.
Ο δούρειος ίππος (δούρειος=ξύλινος) στην ελληνική μυθολογία είναι κατασκευή εμπνευσμένη από τον Οδυσσέα, ένα ξύλινο άλογο-κρύπτη. Σκοπός του Οδυσσέα ήταν να παραπλανηθούν οι Τρώες και να το εκλάβουν ως δώρο και ως δείγμα καλής θελήσεως και ειρήνης από τους Αχαιούς. Στην πραγματικότητα επρόκειτο για μια κατασκευή που έκλεινε εντός της τους σημαντικότερους αρχαίους Έλληνες ήρωες. Εκείνοι, μετά την είσοδο του ίππου στην Τροία, βγήκαν από αυτόν και άνοιξαν τις πύλες στους υπόλοιπους, προκειμένου να ξεκινήσει η λεηλασία της πόλης. Στις πρώιμες αναπαραστάσεις του 8ου και 7ου Π.Κ.Ε./π.Χ. αιώνα παρουσιάζεται ως πελώρια κατασκευή με σειρά ανοιγμάτων, ενώ ο αριθμός των πολεμιστών που περιελάμβανε ποικίλλει, ανάλογα με την αφήγηση και τον ποιητή[1]. Η έκφραση Δούρειος Ίππος σήμερα υποδηλώνει είσοδο με τέχνασμα, δόλο και πονηρία.
Δούρειος ίππος, Μύκονος
Ο δούρειος ίππος στον μύθο
Οι Αχαιοί προετοιμαζόμενοι για την άλωση της Τροίας ετοιμάζουν το ξύλινο άλογο και χαράζουν επάνω του την επιγραφή Έλληνες, Αθηνά χαριστήριον[2]. Με τον Οδυσσέα επικεφαλής κρύβονται οι γενναιότεροι των Αχαιών και μαζί τους ο κατασκευαστής του αλόγου Επειός[3]. Ο υπόλοιπος στρατός, προκειμένου να πείσει τους Τρώες για την αναχώρησή του βάζει φωτιά στο στρατόπεδο και τις εγκαταστάσεις του, επιβιβάζεται στα πλοία και κρύβεται στην Τένεδο για να μην είναι ορατός από την Τροία. Οι Τρώες πεπεισμένοι από τον κατάσκοπο των Αχαιών Σίνωνα και βλέποντας την επιγραφή, θέλουν να φέρουν το ξόανο[4] εντός των τειχών της πόλης, προκειμένου να αντικαταστήσουν το κλεμμένο από τον Οδυσσέα Παλλάδιο.[5]. Στην απόφαση αντιστέκεται ο Λαοκόων, που γνωρίζει ως μάντης ότι ο ίππος είναι τέχνασμα των Αχαιών και προοιωνίζει τον χαμό της Τροίας. Τον Λαοκόοντα και έναν από τους γιους του καταβροχθίζουν δύο φίδια σταλμένα από τον Απόλλωνα που έρχονται από τη θάλασσα[6]. Οι Τρώες διασκεδάζουν, θεωρώντας ότι η πολύχρονη δοκιμασία τελείωσε και πέφτουν σε ύπνο βαθύ. Η μόνη που αντιλάμβάνεται την αλήθεια είναι η Ελένη, η οποία προσπαθεί μάταια να εξαναγκάσει με τρόπο μαγικό τους Αχαιούς να μιλήσουν και να αποκαλυφθούν, μιμούμενη τις φωνές των γυναικών τους. Οι κρυμμένοι Αχαιοί την ώρα που ανέτειλε η Σελήνη βγαίνουν από το άλογο, ανοίγουν τις πύλες για τα στρατεύματα που είχαν κρυφτεί στην Τένεδο και επιδίδονται σε γενοκτονία.
Αθηνά, Επειός με το Δούρειο ίππο, Αγαμέμνονας
Δούρειος Ίππος
Ο Δούρειος Ίππος μεταφέρεται μέσα στην Τροία
Φιλολογία
Ο Δούρειος ίππος ως συμβάν ανήκει στον Τρωικό πόλεμο, όπως τον αφηγείται ο Βιργίλιος στο έπος της Αινειάδας. Τα γεγονότα που αφηγείται στην προκειμένη περίπτωση λαμβάνουν χώρα μετά την Ιλιάδα του Ομήρου και πριν την Οδύσσεια και την κύρια αφήγηση της Αινειάδας. Στα έπη Ιλιάς Μικρά και Ιλίου Πέρσις προβάλλεται ως κατασκευαστής του αλόγου ο Επειός, ο γιος του Πανοπέα από τη Φωκίδα, κατόπιν συμβουλής της ίδιας της Αθηνάς. Ο Επειός ασήμαντη πολεμικά προσωπικότητα, δεν αναφέρεται στις μάχες της Ιλιάδας καθώς κατ' ομολογία του ίδιου δεν είναι ιδιαίτερα ικανός με τα πολεμικά πράγματα[7].
|
Δούρειος Ίππος Giovanni Tiepolo |
Δούρειος Ίππος |
Παραπομπές-σημειώσεις
- ↑ Σύμφωνα με τις αναλύσεις και τα σχόλια της Ελληνικής Μυθολογίας που επιμελήθηκε ο Κακριδής, φαίνεται ότι αναφέρεται ο αριθμός των 3.000 στη Μικρή Ιλιάδα, αν και δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε πόσοι εκ των Αχαιών ηρώων μνημονεύονταν ονομαστικά. Σύμφωνα με τον Αθήναιο (13, 610 c) διεξοδικό κατάλογο έδινε ο Αργείος Αγίας στο Ιλίου Πέρσις. Συστηματικό κάταλογο παρουσιάζουν οι Τζέτζης (Μεθομηρικά 643 κ.ε. και ο Ευστάθιος, χωρίς ωστόσο να συμφωνούν στον αριθμό και τα πρόσωπα. Βλ. σχετ. Κακριδής Ι.Θ. 1968, 146.
- ↑ Κακριδής Ι.Θ. 1968, 144.
- ↑ Σύμφωνα με τους αριθμούς που παραδίδουν διάφοροι ποιητές οι ήρωες ήταν 12 άνδρες, 50, 100 ή 3.000. Βλ. σχετικά Χριστόπουλος Γ. - Μπαστιάς Ι. (εκδ) 1989, 138.
- ↑ Η μυθοπλασία του ξύλινου αλόγου ή της ξύλινης αγελάδας στην Κρήτη αντλεί την καταγωγή της από ανάλογα λατρευτικά ομοιώματα. Στην προκειμένη περίπτωση υποννοεί ο Δούρειος ίππος τη λατρεία της Ιππίας Αθηνάς, διαφορετικά δε θα ήταν δυνατόν να πειστούν οι Τρώες που είχαν χάσει το δικό τους ξόανο από τον Οδυσσέα, να γκρεμίσουν μέρος των τειχών της πόλης για την εισαγωγή του δούρειου ίππου. Βλ. σχετικά Χριστόπουλος Γ. - Μπαστιάς Ι. (εκδ) 1989, 138.
- ↑ Ξόανο της Αθηνάς, που έκλεψε ο Οδυσσέας μαζί με τον Διομήδη από τους Τρώες, από το άβατο του ναού της Αθηνάς
- ↑ Όρκις και Χαρίβοια σύμφωνα με το Λαοκόων του Σοφοκλή, 370-377.
- ↑ Ιλιάδα, Ψ' 670.
Βιβλιογραφία
- Κακριδής Ι.Θ. 1968, Ελληνική μυθολογία: Τρωικός πόλεμος, Τομ. 5, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα
- Χριστόπουλος Γ. - Μπαστιάς Ι. (εκδ) 1989, Παγκόσμια Μυθολογία, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα.
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
