Η Κριθηίδα ή Κρηθηίδα (Κριθηίς, Κρηθηίς) αναφέρεται ως η μυθική μητέρα του Ομήρου. Σύμφωνα με τη γνωστότερη παράδοση, αυτή της Σμύρνης, η Νύμφη Κριθηίς γέννησε με τον ποτάμιο θεό Μέλητο τον Μελησιγενή, ο οποίος αργότερα αποκλήθηκε Όμηρος. Ο Φιλόστρατος περιγράφει παραστάσεις των ερώτων του Μέλητα με την Κριθηίδα.
Κατά την παραλλαγή του Εφόρου ζούσαν κάποτε στην Κύμη τρεις αδελφοί, ο Απελλής, ο Μαίονας και ο Δίος. Ο Απελλής είχε μια κόρη, την Κριθηίδα, την οποία πριν από τον θάνατό του εμπιστεύθηκε στον Μαίονα. Ο Μαίονας όμως ατίμασε την Κριθηίδα και μετά την πάντρεψε με τον Σμυρναίο Φήμιο. Μια φορά που η Κριθηίδα πήγε να πλύνει στον ποταμό Μέλητα, την έπιασαν πόνοι και γέννησε εκεί τον Μελησιγενή, το παιδί που αργότερα ονομάσθηκε «Όμηρος».
Ο Αριστοτέλης πάλι γράφει ότι η Κριθηίς ήταν παρθένος από την Ίο. Την αποπλάνησε κάποιος δαίμονας, συγχορευτής των Μουσών, και η Κριθηίδα κατέφυγε στην Αίγινα. Εκεί την άρπαξαν πειρατές και την οδήγησαν στη Σμύρνη, στον βασιλιά των Λυκίων Μαίονα, ο οποίος την παντρεύτηκε. Το παιδί που γεννήθηκε το ανέθρεψε ο Μαίονας μόνος του, γιατί η Κριθηίς πέθανε μετά τον τοκετό.
Κατά τον «ψευδοηροδότειο βίο» του Ομήρου, ο Μελάνωπος ήρθε στην Κύμη την εποχή που ιδρύθηκε η πόλη αυτή και παντρεύτηκε την κόρη κάποιου «Ομήρου», με την οποία απέκτησαν την Κριθηίδα. Η Κριθηίδα όταν μεγάλωσε έμεινε έγκυος από κάποιον άγνωστο και γέννησε τον Μελησιγενή-Όμηρο κοντά στις όχθες του ποταμού Μέλητα. Τον γιο της αυτό τον ανέθρεψε και τον δίδαξε ο Σμυρναίος Φήμιος, ο οποίος παντρεύτηκε την Κριθηίδα.
Η Κριθηίς απεικονίζεται σε νομίσματα της Κύμης, που φέρουν την επιγραφή «ΚΡΙΘΗΙΣ ΚΥΜΑΙΩΝ». Παριστάνεται όρθια με χιτώνα και ιμάτιο, και κρατά σκήπτρο.
Η Κρηθηίς έδωσε το όνομά της σε ένα γένος από λεπιδόπτερα έντομα της οικογένειας γεωμετρίδες (Cretheis).
Πηγή
Emmy Patsi-Garin: «Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας», εκδ. οίκος Χάρη Πάτση, Αθήνα 1969
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
