.
Γεράσιμος Πιτζαμάνος
Ο Γεράσιμος Πιτζαμάνος ή Πιτσαμάνος ( 1787-1825) ήταν αρχιτέκτονας και ζωγράφος.
Βίος
Ο Γεράσιμος Πιτσαμάνος γεννήθηκε στο Αργοστόλι στις 6 Μαρτίου του 1787[1]. Καταγόταν από οικογένεια η οποία είχε εγκατασταθεί, άγνωστο πότε ακριβώς στην Κρήτη. Ο ιερέας και ζωγράφος Κωνσταντίνος Πιτσαμάνος, απόγονος της οικογένειας, εγκαταστάθηκε στην Ζάκυνθο και το 1691 οικοδόμησε το ναό των Αγίων Αναργύρων.
Ο Βικέντιος Πιτσαμάνος, ιερέας και ζωγράφος επίσης, ήταν απόγονος του προηγούμενου και πατέρας του Γεράσιμου Πιτσαμάνου. Από μικρή ηλικία έδειξε την κλίση του στη ζωγραφική καθώς είχε και πρώτο δάσκαλό του σε αυτήν τον πατέρα του. Επίσης μαθήτευσε κοντά και στον Νικόλαο Καντούνη. Το 1802 κατατάσσεται στον στρατό και το 1807 φτάνει στον βαθμό του λοχαγού του μηχανικού της Πολιτείας των Επτανήσων. Με την κατάληψή τους από τους Γάλλους, ο Πιτσαμάνος διορίζεται προϊστάμενος της τοπογραφικής υπηρεσίας, με έργο την χαρτογράφηση των Επτανήσων αλλά και των απέναντι ακτών της Ηπείρου. Το 1809 ανέλαβε διπλωματική αποστολή και τον στέλνουν στον Αλή πασά. Την ίδια χρονιά τον Μάρτιο στέλνεται για μετεκπαίδευση πάνω στην αρχιτεκτονική και τη ζωγραφική στην Γαλλική Σχολή Καλών Τεχνών στην Ρώμη. Κατά τη διάρκεια των εκεί σπουδών του οι πρόοδοι που σημειώνει προκαλούν το θαυμασμό των συμπατριωτών του: η Ακαδημία του Αγίου Λουκά στη Ρώμη τον ανακηρύσσει επίτιμο μέλος της το 1812. Όταν το 1814 ολοκληρώνει τις σπουδές του επιστρέφει στα Επτάνησα και διορίζεται αρχιτέκτων- μηχανικός. Στις αρχές του 1815 και ετά την μεταβολή του καθεστώτος των Επτανήσων, μετέβη στο Παρίσι προκειμένου να συνεχίσει τις σπουδές του. Εκεί γνώρισε και συνδέθηκε με τον Αδαμάντιο Κοραή. Ο Κοραής προσπάθησε να τον πείσει, ανεπιτυχώς, να μεταβεί στην Χίο για να διδάξει τις Καλές τέχνες. Η αλλαγή του καθεστώτος στα Επτάνησα ύστερα από την λήξη των Ναπολεόντειων Πολέμων έχει σαν αποτέλεσμα να κληθεί από τους Άγγλους να διδάξει, το 1817, στην Ιόνιο Ακαδημία[2]. Το 1818 ξεκινά μια μεγάλη περιοδεία μαζί με τον στρατηγό Άνταμ στα Επτάνησα και σε διάφορες τουρκοκρατούμενες περιοχές: Πάτρα, Αθήνα, Θήβα, νησιά του Αιγαίου, είναι μερικοί από τους σταθμούς της περιοδείας του, και κατέληξε στην Κωνσταντινούπολη. Σε όλη τη διάρκειά του καταγράφει και σχεδιαζει μνημεία, αλλά και καθημερινούς ανθρώπους. Η άφιξή του στην Κωνσταντινούπολη το 1820, συνδέεται εκτός από την καταγραφή και σχεδίαση των μνημείων της και με την μύησή του στην Φιλική Εταιρία[3] Η φήμη του έφτασε μέχρι την Τσαρική αυλή και προσκαλείται να εργαστεί σε αυτήν ως αρχιτέκτονας από τον Ιωάννη Καποδίστρια. Κατά την περίοδο όπότε εργάστηκε εκεί προσβλήθηκε από κάποια ανίατη ασθένεια και φεύγει για την Ιταλία κι από εκεί για την Κέρκυρα όπου πέθανε τελικά στις 5 Δεκεμβρίου του 1825[4]
Συγγραφικό έργο
Έγραψε στα ιταλικά μία πραγματεία περί αρχιτεκτονικής και Καλών τεχνών, με τίτλο: Saggio d' Architettura civile con alcune congnizioni comuni a tutte le belle arti del Cavalier Gerasimo Pizzamano di Cefalonia, archeologo, pittore ed ingeniere, Κέρκυρα 1820
Καλλιτεχνικό έργο
Χαρακτηριστικές υδατογραφίες του, Άνδρας από τη Μάνη, Αθηναίος δάσκαλος με βράκα, Αθηναία αρχόντισα με την κορούλα της[1], Μαμή και παραμάνα εν Κέα, Ο πρόναος της Αγίας Σοφίας, Άνδρας από το Φανάρι, Τοπικές ενδυμασίες των Τηνίων, Ενδυμασίες των Κερκυραίων και των ευγενών της Ζακύνθου. Σχεδίασε επίσης και τα εμβλήματα των Επτανήσων[2], προσωπογραφίες, όπως του Παναγιώτη Μπενάκη [3], Προσωπογραφία κυρίας με ψάρι στη γυάλα [4], του Θωμά Μαίτλαντ[5], του Καποδίστρια[6],[7],[8].
Παραπομπές
↑ Στέλιος Λυδάκης, «Πιτζαμάνος Γεράσιμος», στο :Στέλιος Λυδάκης (επιμ.), Οι Έλληνες ζωγράφοι τομ.4ος, Λεξικό των Ελλήνων ζωγράφων και χαρακτών (16ος-20ος αιώνας),εκδ. Μέλισσα, Αθήνα, σελ.353
↑ Στέλιος Λυδάκης, «Πιτζαμάνος Γεράσιμος», στο :Στέλιος Λυδάκης (επιμ.), Οι Έλληνες ζωγράφοι τομ.4ος, Λεξικό των Ελλήνων ζωγράφων και χαρακτών (16ος-20ος αιώνας),εκδ. Μέλισσα, Αθήνα, σελ.353
↑ Ιωάννης Μελετόπουλος, «Γεράσιμος Πιτσαμάνος. Ένας σοφός επιστήμων τεχνικός και ζωγράφος μνημείων και ανθρώπων την εποχή της δουλείας, (1787-1825)», στο: Συλλογικό, Πρώτοι Έλληνες τεχνικοί επιστήμονες περιόδου απελευθέρωσης, εκδ.Τεχνικό Επιμελλητήριο Ελλάδος, Αθήνα, 1976, σελ.88 και Πέτρος Πετράτος , «Ο λησμονημένος Γεράσιμος Πιτσαμάνος. Ζωγράφος, αρχιτέκτονας, αρχαιολόγος, μέλος της Φιλικής Εταιρίας». Το Μώλυ, αρ. 1, Αύγ.-Σεπ. 1988, σελ. 19-24
↑ Στέλιος Λυδάκης, «Πιτζαμάνος Γεράσιμος», στο :Στέλιος Λυδάκης (επιμ.), Οι Έλληνες ζωγράφοι τομ.4ος, Λεξικό των Ελλήνων ζωγράφων και χαρακτών (16ος-20ος αιώνας),εκδ. Μέλισσα, Αθήνα, σελ.353
Πηγές
Ιωάννης Μελετόπουλος, «Γεράσιμος Πιτσαμάνος. Ένας σοφός επιστήμων τεχνικός και ζωγράφος μνημείων και ανθρώπων την εποχή της δουλείας, (1787-1825)», στο: Συλλογικό, Πρώτοι Έλληνες τεχνικοί επιστήμονες περιόδου απελευθέρωσης, εκδ.Τεχνικό Επιμελλητήριο Ελλάδος, Αθήνα, 1976, σελ.85-100
Στέλιος Λυδάκης, «Πιτζαμάνος Γεράσιμος», στο :Στέλιος Λυδάκης (επιμ.), Οι Έλληνες ζωγράφοι τομ.4ος, Λεξικό των Ελλήνων ζωγράφων και χαρακτών (16ος-20ος αιώνας),εκδ. Μέλισσα, Αθήνα, σελ.353-354
Βιβλιογραφία
Πέτρος Πετράτος , «Ο λησμονημένος Γεράσιμος Πιτσαμάνος. Ζωγράφος, αρχιτέκτονας, αρχαιολόγος, μέλος της Φιλικής Εταιρίας». Το Μώλυ, αρ. 1, Αύγ.-Σεπ. 1988, σελ. 19-24
Θοδωρής Κουτσογιάννης, «Ο ρομαντικός κλασικιστής Γεράσιμος Πιτσαμάνος (1787–1825):το καλλιτεχνικό και θεωρητικό έργο του, ο ελληνικός κόσμος ανάμεσα στην εποχή του Διαφωτισμού και στον εικοστό αιώνα», στα Πρακτικά του Γ΄ Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Νεο-ελληνικών Σπουδών (EENΣ), Βουκουρέστι 2–4 Ιουνίου 2006, τόμος Γ΄, Αθήνα: ΕλληνικάΓράμματα
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Νεοελληνική Εικονιστική Προσωπογραφία: Γεράσιμος Πιτσαμάνος [9]
Εθνική Πινακοθήκη: Πιτζαμάνος Γεράσιμος [10]
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
