Ανώνυμος του Λονδίνου

.

Ο Ανώνυμος του Λονδίνου (λατινικά: Anonymus Londinensis) είναι η κατά σύμβαση ονομασία που έχει δωθεί σε έναν ανώνυμο αρχαίο Έλληνα συγγραφέα του 1ου αιώνα μ.Χ. του οποίου το έργο με τίτλο Ἰατρικά (λατινική ονομασία De Medicina) είναι εν μέρει διατηρημένη σε ένα πάπυρο ο οποίος φυλάσεται στη Βρετανική Βιβλιοθήκη του Λονδίνου.[1] Θεωρείται ως ένα από τα πιο σημαντικά ιατρικά έργα τα οποία διασώζονται από την αρχαιότητα και παρέχει πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με την ιστορία της αρχαιοελληνικής ιατρικής σκέψης.[2][3]

Ανώνυμος του Λονδίνου, Τμήμα του παπύρου. Απεικονίζεται η 5η στήλη από την γραμμή 23 έως την 45. Στις γραμμές 35-37 γίνεται αναφορά στον Αριστοτέλη/Μένωνα σχετικά με το πως δημιουργούνται τα εντερικά αέρια (φύσαι), και συνεχίζει στις γραμμές 42-43 με το ότι τα υπολείματα της δυσχώνευτης τροφής (περισσώματα) δημιουργούν αέρια.

Ιατρικά

Ενώ διασώζονται μόνο τμήματα του κειμένου, ο πάπυρος διασώζεται σε εξαιρετικά καλή κατάσταση και τα 3.5 μέτρα μήκους του είναι ακέραια σε μεγάλο βαθμό και περιέχουν σχεδόν 2.000 γραμμές κειμένου σε 39 στήλες. Το σύγγραμμα φαίνεται πως αποτελεί προσχέδιο έργου και δεν είναι ολοκληρωμένο, καθώς περιέχει σημειώσεις για τα ίδια τα γραφόμενα του παπύρου ως είδος σημειώσεων εργασίας.[4]

Το κείμενα αποτελείται από 3 μέρη, μια παράθεση ορισμών σχετικά με τις παθήσεις του σώματος και της ψυχής (στήλες 1-4), ένα δοξογραφικό μέρος (στήλες 4-20), και ένα μέρος σχετικά με την φυσιολογία (στήλες 21-39).
Ιατρική συναγωγή

Το δοξογραφικό μέρος είναι μια επισκόπηση των συγγραφέων του 5ου και 4ου αιώνα π.Χ. σχετικά με τα αίτια των ασθενειών, βάσει μιας πηγής η οποία αναφέρεται πως είναι ο Αριστοτέλης ωστόσο θεωρείται πολύ πιθανότερο πως πρόκειται για τον ιατρό Μένωνα ο οποίος ήταν μαθητής του Αριστοτέλη και είχε συντάξει μια ιατρική πραγματεία με τίτλο Ιατρική Συναγωγή ή αλλιώς γνωστή και ως Μενώνεια, αναφορά στην οποία κάνει και ο Πλούταρχος.[5] Το έργο αυτό ήταν πιθανώς μέρος της ευρύτερης προσπάθειας της Περιπατητικής Σχολής στο να δημιουργηθεί μια επισκόπηση των πιο σημαντικών πεδίων της γνώσης. Αναφέρονται οι εκτιμήσεις από περίπου 20 ιατρούς, ανάμεσα στους οποίους ο Πλάτωνας κατέχει κυρίαρχη θέση ανάμεσα τους, ακόμα πιο περίοπτη και από αυτή του Ιπποκράτη. Οι ιατροί έχουν ταξινομηθεί στο έργο σε 2 ομάδες, όπου η μια θεωρεί πως οι ασθένειες προκαλούνται από υπολλείματα τροφής, ενώ η άλλη πραγματεύεται πως προκαλούνται από διαταραχές στην ισορροπία των στοιχείων του σώματος.

Έχει προταθεί πως ο Ανώνυμος του Λονδίνου γνώριζε το έργο αυτό μέσω της περιγραφής του που γίνεται από τον ιατρό του 1ου αιώνα μ.Χ. Αλέξανδρο Φιλαλήθη στο έργο του με τίτλο Ἀρέσκοντα, ωστόσο δεν θεωρείται αρκετά πιθανό να έχει συμβεί κάτι τέτοιο.[6]

Φυσιολογία

Στην τελευταία ενότητα του πάπυρου παρουσιάζονται ελλείψεις, ωστόσο στο κείμενο διασώζεται γίνεται περιγραφή της ανθρώπινης φυσιολογίας μέσω της διαλεκτικής μεθόδου. Στο τμήμα του κειμένου αυτό επιθεωρούνται οι απόψεις του Αριστοτέλη, αυτές του Ηρόφιλου ο οποίος αντιμετωπίζεται θετικά, του Ερασίστρατου στον οποίο γίνεται κριτική, του Ασκληπιάδη του Βιθυνού, και του Αλέξανδρου Φιλαλήθη. Η θεματολογία αφορά πεποιθήσεις σχετικά με την ζωτικότητα και την κίνηση, διατροφή, εκκρίσεις του σώματος, χώνευση, φλέβες και αρτηρίες, καθώς και τους αόρατους πόρους της επιδερμίδας.[7]
Εκδόσεις και μεταφράσεις

Η πρώτη επιστημονική ανάλυση του παπύρου έγινε το 1892, ενώ το 1893 έγινε και η πρώτη μετάφραση στα λατινικά η οποία εκδόθηκε από την Πρωσική Ακαδημία Επιστημών ως το πρώτο μέρος του τρίτου τόμου του συμπληρώματος των έργων του Αριστοτέλη (Supplementum Aristotelicum).

Ακολούθησε μια Γερμανική μετάφραση το 1896,[8] ενώ το 1947 το έργο μεταφράστηκε και στα αγγλικά.[9]Το 2011 εκδόθηκε και το ελληνικό κείμενο με αγγλικό σχολιασμό,[10]ενώ το αρχικό κείμενο έχει εκδοθεί και με σχολιασμό στην σύγχρονη ελληνική γλώσσα.[2][3]
Παραπομπές

PBrLibr inv. 137 = P.Lit.Lond. 165
«Ανώνυμος του Λονδίνου». kaktos.gr.
«ΑΝΩΝΥΜΟΣ, ΑΝΩΝΥΜΑ ΙΑΤΡΙΚΑ ΑΠΑΝΤΑ». politeianet.gr.
D. Manetti, "'Aristotle' and the role of doxography in the Anonymus Londiniensis (PBrLibr Inv. 137)," in van der Eijk 1999, p. 97
Πλούταρχος, Συμποσιακά 7.9
Heinrich von Staden, "Rupture and continuity: Hellenistic reflections on the history of medicine," in van der Eijk 1999, p. 164
W.J.Bishop "Anonymus Londinensis" (review of Jones 1947), British Medical Bulletin 5 (1947-8), p. 387
Anonymus Londinensis: Auszüge eines Unbekannten aus Aristoteles-Menons Handbuch der Medicin und aus Werken anderer älterer Aerzte
The Medical Writings of Anonymus Londinensis, Cambridge University Press, 1947 (repr. Amsterdam 1968; repr. Cambridge 2011, ISBN 0-521-17069-9)

Daniela Manetti, Teubner publishing, ISBN 3110218712

Σχετική βιβλιογραφία

Markus Asper, Griechische Wissenschaftstexte: Formen, Funktionen, Differenzierungsgeschichten, Stuttgart: Franz Steiner, 2007, pp. 293-304
Philip J. van der Eijk (ed.), Ancient histories of medicine: essays in medical doxography and historiography in classical antiquity, Leiden: Brill, 1999

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Το αρχαίο ελληνικό κείμενο (Diels 1893): και Google Books, c.1, c.2, c.3, c.4

Έλληνες

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License