Ο Ιβάν Σαββίδης (γεν. Σάντα, Γεωργία, 27 Μαρτίου 1959, ρώσικα: Иван Игнатьевич Саввиди), είναι Ρώσος ελληνικής καταγωγής, επιχειρηματίας και πολιτικός, που έχει λάβει την Ελληνική υπηκοότητα από τον Απρίλιο του 2013.[1]
Το έργο του στη Θεσσαλονίκη έχει καταγραφεί εκτενώς και χαρακτηρίζεται από μία σειρά αθλητικών, εμπορικών, ξενοδοχειακών και τηλεοπτικών επενδύσεων.[2][3][4] Παράλληλα, η επιρροή του χαρακτηρίζεται σημαντική για τα δεδομένα της Βόρειας Ελλάδας,[5][6][7] ενώ χαίρει δημοτικότητας στους κύκλους φιλάθλων του ΠΑΟΚ, λόγω της ενασχόλησης του με την ΠΑΕ.[8][9]
Διεθνείς διαστάσεις έλαβαν τα γεγονότα στον αγώνα μεταξύ ΠΑΟΚ και ΑΕΚ τον Μάρτιο του 2018, όταν ο Ιβάν Σαββίδης εθεάθη να εισέρχεται οπλισμένος στον αγωνιστικό χώρο.[10][11][12][13][14][15][16]
Βιογραφία
Ο Σαββίδης γεννήθηκε στις 27 Μαρτίου 1959 στο χωριό Σάντα, της περιφέρειας Τσάλκας της πρώην Σοβιετικής Δημοκρατίας της Γεωργίας, γιος οικογένειας εργατών ελληνικής καταγωγής από τον Πόντο.[17]
Σε νεαρή ηλικία, ο Σαββίδης μετακόμισε στην περιοχή του Ροστόφ στον Ντον, όπου και αποφοίτησε από το σχολείο μέσης εκπαίδευσης. Το 1977 κατετάγη στο στρατό. Το 1980, μετά τη θητεία του, άρχισε να εργάζεται στο κρατικό καπνεργοστάσιο του Ντον, όπου ξεκίνησε ως απλός εργάτης και έφτασε μέχρι το βαθμό του υποδιευθυντή του εργοστασίου. Το 1988 αποφοίτησε από την οικονομική σχολή του Πανεπιστημίου Δημόσιας Οικονομίας του Ροστόφ, με το τίτλο του Μάστερ[18] και εν συνεχεία ακολούθησε επαγγελματική καριέρα με αντικείμενο τα οικονομικά. Το 1993, εκλέχτηκε γενικός διευθυντής της μετοχικής εταιρείας Donskoy Tabak και παρέμεινε επικεφαλής της επί 10 χρόνια. Σήμερα, η σύζυγος του Ιβάν Σαββίδη, Κυριακή Σαββίδη, αποτελεί πλέον και τυπικά, τη μεγαλομέτοχο της Donskoy Tabak, της μεγαλύτερης καπνοβιομηχανίας της Ρωσίας.[19]
Ο Σαββίδης είναι πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του πολυτομεακού ομίλου Agrocom, που ιδρύθηκε από τον ίδιο το 2004. Ο όμιλος Agrocom, σύμφωνα με τo περιοδικό Forbes, τοποθετείται στην 152η θέση στη λίστα των 200 μεγαλύτερων ρωσικών εταιρειών.[20][21] Ο όμιλος ενώνει πάνω από 40 εταιρείες, όπου εργάζονται περισσότερα από 15 χιλιάδες άτομα.[22] Μεταξύ 2002 και 2005, ο Σαββίδης διετέλεσε πρόεδρος της Ροστόφ. Από το 2005, είναι πρόεδρος της ομάδας του Ροστόφ επί του Ντον, της Σ.Κ.Α. Ροστόφ.
Πολιτική καριέρα
Ο Σαββίδης εκλέχτηκε μέλος της Νομοθετικής Βουλής της Περιφέρειας του Ροστόφ, το 1998 και το 2003. Το 2003, εκλέχτηκε επίσης βουλευτής στη Ρωσική Δούμα. Στη συνέχεια, και στη διάρκεια εκείνης της βουλευτικής του θητείας, διετέλεσε αναπληρωτής πρόεδρος της Επιτροπής Προϋπολογισμού και Φόρων της Ρωσίας. Το 2007 επανεκλέχθηκε βουλευτής στη Δούμα με το κόμμα Ενωμένη Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν. Στην ίδια βουλευτική περίοδο, υπηρέτησε ως μέλος της Επιτροπής Διεθνών Υποθέσεων, στην οποίαν ήταν υπεύθυνος των διαβουλευτικών σχέσεων με το Ελληνικό Κοινοβούλιο, ενώ ήταν και αναπληρωτής πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης της Ρωσολευκορωσικής Ένωσης.[23]
Επενδύσεις στην Ελλάδα
Στις 10 Αυγούστου 2012 απέκτησε το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών του ΠΑΟΚ.[24] Το Φεβρουάριο του 2013 ανέλαβε τη διαχείριση του ξενοδοχείου της Θεσσαλονίκης Μακεδονία Παλλάς,[25] με μηνιαίο μίσθωμα που φτάνει τα 95.000 ευρώ, και το Μάρτιο του ίδιου έτους αγόρασε το 82% της καπνοβιομηχανίας ΣΕΚΑΠ, που εδρεύει στην Ξάνθη.[26]
Αγόρασε ποσοστό 19% του τηλεοπτικού σταθμού Mega (το οποίο έκλεισε το 2018) και το 2017 η εταιρεία Dimera, συμφερόντων του, απέκτησε τα σήματα των εφημερίδων του ομίλου «Πήγασος» (τα οποία μέχρι τότε ήταν συμφερόντων του επιχειρηματία Φώτη Μπόμπολα), Έθνος και Ημερησία,[27] καθώς και τον τηλεοπτικό σταθμό Epsilon TV στις 11 Αυγούστου 2017, που μέχρι πρότινος ανήκε στον επιχειρηματία Φίλιππο Βρυώνη. Το κανάλι Epsilon TV ωστόσο ένα χρόνο μετά αναβαθμίστηκε και έδωσε την θέση του, στις 24 Οκτωβρίου 2018 στο Open TV.
Προσωπική ζωή και κοινωνικό έργο
Είναι παντρεμένος με την Κυριακή Σαββίδου, με την οποία έχει δύο γιους, τους Γιώργο και Νίκο. Είναι ιδιοκτήτης της γυναικείας ομάδας Χάντμπολ Ροστόφ, η οποία με πολλά εκατομμύρια μπάτζετ, έχει κατακτήσει το EHF Cup, ενώ τερμάτισε τη σεζόν 2017-2018 στην Τέταρτη θέση της EHF Champions League. Είναι πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων της Ρωσίας και έπαιξε κύριο ρόλο στην αποδοχή, από το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού, των ελληνικών μειονοτήτων των γειτονικών της Μαύρης Θάλασσας χωρών, ως μέλη του. Συγκεκριμένα, από το 2004, είναι πρόεδρος της Ομοσπονδίας ελληνικών συλλόγων της Ρωσίας και από το 2006 είναι συντονιστής του ΣΑΕ της Περιφέρειας χωρών, πρώην ΕΣΣΔ.
Ο Σαββίδης είχε αρχικά λάβει την ελληνική ιθαγένεια, βάσει των προβλέψεων του νόμου για τη χορήγησή της σε Έλληνες ομογενείς από την πρώην ΕΣΣΔ, αλλά την αποποιήθηκε προκειμένου να μπορέσει να γίνει μέλος της Ρωσικής Δουμάς.[28] Στις 26 Φεβρουαρίου 2013, με απόφαση που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ο Ιβάν Σαββίδης απέκτησε ελληνική ιθαγένεια,[29] με μία διαδικασία τιμητικής πολιτογράφησης, με την αιτιολογία ότι "προσέφερε εξαιρετικές υπηρεσίες στην Ελλάδα".[28] Είναι δημότης Θέρμης από το 2017.[30]
Το 2016, σε συνεργασία του με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ιδρύθηκαν οι έδρες Ποντιακών Σπουδών[31] και Ρωσικής Γλώσσας[32] και Πολιτισμού. Επίσης, τo Φιλανθρωπικό Ίδρυμα "Ιβάν Σαββίδη", χρηματοδοτεί προγράμματα υποτροφιών.[33]
Γεγονότα στο ντέρμπι ΠΑΟΚ-ΑΕΚ
Στις 11 Μαρτίου 2018, κατά τη διάρκεια του αγώνα ΠΑΟΚ-ΑΕΚ στο γήπεδο της Τούμπας και ύστερα από την ακύρωση γκολ της ομάδας της Θεσσαλονίκης, ο Σαββίδης εισέβαλε[34][35] στον αγωνιστικό χώρο μαζί με τους προσωπικούς του φρουρούς και επιτέθηκε φραστικά στους διαιτητές του παιχνιδιού, έχοντας περίστροφο στη θήκη της ζώνης του.[36][37] Άνθρωποι της ομάδας δήλωσαν ότι ξέχασε να αφήσει το περίστροφο εκτός γηπέδου.[38] Σύμφωνα με ανθρώπους της ΑΕΚ, ο Σαββίδης απείλησε τον διαιτητή Κομίνη, με τη φράση «είσαι νεκρός»,[39][40] ενώ ο αθλητικός διευθυντής του ΠΑΟΚ Λούμπος Μίχελ, φέρεται να του είπε «εσύ τελείωσες».[41] Εν συνεχεία, ζήτησε από την ομάδα του να αποχωρήσει από τον αγωνιστικό χώρο, κάτι που ο αρχηγός της ομάδας, Βιεϊρίνια, αρνήθηκε[42] και κινήθηκε εκ νέου απειλητικά προς τον πάγκο της ΑΕΚ.[43] Παρ' όλο που ο διαιτητής αρχικά ακύρωσε το γκολ και η αναμέτρηση διακόπηκε οριστικά, κατοχύρωσε το παιχνίδι με 1-0 υπέρ του ΠΑΟΚ.[44] Οι εικόνες από τα επεισόδια στο γήπεδο της Τούμπας, απασχόλησαν και ξένα μέσα ενημέρωσης,[45][46][47][48][49] ενώ εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης για τον Σαββίδη.[50]
Στις 12 Μαρτίου, ο υφυπουργός Αθλητισμού Γιώργος Βασιλειάδης, ανακοίνωσε την επ' αόριστον διακοπή του πρωταθλήματος μετά τα γεγονότα της Τούμπας.[51] Η απόφαση άλλαξε με την επανέναρξη του πρωταθλήματος στις αρχές Απριλίου,[52] ενώ στον Σαββίδη επιβλήθηκε απαγόρευση εισόδου σε ποδοσφαιρικά γήπεδα, για 3 χρόνια,[53] καθώς και χρηματικό πρόστιμο ύψους 100 χιλιάδων ευρώ. Παράλληλα αφαιρέθηκαν και 3 βαθμοί από τον ΠΑΟΚ για την αγωνιστική περίοδο 2017-18 και 2 βαθμοί για την αγωνιστική περίοδο 2018-19.[54]
Παρέμβαση στο δημοψήφισμα της ΠΓΔΜ
Οι αρχές της ΠΓΔΜ κατονόμασαν στις 16 Ιουλίου 2018 τον Ιβάν Σαββίδη,[55][56] ότι έδωσε 350.000 Δολάρια προκειμένου να εκτροχιάσει τη διαδικασία του δημοψηφίσματος για την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ.[57][58] Συγκεκριμένα, οι έρευνες αποκάλυψαν ένα μεγάλο κύκλωμα Ρώσων επιχειρηματιών, οι οποίοι επί πληρωμή, φέρεται να ανέθεταν την οργάνωση βίαιων επεισοδίων, με σκοπό να δημιουργηθεί ταραχή και να εμποδιστεί η είσοδος της χώρα στο ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με τις αρχές, τα χρήματα αυτά κατέληξαν σε πολιτικούς, ποδοσφαιρικούς χούλιγκαν και εθνικιστικές οργανώσεις,[59] ενώ οι πληρωμές γίνονταν με μετρητά. O Ιβάν Σαββίδης χαρακτήρισε συκοφαντικά τα δημοσιεύματα[60][61] και κατέθεσε μήνυση κατά του Buzzfeed.[62]
Παραπομπές
«Πήρε ελληνική υπηκοότητα ο Σαββίδης». Ελευθεροτυπία. Ανακτήθηκε στις 2018-03-18.
«Ο Ιβάν Σαββίδης αγοράζει νησί απέναντι από τη Σκιάθο». parapolitika.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2018-04-11.
iefimerida.gr (2013-03-14). «Ο νέος ιδιοκτήτης του Μακεδονία Παλάς, Ιβάν Σαββίδης, έγινε δεκτός με ενθουσιασμό». iefimerida.gr. Ανακτήθηκε στις 2018-04-11.
«Οριστικοποιήθηκε η εξαγορά του τηλεοπτικού σταθμού Έψιλον από τον Ιβάν Σαββίδη». CNN.gr. 2017-08-11. Ανακτήθηκε στις 2018-04-11.
«Ο Ιβαν Σαββίδης αγοράζει την ιστορία της Θεσσαλονίκης |thetoc.gr». The TOC. 2014-01-29. Ανακτήθηκε στις 2018-04-11.
«Ομιλος Σαββίδη: Θα «ρίξει» κεφάλαια 250 εκατ. ευρώ σε επενδύσεις στη Β. Ελλάδα». iefimerida.gr. 2016-10-14. Ανακτήθηκε στις 2018-04-11.
«Οι απίστευτες επενδύσεις του Ιβάν Σαββίδη στην Β. Ελλάδα». gazzetta.gr. Ανακτήθηκε στις 2018-04-11.
«Ιβάν Σαββίδης: Ο «Πρωθυπουργός» της Θεσσαλονίκης» (στα gr). Vice. 2017-05-02. Ανακτήθηκε στις 2018-04-11.
«Ιβάν Σαββίδης: Οι πολλοί «λαοί» και ο... Μεσσίας». kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 2018-04-11.
«Διεθνή ΜΜΕ: Με όπλο στο γήπεδο ο πρόεδρος του ΠΑΟΚ;». www.news247.gr. Ανακτήθηκε στις 2018-12-09.
«Τα διεθνή ΜΜΕ για τον ένοπλο Σαββίδη | Kathimerini». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 2018-12-09.
««Πιστολέρο» Σαββίδης: Διασυρμός στα διεθνή ΜΜΕ, «σφυροκόπημα» στα social media». ProtoThema. 2018-03-13. Ανακτήθηκε στις 2018-12-09.
«Διεθνή ΜΜΕ: «Φαρ ουέστ» η Ελλάδα - Με όπλο μέσα στο γήπεδο»». ΤΑ ΝΕΑ. 2018-03-12. Ανακτήθηκε στις 2018-12-09.
«Παγκόσμιο θέμα η εισβολή του Ιβάν Σαββίδη με το όπλο στο γήπεδο». Protagon.gr. Ανακτήθηκε στις 2018-12-09.
iefimerida.gr (2018-03-12). «Στα διεθνή ΜΜΕ οι εικόνες ντροπής από την Τούμπα με την εισβολή του ένοπλου Ιβάν Σαββίδη». iefimerida.gr. Ανακτήθηκε στις 2018-12-09.
«Τον γύρο του κόσμου κάνει η εισβολή Σαββίδη στην Τούμπα (pics)». www.reader.gr. Ανακτήθηκε στις 2018-12-09.
«Ο Ιβαν Σαββίδης αγοράζει την ιστορία της Θεσσαλονίκης |thetoc.gr». The TOC. 2014-01-29. Ανακτήθηκε στις 2017-08-07.
«Ivan Savvidis» (στα αγγλικά). Forbes. Ανακτήθηκε στις 2018-07-06.
«Smoke Clears as Laws and Marketing Shift» (στα αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2017-08-07.
«4 компании из Ростовской области вошли в рейтинг журнала Forbes». morning-news.ru (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2017-08-07.
«Η εταιρία του Ιβάν Σαββίδη στο ΤΟΠ-200 του Forbes». Ανακτήθηκε στις 2017-08-07.
«Δραστηριότητα». www.ivansavvidis.gr. Ανακτήθηκε στις 2017-08-07.
«Парламентское Собрание Союза Беларуси и России / Главная страница». www.belrus.ru. Ανακτήθηκε στις 2017-08-07.
iefimerida.gr (2013-02-15). «Ποιος είναι ο Ιβάν Σαββίδης που από καπνεργάτης έφτασε να αγοράσει τον ΠΑΟΚ και να μπει στη λίστα Forbes με τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο». iefimerida.gr. Ανακτήθηκε στις 2017-08-07.
Interactive, Pegasus. «Ο Ιβάν Σαββίδης αλλάζει το «Μακεδονία Παλλάς»». ethnos.gr. Ανακτήθηκε στις 2017-08-07.
ΣΚΑΪ. «Ο Σαββίδης γνώριζε τα προβλήματα όταν αγόραζε τη ΣΕΚΑΠ». Ανακτήθηκε στις 2017-08-07.
Naftemporiki (2017-07-27). «Η είσοδος του Ιβάν Σαββίδη στον Πήγασο». Ανακτήθηκε στις 2017-08-07.
Μπασκάκης, Γιάννης (14-03-2018). «Εθνικός ευεργέτης για τη Ν.Δ. ο Ιβάν Σαββίδης». Η Εφημερίδα των Συντακτών. Ανακτήθηκε στις 18-03-2018.
«Εμπλοκή στην ελληνική πολιτική σκηνή του Ι.Σαββίδη;». Ανακτήθηκε στις 2017-08-07.
«Ιβάν Σαββίδης: Από καπνεργάτης στα… μεγαλεία – Ο βίος και η πολιτεία του επιχειρηματία | Ελεύθερος Τύπος». Ελεύθερος Τύπος. 2017-05-11. Ανακτήθηκε στις 2018-07-06.
«Σύμφωνο Συνεργασίας μεταξύ του ΑΠΘ και της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης «Φιλανθρωπικό Ίδρυμα Ιβάν Σαββίδη». Ίδρυση επώνυμης έδρας Ποντιακών Σπουδών. Ίδρυση επώνυμης έδρας για τη Ρωσική Γλώσσα και τον Πολιτισμό. | ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ». www.auth.gr. Ανακτήθηκε στις 2018-07-06.
«Επίσημη έναρξη λειτουργίας της Επώνυμης Έδρας Ρωσικής Γλώσσας και Πολιτισμού στο ΑΠΘ | ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ». www.auth.gr. Ανακτήθηκε στις 2018-07-06.
«Εγκαινιάστηκε η έδρα Ρωσικής Γλώσσας και Πολιτισμού στο Αριστοτέλειο». ProtoThema. Ανακτήθηκε στις 2018-07-06.
Γιαννούλης, Χρήστος (2018-03-11). «ΠΑΟΚ – ΑΕΚ: Διακοπή και εισβολή Σαββίδη στον αγωνιστικό χώρο». CNN.gr. Ανακτήθηκε στις 2018-03-11.
«Χαμός στην Τούμπα, εισβολή Σαββίδη στον αγωνιστικό χώρο». Ανακτήθηκε στις 2018-03-11.
«Σοκ: Ο Ιβάν Σαββίδης μπήκε με όπλο στον αγωνιστικό χώρο». Τα Νέα Οnline. Ανακτήθηκε στις 2018-03-11.
«Μπήκε με όπλο στον αγωνιστικό χώρο ο Ιβάν Σαββίδης - Διεκόπη το ΠΑΟΚ-ΑΕΚ 0-0». TO BHMA. Ανακτήθηκε στις 2018-03-11.
«Δεν προσέγγισε τον διαιτητή ο Σαββίδης». Contra.gr. Ανακτήθηκε στις 2018-04-11.
«ΑΕΚ: «Σαββίδης προς διαιτητή: Είσαι νεκρός»!». Ανακτήθηκε στις 2018-03-11.
«Με όπλο μπήκε στο γήπεδο ο Ιβάν Σαββίδης (εικόνες)». Athens Voice. Ανακτήθηκε στις 2018-03-11.
«Μίχελ σε Κομίνη: «Τελείωσες»». Ανακτήθηκε στις 2018-03-11.
«Ο Βιεϊρίνια φώναζε να μείνει ο ΠΑΟΚ για να παίξει!». gazzetta.gr. Ανακτήθηκε στις 2018-03-11.
««Τρομοκρατία στον πάγκο της ΑΕΚ»!». sport-fm.gr. Ανακτήθηκε στις 2018-03-11.
«1-0 ο ΠΑΟΚ και διακοπή αποφάσισε ο Κομίνης». sport-fm.gr. Ανακτήθηκε στις 2018-03-11.
News, ABC. «Greek game abandoned after 'armed' owner protests decision» (στα αγγλικά). ABC News. Ανακτήθηκε στις 2018-03-12.
«PAOK Salonika president invades pitch with gun» (στα αγγλικά). BBC Sport. 2018-03-12. Ανακτήθηκε στις 2018-03-12.
Press, Associated (2018-03-11). «Greek game interrupted after 'armed' owner protests decision» (στα αγγλικά). Washington Post. ISSN 0190-8286. Ανακτήθηκε στις 2018-03-12.
«Greek Superleague - PAOK vs AEK: PAOK president takes gun onto the pitch to remonstrate with the referee - MARCA in English» (στα αγγλικά). MARCA in English. Ανακτήθηκε στις 2018-03-12.
Downes Jr, Wally (Μάρτιος 11, 2018). «PAOK president Ivan Savvidis invades Greek match against rivals AEK Athens – appearing to carry a PISTOL». The Sun. The Sun.
«Κατόπιν εορτής καταζητείται ο Ιβάν Σαββίδης | Kathimerini». Ανακτήθηκε στις 2018-03-12.
«Βασιλειάδης: Επ'αόριστον διακοπή του πρωταθλήματος | Kathimerini». Ανακτήθηκε στις 2018-03-12.
ΣΚΑΪ. «Επανέναρξη του πρωταθλήματος αποφάσισε ομόφωνα η Σούπερ Λίγκα». Ανακτήθηκε στις 2018-03-29.
«Βαριά ποινή στον ΠΑΟΚ για το ματς με την ΑΕΚ - Τρία χρόνια εκτός γηπέδων ο Σαββίδης». Ανακτήθηκε στις 2018-03-29.
«Αφαίρεση 3 βαθμών στον ΠΑΟΚ, 3 χρόνια εκτός γηπέδων ο Ιβάν Σαββίδης για τα επεισόδια με την ΑΕΚ». iefimerida.gr. 2018-03-29. Ανακτήθηκε στις 2018-03-29.
«Macedonia Suspects A Greek-Russian Billionaire Paid For Violent Protests To Prevent It From Joining NATO» (στα αγγλικά). BuzzFeed. Ανακτήθηκε στις 2018-07-16.
Newsroom. «Buzzfeed: Ο Ιβάν Σαββίδης πίσω από τις δωροδοκίες σε Σκοπιανο ενόψει του δημοψηφίσματος - Διαψεύδει ο ίδιος | Documento». Documento. Ανακτήθηκε στις 2018-07-16.
Cvetkovska, Saska. «Russian Businessman Behind Unrest in Macedonia». www.occrp.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2018-12-21.
Montague, James (2018-09-29). «Macedonia's ultra-important referendum». POLITICO. Ανακτήθηκε στις 2018-12-21.
«ΝΥ Times: Ο ρόλος του Ιβάν Σαββίδη στο Σκοπιανό». Protagon.gr. Ανακτήθηκε στις 2018-12-09.
Newsroom. «Οργή Σαββίδη για τους New York Times: Υποβολιμαίο και συκοφαντικό το δημοσίευμα». Documento. Ανακτήθηκε στις 2018-12-09.
iefimerida.gr (2018-07-16). «Σαββίδης: Ψευδή και συκοφαντικά τα περί εμπλοκής μου στο Σκόπια». iefimerida.gr. Ανακτήθηκε στις 2018-07-16.
Solutions, BDigital Web. «Ιβάν Σαββίδης: Μήνυση κατά του BuzzFeed για τη συνέντευξη ζοραν Ζάεφ». Kathimerini.com.cy. Ανακτήθηκε στις 2018-07-17.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επίσημη ιστοσελίδα (ρώσικα)
Πανθεσσαλονίκειος Αθλητικός Όμιλος Κωνσταντινουπολιτών
Ανδρικά ομαδικά τμήματα
Ποδόσφαιρο · Μπάσκετ · Βόλεϊ · Χάντμπολ · Πόλο · Χόκεϊ επί πάγου · Ρόλερ χόκεϊ · Μπολ χόκεϊ
Γυναικεία ομαδικά τμήματα
Ποδόσφαιρο · Μπάσκετ · Βόλεϊ · Χάντμπολ · Πόλο
Ατομικά τμήματα
Κολύμβηση · Συγχρονισμένη κολύμβηση · Τεχνική κολύμβηση · Καταδύσεις · Στίβος · Ποδηλασία
Βαρέα ατομικά τμήματα
Άρση βαρών · Πάλη · Πυγμαχία · Τάε Κβον Ντο
Επικεφαλής τμημάτων
Ιβάν Σαββίδης · Μπράνισλαβ Πρέλεβιτς · Θανάσης Κατσαρής · Γιώργος Ανδρέου · Γρηγόρης Πετρίδης · Γιάννης Ελευθεριάδης · Βασίλης Αγγελίδης · Γιώργος Κεραμυδάς · Τάσος Πετρίδης · Κώστας Συμεωνίδης
Έδρες τμημάτων
Γήπεδο Τούμπας · Αθλητικό Κέντρο ΠΑΟΚ · PAOK Sports Arena · Γήπεδο Συντριβανίου · Γήπεδο Τριανδρίας · Ποσειδώνειο Κολυμβητήριο
Αθλητές
Ποδοσφαιριστές · Καλαθοσφαιριστές · Πετοσφαιριστές · Χειροσφαιριστές · Υδατοσφαιριστές · Στίβου
Προπονητές
Ποδοσφαίρου · Μπάσκετ · Βόλεϊ · Πόλο · Χάντμπολ
Πρόσωπα
Φανούρης Βυζάντιος · Ζήσης Βρύζας · Θοδωρής Ζαγοράκης · Πάμπλο Γκαρσία · Νέτο Γκουερίνο · Γιάννης Γούναρης · Ραϊμόν Ετιέν · Θοδωρής Ζαγοράκης · Κώστας Ιωσηφίδης · Πέτρος Καλαφάτης · Παναγιώτης Κερμανίδης · Παντελής Καλπακτσόγλου · Γιώργος Κούδας · Πέτρος Λεβαντής · Γκιούλα Λόραντ · Δημήτρης Παρίδης · Μπάνε Πρέλεβιτς · Γιώργος Παντελάκης · Λες Σάνον · Σταύρος Σαράφης · Γιώργος Σκαρτάδος · Πρέντραγκ Στογιάκοβιτς · Λέανδρος Συμεωνίδης · Χρήστος Τερζανίδης · Μλάντεν Φορτούλα · Αρίσταρχος Φουντουκίδης
Ντέρμπι
Ντέρμπι ΠΑΟΚ - Άρης (ποδόσφαιρο) · Ντέρμπι Άρης - ΠΑΟΚ (μπάσκετ) · Ντέρμπι ΠΑΟΚ - Ολυμπιακού
Γεγονότα
Α΄ Εθνική 1975-1976 · Α΄ Εθνική 1984-1985 · Κύπελλο Κυπελλούχων Ευρώπης καλαθοσφαίρισης ανδρών 1990-91 · Κύπελλο Κόρατς 1993-94
Φίλαθλοι
Ύμνος του ΠΑΟΚ · Θύρα 4
Διάφορα
Δικέφαλος αετός · Βυζαντινή αυτοκρατορία · Συνθήκη της Λωζάνης · ΑΕΚ Θεσσαλονίκης
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
