.
Ο Απόστολος Ευαγγέλου (Λέρος, 1915 - Βαρύπετρο Χανίων, 1942) είναι Έλληνας καθηγητής φυσικομαθηματικός και προσωπικότητα της ελληνικής αντίστασης στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Βιογραφικά στοιχεία
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Λέρο της περίοδο της Ιταλοκρατίας στα Δωδεκάνησα. Ήταν άριστος μαθητής. Μετά το Γυμνάσιο, φοίτησε στη Φυσικομαθηματική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Για τους Ιταλούς είχε τη φήμη του ανυπότακτου. Η Λέρος ήταν πάντα στην καρδιά του. Σε μια επίσκεψή του στο νησί, στην πλατεία του Πλατάνου, δεν καταδέχτηκε να απευθύνει τον καθιερωμένο χαιρετισμό προς τον Ιταλό ναύαρχο Bertonelli. Οι Ιταλοί τον κηρύσσουν ανεπιθύμητο πρόσωπο και δεν επιτρέπουν την επιστροφή του στη Λέρο.
Ως καθηγητής εργάστηκε στην Πάτρα. Με τη κήρυξη του πολέμου, έσπευσε να καταταγεί από τους πρώτους στο Σύνταγμα Δωδεκανησίων. Μετά την κατάρρευση του μετώπου, μαζί με άλλους συναγωνιστές του, κατόρθωσε να φτάσει στα μικρασιατικά παράλια και από εκεί στη Μέση Ανατολή. Εκεί πήρε ειδική εκπαίδευση (κομάντος-ασυρματιστής), στη Σχολή 102 της Χάιφας. Μετά την εκπαίδευσή του, ζήτησε επίμονα να σταλεί στην κατεχόμενη Ελλάδα. Την άνοιξη του 1942, μετά από πολλές περιπέτειες φτάνει στην Κρήτη, στην περιοχή Ρεθύμνου, όπου αναπτύσσει έντονη κατασκοπευτική δράση, μαζί με τον υπολοχαγό Ευάγγελο Βανδουλάκη και την ομάδα του, στέλνοντας με ασύρματο πολύτιμες πληροφορίες για τις κινήσεις του εχθρού, στους συμμαχικούς δέκτες Μέσης Ανατολής.
Αποτέλεσμα των πληροφοριών αυτών ήταν να δεχτούν οι γερμανικές βάσεις της Κρήτης φοβερούς βομβαρδισμούς από τη βρετανική αεροπορία, ενώ οι εχθρικές νηοπομπές, που μετέφεραν ενισχύσεις στα μέτωπα της Βόρειας Αφρικής, κυριολεκτικά αποδεκατίζονταν από τα πλοία του συμμαχικού στόλου. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι σημαντικότατες πληροφορίες του δικτύου αυτού οδήγησαν τους συμμάχους στη νίκη εναντίον του Ρόμελ στο Ελ Αλαμέιν και συνακόλουθα στη διάσωση της Αιγύπτου. Οι Γερμανοί είχαν αντιληφθεί τι συνέβαινε και επιστράτευσαν ειδικά συνεργεία, για να ξεσκεπάσουν το επικίνδυνο κατασκοπευτικό δίκτυο. Μετά από προδοσία, γερμανικές δυνάμεις κύκλωσαν την περιοχή όπου κρυβόταν ο ασύρματος. Ζήτησαν από τους Κρητικούς να καταδώσουν τους άνδρες του δικτύου, αλλιώς θα τους εκτελούσαν. Επειδή κανένας δεν ομολογούσε, δόθηκε διαταγή να συλληφθούν όλοι οι άνδρες, μαζί φυσικά με τα μέλη της ομάδας των ασυρματιστών. Ένας Έλληνας καταδότης και διερμηνέας, υπέδειξε τους: Απόστολο Ευαγγέλου, Ανδρέα Πολέντα και Μανούσο Μεγαλακάκη. Οι Γερμανοί τους απομόνωσαν και άρχισαν να τους βασανίζουν φριχτά, επί έναν περίπου μήνα. Όμως κανένας τους δε μίλησε. Ο ασύρματος δε βρέθηκε και το κατασκοπευτικό δίκτυο δεν εξαρθρώθηκε.
Σε σημείωμα, που κατάφερε να βγάλει ο Ευαγγέλου, έγραφε στο σύντροφό του Ευάγγελο Βανδουλάκη: «Χαίρομαι που σώθηκες εσύ τουλάχιστον. Να φροντίσεις για τον ασύρματο και το δίκτυο και να είστε βέβαιοι ότι εμείς δεν πρόκειται να βγάλουμε λέξη, ό,τι κι αν μας κάνουν». Τη νύχτα της 23ης Δεκεμβρίου 1942, τους οδήγησαν σε μια χαράδρα, κοντά στο χωριό Βαρύπετρο. Εκεί ήταν το τέρμα. Αφού τους υποχρέωσαν να σκάψουν τους τάφους τους, επεχείρησαν να κλείσουν με μαντίλια τα μάτια τους. Τα τρία παλικάρια αρνήθηκαν επίμονα, έσκισαν τα πουκάμισά τους και προτάσσοντας τα στήθη τους φώναξαν: «Έτσι πεθαίνουν οι Έλληνες! Ζήτω η Ελλάδα!» κι έπεσαν διάτρητοι από τις σφαίρες.
Λίγους μήνες αργότερα, δυο ξαδέρφια του Ανδρέα Πολέντα σκότωσαν τον προδότη-διερμηνέα,εκδικούμενοι το θάνατο του ξαδέρφου τους. Οι Λεριοί, για να τιμήσουν τους αγώνες και τη θυσία του Απόστολου Ευαγγέλου, έστησαν την προτομή του στην είσοδο του Μπελλένειου» Γυμνασίου, παράδειγμα αφοσίωσης, αγωνιστικότητας και αυτοθυσίας προς τους νέους και τις νέες του νησιού.
Παραπομπές
Βιβλιογραφία
Το Πανόραμα της Λέρου, Μανόλη Α. Ήσυχου, 1988
Έλληνες και ξένοι κατάσκοποι στην Ελλάδα, Γιάννη Β. Ιωαννίδη, 2η έκδοση: Πεζός Λόγος, Αθήνα 1960, σελ. 300-307
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
