Απόλλων

.

Λητώ, Απόλλων και Άρτεμις

Απόλλων. Μέγας θεός του Ελληνικού Πανθέου (Απλών στη θεσσαλική διάλεκτο), με γύρω στις 350 επικλήσεις, προσωνύμια και τοπικές λατρείες του, θεραπευτής, μάντις και ηλιακός (“Φοίβος”). Πιθανότατα να αποτέλεσε έμπνευση για το θεό Απλού στην ετρουσκική μυθολογία.

Γεννήθηκε από το θεό Δία (που στις επικλήσεις του αίθριος, ανέφελος, υψινεφής, αλληγορείται σε αέρα και ουρανό) και τη θεομητρική θεότητα Λητώ (που αλληγορείται στο αστροφώτιστο νυκτερινό στερέωμα). Η επίκλησή του “Δήλιος” σημαίνει φυσικά όχι μόνον τον γεννηθέντα στη νήσο Δήλο, αλλά και τον Θεό που κάνει δήλα και ορατά τα πάντα, αλλά και τα πάντα ορά (“πανδερκές έχων φαεσίμβροτον όμμα” σύμφωνα με τον 34ο Ορφικό Ύμνο, δηλαδή ως ο θεός που η ματιά του φωτίζει τους θνητούς και παρατηρεί τα πάντα).

Από τη δοξασία ότι αιτία όλων των γινομένων είναι ο Ήλιος, του οποίου το φώς εισχωρεί στις κρυμμένες αιτίες, ο (σύμφωνα με τους μαγικούς παπύρους της συλλογής Papyri Graecae Magicae) “τηλεσκόπος και κοίρανος κόσμου” θεός Φοίβος Απόλλων σχετίζεται στενά με τις λειτουργίες της λεγόμενης Ειμαρμένης και των Μοιρών, ως Θεός μαντευτής (Αγνόμαντις, Αληθής, Δαφναίος, Μαντικός, Μοιραγέτης, Λοξίας, Προόψιος, Τριποδιλάλος). Η μαντική ιδιότητα του Απόλλωνος εξηγείται και από το γεγονός ότι η μουσικοπαραγωγός ιδίοτητά του, όπως θα δούμε παρακάτω, του επιτρέπει πλήρη διαύγεια όρασης στα διάφορα σημεία της χρονικής κίνησης, της οποίας χρονικής κίνησης στυλοβάτης και γενήτωρ είναι ο Ρυθμός, ένα τμήμα του τρισυπόστατου (Ρυθμός, Μελωδία, Αρμονία) που ορίζει τη Μουσική.

Γέννηση Απόλλωνα και της Άρτεμις στη νήσο Δήλο , Diana Scultori

1) Απόλλωνας και Δάφνη, 2) Απόλλωνας Ψηφιδωτό απο τον Οίκο του Αιώνα Ψηφιδωτά της Πάφου

Ο θεός Απόλλων σχετίζεται από τους θρησκευτές του με τη Νεότητα και το Κάλλος (επειδή ως Ήλιος ξεπροβάλλει αιωνίως νέος την κάθε αυγή και στη συνέχεια με το φώς του καταδεικνύει όλα τα επί γής ωραία και “θωμαστά”. Σχετικές επικλήσεις του οι Κουροτρόφος, Ολβιουργός, Τελειότατος, Φάνης, Χαροποιός), με την Ιατρική και την Θεραπευτική (επειδή το ηλιακό φώς χαρίζει υγεία, απολυμαίνει, και επίσης αυξάνει τα υγιεινά και θεραπευτικά φυτά. Σχετικές επικλήσεις του οι Παίων, Αλεξίκακος, Ηπιόχειρ, Ιατρός), με τη Μουσική (επειδή ό, τι φωτίζεται δονείται ως τμήμα της Συμπαντικής Μουσικής) και την κάθε είδους εικαστική δημιουργία (κύριος των Μουσών, Θεός Μουσαγέτης ή Μουσηγέτης. Σχετικές επικλήσεις του οι Μουσικός, Κιθαρωδός, Μουσαγέτης).

Ιερά φυτά του η δάφνη, ο ηλίανθος, η άρκευθος, η μυρίκη, το ηλιοτρόπιο και ο υάκινθος. Η Δάφνη είναι η νύμφη κόρη του ποταμού Πηνειού, που αγάπησε ο μεγάλος Έλληνας θεός όμως χωρίς μεγάλη επιτυχία. Έτσι μετά από θερμή επίκλησή της στη Γαία μεταμορφώθηκε στο ομώνυμο φυτό. Ο Απόλλων παρά του ότι δε βρήκε ανταπόκριση στο ερωτικό του κάλεσμα στη Δάφνη την τίμησε κάνοντας την το γνωστότερο ιερό του φυτό. Ο Υάκινθος αποτελεί επίσης ένα αγαπημένο πρόσωπο για τον θεό του Ήλιου. Ο Απόλλων ερωτεύτηκε τον πρίγκηπα της Σπάρτης αλλά επίσης και ο θεός του δυτικού ανέμου, ο Ζέφυρος. Έτσι ενώ οι δύο εραστές, Απόλλων και Υάκινθος επαίζαν με ένα χρυσό δίσκο, ο Ζέφυρος φύσηξε και χτύπησε θανατηφόρα τον πανέμορφο νέο. Τότε ο Απόλλων από το αίμα του ερωμένου του έφτιαξε το Ιερό του φυτό. Ιερά σύμβολά του ο Τρίπους, η Κιθάρα και το τόξο ή βέλος. Ιερά ζώα ο λύκος, το γεράκι, ο κύκνος, το κοράκι, ο πετεινός, ο τζίτζικας, το δελφίνι και το κριάρι. Ιερό, λατρευτικό χρώμα του το Χρυσό. Όπως και στη Θεά Αθηνά, ιερός αριθμός του είναι το Επτά (δηλαδή ο αριθμός της πληρότητας, του πνεύματος και του μακροκόσμου). Άλλες γνωστότερες επικλήσεις του οι Αγραίος, Αγρέτης, Άκτιος, Αμυκλαίος, Γεννήτωρ, Δειραδιώτης, Διονυσοδότης, Εναγώνιος, Επάκυιος, Ήλιος, Κάρνειος, Κιθαρωδός, Κουροτρόφος, Νόμιος, Ογκαίος, Ογκεάτας, Πτώος, Πύθιος, Σπόνδιος, Τμώος, Υπερβόρειος κ.ά.

Ἀβαῖoς , Ἀγήτωρ , Ἀγραῖος , Ἀγρέτης, Ἀγρεὺς, Ἀγυιεύς, Ἀγυεύς, Ἀειγεννήτης, Αἰγιλεὺς, Αἰγλήτης, Αἰγύπτιος, Αἰγυπτίοις, Ἀκέσιος, Ἀκραίφιος, Ἀκρίτας, Ἀκταῖος, Ἀκτιακός, Ἄκτιος, Ἀλαῖος, Ἀλασιώτας, Ἀλεξίκακος, Ἀλσηνὸς, Ἀμαζόνιoς, Ἀμυκλαῖoς, Ἀναφαῖoς, Ἀπoβατήριoς, Ἀπoτρoπαῖoς, Ἀργεϊφόντης, Ἀγρεώτας, Ἀρνοκόμης, Ἀρόηρις, Ἀρχηγέτης, Ἀσγελάτας, Ἀτύμνιος, Αὐλαριοκὸς, Αὐλητὴς, Αὐλίς, Ἀφεταῖος, Βακχεῖος, Βοαθόος, Βοηδρόμιος, Βοάσων, Βοζηνός, Βοηδρόμιος, Βοικέτας, Γαλάξιος, Γενέτωρ, Γεργίθιος, Γεφυραῖος , Γογγόσυρος, Γοιτόσυρος, Γορτύνιος, Γρύνειος, Γρυνεὺς, Γυπαιεὺς, Δαλδιαῖος, Δαφναῖος, Δαφνηφόρος, Δαφνίτας, Δειραδιώτης, Δεκατηφόρος, Δελφικός, Δελφῖνιος, Δηλιανός, Δήλιος, Δηραινὸς, Διδυμεὺς, Διονυσόδοτος, Δονάκτας, Δρομαιεύς, Δρομαῖος, Δρύμας, Δρυμαῖος, Δωματίτης, Ἑβδόμειος, Εἰκάδιος, Ἑκατόμβαιος, Ἐκβάσιος, Ἑλείτας, Ἐλελεὺς, Ἐμβάσιος, Ἔναργος, Ἐναγώνιος, Ἔναυρος, Ἔνθρυπτος, Ἐπάκτιος, Ἐπήκοος, Ἐπιβατήριος, Ἐπικούριος, Ἐπικωμαῖος, Ἐπιμήλιος, Ἐπόψιος, Ἐργάτης, Ἐρεθίμιος, Ἐρέσιος, Ἐριθάσεος, Ἐρίθιος, Ἐρίφυλλος, Ἑρμωνθίτης, Ἕρσος, Ἐρυθίβιος, Ἐτευδανίσκος, Εὐρύαλος, Εὐτρησίτης, Ἑῷος, Ζηρύνθιος, Ζωστήριος, Ζωτεάτας, ἐν Ἄργει ἀπὸ τόπου, Ζωτελιστὴς, Ἠλεῖος, Ἥλιος, Θαργήλιος, Θεάριος, Θεοξένιος, Θερελίμιος, Θέρμιος, Θόαξος, Θοραῖος, Θοράτης, Θορνάκιος, Θούριος, Θύϊος, Θυμβραῖος, Θυραῖος, Θυρξεὺς, Ἰασόνιος, Ἰατρός, Ἰθυπόρος, Ἱκέσιος, Ἰλιεὺς, Ἴξιος, Ἰόψαφος, Ἱσμήνιος, Ἰσμείνιος, Καλλίτεκνος, Καλυδνεύς, Καλύδνιος, Καρινός, Κάρνειος, Καρνίας, Καταιβάσιος , Κατάων, Καυκασεὺς, Κερδῷος (Κερδαῖος), Κερεάτας, Κερεάτης, Κερκυονεὺς, Κιλλαῖος, Κισαυλοδδηνός, Κισαλαυδηνὸς, Κίσσιος, Κλύτιος, Κνίδιος, ὁ ἐν Κοίλοις, Κοῖτος, Κολοφώνιος, Κοροπαῖος, Κόρυθος , Κουρέας, Κουρίδιος, Κούριος, Κρατεανὸς, Κτίστης, Κυζικηνὸς, Κυμνισσεὺς, Κύνθιος, Κύννειος, Κυπεύς, Λακείτης, Λαρισηνὸς, Λαρμηνὸς, Λατομηνὸς, Λατῷος, Λάφριος, Λειμηνὸς Λεσχηνόριος, Λευκάτας, Λεψιεύς, Λέψιος, Λιθήσιος, Λιταῖος, Λοίμιος, ὁ ἐγ Λοπτῶν, Λυερμηνὸς, Λύκειος, Λυκωρεὺς, Λυρμηνὸς, Μαγίριος, Μαλεάτας, Μαλόεις, Μαρμαρινὸς, Μεγιστεὺς, Μελάνθιος, Μεταγείτνιος, Μολοσσός, Μουσεῖος, Μύλας, Μυρικαῖος, Μυρτῷος, Μύστης, Ναπαῖος, Νασιώτας, Νεομήνιος, Νισυρείτης, Νόμιος, Νυμφηγέτης, Ξένιος, Οἰκέτας, Οἰκιστὴς, Οἰτόσκυρος, Ὀπάων, Ὅριος, Ὀροπεῖος, Ὀρχιεὺς, Ὀτευδανὸς , Οὔλιος, Ὀψοφάγος, Παγασαῖος, Παγασίτης, Παιάν, Παιών, ὁ ἐν Πάνδοις, Πανιώνιος, Παρνάσσιος, Παρνήσσιος, Παρνόπιος, Παρράσιος, Πασπάριος, Παταρεὺς, Πατρῷος, Περμινωδέων, Πλατανίστιος, Ποδαλείριος, Ποίμνιος, Πορνοπίων, Πριαπαῖος, Πριηνεὺς, Προκαθηγεμὼν, Προόψιος, Προπύλαιος, Προστατήριος, Προφύλαξ ,Πτώϊος (Πτωϊεύς), Πυγμαῖος, Πυθαεύς, Πύκτης, Πύξιος, Ῥανισκεληνὸς , ὁ ἐν Σαβηρίδαις, Σαλγανεὺς , Σαρπηδόνιος, Σελινούντιος, Σικερηνὸς, Σιτάλκας, Σκιαστὴς, Σμινθεύς, Σμίνθιος, Σούριος, Σπηλαΐτης, Σπόδιος, Στεμματίας, Στεφανηφόρος, Στρατάγιος, Σωτὴρ, Τακοδομείτης, Ταρραῖος, Ταρσεύς, Τάρσιος, Τελχίνιος, Τεμενίτης, Τεμπείτας, Τενεάτης, Τερμινθεύς, Τετράχειρ , Τετράωτος, Τιλφούσιος, Τιλφώσσιος , Τόξιος, Τράγιος, Τράμβιος, Τριόπιος, Τυρβηνός, Τυρίμνας, Τύριμνος, Τυριμναῖος, Ὑάκινθος, Ὑακίνθιος, Ὑλάτης, Ὑμήττιος, Ὕντινος, Ὑπακραῖος, Ὑπαταῖος, Ὑπερβόρειος, Ὑπερτελεάτας, Φαναῖος , Φιλήσιος , Φόριος, Φύλλιος, Φύξιος, Φυτάλμιος, Χαλάζιος, Χρηστήριος, Ὠρεινόμος, Ὠρίκιος, Ὧρος, Ὠτακός,

Απόλλων , Michelangelo

Τα επίθετα του Απόλλωνος
το άρμα του Φοίβου Απόλλωνα

• Αγρεύς = προστάτης της άγρας, του κυνηγιού. Απαντάται σε δύο επιγραφές στη βόρεια Θεσσαλία, η μία από τις οποίες ανακαλύφθηκε στα ερείπια του ναού της θεάς Αθηνάς Πολιάδος, στους Γόννους Λάρισας.
• Αγυιεύς = προστάτης θυρών
• Ακερσεκόμης = ο έχων την κόμην μη κεκαρμένην, αεί νέος, εξού και Κουροτρόφος (προστάτης της νεότητας). Πράγματι, ο θεός σπάνια εμφανίζεται γενειοφόρος.
• Αλασιώτης ήταν μία αρχαία ελληνική θρησκευτική επίκληση, και συγκεκριμένα μια ονομασία του θεού Απόλλωνα, την οποία χρησιμοποιούσαν στην Κύπρο και ιδιαιτέρως στην πόλη Αλασία. Η επίκληση αυτή αναφέρεται σε δίγλωσση επιγραφή, στη φοινικική και την αρχαία κυπριακή γλώσσα, που ανακαλύφθηκε στην Ταμασσό της Κύπρου. Επιπλέον, στις ανασκαφές που έγιναν στην Έγκωμη το έτος 1949 ανακαλύφθηκε ένα αξιόλογο χάλκινο άγαλμα του «Αλασιώτου» Απόλλωνος (Το ομώνυμο λήμμα στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 3, σελίδα 599) • Άναξ και αρχηγέτης· γενέτωρ· επικούριος.

• Δελφίνιος ή Δελφίδιος. Η σχέση του θεού με τη θάλασσα είναι έμμεση λόγω και του τόπου γέννησής του, τον οποίο οι πιστοί του προσεγγίζουν μόνο δια θαλάσσης. Η εμφάνιση των δελφινιών ήταν μια έμμεση επιδοκιμασία του θεού για το προσκυνηματικό τους ταξίδι. Ο ίδιος, με τη μορφή δελφινιού, θα οδηγήσει τους Κρήτες στην περιοχή της Κρίσας, για να γίνουν οι πρώτοι ιερείς των Δελφών.

• Αργυρότοξος, Τοξοφόρος, Έκατος, Εκατηβόλος, Εκηβόλος, Εκατηβελέτας, Εκάεργος (από το ἑκάς = μακράν). Ως τοξοφόρος και εκηβόλος ο θεός εμφανίζεται στην αρχή της Ιλιάδας (Α 43-53).

• Καρτερός (=γενναίος), λόγω της σχέσης του με τον πόλεμο

• Λοίμιος (=αυτός που προκαλεί λοιμούς), Ιατρός, Παιάων (Γραμμική Β'), Ακέστωρ και Ακέσιος (= θεραπευτής), Αλεξίκακος, Αποτρόπαιος.

• Μουσαγέτας ή Μουσηγέτης, Νυμφηγέτης, Εύυμνος, Κιθαρωδός, Ιηπαιήων (< παιάν), λόγω της σχέσης του με τη μουσική, τις Μούσες και τις Νύμφες.

• Τα επίθετα Αιγλήτης, Λύκιος, Λυκηγένης, Λυκοκτόνος, Ήλιος, Φαναίος, Χρυσάωρ είναι συνδεδεμένα με το φως και το χρώμα του ήλιου.

• Φοίβος (= καθαρός, ιερός) από την αδελφή της Θέμιδας Φοίβη, Θούριος από τη μάνα του Χαίρωνα Θουρώ, Πύθιος από το φίδι Πύθωνα Τελφούσιος, από τη νύμφη Τέλφουσα και το όρος Τελφούσιο, κοντά στην Κωπαΐδα, όπου ο Απόλλωνας θα ίδρυε το ιερό του εκτοπίζοντας τη νύμφη, αν εκείνη με πονηριά δεν τον κατηύθυνε προς την Κρίσα, στον Παρνασσό· ο θεός την εκδικήθηκε παραχώνοντας τα νερά της. Και τα τρία τελευταία επίθετα συνδέονται με τους αγώνες του να επικρατήσει στο ιερό των Δελφών.

• Τα επίθετα Σμινθεύς (προστάτης της γεωργίας), Νόμιος (προστάτης βοσκών και κοπαδιών), Παρνόπιος (αυτός που διώχνει τις ακρίδες) Αγραίος (προστάτης των κυνηγών) είναι συνδεδεμένα με την κανονικότητα των αγροτικών εργασιών, όπως αυτή καθορίζεται από την κίνηση του ήλιου και την εποχή και συνδέουν τον θεό με τη γη και τις καλλιέργειες.

• Λεσχηνόριος για την προστασία που παρείχε στις συνελεύσεις στις λέσχες.

• Δήλιος, από τον τόπο της καταγωγής του, Κύνθιος και Κυνθογενής (από το όρος Κύνθος της Δήλου).

• Διδυμαίος, γιατί είναι δίδυμος με την Άρτεμη.

• Κλάριος από το μαντείο του στην Κλάρο, Ακραιφιαίος από τη βοιωτική πόλη Ακραιφία, όπου λατρευόταν.

• Μαντικός και αφήτωρ, ιατρομάντις, λοξίας, γιατί έδινε λοξούς χρησμούς, δηλαδή αμφίσημους.

Τα επίθετα γενικά του θεού έχουν σχέση με τις ηλιακές ιδιότητές του, τη μουσική, την πολεμική τέχνη, και κατά συνέπεια και τις θεραπευτικές του ιδιότητες, τους αγώνες του μέχρι να κυριαρχήσει σε έναν τόπο. Πηγή : *[1] Η Πύλη της Ελληνικής Γλώσσας.

Απόλλων, Αέτωμα, ναός του Δια, Ολυμπία

Απόλλων, Apollo 17 ,Απόλλων "Belvedere"

Απόλλων και Ηώς, Gérard de Lairesse

Απόλλων, Ακαδημία Aθηνών , Απόλλων, Ακαδημία Aθηνών

Ο Μαρσύας , Απόλλωνας , 1985, Ευρωπαικό έτος μουσικής

Απόλλων, Γραμματόσημα

Ελληνική μυθολογία

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Ελλάδα

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License