Ο Μωρίς Αμπραβανέλ (Maurice Abravanel, 6 Ιανουαρίου 1903 – 22 Σεπτεμβρίου 1993)[9] ήταν Ελληνοαμερικανός διευθυντής ορχήστρας κλασικής μουσικής, διευθυντής της Συμφωνικής Ορχήστρας της Γιούτα επί περισσότερα από 30 χρόνια.
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Αμπραβανέλ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη της τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και ήταν γόνος γνωστής οικογένειας Σεφαρδιτών Ελληνοεβραίων, οι πρόγονοι της οποίας εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη το 1517. Το 1909 η οικογένεια εγκαταστάθηκε στη Λωζάνη, όπου ο πατέρας έγινε επιτυχημένος φαρμακοποιός.
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Αμπραβανέλ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη της τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και ήταν γόνος γνωστής οικογένειας Σεφαρδιτών Ελληνοεβραίων, οι πρόγονοι της οποίας εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη το 1517. Το 1909 όμως η οικογένεια εγκαταστάθηκε στη Λωζάνη, όπου ο πατέρας έγινε επιτυχημένος φαρμακοποιός.
Επί πολλά έτη οι Αμπραβανέλ ζούσαν στο ίδιο σπίτι με τον Ερνέστ Ανσερμέ, τον διευθυντή της Orchestre de la Suisse Romande (Ορχήστρα της Γαλλόφωνης Ελβετίας). Ο νεαρός Αμπραβανέλ έπαιζε έτσι πιάνο για 4 χέρια με τον Ανσερμέ, εξασκήθηκε στη σύνθεση και συνάντησε συνθέτες όπως τους Μιγιώ και Στραβίνσκι. Ανέπτυξε πάθος για τη μουσική και επεθύμησε μία σταδιοδρομία μουσικού, οπότε έγινε ο πιανίστας του δημοτικού θεάτρου της πόλης και έγραφε κριτική της μουσικής σε ημερήσια εφημερίδα.
Ωστόσο, ο πατέρας τού Μωρίς επέμενε να γίνει ο γιος του γιατρός και τον έστειλε στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, όπου βρέθηκε στη δυσάρεστη για αυτόν θέση να πρέπει να ανατέμνει πτώματα. `Εγραψε στον πατέρα του ότι θα προτιμούσε να είναι ακόμα και δεύτερος στα κρουστά σε μια ορχήστρα παρά γιατρός, και ο πατέρας του τελικώς υπεχώρησε[10].
Ο Μωρίς Αμπραβανέλ έζησε στη Γερμανία από το 1922 μέχρι το 1933 και αναμίχθηκε έντονα στη μουσική σκηνή της χώρας. Στη συνέχεια έζησε στο Παρίσι μέχρι το 1936, εργαζόμενος ως μουσικός διευθυντής του Μπαλέτου των Παρισίων του Μπαλανσέν, και μετά διεύθυνε για δύο χρόνια στην Αυστραλία. Το 1936 δέχθηκε μία θέση στη Μετροπόλιταν Όπερα της Νέας Υόρκης, καθιστάμενος έτσι στα 33 του ο νεότερος μαέστρος που είχε ποτέ προσλάβει η συγκεκριμένη όπερα. Απέκτησε την αμερικανική υπηκοότητα το 1943. Το 1947 προσλήφθηκε ως μουσικός διευθυντής της Συμφωνικής Ορχήστρας της Γιούτα, και κατά τα επόμενα 30 χρόνια ανέβασε το επίπεδό της μέχρι τη διεθνή καταξίωση, με ζωντανές ραδιοφωνικές μεταδόσεις και περισσότερες από 100 εμπορικές ηχογραφήσεις[11].
Ο Αμπραβανέλ ήταν γνωστός ως Μωρίς ντε Αμπραβανέλ (Maurice de Abravanel) μέχρι το 1938.[12]. Νυμφεύθηκε την τραγουδίστρια Φρήντελ Σάκο (Friedel Schako) στο Βερολίνο το 1933 και έφυγε μαζί της στο Παρίσι το ίδιο έτος, όταν το Ναζιστικό Κόμμα ανήλθε στην εξουσία. Ο γάμος αυτός κατέληξε σε διαζύγιο το 1940, μετά τη σχέση της Σάκο με τον γνωστό μαέστρο και συνθέτη Ότο Κλέμπερερ. Το 1947 ο Αμπραβανέλ νυμφεύθηκε τη Λούσυ Μενάς Καράσο (Lucy Menasse Carasso) και παρέμειναν ζευγάρι μέχρι τον θάνατό της, μετά τον οποίο ο Αμπραβανέλ έκανε έναν τρίτο γάμο, με την Carolyn Firmage, το 1987.[13]. Ο Μωρίς Αμπραβανέλ απεβίωσε σε ηλικία 90 ετών στο Σολτ Λέικ Σίτι[14].
Μουσική σταδιοδρομία
Ο Αμπραβανέλ υπήρξε μαθητής του Κουρτ Βάιλ και εργάσθηκε στην όπερα του Νόιστρελιτς, βόρεια του Βερολίνου. Το 1924 το θέατρο του Νόιστρελιτς κάηκε και οι 4 μαέστροι του βρήκαν δουλειά αλλού. Τότε τα μέλη της ορχήστρας ζήτησαν από τον Αμπραβανέλ να κάνουν συναυλίες στο κάστρο, οπότε διεύθυνε την ορχήστρα δύο φορές την εβδομάδα εκεί, χωρίς πρόβες.
Το 1925 ο Αμπραβανέλ δέχθηκε μία θέση διευθυντή χορωδίας στο Τσβίκαου της Σαξονίας. Πέρασε δύο χρόνια εκεί, διευθύνοντας τις οπερέτες. Εξαιτίας της επιτυχίας του στο Τσβίκαου, του προσφέρθηκε η θέση του τακτικού μαέστρου σε ένα καλύτερο θέατρο, στο Άλτενμπουργκ.
Μετά από δύο χρόνια στο Άλτενμπουργκ, ο Αμπραβανέλ διορίσθηκε διευθυντής ορχήστρας στην πρώτη του μεγάλη σκηνή όπερας, στο Κάσελ. Το 1931 ο διευθυντής της Κρατικής Όπερας του Βερολίνου τον παρακολούθησε να διευθύνει μία παράσταση του έργου του Βέρντι Η δύναμη του πεπρωμένου. Τού ζήτησε να έρθει στο Βερολίνο και να διευθύνει σε μία παράσταση της όπεράς του. Η ορχήστρα εντυπωσιάσθηκε και χειροκρότησε τον Αμπραβανέλ. Αυτό ήταν σημαντικό, διότι εκείνη την εποχή η ορχήστρα αποφάσιζε εάν κάποιος φιλοξενούμενος μαέστρος θα έπαιρνε πρόσκληση να ξαναέρθει. Ο Αμπραβανέλ έγινε έτσι τακτικός φιλοξενούμενος μαέστρος.
Μετά το 1933, στο Παρίσι, ο Αμπραβανέλ συνεργάσθηκε με τον Μπρούνο Βάλτερ. Ο Βάλτερ ήταν φίλος τού Γκούσταβ Μάλερ, και αυθεντία πάνω στη μουσική του. Ο Βάλτερ συνέστησε τον Αμπραβανέλ ως φιλοξενούμενο μαέστρο στην Όπερα των Παρισίων, όπου μπόρεσε να πραγματοποιήσει πρόβες και να διευθύνει τον Ντον Τζοβάννι του Μότσαρτ. Είχε επίσης την ευκαιρία να διευθύνει τη Συμφωνική Ορχήστρα των Παρισίων, της οποίας ο τακτικός μαέστρος ήταν ο Πιέρ Μοντέ. Γνώρισε εξ άλλου τον Ζωρζ Μπαλανσέν και διεύθυνε την ορχήστρα για τα μπαλέτα του, ενώ παράλληλα διεύθυνε τα έργα του παλαιού δασκάλου και φίλου του, Κουρτ Βάιλ. Οι Βάιλ και Μπαλανσέν συνεργάσθηκαν σε ένα μπαλέτο, Τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα, που έκανε την πρεμιέρα του στο Παρίσι με μαέστρο τον Αμπραβανέλ.
Ο Βάιλ άφησε το Παρίσι για το Λονδίνο, και μετά για τη Νέα Υόρκη (1935), ενώ οι Αμπραβανέλ άφησαν το Παρίσι για την Αυστραλία (1934). Είχε προσφερθεί στον Μωρίς η ευκαιρία να διευθύνει αμφότερες την Όπερα της Μελβούρνης και την Όπερα του Σίδνεϊ. Μετά από ένα θαλάσσιο ταξίδι 40 ημερών, έφθασε στην Αυστραλία, όπου παρουσιάσθηκε ως «εξέχων μαέστρος της ηπειρωτικής Ευρώπης».
Ο Αμπραβανέλ διεύθυνε μία περίοδο 13 εβδομάδων στη Μελβούρνη και δύο μηνών στο Σίδνεϊ, με την Αΐντα του Βέρντι ως το εναρκτήριο έργο σε αμφότερες τις πόλεις και μία ισορροπημένη επιλογή στάνταρ ρεπερτορίου, που περιελάμβανε έργα των Πουτσίνι, Βάγκνερ και Μπιζέ.
Στα μέσα της άνοιξης του 1936, ο Αμπραβανέλ δέχθηκε μία προσφορά από τη Μετροπόλιταν Όπερα της Νέας Υόρκης, για να διευθύνει το γαλλικό και το γερμανικό ρεπερτόριό της. Στα 33 του, ο Αμπραβανέλ έγινε ο νεότερος μαέστρος που είχε ποτέ προσλάβει με συμβόλαιο η συγκεκριμένη όπερα[15]. Του προσφέρθηκε συμβόλαιο τριών ετών, από τα οποία εκπληρώθηκαν μόνο τα δύο, εξαιτίας εσωτερικών πολιτικών της «Μετ». Για τα επόμενα αρκετά έτη, ο Αμπραβανέλ γέμιζε αρκετά προσωρινά κενά στη διεύθυνση ορχηστρών στο Μπρόντγουεϊ και γύρω από αυτό, προσπαθώντας, όπου αυτό ήταν δυνατόν, να δίνει έμφαση στη μουσική του Κουρτ Βάιλ.
Το 1946 η δημοτική ορχήστρα που είναι γνωστή ως Συμφωνική της Γιούτα άρχισε να δημοσιεύει αγγελίες για μία θέση διευθυντή ορχήστρας, και ο Αμπραβανέλ απάντησε, δηλώνοντας ότι ήθελε να «κτίσει» μία δική του μόνιμη ορχήστρα. Επιλέχθηκε μεταξύ 40 υποψηφίων για τη θέση, δεχόμενος ένα συμβόλαιο ενός έτους. Αρνήθηκε έτσι ένα πολύ επικερδές συμβόλαιο από το «Ράδιο Σίτυ», καταλήγοντας να εργάζεται άμισθα αρκετές φορές κατά τις σκοτεινότερες εποχές της ορχήστρας[16].
Παραπομπές
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2014.
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb138905695. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
(Αγγλικά) SNAC. w6gm887v. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Internet Broadway Database. 80901. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Internet Broadway Database. 114164. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Discogs. 456764. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2014.
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2015.
Don Michael Randel, επιμ. (1996). «Abravanel, Maurice (de)». The Harvard biographical dictionary of music. Cambridge, Mass.: Belknap Press of Harvard Univ. Press, σελ. 2. ISBN 0-674-37299-9.
Lowell M. Durham: Abravanel!, University of Utah Press, Salt Lake City 1989, σελ. 5.
Goodfellow, William S. (22 Σεπτεμβρίου 1993). «Former symphony director Maurice Abravanel dies at 90». Deseret News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 February 2012. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2011.
Speedylook.com
Peter Dickinson (1993-10-21). «Obituary: Maurice Abravanel - People - News». The Independent. Ανακτήθηκε στις 2012-04-04.
Νεκρολογία στους New York Times, 23/9/1993
Britannica.com
Allmusic.com
Πηγές
Durham, Lowell: Abravanel!, University of Utah Press, Salt Lake City 1989
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Συνέντευξη του Μ. Abravanel στον Bruce Duffie, 22 Ιουνίου 1985 (Για τα πρώτα χρόνια της σταδιοδρομίας του και τη διεύθυνση σε όπερες των Μασνέ και Βάγκνερ. Δημοσιεύθηκε αρχικώς στο Massenet Newsletter τον Ιούλιο του 1986 και στο Wagner News τον Ιανουάριο του 1988.)
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
