Ο Αθανάσιος Χαστούπης (Στεμνίτσα Αρκαδίας, 1921 - 18 Ιανουαρίου 1993)[1] ήταν Έλληνας θεολόγος, καθηγητής πανεπιστημίου και πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε το 1921 στη Στεμνίτσα Αρκαδίας. Σπούδασε θεολογία, ελληνική και λατινική φιλολογία και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έπειτα από την ολοκλήρωση των σπουδών του μετέβη στο Σικάγο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής για μεταπτυχιακές σπουδές, εστιάζοντας στους σημιτικούς, προχριστιανικούς ανατολικούς και κλασικούς πολιτισμούς, στο Βιβλικό Ινστιτούτο του Γκάρετ. Εκπόνησε τη διδακτορική διατριβή του γύρω από τη βιβλική εβραιολογία, στο Πανεπιστήμιο Νορθγουέστερν.[2]

Επέστρεψε στην Ελλάδα και το 1952 εξελέγη υφηγητής στην έδρα της «Εβραϊκής γλώσσας και Ερμηνείας της Παλαιάς Διαθήκης εκ του πρωτοτύπου κειμένου και της Εβραϊκής αρχαιολογίας» στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. To 1953 εκλέχτηκε και διορίστηκε έκτακτος καθηγητής της «Εισαγωγής και Ερμηνείας της Παλαιάς Διαθήκης εκ του πρωτοτύπου και της μεταφράσεως των Ο΄», στη Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το 1956 έγινε τακτικός καθηγητής στην ίδια έδρα, στην οποία δίδαξε επί δεκατέσσερα χρόνια. Από το 1966 υπήρξε μετακλητός καθηγητής στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, στην έδρα της «Εβραϊκής γλώσσας και Ερμηνείας της Παλαιάς Διαθήκης εκ του πρωτοτύπου κειμένου και της Εβραϊκής αρχαιολογίας» έως το 1989.[3]

Διετέλεσε δυο φορές κοσμήτορας (1968-1969 και 1970-1973),[4] επίσης δυο φορές συγκλητικός στην ίδια Σχολή, χρημάτισε Γενικός Διευθυντής Θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας το 1970[3] και πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών κατά το ακαδημαϊκό έτος 1973-1974, [5] Για την πρυτανική θητεία του κατά την ταραχώδη, τελευταία περίοδο της Χούντας των Συνταγματαρχών, του αποδόθηκε το προσωνύμιο Πρύτανις των τανκς.[6][α]

Ο Αθανάσιος Χαστούπης πέθανε στις 18 Ιανουαρίου 1993.
Συγγραφικό Έργο

Η επιστημονική παραγωγή του Χαστούπη μπορεί να καταταχτεί στις ακόλουθες ενότητες: εισαγωγές στα βιβλικά κείμενα, βιβλική έρευνα, μελέτες γλωσσικού και φιλολογικού ενδιαφέροντος, μεταφράσεις, εργασίες θρησκειολογικού χαρακτήρα και, τέλος, έρευνα περί τα Ουγαριτικά κείμενα.[8]
Αυτοτελείς δημοσιεύσεις

Οι δημοσιεύσεις του Αθ. Χαστούπη που τυπώθηκαν αυτοτελώς περιλαμβάνουν:[9]

The Septuagint Text of the Book of Jeremiah (1950)
Τhe Foreign Influences on the Old Testament Conception of the Kingdom of God (1950)
Τα εν Ras Shamra (αρχ. Ουγκαρίτ) αρχαιολογικά ευρήματα. Η σπουδαιότης και η προς την Π.Δ. σχέσις αυτών (1951, διδακτ. διατρ.)
Το φιλολογικόν πρόβλημα του βιβλίου του Ιερεμίου (1952)
Παλαιά Διαθήκη: μετάφρασις των Ο΄- μετάφρασις διορθωμένου εβραϊκού[β] (1954)
Η Παλαιά Διαθήκη εν σχέσει προς την Αρχαιολογίαν (1957)
Τα χειρόγραφα της Νεκράς θαλάσσης εν σχέσει προς την Αγίαν Γραφήν (1958)
Εννοιολογική και κριτική διασάφησις της γλωσσικής ιδιοτυπίας του Αμώς (1960)
Πιρκέ Αβώθ (Κεφάλαια Πατέρων) (1961)
Εννοιολογική και κριτική διασάφησις της γλωσσικής ιδιοτυπίας των θρήνων (1964, ²1976)
Το βιβλίον του Μιχαίου. Μετάφρασις εκ του εβραϊκού πρωτοτύπου μετά κριτικήν αποκατάστασιν (1969)
Η ουσία της θρησκείας, θεωρουμένη αξιολογικώς επί τη βάσει μαρτυριών εκ των ιερών κειμένων (1971, ²1977)
Μελέται εισαγωγικαί εις την Παλαιάν Διαθήκην (1973)
Εισαγωγικά εις τα καθ’έκαστον βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης (1974)
Θρησκευτικά Ουγαριτικά κείμενα (1972-1975, ²1986)
Αμώς - Μιχαίας, Θρήνοι και Εκκλησιαστής. Μετάφρασις εκ του πρωτοτύπου μετά κριτικήν αποκατάστασιν (1978)
Το βιβλίο του Αββακούμ. Εισαγωγή, κείμενον, ερμηνεία (1978, ²1987)
Το βιβλίον του Αμώς. Εισαγωγή, κείμενον, ερμηνεία (1979, ²1986)
Διδασκαλία του Ιουδαϊσμού (1979)
Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην (1981)

Αρθρογραφία

Από την εκτενή αρθρογραφία του Αθ. Χαστούπη ξεχωρίζουν οι μελέτες:[8]

«Χαρακτήρ της αλεξανδρινής μεταφράσεως του βιβλίου των θρήνων» (Επιστημονική Επετηρίς Θεολογικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών[γ] 6, 1961)
«Το Ιουδαϊκόν Προσευχητάριον» (Νέα Σιών 71, 1979)
«Μιδράς» (ΕΕΘΣΠΑ 24, 1979-1980)
«Φιλοσοφική γραμματεία του Ιουδαϊσμού των μέσων χρόνων» (ΕΕΘΣΠΑ 24, 1979-80)
«Χαλαχική γραμματεία του Ιουδαϊσμού των μέσων χρόνων» (συλλ. τόμος Πνευματικόν, 1981)
«Ταλμούδ» (ΕΕΘΣΠΑ 25, 1981)
«Ιστορία του Ιουδαϊσμού» (ΕΕΘΣΠΑ 25, 1981)
«Ειλητάριον του Ναού» (Θεολογία 54, 1983)
«Ιουδαιοχριστιανικός διάλογος» (Θεολογία 55, 1984)
«Ωδαί Σολομώντος» (Θεολογία 55, 1984)
«Παρσισμός» (Θεολογία 56, 1985)

Τιμές

Ο Αθ. Χαστούπης τιμήθηκε με τις ακόλουθες διακρίσεις:[10]

το Σταυρό του Ταξιάρχου του Φοίνικος
το Σταυρό του Ταξιάρχου Γεωργίου Α΄
το Σταυρό Α΄ Τάξεως του Οικουμενικού Πατριάρχου,
το Σταυρό Α΄ Τάξεως του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας
το Σταυρό του Αγίου Βλαδιμήρου του Πατριαρχείου της Ρωσίας
το Χρυσό Σταυρό του Πατριαρχείου Ιερουσολήμων
το Σταυρό του Σινά.

Σημειώσεις

Επίσης, στα γεγονότα της «κατάληψης της Νομικής» (Φεβρουάριος 1973, προανάκρουσμα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου) από φοιτητές που είχαν στραφεί ενάντια στο δικτατορικό καθεστώς των Απριλιανών, ο Χαστούπης, τότε κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής, είχε ταχθεί, όπως και όλα τα μέλη της Συγκλήτου, υπέρ της εισόδου της αστυνομίας στη Σχολή, ώστε να κατασταλεί η φοιτητική αντιχουντική εξέγερση.[7]
Tόμ. Α΄: Βιβλία ιστορικά, Β΄: Βιβλία ποιητικά και προφητικά.

Στο εξής: ΕΕΘΣΠΑ.

Παραπομπές

Βλ. Παπαδόπουλος, Νικόλαος (1999). «Βιογραφία του αείμνηστου ομότιμου καθηγητού και τέως πρυτάνεως του πανεπιστημίου Αθηνών Αθανασίου Π. Χαστούπη». Επιστημονική Επετηρίδα Θεολογικής Σχολής Αθηνών ΛΔ΄: σσ. 9, 11. Ανακτήθηκε στις 1.10.2016.
Παπαδόπουλος (1999), σ. 9-10.
Παπαδόπουλος (1999), σ. 10.
«ΕΚΠΑ: Κοσμητεία Θεολογικής Σχολή - Διατελέσαντες Κοσμήτορες». deantheol.uoa.gr. Ανακτήθηκε στις 2016-10-01.
«Πρυτάνεις Πανεπιστημίου Αθηνών». Επετηρίδα Πανεπιστημιακών Ετών 2012-2013 (Αθήνα: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών): σ. 28. 2015. Ανακτήθηκε στις 1.10.2016.
Αργυρόπουλος, Ανδρέας (2004). Χριστιανοί και πολιτική δράση κατά την περίοδο της δικτατορίας (1967-1974). Αθήνα: Ψηφίδα, σελ. 20. ISBN 960-8295-13-0.
Αρκάδας, Δημήτριος (2011) (pdf). Οι επαγγελματίες της θεολογικής σκέψης: το διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό της Θεολογικής Σχολής Αθηνών από τον Μεσοπόλεμο μέχρι σήμερα. (Διδακτορική διατριβή). Αθήνα: Πάντειο Πανεπιστήμιο - Τμήμα Κοινωνιολογίας, σελ. 98-99. Ανακτήθηκε στις 3.10.2016.
Βλ. Παπαδόπουλος (1999), σσ. 13-27.
Βλ. Παπαδόπουλος (1999), σσ. 27-31.
Παπαδόπουλος (1999), σ. 11.