Αδαμάντιος Σάμψων

Ο Αδαμάντιος A. Σάμψων, (1944-),[1] είναι Έλληνας, αρχαιολόγος, σπηλαιολόγος και καθηγητής στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Βίος - σπουδές

Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής, κοντά σε δασκάλους, όπως τους: Ιωάννη Θεοδωρακόπουλο στην Φιλοσοφία, Διονύσιο Ζακυθηνό στην Βυζαντινή Ιστορία, Νικόλαο Κοντολέοντα στην κλασσική Αρχαιολογία και Σπυρίδωνα Μαρινάτο στην Προϊστορική Αρχαιολογία.[2] Από εκεί έλαβε και το διδακτορικό του με τίτλο: «H Νεολιθική και η Πρωτοελλαδική Ι στην Εύβοια» ("The Neolithic and EBA I in Euboea"), (1981). Στη συνέχεια έκανε μεταδιδακτορικές σπουδές στην Αγγλία στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ (αγγλικά: Sheffield University) με αντικείμενο την “Περιβαλλοντική Αρχαιολογία”, συμμετέχοντας παράλληλα σε διάφορες ανασκαφές στην Αγγλία και την Ιρλανδία. Το 1985, έκανε σπουδές στην Ιορδανία για τις παλαιολιθικές και νεολιθικές πόλεις της Μέσης Ανατολής. Είναι επίσης ειδικευμένος στην Προϊστορική Αρχαιολογία και στην έρευνα των σπηλαίων. Διατελεί μέλος διαφόρων επιστημονικών φορέων και σωματείων.[3],

Σταδιοδρομία - δραστηριότητες

Ο Αδαμάντιος Σάμψων, παράλληλα με τις ανασκαφικές δραστηριότητές του, από το 1999, υπηρετεί ως καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών και διδάσκει μαθήματα, υπό την ενότητα: “Προϊστορική Αρχαιολογία της Μεσογείου και Αρχαιολογία της Προκολομβιανής Αμερικής και της Ασίας”. Θεωρείται από τους ειδικούς στη μελέτη της Μεσολιθικής και Νεολιθικής Περιόδου για τοποθεσίες στη νότια και κυρίως τη αιγαιοπελαγίτικη νησιωτική Ελλάδα. Επίσης εργάστηκε στην Εφορία Σπηλαιολογίας από το 1992, ως έφορος Αρχαιοτήτων της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.

Ανασκαφικό έργο

Στο ανασκαφικό του έργο περιλαμβάνονται ανασκαφές σε σπήλαια, αλλά και ανοιχτές προϊστορικές θέσεις, τόσο της κυρίως Ελλάδας, όσο και του Αιγαίου. Διετέλεσε επικεφαλής ή διευθυντής σε αρχαιολογικές έρευνες ή ανασκαφές, διαφόρων προϊστορικών ή ιστορικών περιόδων, σε υπαίθριες θέσεις ή σπήλαια στην Εύβοια (Χαλκίδα, Ερέτρια, Κύμη, Αλιβέρι, Κέρυνθος, κ.α.), στη Θήβα, στα Δωδεκάνησα (Ρόδος, Τήλος, Αλιμνιά, Λέρος, Γυαλί, Κάρπαθος), στην Πελοπόννησο (Σπηλιά του Νέστορα, Καστριά Καλαβρύτων), από το 1973 ως το 1981. Ανάμεσα στα πιο γνωστά ευρήματα του είναι τα προϊστορικά όστρακα, όπως η Πινακίδα της Γιούρας με σημάδια γραφής, τα οποία εικάζεται ότι μοιάζουν με τα γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου. Σήμερα διενεργεί ανασκαφές στον νεολιθικό οικισμό της Φτελιάς Μυκόνου, στον μεσολιθικό οικισμό της Κύθνου και στον προϊστορικό “Σπήλαιο του Σαρακηνού” της Βοιωτίας, ενώ διενεργεί κατά διαστήματα και επιφανειακές έρευνες σε ερημονησίδες ή ξερονήσια του Νοτίου Αιγαίου.

1976: Η νησίδα του Ντούνη

Το 1976 ο Αδαμάντιος Σάμψων πραγματοποίησε έρευνα στη νησίδα του Ντούνη, έναντι της Αγίας Μαρίνας Κορωπίου, για την ύπαρξη αρχαιολογικών καταλοίπων της πρωτοελλαδικής περιόδου. Βρέθηκαν υπολείμματα λίθινων θεμελίων κτισμάτων, κεραμικά, τεμάχια οψιδιανού και πολλά λίθινα ευρήματα που χρονολογήθηκαν την πρώτη περίοδο του χαλκού.
1977-1981: Ανασκαφές στη Ρόδο

Από το 1977 ως το 1981 πραγματοποίησε διάφορες συστηματικές έρευνες και ανασκαφές σε σπήλαια και νεολιθικές εγκαταστάσεις στην ύπαιθρο της Ρόδου και τα γύρω νησιά.
1982-1990: Ανασκαφές οικισμού & νεκροταφείου, στην Μάνικα, Χαλκίδα

Από το 1982 ως το 1990 πραγματοποίησε συστηματικές ανασκαφές στην Εύβοια, στον οικισμό (πρώιμης εποχής του χαλκού) και το νεκροταφείο της περιοχής της Μάνικας, κοντά στη Χαλκίδα.
1984-1991: Ανασκαφές οικισμού χαλκοκρατίας & νεκροταφείου, στη Καλογερόβρυση, Χαλκίδα

Από το 1984 ως το 1991 πραγματοποίησε συστηματικές ανασκαφές στην Εύβοια, στον οικισμό (πρώιμης εποχής του χαλκού) και το νεκροταφείο της περιοχής της Καλογερόβρυσης, κοντά στη Χαλκίδα.
1986-1990: Ανασκαφές νεολιθικού οικισμού & νεκροταφείου, στη νήσο Γυαλί

Από το 1986 ως το 1990 πραγματοποίησε συστηματική ανασκαφή του νεολιθικού οικισμού και του νεκροταφείου, στο νησί Γυαλί, κοντά στη Νίσυρο, στα Δωδεκάνησα.
1986-1991: Ανασκαφές στο “Σπήλαιο Σκοτεινή”, στα Θαρρούνια, Εύβοια

Από το 1986 ως το 1991 πραγματοποίησε συστηματικές ανασκαφές στην Εύβοια, στο “Σπήλαιο Σκοτεινή”, στα Θαρρούνια
1992-1994: Ανασκαφές στο “Σπήλαιο των Λιμνών”, στα Καστριά Καλαβρύτων

Από το 1992 ως το 1994 πραγματοποίησε έρευνα και συστηματική ανασκαφή στην Πελοπόννησο, στο “Σπήλαιο των Λιμνών“ (νεολιθικής περιόδου και χαλκοκρατίας) και τη γύρω περιοχή, στα Καστριά Καλαβρύτων.
1992-1996: Ανασκαφές στο “Σπήλαιο του Κύκλωπα”, στη νησίδα Γιούρα Αλοννήσου
Η επιγραφή της Γιούρας σε όστρακο κεραμικού αγγείου.

Από το 1992 ως το 1996 ήταν ο επικεφαλής των ανασκαφών, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στο Σπήλαιο του Κύκλωπα, στη νησίδα Γιούρα, περίπου 20 μίλια από τις ακτές της Αλοννήσου, στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Βορείων Σποράδων. Έγινε συστηματική ανασκαφή στο σπήλαιο και έρευνες επίσης στα κοντινά νησιά. Στο Σπήλαιο του Κύκλωπα, ανευρέθηκαν ευρήματα της Νεολιθικής Ib (6500 - 3500 π.Χ.), Μεσολιθικής (8600 - 6500 π.Χ.), και της Ανώτερης Παλαιολιθικής περιόδου.[4][5] Από τα πιο σημαντικά ευρήματα ήταν όστρακα, όπως η Πινακίδα της Γιούρας ή κεραμικό όστρακο των Γιούρων, κομμάτι αγγείου που χρονολογείται μεταξύ 5.000-4.500 π.Χ.[3], στα οποία, υπάρχουν εγχάρακτες γραμμές που φέρεται να σχηματίζουν γράμματα. Ο Αδαμάντιος Σάμψων σημειώνει ότι «το αγγείο φέρει εγχάρακτα αδιευκρίνιστα σύμβολα». Σύμφωνα με τον ίδιο, «είναι πιθανό ότι τα σύμβολα έχουν άμεση σχέση με την "πρωτο-γραφή", που έχει εντοπιστεί σε κεραμική, πέτρα ή ξύλο σε θέσεις της Μακεδονίας», όπως στην Πινακίδα του Δισπηλιού. Η σχέση τους επίσης είναι άμεση με τη γνωστή "βαλκανική γραφή" που έχει βρεθεί στη Σερβία, Βουλγαρία και Ρουμανία και έχει κέντρο τη Vinca της Σερβίας. Παρόμοια σύμβολα έχουν βρεθεί και σε άλλες νεολιθικές θέσεις στην Ελλάδα, όπως στη Φτελιά Μυκόνου, Γυαλί Νισύρου, Θαρρούνια της Εύβοιας. Αρκετά όμοια είναι τα εγχάρακτα σύμβολα που υπάρχουν και σε κεραμικά της πρώιμης εποχής του χαλκού των Κυκλάδων.[6]
1994-σήμερα: Ανασκαφές στο “Σπήλαιο του Σαρακηνού“, στη Βοιωτία

Από το 1994 ως σήμερα πραγματοποιεί συστηματική ανασκαφή στη Βοιωτία, στο “Σπήλαιο του Σαρακηνού“, που περιέχει ευρήματα από την μέση παλαιολιθική έως την MBA. Γίνονται επίσης συστηματικές έρευνες σε διάφορες σπηλιές στην άκρη της πρώην λίμνης της Κωπαΐδας.
1995-2003: Ανασκαφές στη Φτελιά της Μυκόνου

Από το 1995 ως το 2003 πραγματοποίησε συστηματικές ανασκαφές στον οικισμό νεολιθικής περιόδου της Φτελιάς, στο νησί της Μυκόνου. Σύμφωνα με τους ίδιους τους ερευνητές, Αδαμάντιο Σάμμψων, Στέλλα Κατσαρού-Τζεβελέκη και Βάγια Μαστρογιαννοπούλου: «Κατά την ανασκαφή ήρθε στο φως, στη φάση ΙΙ, χώρος που περιείχε κεραμική με ιδιαίτερα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά. Αγγεία σερβιρίσματος με πολύχρωμη διακόσμηση («polychrome crusted ware»), «καρποδοχεία» με διπλή βάση («rechauds») και αδρές λεκάνες με διάτρητα χείλη («cheese-pots») βρίσκονται σχεδόν αποκλειστικά μέσα στις επιχώσεις ενός αποσπασματικά διατηρημένου κτηρίου στο ψηλότερο σημείο του νεολιθικού γήλοφου, κτηρίου με μεγάλες διαστάσεις και προσεγμένη τοιχοδομία με αψιδωτή ή ελλειψοειδή κάτοψη (κτήριο Α6). Πέραν του γεγονότος ότι τα παραπάνω ευρήματα παρέχουν νέα στοιχεία στην αιγαιακή νεολιθική τυπολογία και τεχνολογία (εφαρμογή πολύχρωμων κοσμημάτων σε μετόπες μετά την όπτηση, πρώτος διαχωρισμός των «rechauds» από τις καρποδόχες βάσει της τριμερούς τεχνολογίας τους και του βαθύ όρθιου κοίλου πυθμένα μέσα από το εξωτερικό κωνικό πόδι, πρώιμη χρονολόγηση των «cheese-pots» στις αρχές της 5ης χιλ. π.Χ., ντόπια τεχνολογικά χαρακτηριστικά), η στρωματογραφική τους συνάφεια υποδηλώνει μια μη συνηθισμένη σχέση. Η ιδιαιτερότητα επιτείνεται από τη συλλογή πολλών ειδωλίων και μικροαντικειμένων στο χώρο αυτόν, όπως ένα χρυσό εξάρτημα (ένδυσης;) και ένα χάλκινο δακτυλιοειδές περίαπτο (ring idol).»[7]
1996-2005: Ανασκαφές στον Μαρουλά της Κύθνου

Από το 1996 ως το 2005 πραγματοποίησε συστηματική ανασκαφή στον μεσολιθικό οικισμό του Μαρουλά και την επιφάνεια του νησιού της Κύθνου.
2004-σήμερα: Ανασκαφές στο Κεραμείον, Ικαρία

Από το 1994 ως σήμερα πραγματοποιεί συστηματική ανασκαφή σε χώρους της μεσολιθικής και νεολιθικής περιόδου στο Κεραμείον (το Κεραμέ) της Ικαρίας.
2006-σήμερα: Ανασκαφές στο Wadi Hamarash, Ιορδανία

Επίσης, από το 2006 συνεχίζει ως επικεφαλής των ανασκαφών στο Wadi Hamarash, της Ιορδανίας με διάφορες έρευνες επιφανείας και ανασκαφές με ευρήματα χρονικού εύρους μεταξύ της προκεραμικής νεολιθικής περιόδου και της PPNA.
Εργογραφία

Το συγγραφικό έργο του είναι εκτεταμένο με πληθώρα, βιβλίων, άρθρων σε επιστημονικά περιοδικά, ανακοινώσεων, συμμετοχών σε συνέδρια και άλλες δημοσιεύσεις:
Ελληνόγλωσση εργογραφία

Αδαμάντιος Σάμψων, “Ναοί και μοναί εις την νήσον Σκόπελον", τυπ. Ιωάννης Γαλαίος, Αθήναι 1974, PPN 126144273,
Αδαμάντιος Σάμψων, “H Nεολιθική και η Πρωτοελλαδική Ι στην Εύβοια” (Διδακτορική διατριβή), (The Neolithic and Early Bronze Age I in Euboea), PhD Athens, Αθήνα 1981,
Αδαμάντιος Σάμψων, “Mάνικα Ι. Μία Πρωτοελλαδική πόλη κοντά στη Χαλκίδα”, Αθήνα 1985, (Manika I. An Early Bronze Age settlement near Chalkis), Arch. of Euboean Studies, Athens και ως Αδαμάντιος Σάμψων, “Μάνικα I: Μιά πρωτοελλαδική πόλη στη Χαλκίδα", Τόμος 1/2, Εταιρεία Ευβοϊκών Σπουδών - Τοπικό Τμήμα Χαλκίδος, Αθήνα 1985, PPN 126151202,
Αδαμάντιος Σάμψων, “Η Νεολιθική περίοδος στα Δωδεκάνησα”, Αθήνα 1987,(The Neolithic period in the Dodecanese), ΤAP Ministry of Culture, Athens.
Αδαμάντιος Σάμψων, “Mάνικα ΙΙ. Ο ΠΕ οικισμός και το νεκροταφείο”, 1988, (Manika II. The Early Bronze Age settlement and cemetery), Municipality of Chalkis και ως Αδαμάντιος Σάμψων, “Μάνικα ΙΙ: Μια πρωτοελλαδική πόλη στη Χαλκίδα - Ο πρωτοελλαδικός οικισμός και το νεκροταφείο", Τόμος 2/2, Δήμος Χαλκιδέων , Αθήνα 1988, PPN 126151210,
Αδαμάντιος Σάμψων, “Καλογερόβρυση: Ένας οικισμός της Πρώιμης Χαλκοκρατίας στα Φύλλα της Ευβοίας", Αθήνα 1993, ("Kaloyerovrisi: a Bronze Age settlement at Phylla, Euboea"), PPN 12619100X, ISBN 960-85332I-X,
Αδαμάντιος Σάμψων. "To σπήλαιο Σκοτεινή στα Θαρρούνια της Εύβοιας”, Αθήνα 1993, (Skoteini at Tharrounia. The cave, the settlement and the cemetery), Eph. of Spelaeology, Athens, και ως “Σκοτεινή Θαρρουνιών: Το σπήλαιο, ο οικισμός και το νεκροταφείο", Αθήνα 1993, PPN 126191018, ISBN 960-853320-1, (Skoteini, Tharrounia: The cave, the settlement and the cemetery),
Αδαμάντιος Σάμψων. "Σκοπέλου Λαϊκός Πολιτισμός" 1995, ('The Folk Culture of Skopelos') Skopelos: Folk Museum of Skopelos, και ως “Σκοπέλου Λαϊκός Πολιτισμός", Λαογραφικό Μουσείο Σκοπέλου, Σκόπελος 1995, PPN 137452837, ISBN 960-856140-X, ISBN 978-960-856140-3,
Αδαμάντιος Σάμψων, "Η εθνοαρχαιολογία του Γυαλιού της Νισύρου: Εποχικές μετακινήσεις στα νησιά του ΝΑ Αιγαίου", 1997 ("The Ethnoarchaeology of Gyali (Nisyros): Periodic Migrations in the Islands of the Southeast Aegaean"). Athens: Dodecanesian Society for Literature and Arts.
Αδαμάντιος Σάμψων, "Το σπήλαιο των Λιμνών στα Κάστρια Καλαβρύτων: Μια προϊστορική θέση στην ορεινή Πελοπόννησο", 1997, ('The Cave of the Lakes at Kastria Kalavryta: A Prehistoric Site in the Mountains of the Peloponnese'). Athens: Society of Peloponnesian Studies.
Αδαμάντιος Σάμψων, "Περιηγητές και γεωγράφοι στις Βόρειες Σποράδες", έκδοση: Λαογραφικό Μουσείο Σκοπέλου, 1997, ISBN 960-85614-1-8, ISBN 978-960-85614-1-0 και ως “Περιηγητές και γεωγράφοι στις Βόρειες Σποράδες", Λαογραφικό Μουσείο Σκοπέλου, Θεσσαλονίκη 1997, PPN 126139326, ISBN 960-856141-8,
Αδαμάντιος Σάμψων, "Νήσος Σκόπελος. Μια ιστορική και αρχαιολογική αφήγηση”, 2000, (Skopelos. An historical and archaeological narration), Folk Museum of Skopelos.
Αδαμάντιος Σάμψων, "Η αρχαιολογική έρευνα στις Βόρειες Σποράδες”, 2001, (The Archaeology of Northern Sporades), Municipality of Alonnessos.
Αδαμάντιος Σάμψων, "Η νεολιθική περίοδος στα Δωδεκάνησα". έκδοση: Υπουργείο Πολιτισμού, Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, Αθήνα 2003, ISBN 960-214-217-0, ISBN 978-960-214-217-2,
Αδαμάντιος Σάμψων, "Προϊστορία του Αιγαίου. Παλαιολιθική, Μεσολιθική, Νεολιθική", εκδόσεις "Ατραπός", Αθήνα 2006, ISBN 960-6622-63-0, ISBN 978-960-6622-63-2, (The prehistory of the Aegean Basin), ed. Atrapos, Athens.
Αδαμάντιος Σάμψων, "Πολιτισμοί του κόσμου. Ιστορικό και αρχαιολογικό σχεδίασμα", εκόσεις: "Ιωλκός", Αθήνα 2006, ISBN 960-426-403-6, ISBN 978-960-426-403-2, (Civilizations of the World) ed. Iolkos, Athens.
Αδαμάντιος Σάμψων, "Προϊστορική αρχαιολογία της Μεσογείου", εκδόσεις "Καρδαμίτσα", Αθήνα 2007, ISBN 978-960-354-199-8,
Αδαμάντιος Σάμψων. "Μεσολιθική Ελλάδα 9000-6500 π.Χ. Παλαιοπεριβάλλον, οικονομία, τεχνολογία", Εκδόσεις "Ίων", Αθήνα 2010, ISBN 978-960-411-724-6, (Μesolithic Greece. Palaeoenvironment, Palaeoeconomy and Technology, ed. Ion, Athens 2010, και ως Αδαμάντιος Σάμψων, “Μεσολιθική Ελλάδα 9000-6500 π.Χ.: παλαιοπεριβάλλον, οικονομία, τεχνολογία", Εκδόσεις: "Ίων", Αθήνα 2010, (Mesolithic Greece 9000-6500 B.C: palaeoenvironment, palaeoeconomy, technology), PPN 167518402, ISBN 978-960-411-724-6,
Αδαμάντιος Σάμψων, “Ικαρία: προϊστορία και εθνοαρχαιολογία", Εταιρεία Ικαριακών Μελετών, Αθήνα 2014, (Ikaria: Prehistory and Ethno-archaeology), PPN 188702970

Συμμετοχή σε συλλογικά έργα

Συλλογικό έργο: "Ιστορία των Ελλήνων. Προϊστορικοί χρόνοι", επιμέλεια: Νίκος Βαρδιάμπασης, Σωτήρης Ριζάς, κείμενα: Χρήστος Αγουρίδης, Νίκος Βασιλάτος, Μαρία Γκιώνη, Ανδρέας Λυριντζής, Λένα Παπάζογλου-Μανιουδάκη, Χρήστος Πιτερός, Λευτέρης Πλάτων, Γεράσιμος Ρηγάτος, Αδαμάντιος Σάμψων, Πέγκυ Σωτηρακοπούλου, Θεοδόσιος Τάσιος, Χριστίνα Τελεβάντου, Εκδόσεις "Δομή", Αθήνα 2006, ISBN 960-8177-86-3, ISBN 978-960-8177-86-4,

Ξενόγλωσση εργογραφία

Στα αγγλικά

Adamantios Sampson, "The island of Skopelos. A historical and archaeological study", Athens 1968,
Adamantios Sampson, "The 2nd Greek Colonization", Athens 1971,
Adamantios Sampson, "The island of Skiathos", Athens 1972,
Adamantios Sampson, "The island of Skopelos and Glossa", Athens 1973,
Adamantios Sampson, "Alonnessos and Deserted islands", Athens 1973,
Adamantios Sampson, "Churches and monasteries in Skopelos", Athens 1974,
Adamantios Sampson, "The topography of ancient Chalkis", Athens 1976,
Adamantios Sampson, "Skiathos from the prehistoric period to the 19th century", Athens 1977,
Adamantios Sampson, "The Euboean Kyme I", Athens 1981,
Adamantios Sampson, "The Neolithic and Early Bronze Age I in Euboea", Athens 1981,
Adamantios Sampson, "Manika I. An Early Bronze Age settlement near Chalkis", Athens 1985,
Adamantios Sampson, "The Neolithic period in the Dodecanese", Athens 1987,
Adamantios Sampson, "The Neolithic occupation at Yali, Nissiros", Athens 1988,
Adamantios Sampson, "Manika II. The Early Bronze Age settlement and cemetery", Athens 1988,
Adamantios Sampson, "Skoteini at Tharrounia. The cave, the settlement and the cemetery", Athens 1993,
Adamantios Sampson, "Kaloyerovrysi. An Early Bronze Age settlement near Phylla, Euboea", Athens 1993,
Adamantios Sampson, "Skopelos: The popular culture", Athens 1995,
Adamantios Sampson, "The popular art of Skopelos and Alonnessos", Athens 1996,
Adamantios Sampson, "Excavation at the Cave of Cyclope, Youra", In E. Alram-Stern, ed., Die Agaische Frühzeit (2. serie). Forschungsbericht 1975-1993. Wien. pp. 507–520, 1996,
Adamantios Sampson, "The Neolithic settlement of Mykonos and the prehistoric occupation of the island", Athens 1997,
Adamantios Sampson, "The Cave of Lakes at Kastria, Peloponnese. The Neolithic and the Bronze Age", 1997,
Adamantios Sampson, "Yali of Nissiros. Ethnoarchaeology", 1997,
Adamantios Sampson, "Travellers and geographers in the Northern Sporades during the Postbyzantine period", 1998,
Adamantios Sampson, "The Neolithic and Mesolithic occupation of the Cave of Cyclope, Youra, Alonnessos, Greece", 1998, "BSA" 93.
Adamantios Sampson, "Skopelos. An historical and archaeological narration", Athens 2000,
Adamantios Sampson, "Archaeology in the Northern Sporades" (ed.), 2001,
I. Liritzis, A. Sampson (eds), Proceedings of the symposium “The Aegean Basin between the Balkans, Anatolia and Near East. Local experimentation and outward interactions in an island society”, Rhodes 2001,
Adamantios Sampson, "The Neolithic settlement at Ftelia, Mykonos", University of the Aegean, Athens 2002,
Adamantios Sampson, "Early productive stages in the Aegean Basin from 9th to 7th mill BC”, International Workshop "How did farming reach Europe?”, Istanbul 2005,
Sampson Α., J. K. Kozłowski, M. Kaczanowska, “Prehistoric excavations in the Aegean, New Contributions to the Early Settlement of the Aegean Islands”, Proceedings of Polish Academy, 2005,
Adamantios Sampson, "Civilizations of the World", Iolkos ed. Athens 2006,
Adamantios Sampson, "Civilizations of the World, Iolkos ed. Athens 2006,
Adamantios Sampson, "The Sarakenos Cave and the palaeoenvironment in the Copais Basin, Boeotia, Central Greece”, in P. J. Smith (ed.), Cults, coins, history and inscriptions VII: Studies in honor of John M. Fossey III, 61-75, 2006,
Adamantios Sampson, "Prehistory of the Aegean. From Palaeolithic to the Neolithic", Atrapos ed. Athens 2006,
Adamantios Sampson, "Prehistory of the Mediterranean", Kardamitsa ed., Athens 2007,
Adamantios Sampson, "Τhe Cyclops Cave on the island of Youra, Greece. Mesolithic and Neolithic networks in the Northern Aegean Basin", vol 1, INSTAP Monograph Series, Philadelphia 2008 και ως "The cave of the cyclops", Mesolithic and Neolithic networks in the northern Aegean, Greece. Volume 1, Intra-site analysis, local industries, and regional site distribution / by Adamantios Sampson; contributions by Malgorzata Kaczanowska, Stella Katsarou-Tzeveleki, Georgios B. Koutsouflakis, [et al.], INSTAP Academic Press, Philadelphia (Pa.) 2008, PPN 131011995, ISBN 978-1-931534-20-8 ISBN 1-931534-20-9,
Adamantios Sampson, "The Neolithic and Bronze Age Occupation of the Sarakenos Cave at Akraephnion Boeotia, Greece. Vol I. The Neolithic and the Bronze Age, University of the Aegean and Polish Academy, Athens 2008,
Sampson A., M. Kaczanowska, J. K. Kozlowski, “The first Mesolithic site in the eastern part of the Aegean Basin: excavations into the site Kerame I on the island of Ikaria 2008”, in Annual of the Polish Academy of Arts and Sciences, 321-329, 2008 και ως "The Sarakenos Cave at Akraephnion, Boeotia, Greece 1, The research from 1994 - 2000", Τhe Neolithic and the Bronze Age: pottery analysis, cave occupation patterns and populations movements in central and southern Greece. 1, The research from 1994 - 2000 / Adamantios Sampson ; with contributions by M. Dimou, G. Kourtessi-Philippakis, M. Kaczanowska, [et al.], University of the Aegean, Athens 2008, PPN 145528588, ISBN 978-960-871976-7. ISBN 978-83-601-8394-6
Adamantios Sampson, "Μesolithic Greece. Palaeoenvironment, Economy and Technology, 2010, ed. Ion.
Adamantios Sampson, Małgorzata Kaczanowska, Janusz K.Kozłowski, "Τhe prehistory of the island of Kythnos and the Mesolithic settlement at Maroulas", Polish Academy of Sciences and Arts and University of the Aegean, Kraków 2010 και ως "The prehistory of the Island of Kythnos (Cyclades, Greece) and the Mesolithic settlement at Maroulas", by Adamantios Sampson, Małgorzata Kaczanowska, Janusz K. Kozłowski ; contributions by Stefan W. Alexandrowicz, Anna Budek, Brian N. Damiata, [et al.], Polish Academy of Arts and Sciences, Kraków 2010, PPN 166149675, ISBN 978-83-7676-037-7, ISBN 83-7676-037-8
Adamantios Sampson, "Τhe Cyclops Cave on the island of Youra", Greece. Mesolithic and Neolithic networks in the Northern Aegean Basin (ed.), vol 2, INSTAP Monograph Series. 2011 και ως Adamantios Sampson, "The Cave of the Cyclops Volume II, Bone tool industries, dietary ressources and the paleoenvironment, and archaeometrical studies", Mesolithic and Neolithic networks in the northern Aegean, Greece, edited by Adamantios Sampson, contributions by Yannis Bassiakos, Androniki Drivaliari, Yorgos Facorellis [et al.], INSTAP Academic Press , Philadelphia (Pa.) 2011, PPN 152948856, ISBN 978-1-931534-59-8,
Adamantios Sampson, "Wadi Hamarash. A new MPPNB site in Jordan”, Annual of the Department of Antiquities of Jordan 54, 73-84, 2011,
Adamantios Sampson, "The excavation of 2010 at the Wadi Hamarash-Suweif (Ghawr as-Safi)”, Annual of the Department of Antiquities of Jordan 54, 85-94, 2011,
Adamantios Sampson, "The Cave of the Cyclops”, vol. II. INSTAP Monograph Series, Philadelphia 2011,
Adamantios Sampson, M. Kaczanowska, J. K. Kozlowski, "Mesolithic occupations and environments on the island of Ikaria", Aegean, Greece, Folia Quaternaria, Monograph 80, Krakow 2012,
Adamantios Sampson, "The 2011 excavations at Wadi Hamarash 1 and 4”, as-Safi,Jordan, ADAJ 55, 73-83, 2012,
Adamantios Sampson, "Excavations at Wadi Hamarash 1 and 4”, in D.R. Keller,B. A. Porter, C. A. Turtle, Archaeology in Jordan 2010 and 2011 seasons, American Journal of Archaeology, vol 116,723-725, 2012,
Adamantios Sampson, "Wadi Hamarash 1. An early PPNB settlement at Wadi al-Hasa", Jordan, Univ. of the Aegean, Laboratory of Environmental Archaeology, Rhodes 2013 και ως Adamantios Sampson, "Wadi Hamarash 1: An early PPNB settlement at Wadi Al-Hasa, Jordan", University of the Aegean, Laboratory of Environmental Archaeology , Rhodes 2013, PPN 170744884, ISBN 978-960-87197-8-1,

Αναφορές, σημειώσεις

Στα αγγλικά

Adamantios Sampson, "Wadi Hamarash 1. An early PPNB site in Jordan",
Adamantios Sampson, "The Mesolithic in the Aegean",
Adamantios Sampson, "Sarakenos Cave in Boeotia, Greece",
Adamantios Sampson, "Late Pleistocene - early Holocene Seafaring in the Aegean",
Adamantios Sampson, "New evidence from the early productive stages in the Aegean (9th-7th mil. BC)",
Adamantios Sampson, "Symbolism and rituals at Sarakenos Cave, Boeotia",
Pelly Fotiadi & Adamantios Sampson, "Early Cycladic II-III Finds from Rivari, Melos",

Δείτε επίσης

Πινακίδα της Γιούρας,

Παραπομπές - σημειώσεις

Σάμψων, Αδαμάντιος Α., 1944-, βιβλιογραφικός κατάλογος, στην ιστοσελίδα της Βιβλιοθήκης της Βουλή των Ελλήνων.
Από το άρθρο του λυκειάρχη, φιλολόγου και νομικού Παναγιώτη Κων. Μητροπέτρου με τίτλο: “Το Σπήλαιο του Κύκλωπος αποκαλύπτει τα μυστικά του”.
(Αγγλικά) Προσωπική σελίδα Αδαμάντιου Σάμψων, Adamantios Sampson - Dept. of Antiquities Cyclades
Αδαμάντιος Σάμψων, Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας: Σπήλαιο του Κύκλωπα στα Γιούρα της Αλοννήσου
Dartmouth: Projects: The chronology and terminology of Aegean prehistory
Αδαμάντιος Σάμψων, Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας: Σπήλαιο του Κύκλωπα στα Γιούρα της Αλοννήσου.

Αδαμάντιος Σάμψων, Στέλλα Κατσαρού-Τζεβελέκη, Βάγια Μαστρογιαννοπούλου, "Χώρος και αντικείμενα κοινωνικού και συλλογικού συμβολισμού στο νεολιθικό οικισμό της Φτελιάς Μυκόνου", στο "2ο Συνέδριο Προϊστορικής Αρχαιολογίας. 4-7 Δεκεμβρίου 2008", Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Αμφιθέατρο "Δημήτρης Σαράτσης", Βόλος.

Πηγές – ενδεικτική βιβλιογραφία

Ανασκαφή στη θέση Μάνικα της Εύβοιας Μάνικα

Παλαιότερη έρευνα

Γ. Α. Παπαβασιλείου, Πρακτικά της Αρχαιολογικής Εταιρείας (ΠΑΕ) (1900), 66.
Γ. Α. Παπαβασιλείου, Περί των εν Ευβοία αρχαίων τάφων (1910) στ. 52.

Ανασκαφή Αρχαιολογικής Εταιρείας

Γ. A. Παπαβασιλείου, ΠΑΕ (1906) 50, 167-168.
Γ. Α. Παπαβασιλείου, ΠΑΕ (1907) 114.
Γ. A. Παπαβασιλείου, Περί των εν Eυβοία αρχαίων τάφων (1910) στ. 1-20.

Νεότερες ανασκαφές και έρευνες

Δ.Ρ. Θεοχάρης, Εκ της προϊστορίας της Εύβοιας και της Σκύρου, Αρχείον Ευβοϊκών Μελετών 6 (1959) 292-306.
Aδ. Σάμψων, Mάνικα Ι. Mια πρωτοελλαδική πόλη στη Xαλκίδα (1985).
Αδ. Σάμψων, Νέα αρχιτεκτονικά σύνολα στη Μάνικα, Ανθρωπολογικά και Αρχαιολογικά Χρονικά 1 (1986) 133-143.
E. Σαπουνά - Σακελλαράκη, Μάνικα Χαλκίδας. Στρωματογραφική έρευνα στον οικισμό (οικόπεδο Ζούση), Αρχαιολογικό Δελτίο (ΑΔ) 41 (1986) Μελέτες, 101-270.
E. Σαπουνά - Σακελλαράκη, Νέοι τάφοι στη Μάνικα Χαλκίδας (Οικόπεδο Παπασταματίου), Αρχείο Ευβοϊκών Μελετών 27 (1986-1987) 5-21.
E. Sapouna-Sakellaraki, New Evidence from the Early Bronze Cemetery at Manika, Annual of the British School at Athens (BSA) 82 (1987) 233-264.
Aδ. Σάμψων, Mάνικα ΙΙ. Ο πρωτοελλαδικός οικισμός και το νεκροταφείο (1988).
E. Σαπουνά - Σακελαράκη, AΔ 44 (1989) Χρονικά 157-159· 45 (1990) Χρονικά 156-157· 47 (1992) Χρονικά 176-177· 48 (1993) Χρονικά 194· 49 (1994) Χρονικά 295-296· 50 (1995) Χρονικά 315· 51 (1996) Χρονικά 289-300. E. Kambouroglou,
A. Sampson, H. Maroukian, The Coastal Topography and Archaeology of Manika, an Early Helladic Town in West Central Euboea Greece, στο Archaeometry. Proceedings of the 25th International Symposium Athens 19-23 May 1986 (1989) 461-467.
A. Sampson, Manika and Mainland Greece in Early Helladic III. Ceramic Evidence for Relations with the Aegaean and Anatolia, in: C. and P. Zerner and J. Winder (eds.), Wace and Blegen. Pottery as Evidence for Trade in the Aegaean Bronze Age 1939-1989 (1993) 159-164.
J. Maran, Kulturwandel auf dem griechischen Festland und den Kykladen im späten 3. Jahrtausend v. Chr. (1998) 89-97.
E. Alram-Stern, Die ägäische Frühzeit, 2. Serie, 2. Die Frühbronzezeit in Griechenland (2004) 703-714.

Ανασκαφή στο “Σπήλαιο του Κύκλωπα” στη νησίδα Γιούρα Αλοννήσου

Sampson Α. 2009, Νeolithic and Bronze Age incised symbols in the Greek area, in J. Marler and M. R. Dexter (eds), Signs of Civilization. Neolithic symbol system of Southeast Europe, 187-192, Novi Sad.
Αδαμάντιος Σάμψων, “Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας: Σπήλαιο του Κύκλωπα στα Γιούρα της Αλοννήσου”.
Νίκος Νικητίδης, “Ελληνική η αρχαιότερη γραφή”, εφημερίδα “Μεσόγειος”, 22/7/1998.

Ανασκαφή στο "Σπήλαιο του Σαρακηνού" στο Ακραίφιο Βοιωτίας

"Το Σπήλαιο Σαρακηνού στο Ακραίφιο Βοιωτίας".

Ανασκαφή στη Φτελιά Μυκόνου

Αδαμάντιος Σάμψων, Στέλλα Κατσαρού-Τζεβελέκη, Βάγια Μαστρογιαννοπούλου, "Χώρος και αντικείμενα κοινωνικού και συλλογικού συμβολισμού στο νεολιθικό οικισμό της Φτελιάς Μυκόνου", στο "2ο Συνέδριο Προϊστορικής Αρχαιολογίας. 4-7 Δεκεμβρίου 2008", Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Αμφιθέατρο "Δημήτρης Σαράτσης", Βόλος 2008,
Καλλιόπη Γ. Γιαννοπούλου, υπό την εποπτεία του Σάμψων Αδαμάντιου, "Τα οστέινα εργαλεία και τα μικροαντικείμενα της νεολιθικής περιόδου από την Φτελιά Μυκόνου και το σπήλαιο Σαρακηνού Βοιωτίας", Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Αθήνα 2009, PPN 183709039, * Δουκάκη Αθηνά, "Τα ανοιχτά αγγεία με οπές στο χείλος από τον νεολιθικό οικισμό της Φτελιάς Μυκόνου, Θεσσαλονίκη 2009,

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Adamantios Sampson, προσωπική ιστοσελίδα στο aegean.academia.edu
Αδαμάντιος Σάμψων - προσωπική ιστοσελίδα.
Σάμψων, Αδαμάντιος, βιογραφικό στην ιστοσελίδα: biblionet.gr
Σάμψων, Αδαμάντιος Α., 1944-, βιβλιογραφικός κατάλογος, στην ιστοσελίδα της Βιβλιοθήκης της Βουλή των Ελλήνων.
Σάμψων, Αδαμάντιος Α. 1944-, βιβλιογραφικός κατάλογος, στην ιστοσελίδα της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
American Journal of Archaeology: Books Received, 1999 - 2000.
"Το Σπήλαιο Σαρακηνού στο Ακραίφιο Βοιωτίας".
(Αγγλικά) Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, Η Νεολιθική εγκατάσταση στην Γιούρα
Αδαμάντιος Σάμψων, “Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας: Σπήλαιο του Κύκλωπα στα Γιούρα της Αλοννήσου”.
Νίκος Νικητίδης, “Ελληνική η αρχαιότερη γραφή”, εφημερίδα “Μεσόγειος”, 22/7/1998.