Ο Ιάκωβος Μαχαιράς (αρχικό επώνυμο: Στιβακτάκης, πολεμικό όνομα: καπετάν Γιακουμής, Ανατολή Λασιθίου, 1835- Μάρτιος 1928) ήταν Κρητικός αγωνιστής και οπλαρχηγός από την Ιεράπετρα, πρωτοπαλίκαρο του Λακέρδα. Ανέπτυξε πλούσια επαναστατική δράση και έλαβε μέρος στις κρητικές επαναστάσεις του 1866-69, του 1878, του 1889 και του 1896-97.
Αγωνιστική δράση
Ο Ιάκωβος Μαχαιράς συνεργάστηκε με τον καπετάν Λακέρδα και διακρίθηκε στη μάχη που έγινε στις 20-30 Μαΐου 1867 στο Οροπέδιο Λασιθίου. Το Μάιο του 1868 διορίστηκε πεντηκόνταρχος από το Γενικό Αρχηγείο των 6 ανατολικότερων επαρχιών της Κρήτης, σε αναγνώριση της προσφοράς του. Το 1878 ορίστηκε οπλαρχηγός και την ίδια χρονιά πολέμησε στις μάχες της Κεφάλας και της Μακρυλιάς. Το 1889 έλαβε μέρος σε αρκετές μάχες εναντίον των Τούρκων και το 1897 διακρίθηκε κατά την πολιορκία του φρουρίου της Ιεράπετρας, όπου είχαν εγκλειστεί οι Τούρκοι. Κατά τις συγκρούσεις ο καπετάν Γιακουμής τραυματίστηκε. Αργότερα και μαζί με τον οπλαρχηγό Νικόλαο Βασαρμίδη (πέθανε το 1957) σκότωσε τον Τούρκο τρομοκράτη Πιταβότυρο. Το 1909 ο Μαχαιράς είχε ήδη καταταχθεί στην Α΄ Τάξη των αγωνιστών, από την "Προς Κατάταξιν των Αγωνιστών Επιτροπεία"[1].
Θάνατος
Ο οπλαρχηγός Ιάκωβος Μαχαιράς πέθανε σε ηλικία 93 ετών και κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη. Σε τηλεγράφημα με ημερομηνία 19 Μαρτίου 1928 με αποστολέα το Νομάρχη Λασιθίου Ζέρβα και παραλήπτη την κοινότητα Ανατολής, αναφέρεται "Παρακαλώ να κατατεθεί εκ μέρους της Γενικής Διοικήσεως Κρήτης στέφανος επί σορού αποβιώσαντος αγωνιστού Ιακώβου Μαχαιρά"[2].
Ο Δήμος Ιεράπετρας τίμησε τον οπλαρχηγό δίνοντας το όνομά του σε πλατεία της παλιάς πόλης, εκεί όπου βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Νικολάου.
Παιδιά
Ο Μαχαιράς απέκτησε με τη γυναίκα του Γλυκερία 3 αγόρια: το Δημήτρη, τον Ιωάννη και το Νικόλαο τα οποία ονομάζονταν αντίστοιχα: Μαχαιροδημήτρης / Γιακουμοδημήτρης, Μαχαιρογιάννης / Γιακουμογιαννης, Μαχαιρονικολής / Γιακουμονικολής και μία κόρη, Μαρία η οποία ονομαζόταν Γιακουμομαρία.
Πηγές
Φαρσάρη Εμμανουήλ, Ανατολή Ιεράπετρας- Σπουδαίο πνευματικό κέντρο επί Βενετοκρατίας Σημαντική επαναστατική εστία επί Τουρκοκρατίας Τεκμήρια Ιστορίας, Έκδοση Πολιτιστικού και Φυσιολατρικού Συλλόγου Ανατολής Ιεράπετρας, Ιεράπετρα 2008.
εφημερίδα Ανατολή, Ο Ν. Λασιθίου διαμέσου των αιώνων, φ. 8561, 19/4/1979.
Παραπομπές
εφημερίς της Κρητικής Πολιτείας, Τεύχος Γ΄, αρ. φύλλου 34, σελ, 174, έτος 1909.
εφημερίδα "Ανατολή", Ένας λησμονημένος αγωνιστής της επαρχίας Ιεράπετρας, φ. 5429, 21/8/1968.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
