Ο Φώτος Τζαβέλας (Σούλι 1770 - Κέρκυρα 1809) ήταν πρωτότοκος γιος του Λάμπρου Τζαβέλα και της Μόσχως.
Οι "Τζαβελαίοι" ήταν γνωστή φάρα από την περιοχή του Σουλίου της Ηπείρου.
Ο Φώτος Τζαβέλας διαδέχθηκε τον πατέρα του στην ηγεσία των Σουλιωτών, μετά την μάχη της Κιάφας και την ήττα του Αλή Πασά. Παρά τη συνθηκολόγηση, ο Αλή Πασάς ξεκίνησε νέες επιθέσεις (1800 - 1803) εναντίον των Σουλιωτών. Ο Φώτος Τζαβέλας διακρίθηκε στις μάχες αυτές για τον ηρωισμό του και το πνεύμα του ηγέτη[1] [2]. Τον Δεκέμβριο του 1803, ο Τουρκαλβανός άρχοντας καταλαμβάνει το Σούλι. Οι Σουλιώτες αναγκάζονται να διασκορπιστούν. Ο Φώτος Τζαβέλας κατέφυγε στην Πάργα κι έπειτα στην Κέρκυρα, όπου, άλλωστε, είχαν προσφύγει πολλές Σουλιώτικες φάρες.
Στην Κέρκυρα υπηρέτησε ως αξιωματικός στο στρατιωτικό σώμα που είχε δημιουργηθεί από τους Ρώσους, προκειμένου να προστατέψουν το νησί που τότε κατείχαν. Στο εν λόγω σώμα είχαν ενταχθεί κι άλλοι Σουλιώτες, πολλοί κλεφταρματολοί, ντόπιοι νησιώτες κι εθελοντές από την κυρίως Ήπειρο.
Το 1807 η Κέρκυρα καταλαμβάνεται από τους Γάλλους. Ο Φώτος Τζαβέλας ορίστηκε από τους Γάλλους χιλίαρχος του Συντάγματος τους. Πέθανε λίγο αργότερα με τον βαθμό αυτό.

"Ο Μάρκο Μπότσαρης είχε πολλήν νοημοσύνην. Ο Φώτος Τζαβέλας ήτο το τέλειο." (Θεόδωρος Κολοκοτρώνης)

Υποσημειώσεις

1. ↑ Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, τόμος 57, λήμμα Τζαβέλας (Φώτος), σελ. 147 - 148
2. ↑ "Ιστορία του Σουλίου και Πάργας", Χ. Περραιβός, τόμος Α'

Πηγές

* Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, τόμος 57, λήμμα Τζαβέλας (Φώτος)
* "Ιστορία του Σουλίου και Πάργας", Χ. Περραιβός