.
Ο Αμφορέας του Διπύλου είναι το πιο σημαντικό αγγείο της γεωμετρικής εποχής και ένα από τα πιο φημισμένα έργα αρχαίας Ελληνικής κεραμικής και αγγειογραφικής τέχνης. Κατασκευαστής του είναι ο γνωστός με το συμβατικό όνομα Αγγειογράφος του Διπύλου .
Αμφορέας του Διπύλου (*)
παράσταση πρόθεσης και θρήνου του νεκρού
Έτος κατασκευής 760-750 π.Χ.
Καλλιτέχνης Αγγειογράφος του Διπύλου
Διαστάσεις 160 εκ.
Μουσείο Εθνικό Αρχαιολογικό
Μουσείο
Αριθμός καταλόγου 804
Ιστορία της εύρεσής του
Βρέθηκε το 1891 στις αρχαιολογικές ανασκαφές που διηύθυνε ο Βαλέριος Στάης στο Δίπυλο του Κεραμικού.
Περιγραφή
Το αγγείο είναι εξολοκλήρου διακοσμημένο με αλλεπάλληλες παράλληλες οριζόντιες ζωφόρους γεωμετρικού διάκοσμου από μαιάνδρους και ρόμβους. Η κυρίως ζωφόρος περιέχει δύο εικόνες που πλαισιώνονται από τις δύο μικρές λαβές. Περιέχει συνολικά 19 ανθρώπινες σιλουέτες. Η εικόνα στην μπροστινή έχει μεγαλύτερο μήκος από την εικόνα στην πίσω όψη. Είναι πλαισιωμένη από δύο μικρούς κάθετους μαιάνδρους. Εικονίζει μια παράσταση πρόθεσης και θρήνου μιας νεκρής γυναίκας, όπως συμπεραίνουμε από την φούστα που φοράει. Είναι τοποθετημένη σε οριζόντια κλίνη με νεκρικό σενδόνι. Μπροστά στην κλίνη δύο γονατιστές γυναίκες προς τα δεξιά θρηνούν, ενώ δεξιά κάθονται σε καρέκλα ένας άνδρας και μια γυναίκα προς τα αριστερά που θρηνούν και αυτοί. Ακόμα πιο δεξιά ίστανται πέντε γυναίκες, και δύο άνδρες θρηνούμενοι και αυτοί, ενώ ένα παιδί αγγίζει με το χέρι του την κλίνη της νεκρής. Αριστερά της κλίνης ίστανται άλλες έξι γυναίκες και ένα παιδί που θρηνούν, ενώ το παιδί αγγίζει και αυτό με το χέρι του την κλίνη. Οι άνδρες διακρίνονται από το σπαθί και μαχαίρι που φοράνε στη μέση. Η παράσταση στην πίσω όψη είναι πλαισιωμένη από δύο μεγάλα αστέρια. Ο λαιμός του αγγείου περιέχει δύο παραστάσεις με ελάφια που βόσκουν και κατσίκες που ξεκουράζονται.
Καλλιτεχνική ερμηνεία
Ο θώρακας των ανθρώπων έχει σχήμα τρίγωνο, από το οποίο τα χέρια αυτών που θρηνούν σχηματίζουν προέκταση. Οι παλάμες και τα δάκτυλα εικονίζονται μόνο όταν έχουν κάποια ιδιαίτερη σημασία για την εικονιζόμενη παράσταση. Τα χέρια και τα δάκτυλα των νεκρών εκδηλώνουν το άψυχο σώμα. Ανάμεσα στις ανθρώπινες σιλουέτες είναι τοποθετημένα διακοσμητικά στοιχεία που συνδέουν οπτικά τη σκηνή με τον όλο διάκοσμο του αγγείου, σχηματίζοντας έτσι μια γέφυρα ανάμεσα στα γεωμετρικά σχήματα και την ανθρώπινη σκηνή. Τα διακοσμητικά στοιχεία στην κοιλιά και τον λαιμό του αγγείου είναι άριστης ποιότητας. Χρησιμεύουν στον επιπλέον τονισμό του σχήματος του αγγείου. Στο κέντρο του λαιμού του αγγείου, καθώς και στους ώμους του και στο κέντρο της κοιλιάς παρατηρούμε έναν διπλό μαίανδρο, επινόηση του Αγγειογράφου του Διπύλου. Μια άλλη επίσης σημαντική καινοτομία είναι οι ζωφόροι με τα ελάφια, ίσως ανατολικής επιρροής με πρότυπο χρυσά ελάσματα.
Ερμηνεία
Ο αμφορέας ήταν σήμα γυναικείου τάφου, ενώ στους ανδρικούς τάφους τοποθετούνταν μνημειώδης κρατήρας.
Ιστορική τοποθέτηση
Χρονολογείται στην υστερογεωμετρική εποχή, 760-750 π.Χ. Το εργαστήριο του Αγγειογράφου του Διπύλου είχε εξειδικευτεί στην κατασκευή αυτού του μνημειώδους αγγείου. Ο Αγγειογράφος του Διπύλου μπορεί να ήταν ταυτόχρονα και ο κεραμεύς του αγγείου αυτού. Το Δίπυλο είναι μεταγενέστερης κατασκευής. Το αγγείο μπορεί να είχε μεταφερθεί εκεί από κάποιο άλλο μέρος μετά την καταστροφή της πόλης το 490 π.Χ. και τοποθετήθηκε στο σημείο εκεί που βρέθηκε.
Πηγές
Νικόλαος Καλτσάς (2007). Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Αθήνα: ΟΛΚΟΣ, ISBN 978-960-89339-1-0. σελ. 163. Ανακτήθηκε την 21 Νοεμβρίου 2011.
Kaiserlich Deutsches Archäologisches Institut, επιμ. (1889). Jahrbuch des Kaiserlich Deutschen Archäologischen Instituts. Berlin: Georg Reimer. σελ. 201-202. Ανακτήθηκε την 10 Απριλίου 2012.
Thomas Mannack: Griechische Vasenmalerei. Eine Einführung. Theiss, Stuttgart 2002, ISBN 3-8062-1743-2, S. 94.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
