.
Ο Ιωάννης Αθανασάκης (Πορταριά, 2 Φεβρουαρίου 1853- Αθήνα, 30 Δεκεμβρίου 1953)[1] υπήρξε Έλληνας νομικός και πολιτικός. Χρημάτισε πολλές φορές βουλευτής Αττικοβοιωτίας. Μεγαλόπνοος Ανθρωπιστής και εμπνευσμένος Ερυθροσταυρίτης, διετέλεσε Πρόεδρος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού (Ε.Ε.Σ.) τις περιόδους 1917-1921 και 1922- 1942, οπότε και παραιτήθηκε. Ήταν στενός φίλος του ποιητή Γιώργου Δροσίνη. Τιμήθηκε με πλήθος παράσημα και διακρίσεις σε αναγνώριση της κοινωνικής προσφοράς του.
Βιογραφία
Σπούδασε Νομικά στα πανεπιστήμια της Αθήνας και των Παρισίων (μετεκπαίδευση) και δικηγόρησε επί 30 χρόνια στην Αίγυπτο και μετά στην Ελληνική πρωτεύουσα.
Κατά την παραμονή του στο Κάιρο, όπου είχε εγκατασταθεί, κέρδισε αμέσως την εμπιστοσύνη της κοινότητας και εξελέγη στην πρώτη δωδεκαμελή επιτροπή[2] που συνέταξε και τον κανονισμό για τη λειτουργία της κοινότητας. Ανήκει στους ευεργέτες της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου.[3]
Εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής το 1906. Από το 1909 επιτέλεσε σύμβουλος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού υπό την προεδρία της Βασίλισσας Σοφίας. Μετά την διάσπαση του Ε.Ε.Σ. σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, λόγω του σχηματισμού και της εγκατάστασης στη Θεσσαλονίκη της Προσωρινής Ελληνικής Κυβέρνησης "Εθνικής Αμύνης" και η ανάδειξη του Τμήματος του Ε.Ε.Σ. Θεσ/κης σε αυτοτελές και ανεξάρτητο Ερυθρό Σταυρό με αποτέλεσμα την ίδρυση Κεντρικής Διοίκησης αυτού, του ανατέθηκε η προεδρίας της, αφού ειδικά για τούτο μετακλήθηκε από την Κρήτη.
Με την αποχώρηση του Βασιλέως Κωνσταντίνου από το θρόνο της Ελλάδας και την αναχώρηση του στο εξωτερικό, την ορκωμοσία του νέου Βασιλέως Αλεξάνδρου, την ανάληψη της ενιαίας κυβερνητικής εξουσίας από τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τους συνεργάτες του, στις 14 Ιουνίου 1917, και την επακολουθήσασα πολιτική ανασύνδεση κι ένωση του Κράτους, πραγματοποιείται και η ενοποίηση των δύο αυτοτελών Διοικήσεων του Ε.Ε.Σ. Αθήνας και Θεσσαλονίκης και αποκαθίσταται η διασπασθείσα ενότητα της διοικητικής ηγεσίας του Συλλόγου. Η συνένωση των δύο Διοικήσεων πραγματοποιήθηκε με το Νόμο 745 της 16ης Αυγούστου 1917, που ανέθετε προσωρινά τη διοίκηση του Συλλόγου σε 10μελές Συμβούλιο, με τη ρητή εντολή να προβεί, το συντομότερο, στη σύγκληση Γενικής Συνελεύσεως των μελών του Ε.Ε.Σ., για την ψήφιση των ενδεικνυόμενων κι επιβαλλόμενων από τις νέες συνθήκες της Χώρας τροποποιήσεων του καταστατικού του και την εκλογή οριστικού Διοικητικού Συμβουλίου. Η Γενική Συνέλευση των μελών του Ε.Ε.Σ. συγκλήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 1917, ψήφισε τις υποβληθείσες τροποποιήσεις του καταστατικού του κι εξέλεξε το νέο οριστικό Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου, που αποτελέστηκε, κατά το τροποποιημένο καταστατικό, από 12 μέλη, με Πρόεδρο τον Ιωάννη Αθανασάκη.
Υπό κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου αναγνωρίζεται η ουσιαστική και πολύτιμη προσωπική συμβολή του προέδρου του ΕΕΣ Ιωάννη Αθανασάκη, με αποτέλεσμα να τιμηθεί στις 20 Μαΐου 1918 ω με το αξίωμα του Υφυπουργού των Στρατιωτικών[4], όπου του ανατέθηκε η ειδικότερη κρίσιμη αποστολή και ευθύνη της διοικήσεως, αναδιοργανώσεως και εκσυγχρονισμού της Στρατιωτικής Υγειονομικής Υπηρεσίας της χώρας. Εξαιτίας αυτών των νέων υποχρεώσεών του, αναγκάστηκε να παραιτηθεί από την προεδρία του Ε.Ε.Σ., αποστέλλοντας επιστολή προς το Κεντρικό Διοικητικό Συμβούλιο του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού στις 2/6/1918. Μετά την λήξη και εκπλήρωση της αποστολής του στις 5/2/1920 και με σχετική πρόταση του Αντιπροέδρου του Ε.Ε.Σ. κ. Μακκά, ο Ιωάννης Αθανασάκης ανέλαβε και πάλι την προεδρία του Ε.Ε.Σ..
Εκπροσώπησε ως Πρόεδρος τον Ε.Ε.Σ. στην 11η Διεθνή Συνδιάσκεψη των Συλλόγων του Ερυθρού Σταυρού στην Γενεύη τον Αύγουστο του 1923. Σκοπός της Συνδιάσκεψης ήταν η συζήτηση και η εξέταση θεσμικών θεμάτων και ζητημάτων, που αφορούσαν την αποτελεσματικότητα της υγειονομικής δράσεως κατά τον Μικρασιατικό πόλεμο και την βοήθεια που παρείχαν στους χιλιάδες Μικρασιάτες πρόσφυγες του 1922. Κατά την Συνδιάσκεψη, λόγω της σοβαρότητας των προβλημάτων που υπήρχαν, αποφασίστηκε η δημιουργία μιας ειδικής έκτακτης Διεθνούς Συνόδου του Ερυθρού Σταυρού. Στις Ειδικές Επιτροπές Εργασίας της Συνδιασκέψεως εξελέγη πρόεδρος της τέταρτης Επιτροπής για την μελέτη του «Σχεδίου Ferriere» που σκοπό είχε την προστασία των πολιτών ομήρων και εκτοπιζόμενων πληθυσμών.
Εκπροσώπησε ως Πρόεδρος τον Ε.Ε.Σ. στην 14η Διεθνή Συνδιάσκεψη των Συλλόγων του Ερυθρού Σταυρού στις Βρυξέλες τον Οκτώβριο του 1930. Σε επιβράβευση των πολύτιμων προσπαθειών του για την διεθνή προαγωγή του Ερυθροσταυρικού έργου εξελέγει Πρόεδρος του Συμβουλίου των Αντιπροσώπων του Διεθνούς Κομιτάτου, ένας εκ των Αντιπροέδρων της Συνόδου και μέλος δυο Επιτροπών της. Η Ελληνική αντιπροσωπεία σε μια εντυπωσιακή συμμετοχή, παρουσίασε τεκμηριωμένες και πολυσήμαντες απόψεις και προτάσεις αναφερόμενες ιδιαίτερα στην εκπαίδευση των Αδελφών Νοσοκόμων δημόσιας υγιεινής, τη χρήση υγειονομικών αεροσκαφών για την περίθαλψη τραυματιών και αρρώστων και την προσπάθεια προαγωγής της διεθνούς κατανόησης και φιλίας.
Επίσης, συμμετείχε ως Πρόεδρος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού στην 16 η Διεθνή Συνδιάσκεψη στο Λονδίνο που έγινε από τις 22 έως 24 Ιουνίου του 1938. Η Συνδιάσκεψη αφορούσε κυρίως την λεπτομερή μελέτη των αναγκών, τροποποιήσεων, συμπληρώσεων και βελτιώσεων που έπρεπε να συμπεριληφθούν στα κείμενα των Συμβάσεων της Γενεύης του 1906 για την προστασία των τραυματισμένων και ασθενών του πολέμου και του 1929 για την μεταχείριση των αιχμαλώτων πολέμου και είχε στόχο την εξασφάλιση πληρέστερης και ευρύτερης προστασίας των τριών αυτών κατηγοριών.
Παραιτήθηκε από τη διοίκηση του Ε.Ε.Σ. τον Δεκέμβριο του 1942 κατά την περίοδο της κατοχής. Μετά την παραίτησή του από Πρόεδρος του Ερυθρού Σταυρού το 1942, ήταν επίτιμος πρόεδρος από το 1944 μέχρι το θάνατό του[5].
Μεταξύ άλλων, εκτός από τον Ερυθρό Σταυρό ανέλαβε πρόεδρος σε πολλά άλλα κοινωφελή ιδρύματα και του ανατέθηκε η διοίκηση του νοσοκομείου "Ευαγγελισμός" από τη βασίλισσα Όλγα, συνδράμοντας στην επέκτασή του. Ίδρυσε τον Οίκο Τυφλών στην Καλλιθέα,[6] το νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού [7] , την Σεβαστοπούλειο Εργατική Σχολή, τη Σχολή Νοσοκόμων και άλλα ιδρύματα. Στην Αίγυπτο ίδρυσε Παρθεναγωγείο και Αίθουσα για Σχολικές Εορτές και Γυμναστική. Εξάλλου, δώρισε στην Ελληνική Κοινότητα Καΐρου 1.500 λίρες Αιγύπτου χάρη στις οποίες κτίστηκε μεγάλη αίθουσα τελετών στην αυλή του κτιρίου όπου μόλις είχε μεταστεγαστεί το Αχιλλοπούλειο Παρθεναγωγείο (1905-1906). Προς τιμήν του η αίθουσα ονομάστηκε "Αθανασάκειος" ενώ όταν το παρθεναγωγείο μεταστεγάστηκε εκ νέου το έτος 1928-1929 σε άλλο κτίριο, η τιμητική αναφορά στον Αθανασάκη συνεχίστηκε ονομάζοντας ως "Αθανασάκειο" μία από τις αίθουσες διδασκαλίας των τάξεων του Δημοτικού. [8]
Διετέλεσε Πρόεδρος της Επιτροπής Διατροφής Παιδιού, η οποία καταρτίστηκε τον Μάιο του 1942 όταν συγχωνεύτηκαν η Υπηρεσία Διανομής Γάλακτος και η Επιτροπή Επισιτιστικής Συμπαραστάσεως Παιδιού, με σκοπό την τροφοδοτική ενίσχυση και γενικότερη προστασία των παιδιών Αθήνας και περιχώρων. Ήταν ο δεύτερος πρόεδρος του Συλλόγου για τη Διάδοση Ωφέλιμων Βιβλίων ενισχύοντας το πολιτιστικό και πνευματικό έργο του Βικέλα. Επίσης ίδρυσε την Ελληνική Εκκλησία της Λοζάνης. Ήταν ο δεύτερος πρόεδρος του Συλλόγου για τη Διάδοση Ωφέλιμων Βιβλίων, μετά το Βικέλαδ, ενώ διετέλεσε Πρόεδρος και του Ινστιτούτου Παστέρ. Επίσης, ίδρυσε την Ελληνική Εκκλησία της Λοζάνης.
Το 1951, δύο χρόνια πριν πεθάνει, του απονεμήθηκε ο Μεγαλόσταυρος του Φοίνικα. Πέθανε σε ηλικία 100 ετών, έναν μήνα πριν κλείσει τα 101 και κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη από τη Μητρόπολη Αθηνών. Άφησε όλη του την περιουσία σε φιλανθρωπικά ιδρύματα.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Πορτρέτο του Αθανασάκη από το Γ. Ιακωβίδη
Παραπομπές
εφ. "Ελευθερία", Απέθανε χθες ο Ι. Αθανασάκης, 31/12/1953.
Ματούλα Τομαρά-Σιδέρη και Μαρία Αδαμαντίδου, Οι Ελληνες του Καΐρου, σελ. 179, 2007.
Σουλογιάννης, Ευθύμιος Θ. (2001). Η Ελληνική Κοινότητα Καΐρου (1856-2001). Αθήνα: Κότινος, σελ. 146. ISBN 960-86805-3-0.
Γενική Γραμματεία Κυβερνήσεως, Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου 1917-20.
Πανταζίδης, Ξενοφών (1987). Η Ιστορία του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού τόμος Α & Β. Ελλάδα: Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, σελ. τόμος Α: 90,99,118,192,145,314,357,361 τόμος Β: 367-381.
Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, τομ. 1, σελ. 68, 1983-88.
Μουσείο Γ. Δροσίνη (pdf), ανάκτηση 16-4-2013.
Φραγκούλη, Αργίνη Γ. (1998). Ιστορικά του Αιγυπτιώτου Ελληνισμού και της παιδείας του, 16ος-20ός αι.. Αθήνα: (αυτοέκδοση), σελ. 141.
Οι προσθήκες στο λήμμα, όσον αφορά την παραπομπή στους τόμους Α και Β της Ιστορίας του Ε.Ε.Σ. έγιναν βάσει της εργασίας των Χρυσούλας Θεοχαρίδου, Μαρίας Κωνστάντζου και Μαρίνας Παπαβασιλείου για το Σώμα Εθελοντών Σαμαρειτών, Διασωστών & Ναυαγοσωστών του Ε.Ε.Σ. Ρόδου
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
