνα, απέναντι από τον προμαχώνα του «Ρήγα»[2]:Γ-159. Στις 20 του Ιούνη οί πολιορκημένοι εκάναν αιφνιδιαστική έξοδο και σκορπίσαν το «Ύψωμα της Ενώσεως». Σ’αυτην την έξοδο σκοτώθηκε ο Ιταλός μηχανικός Ρατζιέρι[2]:Γ-160. Τον Άυγουστο του 1825 το «Υψωμα της Ενώσεως» άρχισε να καβαλά τον προμαχώνα «Τερίμπιλε». Η φρούρά του Μεσολογγίου αναγκάστηκε να τον παρατήσει και να πιάσει θέσεις στον καινούργιο προμαχώνα πού είχε σηκώσει πίσω από αυτόν. Με την βοήθεια του λαγουμιτζή Π.Σωτηρόπουλου η αγωνιστές κλέβανε χώμα από τον «Λόφο», κατασκευάζωντας νέο προμαχώνα. Τέλος, στις 19 Αυγούστου, η φρούρά του Μεσσολογγίου επιτέθηκε στον «Λόφο». Μετά την μάχη, που κράτησε 23 ώρες, και με την βοήθεια ακόμη και παιδιών, καταστράφηκε το 40 ημερών έργο των Τούρκων. Οί Έλληνες ξαναγύρισαν στο «Τερίμπιλε»[2]:Γ-174.
Τον Οκτώβρη του 1825 οί Τούρκοι παράτησαν τις θέσεις τους κοντά στο τείχος και αποτραβήχτηκαν προς το βουνό. Οι Έλληνες ξεχύνονται έξω και καταστρεφούν τα τουρκικά οχυρώματα[2]:Γ-178. Η πολιορκία του Μεσσολογγίου ξανάρχισε, όταν με τον στρατό του Κιουταχή ενώσε τις δυνάμεις του ο Ιμπραήμ Πασάς. Τελευταίο έργο του Κοκκίνη ήταν οί γέφυρες της Εξόδου της 10-ης Απριλίου 1826. Ο Κοκκίνης ήταν ανάμεσα σε αυτούς που χάθηκαν στην έξοδο. O Νικόλαος Κασομούλης θα γράψει αργότερα: «Από τους σημαντικούς έμειναν και δεν εμφάνησαν εκεί , φονευθέντες …ο Μιχ. Π. Κοκκίνης, τειχοποιός-αρχιτέκτων»[4].
Πηγές
Απόστολος Βακαλόπουλος, Ιστορία του Νέου Ελληνισμού (τόμος Στ΄ "η εσωτερική κρίση 1822-1825"), εκδόσεις Αντ Σταμούλη
Αναφορές
Kων. Παπαρρηγόπουλου: "Iστορία του Eλληνικού Έθνους", τ. 5ος, σελ. 892
Δημήτρης Φωτιάδης, Η Επανάσταση του 1821, εκδ. Μέλισσα 1971
Σπύρος Ι. Κοκκολιάδης, Ο φράχτης του Μεσολογγίου Αρχειοθετήθηκε 2014-01-07 στο Wayback Machine., GreekApple-ΠράσινοΜήλο
Nικ. Kασομούλη, Eνθυμήματα Στρατιωτικά, τ. 2ος, σελ. 282
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
