.

Πυγμαλίων και Γαλάτεια Jean-Léon Gérôme (1824-1904)

Η γνωστή ιστορία για τον μυθικό βασιλιά της Κύπρου Πυγμαλίωνα (το «Πυγμαλίων» πιθανολογείται ως εξελληνισμένη μορφή του φοινικικού βασιλικού ονόματος Pumayyaton) είναι ότι κάποτε ερωτεύθηκε ένα γυναικείο άγαλμα από ελεφαντόδοντο. Ζήτησε λοιπόν τελικά από τη θεά Αφροδίτη να του χαρίσει μια αληθινή γυναίκα όμοια με το άγαλμα. Μετά από λίγο, ο Πυγμαλίων είδε με έκπληξή του ότι το άγαλμα ήταν πια μια ζωντανή γυναίκα, η Γαλάτεια. Την παντρεύτηκε και από τον γάμο αυτό γεννήθηκε η Πάφος, μητέρα του Κινύρα. Αυτά αναφέρει η Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου.

Ο Οβίδιος στις Μεταμορφώσεις του (βιβλίο Χ) διηγείται την ιστορία με κάποια παραλλαγή: εδώ ο Πυγμαλίων είναι γλύπτης, όχι βασιλιάς, και το άγαλμα δικό του δημιούργημα.

Μεταγενέστερες χρήσεις του μύθου

Πυγμαλίων, George Bernard Shaw

Κατά τον Μεσαίωνα ο Πυγμαλίων αναφερόταν ως παράδειγμα των υπερβολών της ειδωλολατρίας, ίσως με κίνητρο την εκδοχή του Κλήμη Αλεξανδρείας ότι ο Πυγμαλίων είχε φιλοτεχνήσει ένα άγαλμα της ίδιας της Αφροδίτης. Ο 18ος αιώνας ωστόσο βρίσκει τον μύθο ως διαδεδομένη αισθηματική ιστορία και ο Ρουσσώ δημιουργεί μία μουσική της παράσταση. Τον 19ο αιώνα κυριαρχούν εκδοχές στις οποίες το άγαλμα που ζωντάνεψε απορρίπτει τον Πυγμαλίωνα. Πρβλ. και το παραμύθι «Πινόκιο».