.
Ο Ιέρων του Ξενοφώντα είναι ένας διάλογος περί τυραννίας· δεν είναι όμως σωκρατικός διάλογος. Τα πρόσωπά του έργου είναι ο ποιητής Σιμωνίδης και ο τύραννος των Συρακουσών Ιέρων.[1]
Περιεχόμενο
Ο ποιητής ζητά να μάθει από τον τύραννο αν ο τυραννικός βίος όντως διαφέρει από τον ιδιωτικό όσον αφορά τις χαρές και τις λύπες· διότι αποτελεί κοινή πεποίηθηση ότι ο τύραννος γεύεται σε μεγαλύτερο βαθμό όλες τις ηδονές, ενώ η οδύνη του είναι πολύ περιορισμένη. Ο Ιέρων, ενοχλημένος από αυτήν την προκατάληψη του κοινού νού, επιχειρεί να την ανασκευάσει ακολουθώντας μια αποδεικτική πορεία η οποία λαμβάνει υπόψη εμπειρικά δεδομένα: γίνεται σύγκριση των δύο βίων με βάση ένα εξαντλητικό κατάλογο απολαύσεων.[2]
Ο Ιέρων συπληρώνει ότι ο τύραννος δεν έχει φίλους, δεν έχει την αγάπη των άλλων, δεν νιώθει ποτέ ασφάλεια· ζει διαρκώς με το φόβο της προδοσίας, της συνωμοσίας, της δολοφονίας, είναι αναγκασμένος να διαπράττει εγκλήματα για να μη χάσει την εξουσία του. Σε ερώτηση του Σιμωνίδη να επιστρέψει στο ιδιωτικό βίο ο Ιέρων απαντά ότι ο τύραννος δεν μπορεί να κάνει ούτε μπρος ούτε πίσω· αν κάνει μπρος, τα εγκλήματα και ο φόβος θα μεγεθύνονται, αν κάνει πίσω δεν υπάρχει καμμία συγχώρεση· το μόνο λοιπόν που το μένει να κάνει, είναι να κρεμαστεί.[3]
Ο Σιμωνίδης αποκαθιστά την αρχική ηρεμία της συζήτησης συμβουλεύοντάς τον να μετατρέψει την άδικη τυραννία σε αγαθοεργό, έτσι ώστε να κερδίσει την αγάπη όλων, μια αγάπη απαλλαγμένη από το φθόνο.[4]
«τυραννὶς χρῆμα σφαλερόν, πολλοὶ δὲ αὐτῆς ἐρασταί εἰσιν».
Ηρόδοτος Ιστορίαι Βιβλίο 3 53.4
«Ὅτι, ἔφη, ὦ Σιμωνίδη, καὶ ταύτῃ ἀθλιώτατόν ἐστιν ἡ τυραννίς: οὐδὲ γὰρ ἀπαλλαγῆναι δυνατὸν αὐτῆς ἐστι. πῶς γὰρ ἄν τίς ποτε ἐξαρκέσειε τύραννος ἢ χρήματα ἐκτίνων ὅσους ἀφείλετο ἢ δεσμοὺς ἀντιπάσχων ὅσους δὴ ἐδέσμευσεν, ἢ ὅσους κατέκανε πῶς ἂν ἱκανὰς ψυχὰς ἀντιπαράσχοιτο ἀποθανουμένας; ἀλλ᾽ εἴπερ τῳ ἄλλῳ, ὦ Σιμωνίδη, λυσιτελεῖ ἀπάγξασθαι, ἴσθι, ἔφη, ὅτι τυράννῳ ἔγωγε εὑρίσκω μάλιστα τοῦτο λυσιτελοῦν ποιῆσαι. μόνῳ γὰρ αὐτῷ οὔτε ἔχειν οὔτε καταθέσθαι τὰ κακὰ λυσιτελεῖ».
Ξενοφών Ιέρων, Κεφάλαιο 7 12-16
Διότι, απήντησε εκείνος, η τυραννία είναι σ΄αυτό το πράγμα ελεεινότατη· δεν είναι δυνατόν να απαλλαγείς από αυτήν. Γιατί πως θα μπορούσε να είναι σε θέση ένας τύραννος... να υποστεί με τη σειρά του τις φυλακίσεις για όσους φυλάκισε ή πως να βρει και να δώσει τις ζωές που χρειάζονται για να αντισταθμίσει εκείνες που αφαίρεσε; Αλλά αν είναι καλό για κάποιον να κρεμαστεί μόνος τους, μάθε, είπε αυτός «Σιμωνίδη, ότι κατά τη γνώμη μου, αυτό είναι το καλύτερο που έχει να κάνει ένας τύραννος· γιατί, είναι ο μόνος που δεν κερδίζει τίποτε ούτε όταν κρατάει ούτε όταν παραμερίζει τα βάσανά του».
μτφ. Λίλα Τρουλινού, εκδόσεις ΕΞΑΝΤΑΣ, 1994
Παραπομπές
↑ *Πολιτικά Αριστοτέλη Ε 1315b 35«τῶν δὲ λοιπῶν ἡ περὶ Ἱέρωνα καὶ Γέλωνα περὶ Συρακούσας. ἔτη δ᾽ οὐδ᾽ αὕτη πολλὰ διέμεινεν, ἀλλὰ τὰ σύμπαντα δυεῖν δέοντα εἴκοσι: Γέλων μὲν γὰρ ἑπτὰ τυραννήσας τῷ ὀγδόῳ τὸν βίον ἐτελεύτησεν, δέκα δ᾽ Ἱέρων, Θρασύβουλος δὲ τῷ ἑνδεκάτῳ μηνὶ ἐξέπεσεν».
↑ Leo Strauss, Ιέρων ή τυραννικός μτφ. Λίλα Τρουλινού, σ.25 εκδ. ΕΞΑΝΤΑΣ 1994
↑ Ξενοφών Ιέρων, Κεφάλαιο 6 6-16
↑ Ξενοφών Ιέρων, Κεφάλαιο 11
Βιβλιογραφία
Alexandre Kojève, «Τυραννία και Σοφία» (γαλλική έκδοση 1954)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Ιέρων ή τυραννικός
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
