Στην ελληνική μυθολογία, Δευκαλίων είναι ο σύζυγος της Πύρρας, κόρης του Επιμηθέα και της Πανδώρας: ήταν οι μόνοι άνθρωποι που επέζησαν από τον Κατακλυσμό και αναδημιούργησαν την ανθρωπότητα. Ήταν γιος του Προμηθέα[1] και της Ωκεανίδας Κλυμένης, κόρη του Τιτάνα Ωκεανού και της Τιτανίδας Τηθύος [2] κατά τον Διονύσιο της Αλικαρνασσού.
Κατά τον Αυγουστίνο Ιππώνος, ο Δευκαλίων και ο Προμηθέας ήταν σύγχρονοι του Μωυσή.[3]
Απόγονοι
Από τα παιδιά που γεννήθηκαν από τις πέτρες που πέταξαν, η Πύρρα και ο Δευκαλίων γέννησαν τον Έλληνα, τον Αμφικτύονα[1][4], την Πρωτογένεια[4] την Πανδώρα τη νεότερη[5] και τη Νύμφη Θυία[5].
Ετυμολογία
Πίνακας του Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς, 1636
Κατά μια εκδοχή, το όνομά του προέρχεται από τη σύνθεση των λέξεων "δεύκος", παραλλαγή του "γλεύκος", που σημαίνει γλυκός, και "ἁλιεύς", ψαράς[6]. Κατά μια άλλη άποψη προέρχεται από το "Δευς" <Ζευς και το "καλίων" δηλαδή αυτός που έχει το κάλλος του Διός.
Κατακλυσμός του Δευκαλίωνα
Κύριο λήμμα: Κατακλυσμός του Δευκαλίωνα
Αναπαράσταση του μύθου από την Χάρτα του Ρήγα, 1797
Ο Κατακλυσμός του Δευκαλίωνα είναι η αρχαία Ελληνική εκδοχή του κατακλυσμού που αναφέρεται σε παραδόσεις πολλών αρχαίων πολιτισμών.
Την εποχή που στη Θεσσαλία βασίλευε ο Δευκαλίωνας, ο Δίας αποφάσισε να καταστρέψει όλο το χάλκινο γένος των ανθρώπων που ήταν διεφθαρμένoι. Ο Δευκαλίωνας λοιπόν πληροφορήθηκε από τον πατέρα του, Προμηθέα, για την επερχόμενη καταστροφή, κατασκεύασε ένα πλοίο, συγκέντρωσε τα απαραίτητα εφόδια για την επιβίωση τους και επιβιβάστηκε στο πλοιάριο μαζί με την γυναίκα του.
Όταν οι βροχές που έστειλε ο Δίας σταμάτησαν, το πλοίο του Δευκαλίωνα προσάραξε πάνω στην κορφή του Παρνασσού[1] (ή στο όρος Αίτνα[7] ή στον Άθω της Χαλκιδικής[8] ή στο όρος Όθρυς στη Θεσσαλία κατά τον Ελλάνικο) και ο Δευκαλίων και η Πύρρα κατέβηκαν στην ξηρά και έκαναν θυσία στον Φύξιο Δία[2]. Προκειμένου να αναγεννηθεί το ανθρώπινο γένος, άρχισαν να πετάνε πέτρες πίσω από την πλάτη τους: οι πέτρες που πετούσε ο Δευκαλίωνας μεταμορφώνονταν σε άνδρες και αυτές που πετούσε η Πύρρα μεταμορφώνονταν σε γυναίκες.
Από την πρώτη πέτρα που πέταξε ο Δευκαλίωνας προήλθε ο Έλληνας, γενάρχης των Ελλήνων. Οι άνθρωποι που δημιουργήθηκαν από τις πέτρες ονομάστηκαν λαός, δηλαδή οι άνθρωποι που γεννήθηκαν από τις πέτρες (αρχαία ελληνικά: λας=πέτρα)[1][7].
O Στράβων αναφέρει ότι στην ακτή της Φθιώτιδας υπήρχαν δυο μικρά νησιά που είχαν πάρει το όνομά τους από το Δευκαλίωνα και την Πύρρα.
Στον περίβολο του ναού του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα υπήρχε στα αρχαία χρόνια, όπως αναφέρει ο Παυσανίας, ένας τάφος, όπου σύμφωνα με την παράδοση ήταν θαμμένος ο Δευκαλίωνας.
Άλλα πρόσωπα
Δευκαλίων επίσης ονομάζεται γιος του βασιλιάς της Κρήτης Μίνωα και της Πασιφάης, πατέρας του Ορεσθέα, βασιλιά των Οζόλων Λοκρών[9] ή του Ιδομενέα και του Μόλου[2]. Συμμετείχε στην Αργοναυτική Εκστρατεία και στο κυνήγι του Καλυδώνιου Κάπρου.
Αναφέρεται επίσης και ένας γιος του Υπεράσιου και της Υψούς[10]
Αναφέρεται με το ίδιο όνομα επίσης κι ένας γιος του Ηρακλή από μια κόρη του Θεσπιού[11].
Δείτε επίσης
Ο αστεροειδής 53311 Δευκαλίων έχει ονομαστεί προς τιμήν αυτού του ήρωα της ελληνικής μυθολογίας.
Παραπομπές
Απολλόδωρου Βιβλιοθήκη, Α 7,2.
«Charles Smith, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology (1867)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Δεκεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2009.
Αυγουστίνος Ιππώνος, Η Πολιτεία του Θεού, XVIII, 8-10-11
Παυσανία Ελλάδος Περιήγησις, κεφ. 10, 8.1.
"Ησίοδος", Γυναικῶν κατάλογος
Λεξικό Liddell and Scott, σελ. 33+142
«Υγίνος, Μύθοι, 153». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2009.
Σχόλια Σέρβιου στα Βουκολικά του Βιργιλίου, 6.41
Παυσανία Ελλάδος Περιήγησις, κεφ. 10, 38.1.
Απολλώνιος ο Ρόδιος, i 176
«Υγίνος, Μύθοι, 152». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2009.
Πηγές
Βιργίλιος, Γεωργικά, 1.62 (29 BC)
Στράβων, Γεωγραφικά, 9.4
Οβίδιος, Μεταμορφώσεις, Βιβλίο Χ
Ρόμπερτ Γκρέϊβς, Οι Ελληνικοί Μύθοι, Α 38 - Ο κατακλυσμός του Δευκαλίωνα
Κόμβος για την ελληνική γλώσσα - Μυθολογία, Δευκαλίωνας
Θεογονία - Κοσμογονικοί μύθοι
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
