Βασίλισσα Όλγα (Αντιτορπιλικό)

.

Το Αντιτορπιλικό ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΟΛΓΑ (D-15) ήταν ένα από τα ενδοξότερα πλοία του Βασιλικού Πολεμικού Ναυτικού και ακόμη το πιο επιτυχημένο ελληνικό πολεμικό πλοίο κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, μέχρι και την απώλειά του το 1943. Κατασκευάσθηκε στα αγγλικά ναυπηγεία Yarrow & Co Ltd της Γλασκώβης μεταξύ 1936-38, αλλά εξοπλίστηκε με γερμανικά πυροβόλα. Το όνομά του προέρχεται από τη Βασίλισσα Όλγα της Ελλάδας. Μαζί με το ιδίου τύπου πλοίο "ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ" ήταν τα πλέον σύγχρονα και αξιόμαχα πολεμικά πλοία της Ελλάδας κατά την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Το αντιτορπιλικό Βασίλισσα Όλγα (D-15) του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, , http://www.hellenicnavy.gr

Από την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου τον Οκτώβριο του 1940 μέχρι και την Γερμανική εισβολή τον Απρίλιο του 1941 το Β. ΟΛΓΑ, με κυβερνήτη τον Πλοίαρχο Αλφρέδο Λεοντόπουλο, έλαβε μέρος σε συνοδείες νηοπομπών, καθώς και στην πρώτη και τρίτη (14-15 Νοεμβρίου 1940, 4-5 Ιανουαρίου 1941) επιδρομή στο Στενό του Οτράντο[6]. Μετά την κατάληψη της Ελλάδας διέφυγε στη Μέση Ανατολή, όπου ανέλαβε καθήκοντα συνοδείας βρετανικών νηοπομπών. Με νέο κυβερνήτη τον Πλοίαρχο Ιωάννη Βλαχόπουλο, μεταξύ Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου του 1941 μεταστάθμευσε στην Καλκούτα, όπου πραγματοποίησε μετασκευή, ενισχύοντας τον οπλισμό του. Επανήλθε στη Μεσόγειο τον Φεβρουάριο του 1942, πήρε μέρος στις επιχειρήσεις του Τομπρούκ, ενταγμένο σε βρετανική μοίρα, όπου είχε ιδιαίτερα αξιόλογη δράση. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους ανέλαβε κυβερνήτης του ο Πλωτάρχης Γεώργιος Μπλέσσας.

Στις 15 Δεκεμβρίου 1942 νότια της Μάλτας, σε συνεργασία με βρετανικό αντιτορπιλικό, ανάγκασε το ιταλικό υποβρύχιο UARSCIEK να παραδοθεί. Την νύχτα της 18ης/19ης Ιανουαρίου 1943 με δύο ομοβροντίες έπληξε καίρια το εξοπλισμένο πετρελαιοφόρο του Ιταλικού Στόλου STROMBOLI, που βυθίστηκε φλεγόμενο. Μεταξύ Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου μεταβαίνει, μαζί με άλλα δύο πλοία, στο Άντεν όπου παραλαμβάνει μια μεγάλη νηοπομπή με προορισμό τη Νέα Γουινέα. Επιστρέφει στην Μεσόγειο και συμμετέχει σε νέες νηοπομπές. Σε συνεργασία με το βρετανικό Α/T HMS JERVIS επιτέθηκε σε ιταλική νηοπομπή, βυθίζοντας το τορπιλοβόλο CASTORE. Τον Ιούνιο και Αύγουστο του 1943 έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις κατάληψης της Παντελλερία και της απόβασης στη Σικελία[6].

Μετά την συνθηκολόγηση της Ιταλίας επέστρεψε στο Αιγαίο, όπου στις 18 Σεπτεμβρίου 1943 σε περιπολία με δύο βρετανικά αντιτορπιλικά επιτέθηκαν σε γερμανική νηοπομπή, κοντά στην Αστυπάλαια, με το Β. ΟΛΓΑ να βυθίζει το φορτηγό πλοίο ΡLUTO. Στην τελευταία του περιπολία κατέπλευσε το πρωί της 26 Σεπτεμβρίου στον όρμο Λακκί της Λέρου. Λίγη ώρα μετά δέχτηκε γερμανική αεροπορική επιδρομή και βυθίστηκε, με θύματα τον κυβερνήτη και 69 μέλη του πληρώματος[7].

Θυρεός του ιστορικού αντιτορπιλικού ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΟΛΓΑ. Από το Ναυτικό Μουσείο Χανίων. (*)

Σχεδίαση και κατασκευή

Το τέλος της Μικρασιατικής Εκστρατείας βρήκε το Ελληνικό Βασιλικό Ναυτικό κυρίαρχο στο Αιγαίο, αλλά με πλοία παρωχημένης τεχνολογίας και μεγάλης ηλικίας. Οι προσπάθειες εξοπλισμού του Στόλου την περίοδο του Μεσοπολέμου καθυστερούσαν λόγω των συνεχών ανακατατάξεων στην πολιτική σκηνή της χώρας, την διάσταση απόψεων σχετικά με την ακολουθητέα ναυτική πολιτική και τις περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες του ελληνικού κράτους.[8] Σε αντίθεση με την πλειοψηφία της ηγεσίας του Ναυτικού, που θεωρούσε τα βαρέα πλοία σημαντικό παράγοντα ναυτικής ισχύος, ο Ελευθέριος Βενιζέλος έδωσε προτεραιότητα στην ναυπήγηση ελαφρών πλοίων.[9] Το 1929 ξεκίνησε το πρόγραμμα και το 1931 κυρώθηκε ο σχετικός νόμος που προέβλεπε ότι μέσα στην επόμενη δεκαετία το Ναυτικό θα έπρεπε να ενισχυθεί με την απόκτηση ενός εύδρομου, οκτώ υποβρυχίων και δώδεκα αντιτορπιλικών. Στο πλαίσιο αυτό το Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο (ΑΝΣ) αποφασίζει την απ΄ ευθείας ανάθεση της παραγγελίας για την απόκτηση των νέων αντιτορπιλικών σε ένα βρετανικό ναυπηγείο που είχε αναλάβει την ναυπήγηση ενός νέου, σύγχρονου τύπου αντιτορπιλικού το οποίο είχε σχεδιαστεί για το Βρετανικό Ναυαρχείο[10].Έπειτα από σκληρές και μακρές διαπραγματεύσεις, τον Ιανουάριο του 1937 ανατέθηκε η παραγγελία στα ναυπηγεία Yarrow της Γλασκώβης για δύο αντιτορπιλικά, το ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ (D-14) και το ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΟΛΓΑ (D-15).

Η τρόπιδα του Β. ΟΛΓΑ τοποθετήθηκε στις αρχές Φεβρουαρίου 1937, ενώ η καθέλκυσή του έγινε στις 2 Ιουνίου 1938. Το καλοκαίρι του ίδιου έτους, με το Βασιλικό Διάταγμα της 25ης Αυγούστου 1938 έλαβε επίσημα την ονομασία και τον χαρακτηρισμό D-15.[1] Τον Οκτώβριο τοποθετήθηκε κυβερνήτης ο Αντιπλοίαρχος Μ. Ζαροκώστας και μαζί με το Ύπαρχο, τον Πρώτο Μηχανικό και μερικούς υπαξιωματικούς, μηχανικούς και ηλεκτρολόγους ξεκίνησαν το Νοέμβριο για την Γλασκώβη. Το υπόλοιπο πλήρωμα έφτασε στην Γλασκώβη στο τέλος του Ιανουαρίου 1939. [11]

Οι πρώτες δοκιμές του Β. ΟΛΓΑ έγιναν στις 4 Φεβρουαρίου 1939, φθάνοντας την μέγιστη ακίνδυνη ταχύτητα των 34 κόμβων, μέγεθος αξιοσημείωτο για τα δεδομένα της εποχής. Η επίσημη ένταξή του στο Βασιλικό Ναυτικό έγινε στις 5 Φεβρουαρίου 1939[2] και η ύψωση της ελληνικής σημαίας έγινε στις 11 Φεβρουαρίου. Μετά το τέλος της εκπαίδευσης και των δοκιμών το πλοίο κατέπλευσε μέσω Γιβραλτάρ, Αλγερίας και Αργοστολίου στο Ναύσταθμο Σαλαμίνας την 1η Μαρτίου, όπου το υποδέχθηκε η πολιτική ηγεσία και ο βασιλεύς Γεώργιος Β΄.[12]
Οπλισμός

Για λόγους οικονομίας αποφασίστηκε όπως ο οπλισμός του Β. ΟΛΓΑ να αγοραστεί από την Ναζιστική Γερμανία, που δεχόταν να μην πληρωθεί με συνάλλαγμα αλλά με ελληνικά καπνά. Την λύση αυτή δέχτηκαν και οι Βρετανοί.[13] Έτσι, το Β. ΟΛΓΑ εξοπλίστηκε με 4 πυροβόλα Rheinmetall των 127 mm τα οποία είχαν σχεδιαστεί να βάλουν μόνο κατά στόχων επιφανείας, γεγονός που ήταν μειονέκτημα, καθώς δεν είχε εκτιμηθεί σωστά ο ρόλος της αεροπορικής δύναμης στο επερχόμενο πόλεμο. [4] Για την αντιαεροπορική προστασία του πλοίου τοποθετήθηκαν 4 ταχυβόλα Rheinmetall των 37 mm με βεληνεκές 2.800 μέτρα. Εξαιτίας όμως της κακής τοποθέτησής τους, κατά την βολή δημιουργούνταν κραδασμοί στο δάπεδο με αποτέλεσμα την δυσκολία σκόπευσης.[4] Επίσης υπήρχαν 2 τετραπλοί τορπιλοσωλήνες 533 mm βρετανικής κατασκευής, 2 εκτοξευτές βομβών βάθους (βομβοβόλα) και 2 αφετήρες (σιδηροτροχιές) για την ρίψη βομβών.[5]

Σε σχέση με τα όμοιά του αντιτορπιλικά που υπηρετούσαν στο Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό, από το Β. ΟΛΓΑ έλειπαν οι συσκευές ASDIC και RDF. Η ASDIC τοποθετούνταν στα ύφαλα του πλοίου και εκπέμποντας και λαμβάνοντας ηχητικά κύματα μπορούσε να μετρήσει την απόσταση από τα εχθρικά υποβρύχια.[14] Η RDF, η οποία ήταν η πρώτη μορφή ραντάρ, τοποθετούνταν στον ιστό του πλοίου και εκπέμποντας και λαμβάνοντας ραδιοκύματα μπορούσε να μετρηθεί η απόσταση και η διόπτευση του εντοπισθέντος εχθρικού πλοίου.[14] Σε συνδυασμό με την ανεπαρκή αντιαεροπορική άμυνα, η έλλειψη αυτών των συσκευών θα αποτελέσουν τα σοβαρότερα μειονεκτήματα του Β. ΟΛΓΑ κατά την περίοδο 1940-41. [15]
Χαρακτηριστικά

Το Β. ΟΛΓΑ είχε σχεδιαστεί και κατασκευαστεί με τη μακροχρόνια βρετανική ναυτική παράδοση, που όριζε τον χώρο ενδιαίτησης των αξιωματικών να βρίσκετε στο πρυμναίο τμήμα του πλοίου, ενώ των υπαξιωματικών και διόπων στο πρωραίο. Στο μεσαίο τμήμα (μεσόστεγο), το οποίο χώριζε ουσιαστικά το πλοίο σε δύο μέρη, περιλάμβανε τα διαμερίσματα των λεβήτων και των μηχανών.[16] Αυτή η σχεδίαση αποδείχθηκε ακατάλληλη στις επιχειρήσεις του Β΄ Π.Π., καθώς η απόσταση ανάμεσα στα σημεία ενδιαίτησης και τις θέσεις μάχης ήταν μεγάλη για την πλειοψηφία των ανδρών του πλοίου. Ιδιαίτερα δε οι αξιωματικοί της γέφυρας και o κυβερνήτης δυσκολεύονταν να μετακινηθούν από την γέφυρα στο πρωραίο τμήμα.[14]

Το Β. ΟΛΓΑ ήταν πλοίο γερής κατασκευής με αναμφισβήτητες ναυτικές αρετές. Αξιοσημείωτη δυνατότητα για την εποχή ήταν ότι μπορούσε να επιτυγχάνει υψηλή μέγιστη ταχύτητα και να την διατηρεί για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς υπερφόρτωση των λεβήτων και των στροβίλων του. Επιπρόσθετα ήταν ιδιαίτερα οικονομικό στην κίνηση και την συντήρηση.[14]
Δράση κατά τον πόλεμο 1940-41
Ο Ακήρυχτος πόλεμος

Στις 24 Απριλίου 1939 κυβερνήτης του Β. ΟΛΓΑ αναλαμβάνει ο Αντιπλοίαρχος Π. Κώνστας. Νέος κυβερνήτης του Β. ΟΛΓΑ αναλαμβάνει στις 30 Μαΐου ο Αντιπλοίαρχος Ε. Κορτέσης, με τον οποίο εκτελεί τα τελευταία καλοκαιρινά γυμνάσια πριν την έναρξη του Β΄ Π.Π. Κατά την διάρκεια των γυμνασίων αναλαμβάνει, στις 24 Αυγούστου, κυβερνήτης ο Πλοίαρχος Αλφρέδος Λεοντόπουλος, ο οποίος θα διατηρήσει τη θέση αυτή για 21 μήνες και 3 εβδομάδες, διάστημα θητείας που είναι το μεγαλύτερο ανάμεσα στους 7 αξιωματικούς που κυβέρνησαν το αντιτορπιλικό. [17]
Το ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, αδελφό πλοίο του Β. ΟΛΓΑ

Με την έναρξη του νέου έτους το Β. ΟΛΓΑ λαμβάνει μέρος σε ασκήσεις 40 ημερών στον Σαρωνικό. Στις 20 Φεβρουαρίου λαμβάνει μέρος σε ασκήσεις, διάρκειας επτά εβδομάδων, στο κεντρικό και βόρειο Αιγαίο, οπού με ιδιαίτερα κακό καιρό αναδεικνύονται οι αδυναμίες αλλά και τα πλεονεκτήματα του πλοίου. Με το πέρας των ασκήσεων το Β. ΟΛΓΑ υποβάλλεται στον ετήσιο δεξαμενισμό για καθαρισμό και συντήρηση καθ΄ όλη τη διάρκεια του Μαΐου.[18]

Με την κήρυξη πολέμου της Ιταλίας κατά της Βρετανίας τον Ιούνιο του 1940, ξεκινά ο ναυτικός αγώνας μεταξύ αυτών των χωρών στην Μεσόγειο. Ταυτόχρονα ξεκινά και ο λεγόμενος ακήρυχτος πόλεμος μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας, ο οποίος κράτησε μέχρι την 28η Οκτωβρίου 1940[19]. Για το Β. ΟΛΓΑ το πρώτο επεισόδιο αυτού του πολέμου γίνεται το πρωί της 30ης Ιουλίου. Αγκυροβολημένο μαζί με το Β. ΓΕΩΡΓΙΟΣ στη Ναύπακτο, δέχεται βομβαρδισμό από ιταλικό αεροπλάνο, το οποίο έριξε 4 βόμβες χωρίς όμως επιτυχία[20].

Μετά την βύθιση του εύδρομου ΕΛΛΗ από επίθεση ιταλικού υποβρυχίου, το Β. ΟΛΓΑ μαζί με το Β. ΓΕΩΡΓΙΟΣ αναλαμβάνουν την συνοδεία νηοπομπής, η οποία έχει ως αποστολή να μεταφέρει τους προσκυνητές της Τήνου. Καθώς τα δύο πλοία πλέουν προς την Τήνο, το πρωί της 16ης Απριλίου, δέχονται επίθεση κοντά στα Γιούρα από δύο αεροσκάφη (πιθανόν ιταλικά). Τα δύο αντιτορπιλικά αμέσως αυξάνουν ταχύτητα στους 30 κόμβους και με ελιγμούς αποφεύγουν τις βόμβες των αεροσκαφών. Χωρίς άλλα απρόοπτα τα δύο πλοία έφτασαν στη Τήνο, απ΄ όπου συνόδευσαν τα μεταφορικά πλοία στα οποία είχαν επιβιβαστεί οι προσκυνητές και το πλήρωμα του ΕΛΛΗ.[21]
Ελληνοϊταλικός πόλεμος

Η έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου πόλεμου βρίσκει το Βασιλικό Ναυτικό με μόνο δύο σύγχρονα αντιτορπιλικά (τα Β. ΟΛΓΑ και Β. ΓΕΩΡΓΙΟΣ), κάποιες παλιές μονάδες επιφανείας και έξι παρωχημένα υποβρύχια. Απέναντι στο ισχυρό Ιταλικό ναυτικό, οι Έλληνες υπαξιωματικοί και ναύτες του Στόλου, για να υποσκελίσουν την διαφορά, αντιτάσσουν την επαγρύπνηση και των επαγγελματισμό τους.[22]

Η πρώτη πολεμική αποστολή του Β. ΟΛΓΑ πραγματοποιείτε την νύχτα 29/30 Οκτωβρίου, όταν συνόδευσε δύο ναρκοθέτιδες, που είχαν αναλάβει ως αποστολή την πόντιση ναρκών και τη δημιουργία αμυντικών ναρκοπεδίων στο στενό Αίγινας-Μεθάνων.[23] Επόμενη αποστολή του Β. ΟΛΓΑ ήταν η συμμετοχή στην προστασία μιας μεγάλης, για τα ελληνικά δεδομένα, νηοπομπής, η οποία απέπλευσε από τον Πειραιά στις 4 Νοεμβρίου με προορισμό την Θεσσαλονίκη, την Καβάλα και την Αλεξανδρούπολη. Τα 14 εμπορικά πλοία που επιστρατεύτηκαν για την μεταφορά του 1ου και 20ού Συνταγμάτων Πεζικού, σχημάτισαν την μοναδική νηοπομπή στον πόλεμου για την προστασία της οποίας χρησιμοποιήθηκαν όλα τα αντιτορπιλικά, δηλαδή τα δύο κλάσης Β. ΟΛΓΑ και τα 4 κλάσης ΥΔΡΑ[24]. Κατά την διέλευση της νηοπομπής από τον Εύριπο έκαναν την εμφάνισή τους δύο ιταλικά βομβαρδιστικά που έριξαν 10 περίπου βόμβες, χωρίς όμως επιτυχία. Η ελληνική ηγεσία ανησύχησε από το γεγονός αυτό και λαμβάνοντας υπόψιν ότι πλέον οι Ιταλοί γνώριζαν την κίνηση των ελληνικών πλοίων, διέταξε την νηοπομπή να συντομεύσει την διάρκεια του πλου και να καταπλεύσει στον Βόλο, εκτός από 4 πλοία που θα συνέχιζαν την πορεία προς την Θεσσαλονίκη. Τελικά ο κατάπλους στον Βόλο και στην Θεσσαλονίκη, καθώς και η αποβίβαση των στρατευμάτων, έγιναν χωρίς άλλα δυσάρεστα. [25]
Θυρεός του ιστορικού αντιτορπιλικού ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΟΛΓΑ. Από το Ναυτικό Μουσείο Χανίων.

Στις 12 Νοεμβρίου, το Β. ΟΛΓΑ μαζί με το α/τ ΨΑΡΑ αναλαμβάνουν την συνοδεία μιας νηοπομπής τεσσάρων μεταγωγικών, που μεταφέρουν έναν Όρχο Πυροβολικού από τον Πειραιά στην Θεσσαλονίκη. Έξω από την περιοχή του νότιου Ευβοϊκού τα δύο αντιτορπιλικά παίρνουν σήμα από τον ΑΣ (Αρχηγό Στόλου) με εντολή να επαναπλεύσουν το ταχύτερο δυνατό στον Ναύσταθμο, ώστε να λάβουν μέρος στην επιθετική περιπολία στο στενό του Οτράντο.[26] Η ουσιαστικά άσκοπη αυτή επιχείρηση, που επιβλήθηκε από τον Αρχιστράτηγο Παπάγο και από την πολιτική ηγεσία της χώρας, σχεδιάστηκε από το Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο με σκοπό την καταστροφή των διαπλέοντων το στενό του Οτράντο εχθρικών πολεμικών και εμπορικών πλοίων. Με την συμμετοχή του Β. ΟΛΓΑ εκτελέστηκε την νύχτα της 14/15 Νοεμβρίου η περιπολία χωρίς κανένα αποτέλεσμα, εκθέτοντας τα πολεμικά πλοία σε άσκοπο κίνδυνο.[27]
Χάρτης του Στενού του Οτράντο

Στις 29 Νοεμβρίου το Β. ΟΛΓΑ συμμετέχει και πάλι σε μια νηοπομπή, η οποία ξεκίνησε από τον Πειραιά με προορισμό την Χίο και την Λέσβο για να παραλάβει έφεδρους, επιταγμένα οχήματα και ημιόνους. Δέκα μίλια δυτικά της νησίδας Καλόγηρος η νηοπομπή δέχτηκε τορπιλική επίθεση από εχθρικό υποβρύχιο που βρισκόταν σε κατάδυση. Οι δύο τορπίλες που εκτοξεύτηκαν δεν βρήκαν στόχο, ενώ το ίδιο ανεπιτυχής ήταν και η εκδηλωθείσα αντεπίθεση εναντίον του υποβρυχίου από τα ελληνικά πλοία με ρίψη βομβών βυθού. Μετά από λίγες μέρες ένα επίσημο ιταλικό ανακοινωθέν έκανε γνωστό ότι το υποβρύχιο αυτό ήταν το DELFINO, το οποίο είχε είχε βυθίσει το καταδρομικό ΕΛΛΗ στις 15 Αυγούστου 1940. [28][29] Χωρίς άλλα απρόοπτα η νηοπομπή έφτασε στη Χίο και την Λέσβο και επέστρεψε, το απόγευμα της 1ης Δεκεμβρίου, στον Πειραιά. Το πρωί της 5ης Δεκεμβρίου και ενώ το Β. ΟΛΓΑ συνόδευε μια άλλη νηοπομπή συγκρούστηκε, λόγω κακής ορατότητας, με το φορτηγό Φ. ΝΟΜΙΚΟΥ. Το αντιτορπιλικό αναγκάστηκε να επιστρέψει στον Πειραιά, όπου επισκευάστηκε μέσα σε 4 μέρες.[30]
Οι επιδρομές στο Στενό του Οντράντο

Ετοιμοπόλεμο το Β. ΟΛΓΑ απέπλευσε στις 25 Δεκεμβρίου από τον Ναύσταθμο Σαλαμίνας, με αποστολή την συνοδεία νηοπομπής προς Θεσσαλονίκη. Ενώ το μεσημέρι της 27ης Δεκεμβρίου βρισκόταν στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης έλαβε επείγον σήμα του Γ..Ε. Ν. για άμεση επιστροφή στο Ναύσταθμο, ώστε να συμμετάσχει με άλλα αντιτορπιλικά σε μια ακόμα επιθετική περιπολία στο Στενό του Οτράντο. Όμως η περιπολία αυτή, που σχεδιάστηκε να γίνει την νύχτα 29ης/30ης Δεκεμβρίου, ματαιώθηκε λόγω σφοδρής κακοκαιρίας που ξέσπασε στην νότια Αδριατική. [31] Κατα την ίδια περίοδο ο Βρετανός ναύαρχος της Μεσογείου ζήτησε την παραχώρηση τεσσάρων ελληνικών αντιτορπιλικών για την συνοδεία αγγλικής νηοπομπής που έπλεε προς τον Πειραιά. Πράγματι, το Β. ΟΛΓΑ μαζί με τρία άλλα αντιτορπιλικά συναντήθηκαν 20 μίλια βόρεια του Ηρακλείου με την αγγλική νηοπομπή με κωδικό ΑΝ (Αegean North) 11, η οποία αποτελείτο από 4 ελληνικά και 3 αγγλικά φορτηγά πλοία. Το μεσημέρι της 30ης Δεκεμβρίου η νηοπομπή κατέπλευσε ομαλά στον Πειραιά. [32] Την επόμενη μέρα το Β. ΟΛΓΑ αποπλέει συνοδεύοντας νέα νηοπομπή με προορισμό την Χίο και την Λέσβο. Κοντά στο Κάβο- Ντόρο, στην νησίδα Μαντήλι, οι οπτήρες και οι αξιωματικοί του Β. ΟΛΓΑ εντοπίζουν τα ίχνη δύο τορπιλών, των οποίων οι τροχιές φαίνεται να διασταυρώνουν την πορεία του πλοίου. Με ακαριαία κίνηση και "πηδάλιο όλο δεξιά" οι τορπίλες περνούν 20-50 μέτρα από το Β. ΟΛΓΑ και αμέσως μετά το αντιτορπιλικό ρίχνει 5 βόμβες βυθού, χωρίς όμως κάποιο αποτέλεσμα.[33]

Με την έναρξη του νέου έτους το Β. ΟΛΓΑ λαμβάνει μέρος στην τρίτη επιδρομή στο Στενό του Οτράντο. Την νύχτα της 5ης προς 6η Ιανουαρίου 1941, μετά από τον διάπλου του Ιονίου πελάγους εν μέσο ισχυρής καταιγίδας, το Β. ΟΛΓΑ, στο οποίο επέβενε ο Α.Σ. Υποναυαρχος Ε. Καββαδίας, έφτασε, μαζί τα τα αντιτορπιλικά ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΣΠΕΤΣΑΙ,ΨΑΡΑ και ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ, κοντά στον όρμο Ducati. Καθώς κατά την θυελλώδη εκείνη νύχτα η κίνηση ήταν ανύπαρκτη, τα αντιτορπιλικά βάλουν τρεις ομοβροντίες το καθένα προς τον όρμο, με την ελπίδα ότι εκεί θα υπήρχαν ιταλικά πλοία. Τελικά, η επιδρομή αποδείχτηκε άκαρπη και τα ελληνικά πλοία κατέπλευσαν στον Ναύσταθμο τις βραδυνές ώρες της 6ης Ιανουαρίου. [34] Παρά την ανύψωση του ηθικού των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων και τον μεγάλο ενθουσιασμό στον ελληνικό λαό που δημιούργησε αυτή η επιδρομή, η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να μην επαναληφθεί, επειδή τέτοιους είδους επιχειρήσεις δημιουργούσαν μεγάλο κίνδυνο για τα αντιτορπιλικά. [35]

Αμέσως μετά την επιστροφή από το Οτράντο το Β. ΟΛΓΑ διετάχθη και απέπλευσε το μεσημέρι της 7ης Ιανουαρίου, μαζί με 4 ελληνικά αντιτορπιλικά, προς συνοδεία της βρετανικής νηοπομπής ΑS (Aegean South) 10 με προορισμό το Πορτ Σάιντ. Τα μεσάνυχτα 8/9 Ιανουαρίου και ενώ η νηοπομπή περνούσε το στενό Κάσου- Κρήτης, έγιναν αισθητές από μερικά πλοία τρεις υποβρύχιες εκρήξεις. Η έρευνα που που έγινε στην γύρω περιοχή δεν εντόπισε εχθρικά πλοία ή υποβρύχια και η νηοπομπή συνέχισε την πορεία της προς το Πορτ Σάιντ, οπού και κατέπλευσε χωρίς άλλα προβλήματα το πρωί της 11ης Ιανουαρίου.[36] Η υποδοχή που τυγχάνουν στην Αίγυπτο τα ελληνικά πλοία από Έλληνες ομογενής, άλλα και από Βρετανούς και Αιγύπτιους, είναι ενθουσιώδεις, με εκδηλώσεις θαυμασμού για τον επικό αγώνα των Ελλήνων. Η επιστροφή των ελληνικών πολεμικών πλοίων από την Αίγυπτο στην Ελλάδα έγινε με την συμμετοχή στην συνοδεία της βρετανικής νηοπομπής AN 12, η οποία αποτελείτο από 22 εμπορικά πλοία. Την 18η Ιανουαρίου η νηοπομπή καταπλέει στον Πειραιά, με το Β. ΟΛΓΑ να μπαίνει τελευταίο στο λιμάνι.[37]

Στις 27 Ιανουαρίου το Β. ΟΛΓΑ, συμμετέχοντας στα γνώριμα καθήκοντα συνοδείας νηοπομπής, ξεκινά από τον Πειραιά με προορισμό την Θεσσαλονίκη. Το απόγευμα της ίδιας μέρας και ενώ η νηοπομπή περνούσε το στενό Μακρονήσου-Κέας, άνεμοι εντάσεως 8-9 μποφόρ διασκορπίζουν τα πλοία.[38] Μόνο το Β. ΟΛΓΑ και το βρετανικό φορτηγό AFGHANISTAN συνεχίζουν την πορεία προς βορρά. Την επόμενη μέρα τα δύο πλοία αναγκάζονται να καταφύγουν, λόγω χιονοθύελλας και ισχυρού κυματισμού, σε ορμίσκο του νότιου Ευβοϊκού. Μόλις ο καιρός βελτιώθηκε τα δύο πλοία αποπλέουν, την 31η Ιανουαρίου, για των τελικό τους προορισμό. Την 1η Φεβρουαρίου το Β. ΟΛΓΑ διακρίνει τα ίχνη δύο τορπιλών, οι οποίες όμως ήταν άστοχες. Ο Λεοντόπουλος αποφασίζει να μη κυνηγήσει το εχθρικό υποβρύχιο, αλλά να συνεχίσει το Β.ΟΛΓΑ την πορεία του διενεργώντας ανθυποβρυχιακούς ελιγμούς γύρω από το AFGHANISTAN. Έτσι το πολύτιμο φορτίο εφοδίων του βρετανικού φορτηγού έφτασε με ασφάλεια στον προορισμό του.[39]
Η μεταφορά του ελληνικού χρυσού

Το πρώτο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου το Β. ΟΛΓΑ παραμένει στον Ναύσταθμο οπού γίνετε καθαρισμός λεβήτων και μια σειρά από άλλες επισκευές.[40] Στις 12 Φεβρουαρίου το αντιτορπιλικό ανέλαβε την αποστολή συνοδείας μιας νηοπομπής τεσσάρων εμπορικών πλοίων προς την Χίο και την Λέσβο, από όπου παρέλαβε εφέδρους και εφόδια και επέστρεψε στις 14 του ίδιου μήνα στον Πειραιά. Εν όψη της Γερμανικής επίθεσης στην Ελλάδα η κυβέρνηση αποφάσισε να μεταφερθούν στην Κρήτη τα αποθέματα χρυσού και συναλλάγματος της Τράπεζας της Ελλάδος αποστολή που ανέλαβαν το Β. ΟΛΓΑ με το Β. ΓΕΩΡΓΙΟΣ. Η μεταφορά ξεκίνησε την 3η Μαρτίου και τα δύο πλοία έφτασαν στην Σούδα την 4η Μαρτίου, ξεφόρτωσαν τα κιβώτια με το πολύτιμο περιεχόμενο και επέστρεψαν την ίδια μέρα στο Πειραιά.[41]

Ο Μάρτιος του 1941 είναι μήνας με έντονη δραστηριότητα για τα ελληνικά αντιτορπιλικά, καθώς η συμφωνία της ελληνικής με την βρετανική κυβέρνηση για την παροχή βοήθειας στην Ελλάδα, με την μεταφορά από την Αίγυπτο προς τον Πειραιά βρετανικών στρατευμάτων, είχε τεθεί σε εφαρμογή. Στις 16 Μαρτίου το Β. ΟΛΓΑ συνοδεύει μέχρι το Μούδρο το επιβατηγό ΑΛΜΠΕΡΤΑ, το οποίο μετέφερε ένα ελληνικό λόχο πεζικού για την ενίσχυση της άμυνας του νησιού. Μετά την αποβίβαση του λόχου τα δύο πλοία καταπλέουν την 17 Μαρτίου στην Αλεξανδρούπολη.[42] Την 22α Μαρτίου το Β. ΟΛΓΑ αποπλέει από τον Πειραιά συνοδεύοντας το επιβατηγό ΦΡΙΝΤΩΝ, που μετέφερε 600 τραυματίες στην Κρήτη για αποθεραπεία. Μετά από διαδρομή χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα τα δύο πλοία επέστρεψαν την επόμενη μέρα στο Πειραιά. [42]

Στις 28 Μαρτίου επιβιβάζεται ο Αρχηγός Στόλου Υποναύαρχος Καββαδίας στο Β. ΟΛΓΑ, που μαζί με άλλα 6 αντιτορπιλικά, αποπλέει από τον Ναύσταθμο και σπεύδει να συναντήσει τον Βρετανικό Στόλο Μεσογείου που συγκρούονταν με τον Ιταλικό, στην γνωστή Ναυμαχία του Ματαπά. Τα πλοία έπρεπε να βρίσκονται στις 19:00 της ίδιας μέρα στην Κεφαλονιά, αναμένοντας εκεί νέες εντολές από τον Βρετανό Ναύαρχο Andrew B. Cunningham. [43] Με καθυστέρηση έξι ωρών, λόγω προβλημάτων στη διώρυγα της Κορίνθου, τα ελληνικά αντιτορπιλικά έφτασαν στο προκαθορισμένο σημείο. Έπειτα από παρανόηση σήματος (όχι με ευθύνη της ελληνικής πλευράς) ο Cunningham έδωσε εντολή στον Καββαδία να σπεύσει νοτιοδυτικά του Ματαπά [44], όμως στο μεταξύ η ναυμαχία είχε τελειώσει και μια θαυμάσια ευκαιρία για ελληνική συμμετοχή είχε περάσει ανεκμετάλλευτη.[42]
Η γερμανική εισβολή

Η έναρξη της Γερμανικής εισβολής στην Ελλάδα βρήκε το Β. ΟΛΓΑ σε αποστολή συνοδείας από την Κρήτη προς τον Πειραιά. Το πρωινό της 6ης Απριλίου ολοκλήρωσε την αποστολή του, κατέπλευσε στο αγκυροβόλιο της Ελευσίνας και άρχισε ο ανεφοδιασμός του ώστε να αναλάβει νέα αποστολή. Όμως, καινούργια αποστολή θα αργήσει να ανατεθεί, με αποτέλεσμα το Β. ΟΛΓΑ να υποχρεωθεί σε άσκοπη παραμονή στο Σαρωνικό, οπού υπέστη σαρωτικές επιθέσεις από την γερμανική αεροπορία, χωρίς όμως αποτέλεσμα. [45] Εν τω μεταξύ στις 10 Απριλίου συνεδρίασε το Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο για να συζητηθεί την τύχη του Στόλου, καθώς αναμενόταν η κατάρρευση του μετώπου. Η απόφαση είναι να συνεχιστεί ο αγώνας στο πλευρό των Συμμάχων μακριά από την Ελλάδα. Την ίδια μέρα το Β. ΟΛΓΑ και Β. ΓΕΩΡΓΙΟΣ διατάχθηκαν να περιμένουν εντολή προκειμένου να μεταφέρουν το βασιλιά και τον πρωθυπουργό μακριά από την χώρα.[46] Τα γερμανικά αεροσκάφη βομβαρδίζουν σχεδόν καθημερινά την ευρύτερη περιοχή της Σαλαμίνας, του Πειραιά και του κόλπου της Ελευσίνας. Την νύχτα της 11-12 Απριλίου περισσότερα από 50 αεροσκάφη της Luftwaffe βοµβαρδίζουν το αγκυροβόλιο του Στόλου στην Ελευσίνα και ναρκοθετούν τις προσβάσεις.[47] Ο κίνδυνος αποκλεισμού του Ελληνικού Πολεμικού Στόλου υποχρέωσε τον Αρχηγό Στόλου να διατάξει, ύστερα από συνεννόηση με το ΓΕΝ, την έξοδο των αντιτορπιλικών από τον κόλπο της Ελευσίνας και την χρησιμοποίηση άλλων ορμητηρίων στον Σαρωνικό.[48] Το απόγευμα της 12ης Απριλίου ο ΑΣ, Υποναύαρχος Καββαδίας, επιβαίνει στο α/τ ΛΕΩΝ και οδηγεί τις τρεις Μοίρες Αντιτορπιλικών του Στόλου έξω από τον Ναύσταθμο Σαλαμίνας.[47] Τελευταίο αποπλέει το Β. ΟΛΓΑ.[48]
Το θωρηκτό ΑΒΕΡΩΦ ήταν Ναυαρχίδα του Στόλου μεχρι την 15η Απριλίου, όταν ανέλαβε αυτόν το ρόλο το Β.ΟΛΓΑ
Στις κρίσιμες ώρες του Απριλίου 1941, καθώς οι γερμανικές δυνάμεις προέλαυναν ακάθεκτες στο ελληνικό έδαφος, το πλήρωμα του αντιτορπιλικού ΑΕΤΟΣ (φωτογραφία) έστρεψε τα πυροβόλα του κατά του Β. ΟΛΓΑ, ζητώντας να μην αποπλεύσουν αλλά να παραμείνουν στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με την διαταγή που είχε εκδώσει ο ΑΣ τα αντιτορπιλικά έπρεπε κατά τις νυχτερινές ώρες να ακυροβολούν και να αποκρύπτονται σε ζεύγη σε έναν από τους όρμους Σοφικού, Επιδαύρου ή Μεθάνων και να επιστρέφουν το πρωί στην Σκάλα Μεγάρων. Έτσι την νύχτα της 13ης Απριλίου και ενώ το Β. ΟΛΓΑ μαζί με το Β. ΓΕΩΡΓΙΟΣ βρίσκονταν στον όρμο του Σοφικού, ένα γερμανικό αεροπλάνο έριξε μια βόμβα μόλις ένα μέτρο κοντά στο Β. ΓΕΩΡΓΙΟΣ, δημιουργώντας στο πλοίο μεγάλο ρήγμα.[49] Τότε το Β. ΟΛΓΑ πλησίασε το χτυπημένο αντιτορπιλικό με σκοπό να το ρυμουλκήσει, όμως το Β. ΓΕΩΡΓΙΟΣ κατάφερε να κινήσει τις μηχανές του και έτσι η ρυμούλκηση διακόπτετε. Αμέσως μετά το Β. ΟΛΓΑ, συνόδευσε, μαζί με άλλα πλοία, το Β. ΓΕΩΡΓΙΟΣ μέχρι τον Ναύσταθμο και έπειτα επέτρεψε στο Σοφικό, όπου μάζεψε 87 άντρες που είχαν κατεβεί σε σωστικές λέμβους από το άτυχο αντιτορπιλικό.[50]

Στις 14 Απριλίου οι Βρετανοί ζητούν το θωρηκτό ΑΒΕΡΩΦ να μπει σε νηοπομπή με κατεύθυνση την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Ο ΑΣ, που είχε υψωμένο το σήμα του στο ΑΒΕΡΩΦ, επιβιβάζεται στο Β.ΟΛΓΑ, το οποίο στις 15 Απριλίου γίνετε Ναυαρχίδα του Στόλου.[51] Την νύχτα της 14ης προς 15 Απριλίου το Β. ΟΛΓΑ δέχεται αεροπορική επίθεση. Ενώ σπεύδει προς τον κόλπο των Μεγάρων καλείτε να περισυλλέξει τους ναυαγούς του βρετανικού φορτηγού CLANCAMING, το οποίο είχε προσκρούσει σε νάρκη. Τις πρωινές ώρες, και ενώ ασχολείται με την περισυλλογή των ναυαγών, εμφανίζονται 16 γερμανικά αεροσκάφη που επιτίθενται σε μια νηοπομπή που ετοιμαζόταν να αναχωρήσει από την περιοχή της Αίγινας. Αμέσως το Β. ΟΛΓΑ αρχίζει να ελίσσεται και εκτοξεύει αντιαεροπορικές βολές. Με την αποχώρηση των αεροσκαφών επιστρέφει στο Ναύσταθμο και ετοιμάζετε για τον απόπλου προς την Σούδα. [52]

Την Μεγάλη Πέμπτη 17 Απριλίου δίνετε από τον ΑΣ διαταγή απόπλου του Β. ΟΛΓΑ, όμως το μεσημέρι η διαταγή ακυρώνετε. [53] Λίγο μετά η διαταγή επαναφέρεται σε ισχύ για να ακυρωθεί και πάλι το βράδυ [54], δημιουργώντας μεγάλο εκνευρισμό στο πλήρωμα, διότι υπήρχε συνεχής κίνδυνος από βομβαρδισμό της γερμανικής αεροπορίας.[51] Αυτή η αναβλητικότητα και η μεγάλη σύγχυση που επικρατούσε εκείνες τις ώρες, είχε σαν αποτέλεσμα το πλήρωμα του ΑΕΤΟΣ, που βρίσκονταν κοντά στο Β. ΟΛΓΑ, να στασιάσει και να στρέψει τα πυροβόλα του προς το Β. ΟΛΓΑ. Τότε ο ΑΣ διατάσσει το Β. ΟΛΓΑ να στρέψει και αυτό τα πυροβόλα του προς το ΑΕΤΟΣ, μεταβαίνει στο στασιασμένο πλοίο και με την συνδρομή του Ι. Τούμπα (κυβερνήτης του ΑΕΤΟΣ) επιβάλει την τάξη. [55]

Την απόγευμα της 20ης Απριλίου περίπου 100 γερμανικά αεροσκάφη Ju 88 και Do 17 προσέγγισαν την περιοχή των Αθηνών για να βομβαρδίσουν στόχους στον Πειραιά και την Ελευσίνα. Ένα σμήνος 16 αεροσκαφών επιτέθηκε στον κόλπο των Μεγάρων όπου βρίσκονταν αγκυροβολημένο μαζί με άλλα αντιτορπιλικά το Β. ΟΛΓΑ. Αμέσως το Β. ΟΛΓΑ αποπλέει και αρχίζει ελιγμούς με ταχύτητα 18 κόμβων. Ένα Ju 88 εφορμά κατά του Β.ΟΛΓΑ και με τα πολυβόλα του σαρώνει την γέφυρα και το κατάστρωμα του πλοίου.[56] Μία βολίδα βρίσκει στον κρόταφο τον Σημαιοφόρο Ι. Δουρή, ο οποίος πέφτει νεκρός. Ήταν ο πρώτος νεκρός του Β. ΟΛΓΑ.[57] Το Ju-88 συνεχίζοντας την επίθεσή του ρίχνει 3 βόμβες που εκρήγνυνται 30 μέτρα από το αντιτορπιλικό χωρίς να προκαλέσουν θύματα η ζημιές. Το ίδιο τυχερό όμως δεν είναι το α/τ ΨΑΡΑ που εβλήθη από τρεις βόμβες και μετά από ρυμούλκηση βυθίστηκε με πολλούς νεκρούς και τραυματίες. [58]

Μετά την βύθιση του ΨΑΡΑ το Υπουργείο Ναυτικών αποφασίζει πως έφτασε η ώρα να αποπλεύσουν τα αντιτορπιλικά προς νότο και στις 21 Απριλίου δίνει την σχετική εντολή. [59] Όμως το Β. ΟΛΓΑ παραμένει στον Σαρωνικό ως τα μεσάνυχτα της 22ας/23ης Απριλίου, όταν και επιβιβάζονται σ΄ αυτό 4 υπουργοί, ο διοικητής και ο υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος με προορισμό την Σούδα.[60] Τα ξημερώματα της 23ης Απριλίου καταπλέει στον προορισμό του και αποβιβάζει τα μέλη της κυβέρνησης με τις οικογένειές τους. Νωρίς το απόγευμα εμφανίζονται πάνω από τον όρμο της Σούδας δύο ιταλικά αεροπλάνα. Αμέσως το Β. ΟΛΓΑ αποπλέει και αρχίζει ελιγμούς μέσα στον όρμο. Τα αεροπλάνα ρίχνουν τις βόμβες τους, χωρίς όμως επιτυχία. Το βράδυ της ίδιας μέρας το Β. ΟΛΓΑ ξεκινά για την Αλεξάνδρεια. Την στιγμή της εξόδου προσκρούει η πλώρη του στο εξωτερικό φράγμα προστασίας του όρμου και ακινητοποιείται. Τότε το υποβρύχιο ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ πλησιάζει το Β. ΟΛΓΑ και στέλνοντας αυτοδύτες απελευθερώνει το πλοίο. Μόλις απελευθερώνετε δέχεται επίθεση από ιταλικά αεροπλάνα, τα οποία ρίχνουν 15 βόμβες χωρίς όμως επιτυχία.[58] Το βράδυ της 24ης Απριλίου το Β. ΟΛΓΑ αφήνει πίσω του την Κρήτη και περνώντας το στενό Κάσου-Κρήτης βάζει πλώρη προς την Αλεξάνδρεια. [61]
Δράση στην Μεσόγειο
Ο εκσυγχρονισμός και η δράση του Β.ΟΛΓΑ μέχρι τον Αύγουστο του 1942

Το πρωί της 25ης Απριλίου το Β. ΟΛΓΑ κατέπλευσε στο φιλόξενο λιμάνι της Αλεξάνδρειας, με το πλήρωμά του να είναι κατάκοπο από την κούραση και την αϋπνία και με τα νεύρα τεντωμένα από την ένταση των τελευταίων ημερών. Λόγω εντατικής χρησιμοποίησης του το πλοίο θα παραμένει στο λιμάνι οπού κάνει τις απαραίτητες επισκευές. [62] Αντιλαμβανόμενος την κατάσταση του ηθικού των πληρωμάτων των πλοίων του Στόλου ο ΑΣ, που στο μεταξύ είχε αποχωρίσει από το αντιτορπιλικό και εγκαταστάθηκε στο ΑΒΕΡΩΦ, σε συνεργασία με τον υπουργό ναυτικών Ναύαρχο Σακελλαρίου λαμβάνει μέτρα τα οποία ρυθμίζουν ικανοποιητικά τις συνθήκες διαβίωσης των ναυτών ώστε να αντεπεξέλθουν στα καθήκοντά τους μακριά από την πατρίδα. [63]

Η πρώτη αποστολή που αναλαμβάνει το Β. ΟΛΓΑ είναι στις 2 Ιουνίου όταν συνόδευσε ένα αγγλικό φορτηγό στο Πορτ Σάιντ και επιστρέφοντας συνόδευσε ένα άλλο φορτηγό. Στις 14 Ιουνίου ο Πλοίαρχος Λεοντόπουλος παραδίδει το πλοίο στον επίσης Πλοίαρχο Ιωάννη Βλαχόπουλο. Αμέσως μετά το Β. ΟΛΓΑ δέχεται επείγουσες επισκευές συντήρησης και στις 18 Ιουλίου επιστρέφει σε υπηρεσία. [64] Στις 3 Σεπτεμβρίου σπεύδει για να βοηθήσει το υποβρύχιο ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ- το οποίο όποιο πλέοντας για το Πορτ Σάιντ έπαθαν βλάβη οι μηχανές του- και το ρυμουλκεί επί 48 ώρες μέχρι την Αλεξάνδρεια. [65]

Η εξέλιξη του πολέμου είχε κάνει φανερές τις αδυναμίες των ελληνικών πλοίων και ήταν γενική η πεποίθηση πως δεν θα μπορούσαν να προσφέρουν επαρκώς εάν πρώτα δεν γινόταν εκσυγχρονισμός τους. Μετά λοιπόν από συνεννόηση με το Βρετανικό Ναυαρχείο αποφασίστηκε τα αντιτορπιλικά να σταλούν στην Καλκούτα και μετά την επισκευή τους να επιστρέψουν στην Μεσόγειο. [66] Έτσι, στις 8 Οκτωβρίου το Β. ΟΛΓΑ ξεκίνησε το ταξίδι του για την Ινδία, οπού έφτασε στις 31 του ίδιου μηνός. Εκεί παραμένει για δυόμισι μήνες και θα υποστεί εκτεταμένο εκσυχρονισμό.[67] Καταρχήν στην θέση του πρυμναίου τετραπλού τορπιλοσωλήνα τοποθετήθηκε ένα αντιαεροπορικό πυροβόλο Vickers των 3 ιντσών, μαζί με 4 ενθέμια πυρομαχικών. Τοποθετήθηκαν σε διάφορα σημεία του καταστρώματος 10 πυροβόλα Hotchkiss των 0,303 ιντσών για αντιαεροπορική κάλυψη του πλοίου. Επίσης τοποθετήθηκαν τρία προστατευτικά ελάσματα για το πυροβόλο Vickers και τα για δύο πυροβόλα των 127 mm. Αφαιρέθηκε από την πρύμνη το πυροβόλο των 127 mm και στη θέση τοποθετήθηκαν δύο βομβοβόλα και αυξήθηκε ο αριθμός των βομβών βάθους σε 80. Αφαιρέθηκε ο ιστός της πρύμνης, ώστε να μην εμποδίζετε η βολή του πυροβόλο Vickers, και μειώθηκε το ύψος της καπνοδόχου. Επίσης τοποθετήθηκαν η συσκευή ASDIC, καλώδιο αντιμαγνητισμού για να μην επικολλούνται στο πλοίο μαγνητικές νάρκες και μηχανικός πυροσωλήνας ώστε να χρησιμοποιηθούν αμερικανικά βλήματα για αντιαεροπορικές βολές. Τέλος τα τέσσερα Α/Α Rheinmetall των 37 mm που είχε αποφασιστεί να αντικατασταθούν από Oerlikon των 20 mm τελικά παρέμειναν, όμως κατασκευάστηκαν κατάλληλες υποδοχές ώστε να τοποθετηθούν αργότερα στην Αλεξάνδρεια. [68]

Το Β. ΟΛΓΑ επέστρεψε στις 22 Φεβρουάριου 1942 στην Αλεξάνδρεια και εντάχθηκε στη δύναμη του 14ου Στολίσκου Αντιτορπιλικών (14th Destroyer Flotilla) του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού, με διοικητή τον Πλοίαρχο Πόλαντ (Capt. A.L Poland) και δύναμη (μαζί με το ΟΛΓΑ) εννιά αντιτορπιλικών.[69] Ο Στολίσκος αυτός ονομάζονταν και "στολίσκος του θανάτου", διότι είχε περιοχή ευθύνης του το Τομπρούκ, όπου δραστηριοποιούνταν εχθρικά υποβρύχια και αεροπλάνα, και την περιοχή της Μάλτας, η οποία δέχονταν συνεχείς αεροπορικές επίθεσης λόγο της αναμενόμενης εισβολής. Στην Αλεξάνδρεια τοποθετήθηκε η συσκευή RDF για τον εντοπισμό στόχων επιφανείας και αντικαταστάθηκαν τα Α/Α Rheinmetall με τα Oerlikon.[70] Το Β. ΟΛΓΑ ήταν το πρώτο ελληνικό πλοίο που εντάχθηκε οργανικά σε βρετανικό στολίσκο και θα αλλάξει τον διακριτικό του αριθμό από D15 σε H86.[71]
Α/Τ Βασίλισσα Όλγα (D-15)

Στις 26 Φεβρουαρίου νέος κυβερνήτης του πλοίου αναλαμβάνει ο Πλωτάρχης Δ. Αλεξάνδρου. Με τον Αλεξάνδρου το πλοίο θα έχει μερικά ατυχή γεγονότα. Το πρώτο ήταν ένα ατύχημα που συνέβη καθώς το Β. ΟΛΓΑ προσπαθούσε να δέσει σε σημαντήρα στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας. Τότε συγκρούσθηκε με ένα βρετανικό ναρκαλιευτικό, χωρίς ευτυχώς να σημειωθούν ιδιαίτερες ζημιές.[70] Το δεύτερο περιστατικό έγινε όταν συνοδεύοντας νηοπομπή προσέκρουσε σε ύφαλο με αποτέλεσμα να καταστραφεί μία από τις έλικες. Επέστρεψε στην Αλεξάνδρεια και μπήκε σε δεξαμενή. Επειδή εκείνες τις μέρες οι γερμανικές δυνάμεις έφτασαν κοντά στο Κάιρο αποφασίστηκε η εκκένωση του ναυστάθμου και η ανατίναξη του πλοίου. Μόλις έγινε γνωστή η απόφαση αυτή το πλήρωμά του Β. ΟΛΓΑ, με την συμπαράσταση μερικών Άγγλων τεχνικών, άρχισε εντατικές επισκευές, με αποτέλεσμα το πρωί της ημέρας που είχε προγραμματιστεί να ανατιναχτεί το μόνο πρόβλημα ήταν η βλάβη στην έλικα και έτσι αποφασίστηκε να ρυμουλκηθεί στο Πορτ Σάιντ και μετά στο Σουέζ.[70] Το τελευταίο ατύχημα θα σημάνει το τέλος της θητείας του Αλεξάνδρου στο Β. ΟΛΓΑ. Πλέον από τις 28 Αυγούστου νέος κυβερνήτης του αναλαμβάνει ο Πλωτάρχης Γεώργιος Μπλέσσας.[72]
Η βύθιση του ιταλικού υποβρυχίου UARSCIEK
Το HMS PETARD (G 56) έδρασε πολλές φορές μαζί με το Β. ΟΛΓΑ

Κατά το διάστημα Νοεμβρίου- Δεκεμβρίου το Β. ΟΛΓΑ λαμβάνει μέρος σε συνοδεία βρετανικών νηοπομπών, με προορισμό το Άντεν, την Αλεξάνδρεια, το Τομπρούκ, το Πορτ Σάιντ και την Μάλτα. Πολλές φορές το Β. ΟΛΓΑ δρούσε μαζί με το βρετανικό αντιτορπιλικό HMS PEΤARD (G 56). Σε μια αποστολή τα δύο πλοία ξεκίνησαν την 7η Δεκεμβρίου από το Πορτ Σάιντ με προορισμό την Μάλτα. Ενδιάμεσα κατέπλευσαν στην Βεγγάζη από όπου το μεσημέρι της 14ης Δεκεμβρίου απέπλευσαν για τον τελικό τους προορισμό.[73] Περίπου στις 03:00 της 15ης Δεκεμβρίου και ενώ βρίσκονταν 45 μίλια μακριά από την Μάλτα, το PEΤARD εντόπισε το ιταλικό υποβρύχιο UARSCIEK. Το υποβρύχιο εκτόξευσε κατά του Β. ΟΛΓΑ δύο τορπίλες, οι οποίες πέρασαν σε μικρή απόσταση από την πλώρη του πλοίου. Το PEΤARD έριξε εναντίον του υποβρυχίου μια βόμβα βυθού και ειδοποίησε το Β. ΟΛΓΑ να διαγράφει κύκλους σε απόσταση δύο μιλίων γύρω του.[72] Ο κυβερνήτης του υποβρυχίου πιστεύοντας ότι η έκρηξη της βόμβα του PEΤARD προέρχονταν από τις τορπίλες που εκτόξευσε ανέβηκε σε περισκοπικό βάθος. Μολις όμως διαπίστωσε ότι η επίθεσή του απέτυχε αναγκάζετε να καταδυθεί βαθύτερα. Τότε το PEΤARD ρίχνει δέκα βόμβες και καλεί το Β. ΟΛΓΑ να πλησιάσει και να επιτεθεί κατά του υποβρύχιου. Ρυθμίζοντας να εκραγούν σε βάθος μεταξύ 150 με 300 πόδια, το Β. ΟΛΓΑ ρίχνει 6 βόμβες που δημιουργούν πολλές βλάβες σε ζωτικά μηχανήματα και στο πρυμναίο τμήμα του UARSCIEK αναγκάζοντάς το να αναδυθεί.[74] Αμέσως το PEΤARD βάλει με τα ταχυβόλα του το χτυπημένο υποβρύχιο και πλησιάζει κοντά του. Η ταχύτητα όμως του PEΤARD είναι τέτοια που συγκρούεται με το UARSCIEK. Τελικά το υποβρύχιο εγκαταλείπετε από το πλήρωμά του, με το Β.ΟΛΓΑ να μαζεύει από αυτό 28 ναυαγούς.[72] Στο μεταξύ ο κυβερνήτης του PEΤARD αποφάσισε να ρυμουλκήσει το υποβρύχιο ως την Μάλτα, προσπάθεια όμως που δεν ευοδώθηκε καθώς έσπαζαν τα συρματόσχοινα. Στις 11:33 της 15ης Δεκεμβρίου το UARSCIEK βυθίστηκε.[75]β[›]
Σημειώσεις

^ α: Το πλοίο είχε ενδιαιτήσεις για 145 άτομα. Την περίοδο 1940-41 το πλήρωμα ήταν 200 άνδρες. Την περίοδο 1942-43, λόγω μετατροπών, θα φτάσει στους 235-240. Από αυτούς οι 25-30 θα παραμένουν πάντα στην ξηρά, σε αδεια.[76]

^ β: Για την βύθιση του UARSCIEK, που χρεώθηκε "εξ ημισείας" στα δύο αντιτορπιλικά, απονεμήθηκε από τον Βρετανό Βασιλιά στον Μπλέσσα το Μετάλλιο Διακεκριμένης Υπηρεσίας (DSO). Ηταν ο πρώτος Έλληνας κυβερνήτης που έλαβε αυτό το παράσημο.[70] Η ελληνική πλευρά με το Β. Δ της 12ης Μαρτίου 1943 απένειμε στον Μπλέσσα τον Πολεμικό Σταυρό Γ΄ Τάξεως και το Μετάλλιο Εξαίρετων Πράξεων στο Ανθυποπλοίαρχο Ε. Δανιήλ και στον χειριστή της συσκευής ASDIC Υποκελευστή Β΄-Διαχειριστή Ε. Αμουργή .[72]

Καριέρα (Ελλάδα)
Παραγγέλθηκε: Ιανουάριος 1937[1]
Κατασκευαστής: Yarrow & Co Ltd της Γλασκώβης[1]
Αρχή ναυπήγησης: Φεβρουάριος 1937[1]
Καθελκύστηκε: 2 Ιουνίου 1938[1]
Τέθηκε σε υπηρεσία: 5 Φεβρουαρίου 1939 [2]
Μοίρα: Βύθιση στις 26 Σεπτεμβρίου 1943
Σημειώσεις: Κόστος ναυπήγησης 380.000 λίρες Αγγλίας[3]
Γενικά χαρακτηριστικά
Κλάση: «G»
Εκτόπισμα: 1.335 τόνους άφορτο[4]
2.000 έμφορτο τόνους [4]
Μήκος: 323 ολικό / 312 ισάλου (σε πόδια) [4]
Πλάτος: 32 και 1/4 πόδια [4]
Βύθισμα: 8 και 1/2 πόδια[4]
Εγκατεστημένη ισχύς: 34.000 ίππους [4]
Ταχύτητα: Μέγιστη ακίνδυνη 34 κόμβοι,
επιτρεπόμενη 32 κόμβοι,
οικονομική 14 κόμβοι[4]
Εμβέλεια: (σε μίλια) 3.370 με ταχύτητα 12 κόμβους[4]
2.330 με ταχύτητα 19 κόμβους[4]
1.600 με ταχύτητα 26 κ.[4]
1.180 με ταχύτητα 31 κ. [4]
Πλήρωμα: 200α[›]
Οπλισμός:
4 πυροβόλα Rheinmetall των 127 mm[5]
4 Α/Α πολυβόλα Rheinmetall των 37 mm[5]
2 τετραπλοί τορπιλοσωλήνες των 533 mm[5]
2 βομβοβόλα (εκτοξευτές βομβών βάθους)[5]
2 σιδηροτροχιές (αφετήρες) για ρίψη βομβών βάθους[5]

Παραπομπές

↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Κιοτζέκογλου (1997) Α΄ σ. 21
↑ 2,0 2,1 Βασιλικό Διάταγμα Περι θέσεως σε ενέργειαν Αντιτορπιλλικού "Β. ΟΛΓΑ" ΦΕΚ 78 - 28.02.1939 σ. 544
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 7
↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 Μεταλληνός (1996) σ. 10
↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Μπλαβέρης (1996) σ. 64
↑ 6,0 6,1 Γενικό Επιτελείο Ναυτικού Βασίλισσα Όλγα D-15 (1938-1943)
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 343
↑ Μπλαβέρης (1996) σ. 59
↑ Στεφανάδης (1999) σ. 50
↑ Μπλαβέρης (1996) σ. 60
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 8
↑ Κιοτζέκογλου (1997) Α΄ σ. 22
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 5
↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 Στεφανάδης (1999) σ. 52
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 17
↑ Κιοτζέκογλου (1997) Α΄ σ. 27
↑ Μεταλληνός (1996) σ.14-15
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 16-17, 26
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 23
↑ Στεφανάδης (1999) σ. 53
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 29-30
↑ Φωτάκης (2010) σ. 52-53
↑ Μπλαβέρης (1996) σ.62
↑ Στεφανάδης (1999) σ. 53
↑ Στεφανάδης (1999) σ. 54
↑ Κιοτζέκογλου (1997) Α΄ σ. 23
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 44. Μπλαβέρης (1996) σ. 61
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 51-53
↑ Admiral (ret) Attilio Duilio Ranieri submarine DELFINO, ανακτήθηκε 8/2/2013
↑ Μπλαβέρης (1996) σ. 61
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 57-58
↑ Στεφανάδης (1999) σ. 55
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 59-60
↑ Στεφανάδης (1999) σ. 55-56
↑ Κιοτζέκογλου (1997) Α΄ σ. 24
↑ Κιοτζεκογλου (1997) Α΄ σ. 24
↑ Μεταλληνος (1996) σ. 63-68
↑ Μεταλληνος (1996) σ. 69
↑ Μπλαβέρης (1996) σ. 61-62
↑ Μεταλληνος (1996) σ. 75
↑ Μεζεβίρης (1971) Η Μεταφορά του Χρυσού της Τράπεζας της Ελλάδος Μάρτιος 1941. Μεταλληνος (1996) σ. 76-77
↑ 42,0 42,1 42,2 Μπλαβέρης (1996) σ. 62
↑ Μαυρογιάννης (2006) Α΄ σ. 52
↑ Μαυρογιάννης (2006) Β΄ σ. 43
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 87
↑ Κιοτζέκογλου (1997) σ. 25
↑ 47,0 47,1 Παλούμπης (2007) σ. 5
↑ 48,0 48,1 Μεταλληνός (1996) σ. 93
↑ Στεφανάδης (1999) σ. 59
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 96-97
↑ 51,0 51,1 Κιοτζεκογλου (1997) Α΄ σ. 26
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 98-99
↑ Παλούμπης (2007) σ. 7
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 100
↑ Παλούμπης (2007) σ. 9
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 108
↑ Μπλαβέρης (1996) σ. 62
↑ 58,0 58,1 Κιοτζέκογλου (1997) Α΄ σ.27
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 111
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 115
↑ Μπλαβέρης (1996) σ. 62
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 135
↑ Μεταλληνός (1996) 128
↑ Κιοτζέκολγλου (1997) Β΄ σ. 37
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 144
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 131
↑ Μπλαβέρης (1996) σ. 62
↑ Κιοτζέκογλου (1997) Β΄ σ. 37. Μπλαβέρης σ. 62-63
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 162
↑ 70,0 70,1 70,2 70,3 Κιοτζέκογλου (1997) Β΄ σ. 38
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 162-163
↑ 72,0 72,1 72,2 72,3 Μπλαβέρης (1996) σ. 63
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 224
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 227
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 231
↑ Μεταλληνός (1996) σ. 10-11

Βιβλιογραφία

Γενικό Επιτελείο Ναυτικου Βασίλισσα Όλγα D-15 (1938-1943)
Κιοτζέκογλου, Μίλτος (1997). Αντιτορπιλικό "ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΟΛΓΑ". Η άγνωστη ιστορία του ένδοξου πολεμικού. Περιοδικό Πόλεμος και Ιστορία τευχ. 8 (Μέρος Α΄) σσ. 21-27, τευχος 9 ( Μέρος Β΄) σσ. 37-44, Αθήνα.
Μαυρογιάννης Ξενοφών (2006) "Η Ναυμαχία του Ματαπά", περιοδικό Ναυτική Ελλάς, μέρος Α΄ (τευχ. Φεβρουαρίου 2006), μέρος Β΄ (τευχ. Μαρτίου 2006)
Μεταλληνός, Κωνσταντίνος (1996). "ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΟΛΓΑ". Ένα αντιτορπιλικό στη δίνη του πολέμου. Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος, Αθήνα
Μεζεβίρης Γεώργιος (1997). Τέσσαρες δεκαετίες εις την Υπηρεσίαν του Β. Ναυτικού, Αθήναι 1971 ανακτήθηκε 12/2/2013
Μπλαβέρης, Λεωνίδας (1996). Α/Τ "ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΟΛΓΑ" Η δόξα του Αιγαίου και της Μεσογείου, περιοδικό Στρατιωτική Ιστορία, τευχ. 3 Αυγουστος- Σεπτέμβριος 1996, εκδ. Περισκόπιο, Αθήνα, σσ. 59-64.
Παλούμπης, Ιωάννης (2007). Η Αποδημία του Στόλου. Απρίλης 1941, περιοδικό Περίπλους, τεύχος 59, Πειραιάς, σελ. 4-16, ανακτήθηκε 10/2/2013
Στεφανάδης Αδάμ (1999) "Αντιτορπιλικό Βασιλεύς Γεώργιος (D-14) Η δράση και η τραγική μοίρα του δίδυμου αδελφού της Όλγας", μέρος Α΄. περιοδ. Πόλεμος και Ιστορία, τέυχος 17, Αθήνα, σσ. 50-61.
Φωτάκης Ζήσης (2010), "Ο Ελληνικός Ναυτικός Αγώνας 1940-1944: το ιστορικό πλαίσιο, οι σταθμοί και οι συνιστώσες του", περιοδικό Ναυτική Επιθεώρση τευχ. 574, Σεπτέμβριος-Οκτώβριος-Νοέμβριος 2010, σσ. 45-57

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ένας ξεχασμένος θρύλος: η ιστορία των επιζώντων της Όλγας (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)
Εκδηλώσεις μνήμης για τα πεσόντα μέλη του πληρώματος του αντιτορπιλικού «Βασίλισσα Όλγα» στο Λακκί της ΛέρουΕθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο
Ένα πλήρες επιχειρησιακό αρχείο για το Β. Όλγα

Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License