.
Ο Ιωάννης ή Νά(ν)νος Τσόντζας (Κοζάνη ; - Ψαρά 1824) ήταν οπλαρχηγός της Ελληνικής επανάστασης του 1821 από την Κοζάνη.
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Νάννος Τσόντζας γεννήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα στην Κοζάνη. Υπήρξε κλέφτης στα προεπαναστατικά χρόνια στην περιοχή του Ολύμπου. Πήρε μέρος στην επανάσταση του 1821 στην περιοχή του Βερμίου και του Ολύμπου έως το 1822. Μετά την καταστροφή της Νάουσας επέστρεψε στη Δυτική Μακεδονία όπου στρατολόγησε πλήθος εθελοντών για τον αγώνα. Στις αρχές του 1824 επικεφαλής 1.200 Μακεδόνων μετέβη στα Ψαρά προκειμένου να αναλάβει τη φρουρά του νησιού έναντι της επικείμενης απειλής του από τους Οθωμανούς. Έτσι με υπαρχηγούς τους οπλαρχηγούς Ιωάννη Τουρούντζια και Κότα, καθώς και με την τοπική φρουρά των Ψαριανών και άλλων παροίκων που είχαν προσφύγει στο νησί, αντιστάθηκαν στην Τουρκική επιδρομή. Σύμφωνα με την παράδοση ο Τσόντζας κατά την ώρα της μάχης, μαζί με τον Ψαριανό Δημήτριο Βρατσάνο έβαλε φωτιά στις πυριτιδαποθήκες των κανονοστασίων εκ των οποίων πήρε φωτιά μόνο η μία. Στην πυρκαγιά που ακολούθησε κάηκαν ζωντανοί οι περισσότεροι Μακεδόνες του Τσόντζα μαζί με αρκετούς Ψαριανούς και 4.000 Τούρκους. Η αυτοθυσία του Τσόντζα και των παλικαριών του δεν απέτρεψε την καταστροφή των Ψαρών, ενέπνευσε όμως τον εθνικό ποιητή Διονύσιο Σολωμό να γράψει για τη δόξα των λαμπρών παλικαριών του, την "Ολόμαυρη ράχη":
Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη
περπατώντας η Δόξα μονάχη
μελετά τα λαμπρά παλληκάρια
και στην κόμη στεφάνι φορεί
γεναμένο από λίγα χορτάρια,
που είχαν μείνει στην έρημη γή.
Το όνομά του έχει δοθεί σε κεντρική οδό της Κοζάνης παρά την Πλατεία Νίκης.
Αναφορές
* Λαογραφικός, πολιτιστικός σύλλογος: Η Κοζιάνη, Ιωάννης Σακελλίωνος
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
