Ο Αριστοτέλης Νικολαΐδης (25 Νοεμβρίου 1922 - 8 Οκτωβρίου 1996) ήταν Έλληνας ψυχίατρος, λογοτέχνης, πεζογράφος, ποιητής και δοκιμιογράφος.[2]
Βίος
Ο Αριστοτέλης Νικολαΐδης γεννήθηκε στη Μυτιλήνη στις 25 Νοεμβρίου του 1922[3]. Ο πατέρας του Θεολόγης Νικολαΐδης ήταν γιατρός. Είχε άλλα δύο αδέλφια την Κωνσταντίνα και τον Νίκο, ψυχίατρο-ψυχαναλυτή, καθηγητή Ψυχανάλυσης στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης. Και τα τρία αδέλφια είχαν ενεργό συμμετοχή στην Εθνική Αντίσταση και φυλακίστηκαν.[4] Ο Αριστοτέλης Νικολαΐδης φυλακίστηκε στην Κατοχή για δυο μήνες το 1942 από τους Ιταλούς, και στα Δεκεμβριανά τρεις μήνες (1944-45) από τους Άγγλους. Μετά τα Δεκεμβριανά διαχώρισε τη θέση του από την πολιτική του ΚΚΕ.
Πρωτοπαρουσιάστηκε στη λογοτεχνία με το ποίημα «Μάθημα ανατομικής», που δημοσίευσε στο περιοδικό «Φοιτητική Τέχνη» (δεύτερο τεύχος, 1 Μαρτίου 1944).
Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή Αθηνών και ειδικεύτηκε στο Αιγινήτειο στην ψυχιατρική. Εκεί εκπόνησε και τη διδακτορική του διατριβή που είχε θέμα «Το σύνδρομο της αποπροσωποποιήσεως». Το 1954 πήγε στο Παρίσι με σκοπό να μετεκπαιδευτεί στην ψυχιατρική ως υπότροφος του γαλλικού κράτους. Εκεί γνώρισε και παντρεύτηκε τη ζωγράφο Ίνγκριντ-Τίλντα. Μαζί της απέκτησε μια κόρη. Έζησε στη Γαλλία, τις ΗΠΑ, τη Γερμανία και την Ελβετία, εργαζόμενος ως νευρολόγος-ψυχίατρος.
Επανήλθε στην Ελλάδα μετά την πτώση της Δικτατορίας.
Ήταν ο ιδρυτής του Διεθνούς Κέντρου Επιστημονικής Ορολογίας και Γλώσσας της Αθήνας το 1966[2], καθώς και ιδρυτικό μέλος του Ελληνικού Γλωσσικού Ομίλου. Ασχολήθηκε επίσης με την επιστημονική αρθρογραφία και τη λογοτεχνία, συνεργαζόμενος με τις εφημερίδες Το Βήμα, Journal de Geneve, Gazette de Lausanne, Frankfurter Allgemeine, Τα Νέα και με περιοδικά όπως τα Ελεύθερα Γράμματα, Νέα Εστία, Τραμ, Η λέξη, Καινούργια Εποχή, Δώμα, Τομές, Διαβάζω κ.ά.
Ανήκει στην πρώτη μεταπολεμική γενιά. Το έργο του είναι επηρεασμένο από τη φροϋδική θεωρία, τον υπαρξισμό, τον σουρεαλισμό και τον λεττρισμό. Ήταν μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών (αντιπρόεδρος το 1978). Έργα του έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες. Του απονεμήθηκε το 1976 το πρώτο Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος για το μυθιστόρημά του «Η εξαφάνιση».
Πέθανε στις 8 Οκτωβρίου 1996.[3]
Συγγραφικό έργο
Το συγγραφικό του έργο διακρίνεται σε πεζογραφικό, ποιητικό, δοκιμιακό-μεταφραστικό
Πεζογραφικό
Οι συνυπάρχοντες (Μόντρεαλ, 1969, έχει μεταφερθεί στην τηλεόραση)
Η εξαφάνιση (1975, πρώτο κρατικό βραβείο μυθιστορήματος το 1976)
Ο κόσμος είναι άλλος (διηγήματα, 1978)
Στην κίτρινη ώρα (1980)
Ανθρώπων εξ ανθρώπων (διηγήματα, 1982)
Εξορκίζοντας θάνατο (1985)
Ο ιερός μαστός, 1987
Ο ανιχνευτής, 1989
Κάτω από τόσα βλέφαρα (διηγήματα, 1991)
Ο αιώνας τέλειωνε στην κόψη, 1997[5]
Ποίηση
Διαβαθμίσεις (1952)
Η πείρα και η πυρά (1960)
Οι διαφορές του φάσματος (1964)
Η πείρα και η πυρά Β΄ (1965)
Οι παράχρονες αναμνήσεις (1966)
Η αγορά (1973)
Αντιδράσεις μιας περιόδου (1977)
Η πείρα και η πυρά ποιήματα 1937-1977 (1977, συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων του, περιλαμβάνονται θεωρητικά κείμενα για την ποίηση και τη γλώσσα)
Επιλογή Α΄(1982)
Επιλογή Β΄(1983)
Προσωπική σημειολογία (1985)
Ερωφάντα. Συλλαβικά νερά (1988)
Συγκεντρωμένα ποιήματα 1952-1990 (1991)
Επιλεγμένα ποιήματα (1996)[6]
Δοκίμια-μελέτες
Η Αποπροσωποποίηση: μια φαινομενολογική μελέτη (1954)
Η νεολεκτική και αφηρημένη ποίηση (1965)
Ο Οδυσσέας της εξαλλαγής (Ν. Καζαντζάκης) (1977)
Διάλογος στην Πνύκα: Μια συζήτηση για τη γλώσσα (1980)
Τα μυθιστορήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (1981)
Ένας ποιητής του αιώνος: Άγγελος Σικελιανός (1982)
Η γλώσσα και ποίηση του Καβάφη (1983)
Η ποιητική σκέψη και γλώσσα του Κώστα Αξελού (1984)
Ο τρόπος της γλώσσας και άλλες εγγραφές (1987)
Dictionnaire des mots inexistants (1989)[5]
Μεταφράσεις
Τ.Σ.Έλιοτ «Άπαντα τα ποιήματα» (1984)[5]
Παραπομπές
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11917723b. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
Αλέξης Ζήρας, «Νικολαΐδης Αριστοτέλης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Εκδοτική Αθηνών, τομ.7 (1987),σελ.217
Αριστοτέλης Νικολαΐδης, περιοδικό «Διαβάζω», τ/χ. 379, (Νοέμβριος 1997), σελ. 89-
Βιογραφικό Αριστοτέλη Νικολαΐδη Διαβάζω, τ/χ. 379, (Νοέμβριος 1997), σελ.117
Εργογραφία Αριστοτέλη Νικολαΐδη, Διαβάζω, τ/χ. 379, (Νοέμβριος 1997), σελ.119
Γκέρτα Βουλγαρίδου, «Αριστοτέλης Νικολαΐδης: ο Ποιητής», Διαβάζω, τ/χ. 379, (Νοέμβριος 1997), σελ.116
Πηγές
Αριστοτέλης Νικολαΐδης, περιοδικό «Διαβάζω», τχ. 379, (Νοέμβριος 1997), σελ. 89-119
[Αφιέρωμα], Μανδραγόρας, τχ. 10-11 (Ιαν.-Απρ. 1996), σ. 102 - 179.
Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών Ε.ΚΕ.ΒΙ.: Νικολαϊδης Αριστοτέλης [1]
Αλέξης Ζήρας, «Νικολαΐδης Αριστοτέλης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Εκδοτική Αθηνών, τομ.7 (1987),σελ.217-218
Ε.Ν.Μ.,«Τα γεγονότα και τα ζητήματα-Αριστοτέλης Νικολαΐδης», Νέα Εστία, τομ.140, τχ.1664, (1 Νοεμβρίου 1996), σελ.1452-1453
Πέγκλη, Γιολάντα. Αριστοτέλης Νικολαΐδης: μονογραφία. Αθήνα: Πρόσπερος, 1990.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
