.
Ο Αντώνιος Τρυφίτσος ή Τριφόπουλος, όπως ήθελε ο ίδιος το επώνυμο του, ήταν αγωνιστής και οπλαρχηγός της Κρήτης.
Πιθανολογείται ότι γεννήθηκε στην Πλάτη Λασιθίου. Δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για τον τόπο και το χρόνο γέννησης του. Σε μικρή ηλικία ήταν βοσκός, αλλά έγινε μόνιμος κάτοικος στο χωριό Μπιτζαριανό Ηρακλείου και έμαθε την τέχνη του σιδηρουργού στο Καστέλλι Πεδιάδας όπου και εργαζόταν όταν δεν ασχολιόταν με την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Σε μικρή ηλικία έζησε την Επανάσταση του 1841 των Χαιρέτη και Βασιλογεώργη, ο οποίος ήταν θείος του. Τον ακολούθησε στην Θεσσαλία στην εκεί επανάσταση του 1845, μετά την ατυχή εκείνη επιχείρηση στην Καλαμπάκα μόλις και κατάφερε να διασωθεί και επέστρεψε στην Κρήτη για να λάβει μέρος στην εξέγερση του 1858.
Η μεγάλη Κρητική επανάσταση (1866-1869) ανέδειξε τον Τρυφίτσο σαν οπλαρχηγό της επαρχίας Πεδιάδας και έλαβε μέρος στις μάχες της ανατολικής Κρήτης μαζί με τον Κόρακα, τον Κοκκινίδη, τον Μαστραχά, τον Σφακιανάκη, τον Ρωμανό, τον Βλαχάκη, τον Τυλιανάκη και άλλους. Με την λήξη της επανάστασης είναι από τους λίγους που αρνούνται να παραδοθούν, και συνελήφθη ενώ κρυβόταν στα Λασιθιώτικα βουνά και φυλακίστηκε τρία χρόνια. Μετά την Σύμβαση της Χαλέπας τοποθετείται στην Κρητική Χωροφυλακή της επαρχίας Πεδιάδος με τον βαθμό του Λοχαγού.
Κατά την τελευταία φάση του Κρητικού ζητήματος, δηλαδή την Κρητική επανάσταση (1897-1898), ο Τρυφίτσος είναι ο φυσικός ηγέτης της επαρχίας Πεδιάδος. Με κέντρο την Ιερά Μονή Αγκαράθου οργανώνει και διευθύνει τον αγώνα, βοηθά την επαναστατική επιτροπή Αρχανών, δίνει κραταιά μάχη κατά των Τούρκων στην Ελιά Ηρακλείου (26 Απρίλιου 1897), και τέλος στις 25 Ιουνίου 1897 τραυματίζεται θανάσιμα στην Επισκοπή Ηρακλείου, και πεθαίνει στον δρόμο για την Αγκάραθο, λίγο πριν η αγαπημένη του Κρήτη απαλλαγεί από τον Οθωμανικό ζυγό. Η κηδεία του έγινε στο Καστέλλι, όπου βρίσκεται ο τάφος του στον περίβολο της εκκλησίας του Αγίου Αντωνίου.
Πηγές
* Δετοράκης Θεοχάρης, Αντώνιος Τρυφίτσος, εκδ. Δήμου Καστελλίου
* Μουρέλος Ι.Δ., Ιστορία της Κρήτης, τόμ Α, Β, Γ Ηράκλειο Κρήτης
