Ο Αλέξανδρος Στούρτζας (1791 - 1854) έπαιξε σημαντικό φιλελληνικό ρόλο στην ιστορία του νεοσύστατου Ελληνικού έθνους. Γεννήθηκε στις 18 Νοεμβρίου του 1791 στο Ιάσιο της Μολδαβίας[1]. Ήταν πατέρας της πριγκίπισσας Μαριοάρα Στούρτζα, αδελφός της Ρωξάνδρας Στούρτζα και εξάδελφος του ηγεμόνα της Μολδαβίας Μιχαήλ Στούρτζα.

Βιογραφικό

Ο πατέρας του Σκαρλάτος Στούρτζας καταγόταν από πάμπλουτη ευγενή οικογένεια που ήταν εγκατεστημένη στη Μολδαβία από το 16ον αιώνα. Η μητέρα του ήταν η πριγκίπισσα Σουλτάνα, κόρη του ηγεμόνα της Μολδαβίας πρίγκιπα Κωνσταντίνου Μουρούζη. Μετά τη Συνθήκη του Ιασίου (1792) και κατόπιν πρόσκλησης της τσαρίνας, Αικατερίνη Β' της Ρωσίας, όλη η οικογένεια Στούρτζα εγκαταστάθηκε οριστικά στην Πετρούπολη. Εκεί ο Αλέξανδρος παρακολούθησε μαθήματα στη Θεολογική Ακαδημία και το Πανεπιστήμιο. Το 1809 μπήκε στην υπηρεσια του Υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας σαν δόκιμος υπάλληλος και το 1811 ονομάστηκε διερμηνέας. Το 1812 συνόδεψε τον ναύαρχο P.V.Cicagov , αρχηγό των ρωσικών δυνάμεων του Δούναβη, σαν γραμματέας και διερμηνέας του. Αργότερα έγινε βοηθός του Καποδίστρια στο διπλωματικό γραφείο του ναυάρχου. στο Βουκουρέστι. Το 1815 συνόδεψε τον Καποδίστρια στο Παρίσι. Ασχόληθηκε από τη θέση που κατείχε με τη σύνταξη υπομνημάτων σχετικών με πολιτικά και θρησκευτικά θέματα. Το 1817 πεθαίνει η γυναίκα του κατά τη διάρκεια του γέννησης του πρώτου τους παιδιού και μετά πέθανε και το παιδί του. Ο Αλέξανδρος Στούρτζας παντρεύτηκε μια Πρωσίδα την Ελισάβετ, κόρη του Ουφαλάνδου, προσωπικού ιατρού του Φρειδερίκου Γ' της Πρωσίας. Από αυτόν τον γάμο απέκτησε μια κόρη, την Μαρία. Στο Υπουργείο των Εξωτερικών έλαβε αρκετούς τίτλους,όπως Αυλικός Σύμβουλος, Σύμβουλος του Κολλεγίου, Σύμβουλος του Κράτους. Επίσης υπηρέτησε και σε θέσεις του Υπουργείου Παιδείας ως μέλος της Γενικής Διευθύνσεως των Σχολείων της Ρωσικής Αυτοακρατορίας. Το 1818 έγινε σε βάρος του απόπειρα δολοφονίας από φοιτητές γερμανικών πανεπιστημίων λόγω των συντηρητικών θέσεων που είχε λάβει σε βάρος των μετά την Γαλλική Επανάσταση φιλελέυθερων ιδεών που είχαν διεισδύσει στα γερμανικά πανεπιστήμια.[2] Το 1819 με 1821 έζησε στην Βεσσαραβία, όπου συνέταξε διάφορα υπομνήματα για λογαρισμό του Ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών. Το 1822 έχοντας σοβαρή ασθένεια στα μάτια του αποχώρησε με απεριόριστη άδεια από την υπηρεσία του εγκαθιστάμενος πλέον στα κτήματά του σε προάστειο της Οδησσού. Από το 1825 έως το 1929 επισκέφθηκε για λόγους υγείας τη Γερμανία , την Ελβετία, την Ιταλία, και τη Γαλλία.[3] Το 1828 στάλθηκε από το Υπουργείο Εξωτερικών στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες σαν εκπρόσωπος στη μεταβατική διοίκηση, ενώ το 1830 αποσύρθηκε από την Υπηρεσία με το βαθμό του Μυστικού Συμβούλου.[4]

Ευεργετικό έργο

Ο Αλέξανδρος μαζί με την αδελφή του Ρωξάνδρα Στούρτζα συνέβαλαν στη μόρφωση των νέων καταδιωγμένων Ελλήνων που κατέφευγαν στην Οδησσό.[5] Αυτό το σημαντικό, φιλανθρωπικό και εκπαιδευτικό έργο βοήθησε πολλούς νέους Έλληνες.[6] Επίσης σαν μέλος της Φιλόμουσου Εταιρείας στην Ρωσία, ο Αλέξανδρος βοήθησε πολλούς Έλληνες φοιτητές στην Ευρώπη. Στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 βοήθησε αποφασιστικά στο ζήτημα της περίθαλψης των Ελλήνων προσφύγων της Οδησσού, ενώ ενίσχυσε τον αγώνα απελευθέρωσης της Ελλάδας μέσω των υψηλών επαφών του στην Ευρώπη.[7] Ωστόσο πριν την Ελληνική Επανάσταση ανήκε στη συντηρητική και μετριοπαθή μερίδα των Ελλήνων,οι οποίοι πίστευαν πως η αποτίναξη του τουρκικού ζυγού προϋπόθεται την πνευματική ανάκαμψη των Ελλήνων.[8] Προκειμένου να δείξει πως η Ελληνική Επανάσταση δεν είχε κοινωνικόανατρεπτικό χαρακτήρα αλλά εθνικοαπελευθερωτικό έγραψε το La Grece en 1821 et 1822 και το κυκλοφόρησε ανώνυμα το 1823 για να διαφψτίσει την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη. [9]
Εθνική συνεισφορά

Ο φιλέλληνας Αλέξανδρος Στούρτζας ακολούθησε τον Ιωάννη Καποδίστρια. Τοποθετήθηκε στο διπλωματικό γραφείο του με τη πρωτοβουλία του ίδιου του Καποδίστρια. Ο Αλέξανδρος παρέμεινε δίπλα στον Καποδίστρια μέχρι την 27ην Σεπτεμβρίου 1831. Το σχέδιο περί εθνικής ανατροφής και δημόσιας παιδείας όπως και η οργάνωση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που επιχειρούσε ο Καποδίστριας το 1829 στην Ελλάδα ήταν έργο του Αλέξανδρου. Αυτός ο πιστός συνεργάτης, ο πολύτιμος φίλος και πρώτος βιογράφος του Καποδίστρια, θρήνησε το θάνατο του Κυβερνήτη[10] και εκφώνησε στην εκκλησία της Οδησσού τον επικήδειο λόγο.[11]
Θάνατος

Ο Αλέξανδρος Στούρτζας το 1852 αρρώστησε βαριά από ημιπληγία και απεβίωσε στις 13 Ιουνίου 1854 στην Οδησσό.[12]
Παραπομπές

Κωνσταντίνος Παπουλίδης, «Τρία ανέκδοτα γράμματα του Κωνσταντίνου Οικονόμου του εξ Οικονόμων στη Ρωξάνδρα και στον Αλέξανδο Στούρτζα», Κληρονομία, τόμ. 11, (1979), σελ455
Κωνσταντίνος Παπουλίδης, «Τρία ανέκδοτα γράμματα του Κωνσταντίνου Οικονόμου του εξ Οικονόμων στη Ρωξάνδρα και στον Αλέξανδο Στούρτζα», Κληρονομία, τόμ. 11, (1979), σελ456
Κωνσταντίνος Παπουλίδης, «Τρία ανέκδοτα γράμματα του Κωνσταντίνου Οικονόμου του εξ Οικονόμων στη Ρωξάνδρα και στον Αλέξανδο Στούρτζα», Κληρονομία, τόμ. 11, (1979), σελ457
Κωνσταντίνος Παπουλίδης, «Τρία ανέκδοτα γράμματα του Κωνσταντίνου Οικονόμου του εξ Οικονόμων στη Ρωξάνδρα και στον Αλέξανδο Στούρτζα», Κληρονομία, τόμ. 11, (1979), σελ458
Πρόσφερε μόρφωση και εργασία στον ευεργέτη Αντώνιο Παπαδάκη, Πανεπιστήμιο Αθηνών
The Unification of Greece 1770–1923 - Dakin D. (1984), 2nd edition
Τσάτσου Μαρία: Στούρτζα Ρωξάνδρα, «Απομνημονεύματα», Αθήνα
Κωνσταντίνος Παπουλίδης, «Τρία ανέκδοτα γράμματα του Κωνσταντίνου Οικονόμου του εξ Οικονόμων στη Ρωξάνδρα και στον Αλέξανδο Στούρτζα», Κληρονομία, τόμ. 11, (1979), σελ457
Κωνσταντίνος Παπουλίδης, «Τρία ανέκδοτα γράμματα του Κωνσταντίνου Οικονόμου του εξ Οικονόμων στη Ρωξάνδρα και στον Αλέξανδο Στούρτζα», Κληρονομία, τόμ. 11, (1979), σελ457
Ο Ιωάννης Καποδίστριας δολοφονήθηκε στις 27-9-1831
Λόγος Επιτάφιος του Αλέξανδρου Στούρτζα για το θάνατο του Ιωάννη Καποδιστρια την 27-9-1831

Κωνσταντίνος Παπουλίδης, «Τρία ανέκδοτα γράμματα του Κωνσταντίνου Οικονόμου του εξ Οικονόμων στη Ρωξάνδρα και στον Αλέξανδο Στούρτζα», Κληρονομία, τόμ. 11, (1979), σελ.458

Πηγές

Στούρτζα Ρωξάνδρα, «Απομνημονεύματα», Εκδόσεις Ιδεόγραμμα, Αθήνα, 2006
Εγκυκλοπαίδεια ΧΑΡΗ ΠΑΤΣΗ, http://www.nlg.gr
Εγκυκλοπαίδεια ΥΔΡΙΑ
Εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ
Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό-Εγκυκλοπαίδεια ΗΛΙΟΥ
Encyclopaedia Britannica/Sturdza , the free on line library https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Sturdza ,ALEXANDER [Alexandru] STURDZA (1791-1854), Russian publicist and diplomatist, was a member of the Stourdza family, born in Bessarabia and educated in Germany.
Κωνσταντίνος Παπουλίδης, «Τρία ανέκδοτα γράμματα του Κωνσταντίνου Οικονόμου του εξ Οικονόμων στη Ρωξάνδρα και στον Αλέξανδο Στούρτζα», Κληρονομία, τόμ. 11, (1979), σελ 451-475

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

http://pandektis.ekt.gr/pandektis/handle/10442/67834

Έλληνες

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License