Ο Φραγκιάς Μαστραχάς (Φραγκίσκος ή Φραγκιός Μαστραχάς, 1793 - 3 Σεπτεμβρίου 1868) ήταν Κρητικός επαναστάτης, από τους σημαντικότερους του 19ου αιώνα. Είχε αποκληθεί "ο σταυραετός του Ρούβα".
Δράση
Καταγόταν από τη Γέργερη Ηρακλείου και πολέμησε εναντίον των Τούρκων επί 50 χρόνια, μέχρι τον τραγικό θάνατό του το 1868. [1] Η δράση του ξεκίνησε 3 χρόνια πριν κηρυχθεί η Επανάσταση του 1821, οπότε έγινε χαΐνης και δραστηριοποιήθηκε στην περιοχή του δάσους του Ρούβα και πάνω από τη Γέργερη. Πρωτοπαλίκαρο και στενός φίλος του Μιχαήλ Κόρακα, ο Μαστραχάς διακρίθηκε ως Αρχηγός ιππικού των Ανατολικών Επαρχιών.[2] Εκτός από την Κρήτη, μετέβη και στην νότια Ελλάδα, πολεμώντας στο πλευρό του Δημητρίου Καλλέργη στην Πελοπόννησο ως το 1826-27. Συνολικά, έλαβε μέρος σε 120 μάχες.
Από τις μεγαλύτερες πολεμικές επιτυχίες του στην Κρήτη ήταν η σφαγή του γενίτσαρου Αγριολίδη τον Αύγουστο του 1828 σε ενέδρα στα Καπαριανά (στις σημερινές Μοίρες). Επίσης, κατά την Επανάσταση του 1866, πρωταγωνίστησε στη Μάχη της Αμουργέλας και συνετέλεσε στην αποχώρηση του τουρκικού στρατού από τη Μεσαρά τον Σεπτέμβριο εκείνης της χρονιάς. Τον Ιούλιο του 1868 αν και ηλικιωμένος, επιτέθηκε μαζί με τους άντρες του εναντίον των Τούρκων στο Ζαρό και τους αναχαίτισε.
Θάνατος
Σκοτώθηκε σε ηλικία 75 ετών τον Σεπτέμβριο του 1868 (τη νύχτα της 2/3 Σεπτεμβρίου) από σφαίρα, στους Κάτω Ασίτες, κοντά στη Μονή Αγίου Γεωργίου Γοργολαΐνη. Οι Τούρκοι του έκοψαν την κεφαλή και την διαπόμπευσαν στους δρόμους του Μεγάλου Κάστρου. Το υπόλοιπο σώμα του τάφηκε στο μοναστήρι.[3] Σήμερα σώζεται η τεράστια βελανιδιά κοντά στο σημείο όπου ο Μαστραχάς βρήκε το θάνατο.[4]
Στην επιτύμβια πλάκα γράφτηκε εκ παραδρομής η ημερομηνία θανάτου 18 Σεπτεμβρίου και όχι η 3η Σεπτεμβρίου 1868, που είναι η σωστή.[5]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Προτομή του αγωνιστή
Παραπομπές
Γέργερη
Μιχάλης Τρούλης, ΑΥΤΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣ ΦΡΑΓΚΙΑΣ ΜΑΣΤΡΑΧΑΣ (1793-1868), e-mesara.gr, 19-9-2014, ανάκτηση 4-10-2015.
Μοναστήρι των Γοργολιανών στους Κάτω Ασίτες, Crete Tour Net.
IS Creta.gr , Τα χωριά της Κρήτης που «μαγεύουν» τους επισκέπτες, ανάκτηση 4-10-2015.
Άννας Mανουκάκη-Mεταξάκη, Ο καπετάν Φραγκιάς Μαστραχάς, Πατρίς, 14-4-2008, ανάκτηση 4-10-2015.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
