.
Κρόνακα
Συγγραφέας: Λεόντιος Μαχαιράς
§282.-Καὶ μοναῦτα ἔπαιξεν ἡ τρουμπέττα εἰς τὴν πόρταν τοῦ ρηγός, καὶ λαλοῦσιν: «Ἄρχοντες, ὁ θεὸς ἐποῖκεν τὸ θέλημάν του ἀποὺ τὸν ἀφέντην μας τὸν ρήγαν!» Καὶ ἐκρεμμάσαν τὸν μέγαν κουφανὸν καὶ ἐδεῖξαν τον πρὸς τὸν ποταμόν, καὶ λαλοῦν τοῦ λαοῦ: «Νὰ μὲν τορμήσῃ τινὰς νὰ ᾖνε ἀπότορμος νὰ ποίσῃ καμίαν ταραχὴν εἰς κόμμαν κεφαλῆς. Καὶ ὁ ρὲ Πιέρ, ὁ υἱὸς τοῦ ρὲ Πιέρ, ἐνέβην εἰς τὴν τάξιν τοῦ ρ(ηγ)άτου.» Καὶ μοναῦτα ἐδῶκαν του ὅρκον ὅλοι οἱ ψουμάτοι. Καὶ ἐλυπήθην πολλὰ ὁ λαὸς [τοῦ ρὲ Πιέρ,] καὶ ἐβάλαν φωνὴν: «Βίβα ρὲ Πιέρ!» γʹ φορές.
§283.-Τότες ἐκαβαλίκευσεν ὁ κοντοσταύλης καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν Αμόχουστον, καὶ ἐπῆρεν τὸν ὅρκον τους· καὶ ἔμπλασεν τοῦ σὶρ Τζουὰν Μουστρὴὺκαὶ ἐπηγαῖννεν εἰς τὸ κυνήγιν, καὶ ἐπῆρεν τον μετά του, καὶ εἰς τὴν στράταν εἶπεν του τὸν θάνατον τοῦ ρηγός. Καὶ διατί ἐκαταμπλέξαν του πῶς ἔχεν τὴν κυρὰν τοῦ Ἀρσεφίου, ἐζήτησε νὰ ἔχῃ δίκαιον ὁ ἀφέντης τοῦ Αρσεφίου ἀπὸ τὸν ἀμιράλλην, καὶ ὁ πρίντζης καὶ ἡ ρή- γαινα ἐπέψαν τον εἰς τὴν Κερυνίαν εἰς ἀρέσταν, ὅτι ὁ κύρης τοῦ Αρσεφίου ἐζήτα νὰ τὸν σκοτώσουν. Θεωρῶντα ὁ ἀμιράλλης πῶς ἦτον πιασμένος εἰς τὴν Κερυνίαν καὶ δὲν ἔχεν πῶς νὰ διαβῇ, ἐποῖκεν ἕναν γρίππον καὶ ἐψάρευγεν· καὶ διαβαίνοντα ὀλλίγος καιρὸς διὰ νυκτὸς ἐπέρασεν καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν Τουρκίαν· ὅτι ἦτον μέσα εἰς ἕναν πύργον καὶ ἔβγαλεν βʹ βέργες σιδερένες ἀπὸ τὸ παραθύριν καὶ ἐκρεμμάσθην μὲ τὸ σκοινὶν καὶ εὑρέθην ἔξω τοῦ πύργου, καὶ ἐμπαίνοντα εἰς τὸν γρίππον ἐποῖκεν ἄρμενα καὶ ἐπῆγεν εἰς τὸν κόλφον τῆς Αταλείας. Καὶ ἅνταν ἐπῆγεν ὁ σιργέντης ὅπου ἔβλεπεν τὸν πύργον, ἐπῆγε νὰ τοῦ πάρῃ νὰ φᾷ καὶ δὲν τὸν ηὗρεν· μοναῦτα ἐποῖκεν το νῶσιν τοῦ καπετάνου τῆς Κερυνίας, καὶ κεῖνος ἀρμάτωσεν μίαν φούσταν καὶ ἔβαλεν καραβοκύρην τὸν σὶρ Πατὴν Ραζούρ, καὶ πηγαίννοντά του ἀποσκέπασέν τον εἰς τὸ πέλαγος· καὶ τὸ νὰ ᾿δῇ ὁ ἀμιρράλλης τὴν φούσταν πῶς ἐπήγαιννεν διὰ λλόγου του, ἐφοβήθην καὶ ἀπεζεῦσαν τον εἰς τὴν γῆν, καὶ ἀπὸ τὸν φόβον του ἐπαρπάτησεν τόσον ὅτι ἐποστάθην, καὶ ἐνέβην εἰς ἕναν ὄρος καὶ ἔππεσεν ἀπουκάτω εἰς ἕναν δένδρον νὰ πάρῃ ὀπνάν, κ᾿ ἐκεῖ ἐξηψύχισεν. Εἰ δὲ ἡ φούστα ἐπίασεν τὸν γρίππον καὶ ἔφερέν τον είς τὴν Κερυνίαν· καὶ τὸν ἀμιράλλην εὑρίσκοντά τον ἀποθαμμένον ἐθάψαν τον εἰς τὸ ναὸν τῆς Αγίας Μαρίνας πλησίον τῆς Ἀταλείας οἱ χριστιανοὶ ἁποῦ εὑρίσκουνταν ἐκεῖ. Ὁ δὲ σὶρ Πατὴὺ Ραζοὺρ μὴ θωρῶντα τὸν ἀμιράλλην πῶς ἐπέθανεν, ἐρχομένου του εἰς τὴν Κερυνίαν γυρεύγοντα τὸν ἀμιράλλην καὶ δὲν τὸν ηὗρεν, ἐθάρεν καὶ ᾿πῆγεν εἰς τὸν Τοῦρκον τὸν Τακκᾶν. Καὶ μοναῦτα ὁ πρίντζης ἐννοιάστην πῶς ὁ ἀμιράλλης εἶν᾿ ἐκεῖ, καὶ ἔπεψεν τὸν σὶρ ΠατὴὺΡαζὸρ καὶ τὸν σὶρ Τζουὰν Πασὲλ μὲ τὴν φούστα νὰ πᾶσι νὰ τὸν γυρέψουν· καὶ ἐπῆγαν, καὶ ἐμάθαν πῶς ἐπέθανεν. Περὶ σουλτάνου.
§284.-Τώρα νὰ ξηγηθοῦμεν περὶ τοῦ τρισκατάρατου σουλτάνου, ὅπου ἀπομάκριζεν τὴν ἀγάπην καὶ δὲν ἔθελε νὰ τὴν τελειώσῃ. Ἐθυμώθην ὁ κουβερνούρης τῆς Κύπρου ὁ ἀφέντης ὁ πρίντζης περὶ τοὺς Γενουβίσους τοὺς μαντατοφόρους ὅπου εἶχαν πάγειν μὲ τὸ κάτεργον τοῦ ρηγὸς μὲ χαρτία· καὶ ὅταν ἔδωκεν τὰ χαρτία ὁ σὶρ Καζὼ Σουγκάρε εἰς τὸν σουλτάνον, ὁ σουλτάνος ἐποῖκεν μικρὸν φανὸν ὅτι δὲν ἐψήφισεν τὸν ρήγαν καὶ δὲν ἐθέλησε νὰ γροικήσῃ διὰ τὴν ἀγάπην. Μανθάνοντα τὸ κάτεργον τὰ μαντάτα τοῦτα, ἀφῆκεν τα καὶ ᾿στράφη νὰ ἔλθη εἰς τὴν Κύπρον· καὶ ὡς γοιὸν ἔρκετον, εἰς τὴν στράταν ἐπάντησε ᾿νοῦ καραβίου σαρακήνικου ὅπου ἐπήγαιννεν εἰς τὴν Ἀλεξάνδραν, καὶ ᾿πολέμισεν καὶ ᾿πῆρεν το, καὶ ἔφερέν το εἰς τὴν Κύπρον. Τοῦτα οὕλα ἀνάφερέν τα ὀμπρὸς τοῦ πρίντζη, καὶ πῶς ἐκαταδίκαζεν τοὺς χριστιανοὺς ὁ σουλτάνος εἰς τὲς φυλακές· ἐλυπήθην ὁ κουβερνούρης, πολλά, καὶ πολομᾷ ἕναν διαλαλημόν, ὅτι πᾶσα ἄνθρωπος ὅπου θέλει νὰ πάγῃ νὰ κουρσέψῃ εἰς τὴν γῆν τῆς Συρίας νἄχῃ πογέρι, καὶ νὰ τοὺς δώσῃ καὶ ξύλα καὶ ἄρματα.
§285.-Τότε οἱ Ἀμουχουστιανοὶ ἀρματῶσαν μίαν σατίαν καὶ ἐπῆγαν εἰς τὴν Συρίαν καὶ ἐμπλάσα ᾿νοῦ καραβίου φορτωμένου ψιλὴν πραματείαν καὶ ἐπῆραν το· ὁμοίως ἐμπλάσαν καὶ ἄλλα δʹ καὶ ἐπῆραν τα εὔκαιρα καὶ ἐφέραν τα εἰς τὴν Ἀμόχουστον. Τότε ὁ κουβερνούρης ὁ πρίντζης ἀρμάτωσεν δʹ κάτεργα καὶ ἔβαλεν καπετάνον τὸν σὶρ Τζουὰν τε Μόρφου, καὶ ἄλλους γʹ καβαλλάριδες εἰς τὰ γ᾿ κάτεργα, τὸν σὶρ Γρινιὲρ Λε Πεντίτ, καὶ τὸν σὶρ Πιὲρ τε Σούρ, καὶ τὸν σὶρ Τζουὰν τε Κολλίες· καὶ ἐξέβησαν ἀπὸ τὺν Αμόχουστον τῇ τρίτῃ ἰουνίου ατξθʹ Χριστοῦ, καὶ τῇ πέμπτῃ αὐτοῦ μηνὸς ἐπῆγαν εἰς τὸ Σαΐτιν. Καὶ ἐθέλα νὰ ἐμποῦν εἰς τὴν χώραν, καὶ ἐσυνεπαντῆσαν τους καὶ ἐπολεμίζαν ἀπὸ τὸ πωρνὸν ὡς τὸ δεῖλις, καὶ ἐτζακκίστησαν οἱ Σαρακηνοί· τότες ἐσηκώθην ἕνας κακὸς καιρός, καὶ ἐφοβήθησαν διὰ τὰ κάτεργα, καὶ ἐνέβησαν ὅλοι μέσα διὰ νὰ τ᾿ ἀγιτιάσουν· καὶ ἐπῆγαν εἰς τὸν ποταμὸν καὶ ἐσηκῶσαν νερόν, καὶ ἐμεῖναν ὅλην τὴ νύκταν. Καὶ ἀπʹ ἐκεῖ ἐξέβησαν καὶ ἐπῆγαν εἰς τὸ Βερούτιν, καὶ δὲν ἠμπορῆσα νὰ μποῦν, ὅτι ὁ τόπος ἦτον στενός, καὶ δὲν ἠμπορῆσα νὰ πιάσουν ἐκεῖ· καὶ ὁ πύργος ὅπου ῆτον ὀμπρὸς ἦτον καλὰ δηγημένος καὶ ἐδιαφέντευγέν τους, καὶ ἔσσω εἰς τὴν χώραν εἶχεν πολλοὺς ἀνθρώπους, κοντὰ τετρακοσίους, καὶ πολλοὺς πραματευτάδες, καὶ καβαλλάριδες καὶ ἀπεζούς. Τὰ κάτεργα ἦλθαν πρὸς τὸ Ζίπλι, καὶ οἱ Σαρακηνοὶ ἀκλουθῆσαν τους τῆς γῆς, καὶ ἦλθαν εἰς τὸ Πετρούνιν καὶ ἐπιάσαν τὴν γῆν δυναστικῶς, καὶ ἐστάθησαν εἰς πόλεμον καὶ ἐτζακκίσαν τοὺς Σαρακηνούς, καὶ ἐνέβησαν εἰς τὴν χώραν καὶ ἐκουρσέψαν την, καὶ ἐβάλαν λαμπρὸν καὶ ᾿κάψαν την. Καὶ ἀπ᾿ ἐκεῖ ἦλθαν εἰς τὴν Ταρτούζαν καὶ ἐκουρσέψαν την, καὶ ἐμεῖναν μίαν ἡμέραν εἰς τὸ νησσὶν τῆς Ταρτούζας.
§286.-Καὶ ἔρκουνταν παραγιάλιν παραγιάλιν κοντὰ εἰς τὴν γῆν, ἐκουρσέψαν καὶ ἐζημιῶσαν ὅλους τοὺς τόπους εἰς τὴν Λαδικείαν· καὶ δὲν ἠμπορῆσα νὰ πιάσουν γῆν, ὅτι ἐδιαφεντεῦγαν τους οἱ πύργοι· καὶ ἀπεσῶσαν εἰς τὴν γῆν τῆς Αρμενίας, καὶ τῇ κυριακῇ τῇ ιζʹ μηνὸς ἰουνίου ατξθʹ Χριστοῦ ἐπῆγαν εἰς τὸ Αγιάσιν καὶ τίποτες δὲν ἠμπορῆσα νὰ ποίσουν διὰ τὸν πολλὺν λαὸν τὸν εἶχεν· καὶ ἦλθαν εἰς τὸ Πορτὰλ κ᾿ ἐκεῖ ἐποῖκαν γʹ ἡμέρες. Τὄναν κάτεργον ἔβαλε νερὸν καὶ ἔπεψέν το εἰς τὸ Κούρικος νὰ πάρῃ πίσσαν καὶ νὰ πάγῃ εἰς τὴν Αταλείαν, ὅτι ἐμέλλαν καὶ τἄλλα κάτεργα νὰ πᾶσιν εἰς τὴν Αταλείαν διὰ νὰ καλαφατίσουν. Τὰ κάτεργα ὅμως ἐξέβησαν καὶ ἐποῖκαν ζημίαν, καὶ ἐπεσώθησαν ε(ἰ)ς τὴν Ἀταλείαν καὶ ἐκεῖ ἐκαλαφατίσαν, καὶ ἦλθεν καὶ τὸ κάτεργον τοῦ Γραμμάδη. Καὶ τελειώννοντα ἐπῆγαν εἰς τὸν Φοὶνικαν, καὶ ἀπ᾿ ἐκεῖ ἐπῆγαν εἰς τὴν Ἀλεξάνδραν.
§287.-Καὶ τῇ δευτέρα, τῇ ι´ μηνὸς ἰουλίου ατξθ´ Χριστοῦ, τὰ ἄνωθεν κάτεργα δυναστικῶς ἐνέβησαν εἰς τὴν Αλεξάνδραν εἰς τὸν λιμιόναν. Ὁ καπετάνος νὰ μάθῃ τὴν ὄρεξιν τοῦ σουλτάνου, ἀνοσῶς καὶ θέλῃ τὴν ἀγάπην ἢ ὄχι, ἔριψεν μίαν βάρκαν ἀπὸ τὸ κάτεργον καὶ ἔπεψέν την εἰς τὴν γῆν μὲ γραφὴν εἰς τὸν ἀμιρᾶν, λαλῶντα πῶς: «Ὁ ἀφέντης μας ὁ ρήγας ἔπεψεν μαντατοφόρους νὰ πᾶσιν εἰς τὸν σουλτάνον, καὶ θέλω νὰ τὸν κατεβάσω εἰς τὴν γῆν, καὶ νὰ πέψῃς ἀνθρώπους νὰ τὸ συντροφιάσουν εἰς τὸ Καργίος.» Ἔκεῖνος μηνᾷ του: «Φίλε μου, ὁ σουλτάνος δὲ εἶνε εἰς ὄρεξι νὰ ποίσῃ διὰ τώρα ἀγάπην, ὅτι ξηλοθρεύγουνται οἱ μουσθλουμάνοι.»
288.-Τὸ κάτεργον τοῦ σὶρ Πιὲρ τε Σοὺρ ἐνέβην εἰς τὸν παλαιὸν λιμιόναν τῆς Αλεξάνδρας, καὶ ηὗρεν μίαν μεγάλη νάβαν μαγραπίτικην, καὶ ἐπολέμισέν την· καὶ μέσα εἶχεν τετρακοσίους ἀνομάτους, καὶ ἀπὸ τὴν γῆν ἐδιδοῦσαν της βοήειαν· καὶ θωρῶντα ὅτι εὔκαιρα ἐκοπιάζαν, ἐμήνυσέν το τοῦ καπετάνου, καὶ ἦλθεν μὲ τὰ γ´ κάτεργα, καὶ πολλὰ τὴν ἐπολεμίσαν, καὶ τίποτες δὲν ἠμπορῆσα νὰ ποίσουν, καὶ ἐλα- βώθησαν ἀπὸ τοὺς λᾶς τῶν κατέργων κοντὰ ρʹ ἀνομάτοι. Θωρῶντα ὁ καπετάνος πῶς δὲν ἠμπορεῖ νὰ ποίσῃ τίποτες, ἐξέβην καὶ ἐπῆγεν εἰς τὸ νησσὶν τοῦ Ρισίου, καὶ δὲν ἠμπόρησε νὰ πιάσῃ γῆν, διατὶ ἦτον σκλερία μεγάλη· καὶ ἐξέβησαν, καὶ ἦλθαν εἰς τὸ Σαΐτιν. Καὶ τῇ ιθʹ μηνὸς ἰουλίου τὰ ἄνωθεν κάτεργα ἦτον εἰς τὸ Σαΐτιν, καὶ ἐπεζεῦσαν ἐκεῖ, καὶ ἦτον πολλὰ καλὰ βλεπημένα· [ἐπολεμίσαν] τοὺς Σαρακηνούς, καὶ ἐσηκώθην σκλερία, καὶ οἱ λᾶς ἐστράφησαν εἰς τὰ κάτεργα, καὶ ἦλθαν εἰς τὸ Βερούτιν. Θωρῶντα ὁ καπετάνος τοὺς λᾶς πῶς ἦτον κοπιασμένοι καὶ λαβωμένοι, ἐποῖκεν ἄρμενα καὶ ἦλθαν εἰς τὴν Κύπρον καὶ ἔραξεν εἰς τὴν Αμόχουστον τῆ κυριακῇ, τῇ κβʹ ἰουλίου ατξθʹ Χριστοῦ.
§289.-Καὶ τὸ σαββάτον, τῇ δʹ μηνὸς αὐγούστου, ἐτελεύτησεν ὁ ἔντιμος καβαλλάρης ὁ μισὲρ Φιλίππε τε Πρεζουὴὺ καὶ κούντης τὲ Π(ρ)εζουή, ὁ ποῖος ἁρμάστην μὲ τινὰν ὑψηλοτάτην ρήγαιναν Κύπρου, συμβίαν τοῦ ρὲ Οὕκ, μητέραν τοῦ ρὲ Πιὲρ καὶ τοῦ πρίντζη καὶ τοῦ κοντοσταύλη, εἰς τὴν Λευκωσίαν, καὶ ἐθάφτην εἰς τοὺς Φρὲ Μενούριδες.
§290.-Καὶ τῇ κυριακῆ, τῇ εʹ μηνὸς αὐγούστου, ἀναφάναν καὶ ἦλθαν καὶ ἐράξαν εἰς τὴν Αμόχ(ουστ)ον ἕναν μέγαν καράβιν γενουβίσικον, καὶ ἀπάνω ἦτον ὁ μισὲρ Πιὲρ Μαλοζὲς τζαμπερλάνος τοῦ ρηγάτου τῆς Κύπρου· καὶ ἐφέραν [τὸν ἀφέντην τὸν κουβερνούρην ἀπὸ τὴν Γένουβαν,] καὶ ἐρχουνταν εὶς τὸν ρήγαν ἀπὸ τὸν ἁγιώτατον πάπαν, λαλῶντα: «Εἰς τὴν ἐζήτησιν τῶν Γενουβίσων καὶ τῶν Βενετίκων, νὰ πέψετε μαντατοφόρους εἰς τὸν σουλτάνον τοῦ Καρίου νὰ τελειώσουν τὴν ἀγάπην, διὰ ν᾿ ἀποβγοῦν οἱ χριστιανοὶ ἀπὸ τὸν κριτηρεμόν.» Ὁ κουβερνούρης ἀρμάτωσεν δύο κάτεργα καὶ ἔβαλεν ἀπάνω καραβοκυροὺς καβαλλάριδες, ἤγουν τὸν σὶρ τε Κασὶν καὶ τὸν σὶρ Τζουὰν Γκοράπ, καὶ πουρζέζιδες ἀπὸ τὴν Αμόχουστον, διὰ νὰ τελειώσουν τὴν ἀγάπην.
§291.-καὶ τῷ σαββάτῳ τῆ ηʹ ὀκτωβρίου τξθʹ, ἐξέβησαν οἱ αὐτοὶ μαντατοφόροι ἀπὸ τὴν Αμόχουστον, καὶ ἐπῆγαν εἰς τὴν Ρόδον καὶ ηὗραν τὰ βʹ κάτεργα τοὺς Βενετίκους· καὶ τὰ κάτεργα τῶν Γενουβίσων δὲν ἤρτασιν· ἀκομὴ τὰ κάτεργα τὰ καταλάνικα ἐπήγασιν εἰς τὴν ριβιέραν τῆς Γένουβας καὶ ἐζημιῶσαν τοὺς Γενουβίσους· καὶ τότε ἐπῆγαν τὰ κάτεργα εἰς τὴν Σαρδενίαν μήπως καὶ εὕρουν τ(ους) καὶ ἐπῆγαν καὶ δὲν τοὺς ηὕρασιν, καὶ διὰ τοῦτον ἀργῆσαν. Καὶ τὰ κάτεργα τὰ κυπριώτικα καὶ τὰ βενέτικα ἐποῖκαν πολλὲς ἡμέρες, ὥς που καὶ ἦλθαν· καὶ ἔδωκεν καὶ ἡ Ρόδος δύο κάτεργα, καὶ ᾿γίνησαν ηʹ κάτεργα· καὶ ἐπῆγαν εἰς τὴν Αλεξάνδραν. Καὶ εἶπαν το τοῦ ἀμιράλλη τῆς Ἀλεξάνδρας τὸ ἔλα τους, καὶ κεῖνος νὰ ποίσῃ νῶσιν τοῦ σουλτάνου νὰ τοὺς πέψῃ χαρτὶν σάλβο κουντοῦτο νὰ μποῦν ὀμπρός του. Καὶ ὁ ἀμιρᾶς ἐποῖκε νῶσιν τοῦ σουλτάνου, καὶ μοναῦτα ὁ σουλτάνος ἔπεψεν χαρτὶν σάλβο κουντοῦτο, καὶ ἔπεψέν του το νὰ τοὺς περιλάβῃ ἀσπασίως καὶ νὰ τοὺς τιμήσῃ ὡς τοὺς πρέπει. Ἅνταν τοὺς ἐμήνυσεν ὁ ὰμιρᾶς τοὺς ὁρισμοὺς τοῦ σουλτάνου δὲν έπιστεύσασιν διατὶ ἀθθυμοῦνταν τὰ πολλὰ κομπώματα ὁποῦ τοὺς ἐκόμπωσεν· καὶ μὲ βουλὴν μεσόν τους ἐγράψαν χαρτία εἰς τὸν σουλτάνον καὶ ἐλαλοῦσαν οὕτως:-
§292.-«Ἀφέντη, ὀπίσω εἰς τὰ πολλὰ ρικουμαντιάσματα εἰς τὴν ἀφεντίαν σου· γίνωσκε νὰ ξεύρῃ ἡ ἀφεντιά σου, ὅτι ὁ μπαλίος τῆς Κύπρου μὲ τὴν εἴδησιν τῆς ἀφεντίας καὶ τοὺς καβαλλάριδες τοῦ αὐτοῦ ρηγάτου, καὶ μὲ τὸ θέλημαν τοῦ κουμουνίου τῆς Γένουβας καὶ τοὺς Βενετίκους, καὶ μὲ τὴν εἴδησιν τοῦ μεγάλου μαστόρου τῆς Ρόδου, καὶ διὰ ὁρισμὸν τοῦ ἁγιωτάτου πάπα τῆς Ρώμης, ἐπέψεν με εἰς τὴν ἀφεντιάν σου νὰ ἰδοῦμεν τὸ θέλημάν σου πόταπον εἶνε· ὅτι διὰ ἄλλες φορὲς ἔπεψάν σου τοὺς μαντατοφόρους τους ζητῶν(τα) τοὺς πραματευτάδες τους ἔχες φυλακισμένους καὶ τὰ πράματά τους, καὶ ἡ ἀφεντιά σου ὡς φρόνιμος ἐζήτησες τοὺς Σαρακηνοὺς ὅπου ἦτον εἰς τὰς φυλακὰς εἰς τὴν Κύπρον καὶ τοὺς μαντατοφόρους· καὶ γροικῶντα τὸ ζήτημάν σου, καὶ ἔμοσες καὶ εἶπες νὰ ἔλθουν οί μαντατοφόροι σου καὶ ὅλοι σου οἱ σκλάβοι ἀπὸ τὴν Κύπρον, καὶ μοναῦτα νὰ πέψῃς τοὺς χριστιανοὺς τοὺς μαντατοφόρους καὶ πραματευτάδες εἰς τὴν Κύπρον· καὶ κατὰ κεῖνον τὸν λόγον ἐπέψαν τοὺς ἐδικούς σου, καὶ ἐσοὺ δὲν ἔπεψες τοὺς ἐδικούς τους, οὐδὲ ἔβγαλές τους ἀπὸ τὲς φυλακές. Τώρα οἱ ἄνωθεν ἀφέντες ζητοῦ σου ἀπὸ τὰ δύο πράγματα νὰ ποίσῃς αʹ, οὔ ἀνισῶς καὶ θέλεις νὰ γινῇ ἡ ἀγάπη, νὰ ἐβγάλῃς τοὺς χριστιανοὺς ἀπὸ τὲς φυλακές, ἢ ἂ δὲν ᾿νε, νὰ τοὺς μηνύσῃς τὸ θέλημάν σου, νὰ πᾶμεν πασαεῖς νὰ ποίσῃ τὴν δουλειάν του, καὶ ὡς δώσῃ ὁ θεός. Καὶ τοῦτον ἂς ᾖνε τὸ ὕστερον τέλος.»
§293.-Καὶ ἐβγάλουν δʹ σοφοὺς ἀνθρώπους, καὶ ἐδῶκαν τους τὰ χαρτία, καὶ ἐπῆγαν εἰς τὸ Κάργιος καὶ ἐδῶκαν τὰ χαρτία τοῦ σουλτάνου· καὶ ὁ σουλτάνος ἦτον εἰς τὸ κυνήγιν, καὶ ἐπῆραν τους ἔμπροσθεν τοῦ σουλτάνου καὶ ἐδῶκαν του τὰ χαρτία. Καὶ ὥρισεν καὶ ᾿διαβάσαν τα, καὶ ὥρισεν μοναῦτα καὶ ἐποίκασιν ἀντίλογον καὶ ἔδωκέν τους τα νὰ τὰ φέρουν εἰς τὰ κάτεργα. Τὰ ποῖα ἐλαλοῦσαν οὕτως: «Ἀγρωνίσετε πῶς ἐπεριλάβαμεν τὰ χαρτιά σας, καὶ τὸ ἐγράφαν ἐγροικήσαμεν· ἀπὸ τὸ μᾶς γράφετε, ὅτι διὰ ὁρισμοῦ τοῦ πάπα καὶ ἑτέρους ἀφέντες πῶς ἤλθετε νὰ ᾿δῆτε ἀνισῶς καὶ ἔχωμεν θέλημα νὰ τελειώσωμεν τὴν ἀγάπην ἢ ὄχι, καὶ ἄλλα πολλά. Τὸ πῶς ἐζητήσαμεν τοὺς λᾶς μας καὶ νὰ σᾶς δώσωμεν τοὺς λᾶς σας, μὲ ὅρκον· ἐμεῖς μὲ τὸν Κα(ζὰ) Τζικάλε τὸν μαντατοφόρον δὲν ἐποίκα(με)ν τίποτες σασμούς, λόγον εἴχαμεν μόνον, καὶ οὐδὲ κεῖνος ἐκράτησεν τὸν λόγον του, οὐδὲ ἐμεῖς. Ἐσεῖς εἶσθε μαντατοφόροι, ἔλατε καὶ θέλομενς σᾶς προσδεκτεῖν μετὰ χαρᾶς κατὰ τὸ συνήθιν τοὺς μαντατοφόρους· Καὶ ἀνισῶς καὶ πιστεύγετε τοὺς λόγους μας, ἀμέτε ποίσετε τὸ χειρόττερον τὸ νὰ μπορήσετε.»
§294.-Γροικῶντα τὸν λόγον τοῦ σουλτάνου, ἐνῶσαν ὅτι ὁ σουλτάνος δὲν ἔχει ὄρεξιν νὰ ποίσῃ τὴν ἀγάπην. Τότε γράφουν ἕναν κακὸν χαρτὶν καὶ βάλλουν το εἰς τὴν μούττην τοῦ κονταρίου καὶ ἐμπήγουν το εἰς τὸν λιμιόναν τῆς Αλεξάνδρας, καὶ ἀποβγάλαν τον ἀποὺ τὴν ἀγάπην. Καὶ ἐξέβησαν καὶ ἦλθαν εἰς τὴν Πάφον τῇ θʹ μηνὸς δικεβρίου ατξθʹ Χριστοῦ· καὶ ἀπὸ ᾿κεῖ έξέβησαν καὶ ἐπῆγαν εἰς τὴν Ρόδον· καὶ τὰ ξύλα τοὺς Γενουβίσους καὶ τοὺς Βενετίκους ἐπῆγεν τὸ κάτωθεν εἰς τὸν τόπον του· καὶ τὰ δύο κυπριώτικα ἐστράφησαν εἰς τὸν τόπον τους εἰς τὴν Ἀμόχουστον.
§295.-Γροικῶντα ὁ ἐμπαλὴς καὶ ὁ κουβερνούρης τὲς πράξες τοῦ σουλτάνου, πολλὰ τὸ ἐλυπήθην καὶ ἔπληξεν· καὶ μοναῦτα ἐμήνυσεν τοῦ καπετάνου τῆς Ἀμοχούστου νὰ ὁρίσῃ νὰ γενῇ ὁδηγία εἰς τὰ κάτεργα νὰ πᾶσιν εἰς τὸ κοῦρσος εἰς τοὺς Σαρακηνούς.
§296.-Μανθάνοντα τὸ χαρτὶν ὁ σουλτάνος τὸ ἐβάλαν εἰς τὸ κοντάριν, καὶ πῶς ἀποκάτζαν τὴν ἀγάπην καὶ ἐκηρύξαν τὴν μάχην, ἐσυνπίασεν ὁ σουλτάνος ὅλους τοὺς ἀμιράδες καὶ ἐζήτησέν τους βουλήν· ὅλοι ἐφοβήθησαν μήπως καὶ ὁ ρήγας, ἠστόντα του εἰς τὴν Φρανκίαν, ἐζὴτησεν βοήθειαν κατάδικά τους, καὶ εἶπαν: «Ὡς ὅπου ν᾿ ἀνοίξῃ ὁ καιρὸς θέλομεν ἰδεῖν· ἂν τοὺς ἔλθῃ βοήθεια, θέλομεν ποίσειν τὴν ἀγάπην· διὰ τοῦτον ἂς τοὺς ἀποδιαβάζωμεν ὥς που νʹ ἀνοίξῃ ὁ καιρός, ἂν τοὺς ἔλθῃ ἢ ὄχι· καὶ μήνα τους μὲ ὄμορφα λογία πῶς θέλομεν ποίσειν τὴν ἀγάπην, καὶ τὰ ἑξῆς.»
§297.-Τότε έβγάλαν ἀπὸ τὴν φυλακὴν βʹ πραματευτάδες χριστιανούς, ὁ ἕνας Γενουβίσος ὀνόματι μισὲρ Παρθο λομαῖος, καὶ ἄλλος Βενέτικος ὀνόματι σὶρ Μάρκος Πρίν· καὶ ἔπεψέν τους εἰς τὴν Κύπρον, λαλῶντα τοῦ ἐμπαλὴὺκαὶ τοὺς προδέλοιπους, πῶς δὲν ἐτελειώθην ἡ ἀγάπη τώρα, καὶ ἦτον οἱ μαντατοφόροι ἐκεῖ· «ὅτι οἱ μαντατοφόροι καὶ οἱ πραματευτάδες ἐξέβησαν πολλὰ ἀνκρισμένοι καὶ θυμωμέ(ν)οι, καὶ δὲν ἐκαταδέκτησαν νὰ ἔλθουν εἰς αὑτόν μας,» άμμὲ θέλουν νὰ τελειώσουν τὴν ἀγάπην· «μόνον νὰ πέψετε τοὺς μαντατοφόρους εἰς τὸ Κάργιος διὰ νὰ τελειωθῇ.»
§298.-Καὶ ἅνταν ἐπεσῶσαν εἰς τὴν Αμόχουστον, καὶ γροικῶντα τὰ μαντάτα οἱ πραματευτάδες τῆς Ἀμοχούστου τὴν ἀγάπην ἐχάρησαν πολλύ, καὶ ἀπὸ τὴν χαράν τους ἐσυντροφιάσαν τους εἰς τὴν χώραν, καὶ ἐξηγήθησάν το τοῦ μπαλὴ τὸ γενόμενον, πῶς τοὺς εἶπεν ὁ σουλτάνος. Καὶ ὁ μπαλὴς ἐμήνυσεν εἰς τὴν Ἀμόχουστον νὰ μὲν πάγῃ τινὰς νὰ τοῦ ποίσῃ ζημίαν εἰς τὴν Συρίαν, οὐδὲ ξύλα ν᾿ ἀρματώσουν. Τότε ἐπολογήθην τοῦ σουλτάνου πῶς τώρα δὲν θέλει ποίσειν τὴν ἀγάπην ὥς που νὰ ἔλθουν τὰ κουμουνία, ἀμμὲ μὲν ἔχῃ ἔννοιαν ὅτι καμία ζημία δὲν θέλει-ν τοῦ γινεῖν.
§299.-Ὧδε εἶχεν ποδέσταν τοὺς Γενουβίσους καὶ μπαλὴν τοὺς Βενετίκους ὀνόματι μισὲρ Παρθολομαῖον Κουρή· τότε ἐζητῆσαν τοῦτοι οἱ ἄρχοντες οἱ Γενουβίσοι καὶ Βενετίκοι ν᾿ ἀρματώσουν ἕναν κάτεργον εἰς τὴν ἔξοδόν τους διὰ νὰ μηνύσουν εἰς τὴν Γένουβαν καὶ εἰς τὴν Βενετίαν τὸ θέλημαν τοῦ σουλτάνου. Ἀρματῶσαν τὸ κάτεργον καὶ ἐβάλαν ἀπάνω τοὺς δύο πραματευτάδες ἁποῦ ἦλθαν ἀποὺ τὸ Κάργιος, καὶ ἐξέβησαν τῇ ιʹ φεβ(ρουα)ρίου ατξθʹ Χριστοῦ.
§300.-Θεωρῶντα ὁ σουλτάνος πῶς οὐδὲν ἐστράφησαν οἱ πραματευτάδες ἁποῦ ἦλθαν ἀπὸ τὸ Κάργιος νὰ μάθῃ τὸ θέλημάν τους, έπίασέν τον ἡ ἔννοια καὶ ἔβγαλεν ἄλλους δύο πραματευτάδες ἀπὸ τὴν φυλακήν, ὁ ἕνας Γενουβίσος ὀνόματι σὶρ Πιὲρ Καστανίε, καὶ ὁ ἕτερος Βενέτικος ὀνόματι Περνάρδος δε Χέντε, καὶ ἔπεψέν τους εἰς τὴν Ἀμόχουστον, καὶ ἐπεσῶσαν μὲ τὸ καλὸν καὶ ηὗραν τὸ χαρτὶν τὸ ἔπεψεν τοῦ σουλτάνου ὁ βαλ(ής), καὶ ἐπῆραν το καὶ ἐστράφην εἰς τὴν Αλεξάνδραν. [Θωρῶντα τους εἰς τὴν Αμόχουστον πάλιν ἐχάρησαν καὶ ᾿μήνυσαν τοῦ ἐμπαλὴ καὶ τοῦ παλίου] μὲ παρακάλεσιν νὰ πέψου νὰ τελειώσουν τὴν ἀγάπην· καὶ [εἶπεν τους:] «Δὲν ἠμποροῦμε νὰ ποίσωμεν τίποτες [χωρὶς καὶ ᾿μήνυσά το τῶν κουμουνίω.»] Καὶ πάλε ὁ ποδέστας τοὺς Γενουβίσους καὶ ὁ μπαλίος τοὺς Βενετίκους ἀρματῶσαν μίαν σατίαν καὶ ἐπέψαν την μὲ τοὺς δύο πραματευτάδες, καὶ ἐβάλαν καὶ μίαν παντιέραν παννὶν σχαρλάτον μετὰ τῶν δύο κουμουνίων. Ὅνταν έπῆγεν ἡ σατία εἰς τὴν δύσιν, ἐπῆγεν ὁ πασαγεῖς εἰς το κουμούνιν του καὶ εἶπαν τὸ θέλημαν τοῦ σουλτάνου. Καὶ ἐποῖκαν μεγάλην χαρὰν τὰ κουμουνία, καὶ μοναῦτα ἐμηνῦσαν το τοῦ ἁγιώτατου πάπα, καὶ ἐπαρακαλέσαν το νὰ γράψῃ εἰς τὴν Ρόδον καὶ εἰς τὴν Κύπρον νὰ πέψουν τοὺς μαντατοφόρους νὰ τελειώσουν τὴν ἀγάπην. Ὁ ἁγιώτατος πατὴρ ὁ πάπας, διὰ τὴν ἀγάπην τῶν κουμουνίων καὶ διὰ τὸ συμφέρον τῆς χριστιανοσύνης, ἐποῖκαν τον καὶ ἔπεψεν εἰς τὴν Ρόδον εἰς τὸν μέγαν μάστρον καὶ εἰς τὸν κουβερνούρην τῆς Κύπρου, νὰ πέψουν τοὺς μαντατοφόρους εἰς τὴν Συρίαν διὰ νὰ τελειώσουν τὴν εὐλογημένην ἀγάπην. Καὶ ἐπέψαν καὶ τὰ κουμουνία.
§301.-Τότε οἱ Γενουβίσοι ἀρματῶσαν δύο κάτεργα, καὶ ἐβάλαν ἕναν φρόνιμον ἄνθρωπον μαντατοφόρον ὀνόματι σὶρ Γατιὲρ Τόρια· ὁμοίως καὶ οἱ Βενετίκοι ἄλλα δύο κάτεργα καὶ ἕναν φρόνιμον ἄνθρωπον μαντατοφόρον ὀνόματι μισὲρ Πιὲρ Τζουστουνίαν, καὶ ἐπέψαν καὶ τοὺς δʹ μαντατοφόρους τοὺς ἔπεψεν ὁ σουλτάνος. Καὶ ἦρταν τὰ δʹ κάτεργα εἰς τὴν Ρόδον καὶ ἐδῶκαν τὰ χαρτία ὅπου ἐβαστοῦσαν ἀπὸ τὸν πάπαν τοῦ μεγάλου μαστόρου· ὁ ποῖος μοναῦτα ἀρμάτωσεν δύο κάτερ(γα) καὶ ἔπεψεν ἕναν μαντατοφόρον τὸν μισὲρ τα Βέρνε. Καὶ ἐξέβησαν καὶ τὰ ςʹ καὶ ἦλθαν εἰς τὴν Ἀμόχουστον τῇ ι᾿ μηνὸς ἰουλίου τ οʹ Χριστοῦ, καὶ ἦλθαν εἰς, τὴν Λευκωσίαν [εἰς τοῦ παλίου·] καὶ μοναῦτα ὥρισεν καὶ ἐξέβησαν βʹ κάτεργα, καὶ ἔβαλεν δύο μαντατοφόρους, τὸν σὶρ Τουμᾶς τε Ρρὰς καὶ τὸν σὶρ Στιένην τὸν Φάρδην· καὶ πρὶ νὰ βγοῦν τὰ κάτεργα ἀπὸ τὸ νησσίν, ἐπέθανεν ὁ ἄνωθεν σὶρ Τουμᾶς τε Ρράς, καὶ ὁ ἐμπαλὴς ἔβαλεν ἄλλον ὀνόματι Τζουὰν Πετουνὴὺ λ᾿ Ἀχνέ. Καὶ τῇ κη ʹ ἰουλίου αὐτῆς ἐχρονίας τοʹ Χριστοῦ ἐξέβησαν ἀπὸ τὸν λιμνιό(ν)αν τὰ ηʹ κάτεργα καὶ τοὺς μαντατοφόρους καὶ ἐπῆγαν εἰς τὸν σουλτάνον, καὶ εἶπαν οὕτως:
§302.-«Ἀκριβὲ φίλε διατὶ εἴμεσθεν πεθυμημένοι νὰ γροικήσωμεν περὶ τῆς ὑγείας σου, παρακαλοῦμεν σε νὰ μᾶς τὸ ποίσῃς φανερὸν μὲ τὴν γραφήν σου· ἀνισῶς καὶ κατα- δέχεσαι νὰ μάθης καὶ περὶ ἐμᾶς, χάριτι κυρίου τοῦ θεοῦ εἴμεστεν καλά. Ἀδελφέ, γίνωσκε ὅτι οἱ ἄρχο(ν)τες τῶν κουμουνίων ἐμηνῦσαν μου παρακαλέματα νὰ σοῦ μηνύσω νὰ τελειωθῇ ἡ ἀγάπη· διὰ τοῦτον πέμπω σου τὸν σὶρ Τζουὰν Πετουνήν, τοῦ ποίου ἐπαραγγείλαμέν του πολλὰ λόγια νὰ σοῦ εἰπῇ, καὶ κεῖνον τὸ νὰ σοῦ πῇ πίστευσέ του ὡς γοιὸν νὰ ᾔμεσθεν ἐμεῖς, καὶ ὅ,τι ἀστοιχήματα καὶ σασμοὺς ποίσῃ μετά σου, ἐμεῖς στερεώννομέν το διὰ καλόν, καὶ τοῦτον ἐποίκαμέν το μὲ τὴν βουλήν μας. Καὶ στερεώννοντα τὴν ἀγάπην, θέλομεν σοῦ στείλειν τοὺς Σαρακηνοὺς τοὺς ἔχομεν εἰς τὴν φυλακήν, μὲ τὸ ἐδικόν τους.»
§303.-Καὶ τῇ ςʹ μηνὸς αὐγούστου τοʹ Χριστοῦ, ἐπεσῶσαν τὰ ηʹ κάτεργα εἰς τὴν Αλεξάνδραν, καὶ μοναῦτα οἱ μαντατοφόροι τῶν κουμουνίων ἐπεζεῦσαν εἰς τὴν γῆν· καὶ ἐπέψαν τοὺς δʹ μαντατοφόρους εἰς τὸ Κάργιος νὰ ᾿ποῦν τοῦ σουλτάνου τὸ ἔλα τοὺς μαντατοφόρους. Καὶ τότε ὁ σουλτάνος ἔμαθεν τὸν θάνατον τοῦ ρηγός, καὶ πῶς δὲν τοὺς ἔρχεται, βοήθεια ἀπὸ τὴν δύσιν, καὶ ἐσπλαγχνίστην μας, καὶ ἔθελε νὰ τελειώσῃ τὴν ἀγάπην. Τότε ὁ σουλτάνος ἐδιάλεξεν μεγάλους ἀμιράδες καὶ ἐπέψεν τους εἰς τὴν Ἀλεξάνδραν νὰ συντροφιάσουν τοὺς μαντατοφόρους εἰς τὴν συντροφίαν τοὺς δʹ πραματευτάδες, καὶ ἐπῆρεν τοὺς πραματευτάδες καὶ τοὺς μαντατοφόρους τῶν κουμουνίων· οἱ δὲ τοῦ ρηγάτου δὲν ἐπῆγαν· καὶ εὑρισκόμενοι ἔμπροσθεν τοῦ σουλτάνου ἐρώτησέν τους: «Ποῦ εἶνε οἱ μαντατοφόροι τῆς Κύπρου;» Εἶπαν του: «Ἀφέντη, ὁρισμὸν ἔχουν ἀπὸ τὴν ἀφεντίαν τῆς Κύπρου νὰ μὲν ἀπεζεύσουν χωρὶς νὰ τελειωθῇ ἡ ἀγάπη.» Καὶ οἱ μαντατοφόροι τῶν κουμουνίων ἐδεῖξαν του τὰ χαρτία τὰ ἐβαστοῦσαν, καὶ ἀναγνῶσαν τα ἔμπροσθέν του. Καὶ γροικῶντα τα, εἶπεν τοὺς ἄρχοντες: «Ἂν θέλετε νὰ τελειωθῇ ἡ ἀγάπη, κιτιάσετέ με ἀπό τὰ πράματα τῶν πραματευτάδων ὁποῦ ἐπῆρα τὰ παλαιὰ καὶ τὰ νιά, ὡς γοιὸν τὸ ἐστερέωσὲν ὁ μισὲρ Μάρκο Πριούλης καὶ ὁ μισὲρ Παρθολομαῖο Μαλό· καὶ ἀνίσως καὶ δὲν θέλετε, τίποτε δὲν πολομῶ.» Εἶπαν του: «Ἀφέντη, τοῦτον τὸ πρᾶμαν δὲν ἠμποροῦμε νὰ τὸ ποίσωμεν, οὐδὲ ὁ σὶρ Μάρκο Πριούλης, οὐδὲ ὁ σὶρ Παρθολομαῖος Μαλὸ δὲν εῖχαν ἐξουσία νὰ ποίσουν τιτοῖον πρᾶμαν· ἐμποροῦν καλὰ νὰ κιτιάσουν τὰ πράματά τους, καὶ ὄχι τῶν ἄλλων.» Τοῦτα τὰ λογία εἶπεν τα του σουλτάνου ὁ σὶρ Γατάνια Τῲργιας· καὶ ὁ σουλτάνος ἀνγκρίστην ὅτοιμα καὶ ἔβαλέν τον εἰς τὴν φυλακήν. Τότε ἐζήτησε καὶ ὁ μισὲρ Πιὲρ Τζουστουνιὰς ὁ Βενίτικος νὰ πᾷ καὶ κεῖνος εἰς τὴν φυλακὴν εἰς τὴν συντροφίαν τοῦ Γενουβίσου, καὶ ἐβάλαν καὶ κεῖνον μετά του, κ᾿ ἐκεῖ ἐμεῖναν δʹ ἡμέρες.
§304.-Τότε οἱ χριστιανοὶ οἱ μαντατοφόροι ἐμηνῦσαν κρυφὰ τοὺς φίλους τους τοὺς χριστιανοὺς καὶ Σαρακηνοὺς ἀπὸ τὴν μίαν μερίαν καὶ ἀποὺ τὴν ἄλλην νὰ τοὺς βουλεύσουν ἴντα στράτα νὰ κρατήσουν, μήπως καὶ τελειωθῇ ἡ εὐλογημένη ἡ ἀγάπη. Τοῦτοι καὶ κεῖνοι ἐμηνῦσαν τους: «Νὰ ξεύρετε ὅτι ἀνισῶς καὶ νὰ ἦλθεν ὅλος ὁ κόσμος, δὲν τζακκίζεται νὰ ποίσῃ ἀγάπην χωρὶς νὰ γενῇ ἡ αὐτὴ κιτάσσα.» Γροικῶντα οἱ δύο μαντατοφόροι τοῦτα τὰ λογία, ἐμηνῦσαν τοῦ σουλτάνου πῶς ἐκεῖνον τὸ τοῦ φαίνεται διὰ τὴν κιτάσσαν, ἀρέσκει τους καὶ κείνους. Μοναῦτα ὁ σουλτάνος ὥρισεν καὶ ἐβγάλαν τους ἀπὸ τὴν φυλακήν, καὶ ἐμήνυσε νὰ ἔλθῃ καὶ τῆς Κύπρου ὁ μαντατοφόρος νὰ τοὺς στερεώσῃ τὴν ἀγάπην. Ὁ σουλτάνος ἐποῖκεν ἕναν χαρτὶν σάλβο κουντοῦτον, τὸ ποῖον ἐποῖκεν τοῦ μαντατοφόρου τῆς Κύπρου, καὶ ἔπεψέν το μὲ ἕναν μέγαν ἀμιρᾶν νὰ πάγῃ νὰ τοῦ συντροφιάσῃ.
§305.-Ὅταν ἐπερίλαβεν [ὁ σὶρ Τζουὰν Πετούνην] τὸ σάλβο κουντοῦτον, καὶ εἶδεν τοὺς μαντατοφόρους τῶν κουμουνίων τὸ πῶς τοῦ ἐπέψαν γρ(αφ)ὲς νὰ πάγῃ εἰς τὸ Καργίος χωρὶς φόβον, καὶ μοναῦτα ἀπέζευσεν ἀπὸ τὸ κάτεργον, καὶ ὁ μέγας ἀμιρᾶς ἁποῦ ἦλθεν ἀπὸ τὸ Καργίος, τὸν ἔπεψεν ὁ σουλτάνος, ἐπερίλ(αβ)έν τον τιμημένα καὶ μὲ καλὸν πρόσωπον· τὸ ὅμοιον καὶ ὁ μέγας Μελὲκ ἀμιρᾶς ἐποῖκεν του πολλὴν καὶ μεγάλην τιμήν, τὸ αὐτὸ καὶ οὗλοι οἱ ἀμιράδες. Τὸ λοιπὸν ἐπῆραν τον καὶ ἐπήγασιν εἰς τὸ Καργίος. Τότε ὁ σουλτάνος ὥρισε νὰ πᾶσιν ὅλοι οἱ ἀποκλισιάροι ἀντάμα ἔμπροσθεν τοῦ σουλτάνου νὰ ποίσουν τὴν μαντατοφορίαν τους· καὶ μοναῦτα ὅλοι οἱ μαντατοφόροι ἐπῆγαν ἔμπροσθεν τον σουλτάνου καὶ εἶπαν του καταληπτῶς τὴν μαντατοφορίαν τους· καὶ ὀπίσω εἰς πολλὲς διαφορὲς καὶ ἔννοιες ὁποῦ ἐκαταδικάζουνταν, ἐστερεῶσαν τὴν ἀγάπην, ἡ ποία νὰ ᾖνε εἰς καλὴν καὶ εὐλογημέ- νην ὥραν. Καὶ ὁ σουλτάνος ἔμοσεν ἀπάνω εἰς τὸν Κόραν καὶ εἰς τὸ σπαθὶν τὸ γυμνόν, νὰ κρατήσῃ στερεωμένην τὴν ἀγάπην καὶ κατὰ τὰ στοιχήματα τὰ ἔχουν συνειθισμένα· ὁμοίως οἱ μαντατοφόροι τῶν κουμουνίων καὶ τῆς Κύπρου ἐμόσασιν εἰς τὸ ἅγιον Εὐαγγέλιον νὰ κρατήσουν τὴν ἀγάπην στερεωμένην. Καὶ μοναῦτα ὁ σουλτάνος ὥρισεν δύο ἀμιράδες μεγάλους ἀνθρώπους νὰ ἔλθουν μαντατοφόροι εἰς τὴν Κύπρον νὰ δώσουν τὰ χαρτία καὶ τὰ στοιχήματα τῆς ἀγάπης, καὶ νὰ ᾿μόσουν ἔμπροσθέν τους διὰ ὄνομαν τοῦ σουλτάνου, καὶ ὁ κουβερνούρης ἔμπροσθεν τοὺς ἀμιράδες διὰ ὄνομαν τοῦ ρηγάτου νὰ κρατήσῃ στερεωμένην τὴν ἀγάπην καὶ τὰ στοιχήματα.
§306.-Τότε ἐξέβησαν ὅλοι οἱ μαντατοφόροι καὶ οἱ δύο ἀμιράδες τοῦ Καργίου καὶ ἦλθαν εἰς τὴν Αλεξάνδραν, καὶ πεσώννοντά τους ἐκεῖ ἐπέψασιν δύο κάτεργα καὶ ἦλθαν εἰς τὴν Κύπρον εἰς τὸν κουβερνούρην νὰ τοῦ φέρουν τὰ μαντάτα τῆς αγάπης, τὰ ποῖα κάτεργα ἦτον τὰ ροδίτικα. Καὶ τῇ κθʹ μηνὸς σεπτ(εβ)ρ(ίου), ατοʹ Χριστοῦ, ἐράξαν εἰς τὴν Ἀμόχουστον τὰ ςʹ κάτεργα, τὰ δʹ τῶν κουμουνίων καὶ τὰ δύο τὰ κυπριώτικα, καὶ ἐφέραν τοὺς μαντατοφόρους τοῦ σουλτάνου, καὶ οἱ Κυπριῶτες, καὶ τῶν κουμουνίων, καὶ ἦλθαν εἰς τὴν Κύπρον, τουτἔστιν εἰς τὴν Λευκωσίαν, καὶ ἐπερίλαβάν τους μὲ μεγάλην τιμὴν καὶ χαράν, καὶ ἐπέψαν τους εἰς ὄμορφα ἀπλικία καὶ ἀναπαύτησαν.
§307.-Καὶ [τἄπισα] ὥρισεν ὁ κουβερνούρης καὶ ἦ(λ)θαν ὀμπρός του· καὶ ἐμήνυσεν καὶ τοῦ ἀδελφοτέκνου του τοῦ ρηγὸς καὶ ἦλθεν, καὶ οὕλους τοὺς ἀφέντες τοῦ ρηγάτου. Καὶ ἐνέβησαν οἱ μαντατοφόροι τοῦ σουλτάνου καὶ δὲν ἐχαιρέτησαν τὸν ρήγαν πρεπάμενα οὐδὲ τὸν κουβερνούρην, ἀμμὲ μὲ μεγάλην σουπερπίαν εἶπαν τοῦ πρίντζη καὶ τοῦ ρηγός: «Ἀφέντες, ὁ ψηλότατος ἀφέντης ὁ μέγας σουλτάνος πόλεως Καργίου καὶ τῆς Βαβυλωνίας καὶ ἀφέντης τῶν νησσίων καὶ ἀφέντης μας χαιρετᾷ σε καὶ πολομᾷ σε νὰ ἠξεύρῃς πῶς ἐσυμπάθισέν σου ἀπὸ τὸ πταίσιμόν σας, ὅτι ὁ πατήρ σου ὁ ρὲ Πιὲρ ἦτον ἡ ἀφορμὴὺτούτης τῆς μάχης, ὅτι ἐκόμπωσέν τον καὶ ἦλθεν εἰς τοὺς τόπους τοῦ ἀφέντη μου, καὶ ἐποῖκεν πολλὴν αἰχμαλωσίαν εἰς τὴν Αλεξάνδραν καὶ εἰς ἄλλους πολλοὺς, τόπους· ὅμως ἐσυγχώρησέν τα ὅλα, καὶ τώρα ἐστερέωσεν τούτην τὴν ἀγαπην, ὄχι δι᾿ ἄλλον παρὰ διὰ τὲς μεγάλες παρακάλεσες τῶν κουμουνίων, καὶ βλέπε μηδὲν ᾖστε ἀπότορμοι ἀππὦδε καὶ ὀμπρὸς νὰ ποίσετε τίτοια πράματα, καὶ ἀλλοίως ἂν δοκιμάσετε, θέλετε τὸ νώσειν ἐσεῖς καὶ ὄχι ἄλλος.»
§308.-Γροικῶντα ὁ κουβερνούρης τίτοια λογία ἀπὸ τοὺς Σαρακηνούς, ἐθυμώθην, καὶ ἀρωτᾷ τὸν σὶρ Τζουὰν Πεντουὴν καὶ τοὺς μαντατοφόρους τῶν κουμουνίων, ἀνὲν καὶ ᾿γροικῆσαν τοῦ σουλτάνου καὶ εἶπεν τίτοια λογία καὶ ἀναπειλήματα. Καὶ κεῖνοι ἀπολογήθησαν καὶ εἶπαν: «Ἀφέντη, ὁ κύριος οἶδεν ὅτι τώρα τὰ ἐγροίκησα τοῦτα τὰ λογία, ὁ δὲ ὁ σουλτάνος μὲ πολλὴν χαρὰν καὶ πολλὴν ἀγάπην ἐστερέωσεν καὶ ἐβεβαίωσεν τὴν αὐτὴν ἀγάπην.» Τότε μὲ πολλὺν θυμὸν καὶ ὀργὴν ἐνέβην εἰς τὸ παλάτιν καὶ ὥρισεν μοναῦτα νὰ τοὺς βάλουν εἰς τὴν φυλακὴν τοὺς μαντατοφόρους τοῦ σουλτάνου· καὶ οὕτως ἐγίνετον. Καὶ ἐκαταγνῶσαν τους, καὶ ἐκεῖνοι δὲν ἐσυγκατέβησαν. Τἄπισα ἐζητῆσαν συμπάθειον τοῦ κουβερνούρη, καὶ ὁ κουβερνούρης διὰ τὸ καλὸν τοὺς πτωχοὺς τοὺς χριστιανούς, ἐσυνγκατέβην ὁ κουβερνούρης, καὶ ἐφῆκεν τους δʹ ἡμέρες εἰς τὴν φυλακήν, καὶ τότε ἔβγαλέν τους· καὶ ἦλθαν ὀμπρός του καὶ ἐδῶκαν λόγον, πῶς συνήθιν ἔχουν οἱ μαντατοφόροι νὰ μεγαλυνίσκουν τοὺς ἀφέντες τους, ὅνταν θέλουν, καὶ νὰ συντύχουν ὀλλίγον δυνατὰ καὶ χωρὶς ἄνκρισιν, διὰ νὰ γενῇ ἡ ἀγάπη ὄμορφη, «τὸ ποῖον πέφτομεν ὡς ἄξιος ἀφέντης καὶ προσκυνοῦμεν τὸ κράτος τῆς βασιλειᾶς σου νὰ μᾶ(ς) συγχωρήσῃς.» Μοναῦτα ὥρισεν καὶ ἐφέραν τὸ ἅγιον Εὐαγγέλιον καὶ ἔμοσεν ὁ κουβερνούρης νὰ κρατήσῃ τὴν ἀγάπην στερεωμένην μὲ τὴν δικαίαν ἐξουσίαν, χωρὶς καμίαν κακίαν οὒ καμίαν ἀπιστίαν. Ὁμοίως καὶ οἱ μαντατοφόροι τοῦ σουλτάνου τὸ ὅμοιον ἐποῖκαν ὅρκον.
§309.-Ὁ κουβερνούρης ἔπεψεν καὶ ᾿διαλαλῆσαν τὴν ἀγάπην εἰς τὴν Λευκουσίαν καὶ εἰς ὅλες τὲς χῶρες τῆς Κύπρου, καὶ ἐπερίλαβεν τὰ χαρτία καὶ τὰ κανισκία τοῦ σουλτάνου, καὶ ἔδωκέν τους ἄλλες γραφὲς καὶ κανισκία νὰ πάρουν τοῦ σουλτάνου, καὶ ἔδωκεν καὶ τοὺς μαντατοφόρους δόκιμα κανισκία, καὶ ἐπολόγιασέν τους, καὶ ἀποχαιρετῆσαν καὶ ἐπῆγαν μὲ τοὺς μαντατοφόρους τῶν κουμουνίων εἰς τὴν Ἀμόχουστον καὶ ἐνέβησαν εἰς τὰ κάτεργά τους, καὶ ἐπῆγαν μὲ τὸ καλὸν εἰς τὴν Αλεξάνδραν. Καὶ ἐβγάλαν τοὺς χριστιανοὺς ἀπὸ τὴν φυλακήν, ὅσους εἶχαν εἰς τὴν Συρίαν, καὶ ὅσους Σαρακηνοὺς εἴχασιν εἰς τὴν Κύπρον εἰς τὲς φυλακές, ὅλους ἐβγάλαν τους, καὶ πασαεῖς ἐπῆγεν εἰς τὸν τόπον του.
§310.-Ἂς ἔλθωμεν πάλιν εἰς τὸν θάνατον τοῦ ρηγὸς τοῦ ἀντρειωμένου τοῦ ρὲ Πιέρ. Ὁ πρίντζης καὶ κουβερνούρης τῆς κύπρου ἔπεψεν εἰς τὴν δύσιν ἕνα νοτάρην ὀνόματι μισὲρ Παρθολομαῖον Καφάση, εἰς τὸν ἁγιώτατον πάπαν νὰ κηρύξῃ τὸν θάνατον τοῦ ρὲ Πιέρ, καὶ ἀρμάτωσεν μίαν σατίαν καὶ ἔπεψέν τον. Πηγαίννοντα ἔμπροσθεν τοῦ πάπα, πολλὰ ἐκατηγορῆσαν τοὺς Κυπριῶτες· [τὸν ποῖον ἐντύσαν τον] μίαν τζανουνίαν εἰς τὴν Ἁγίαν Σοφίαν τῆς Κύπρου, καὶ τὸν ἀβικάρην ἔντυσέν τον τὴν ἀρχιεπισκοπὴν [τῆς Κύπρου.] Καὶ τοῦτος ἐστράφην εἰς τὴν Κᾁπρον. Καὶ στρέφοντά του, γροικῶντα ὁ κουβερνούρης τὸ κακὸν θέλημαν τοῦ πάπα, ἐξανάστρεψεν ἄλλους μαντατοφόρους, τουτἔστιν τὸν πίσκοπον τοῦ Φουλίε, ὅπου εὑρέθην εἰς τὴν Κύπρον, καὶ ἕναν καβαλλάρην ξενικὸν ὀνόματι μισὲρ Γιλιέρμον τε Τζουρνίγι, καὶ τόσον ἐκοπιάσαν καὶ ἀλλάξαν τὸ κακὸν θέλημαν τοῦ πάπα, καὶ ἐπροσδέκτην τους καὶ μὲ κανισκία πρεπάμενα, τὸ ὅμοιον τοὺς ἐποῖκαν καὶ οὗλοι οἱ ἀφέντες, καὶ ἐστράφησαν εἰς τὴν Κύπρον τὸν φεβρουάρην τξθʹ Χριστοῦ.
§311.-Καὶ τῇ κθʹ μηνὸς αὐγούστου εὑρέθην ἔμπροσθεν τοῦ κουβερνούρη ἕνας γραμματικός του (ὁ) Τζουὰν Σιλερίου, ὅπου ἦτον μαθητής τοῦ Νικολὸς τε Ναού, νοτάριος τὸν ἔφερεν ὁ ρὲ Πιὲρ μετά του, καὶ ἐποῖκεν τον λιζίον του καὶ ἐποῖκεν τον καντζιλιέρην μέγαν τοῦ συνκρίτου· καὶ μετὰ τὸν θάνατον τοῦ ρὲ Πιὲρ ἐφῆκεν τον ὁ κουβερνούρης εἰς τ᾿ ὀφίκκιν του ὡς γοιὸν ἦτον καὶ μὲ τὸν ρήγα. [Καὶ αὐτὸς ἐκή- ρυξέν τον παράβουλον,] καὶ εἶπεν του καὶ πῶς γράφει εἰς τὴν δύσιν γραφές ἐποῖκεν τρόπον εἰς τιτοῖον μόδον ὅτι ἀπὸ τὴν μερίαν τῆς ρήγαινας ἔγραψεν τοῦ πάπα ἕναν χαρτίν, τὸ ποῖον ἐπιάσαν το καὶ ἐφέραν το ἔμπροστέν του, καὶ ἄλλον εἰς τὸ ρήγαν τῆς Φραγγίας καὶ ἄλλα εἰς τοὺς ἀφέντες τῆς δύσις, ζητῶντα κρίσιν, καὶ ἀγγαλιῶντα τοὺς ἄρχοντες πῶς ἐποῖκαν ἄδικον φόνον εἰς τὸν πτωχὸν [τὸν ρήγαν,] καὶ νὰ ἀρματώσουν οἱ Γενουβίσοι δʹ κάτεργα εἰς τὸν ἔξοδόν της νὰ ἔλθουν νὰ σηκώσουν τὸν υἱὸν τοῦ ρὲ Πιὲρ ἀπὸ τὴν Κύπρον καὶ κείνην νὰ πάγῃ εἰς τὸν ἁγιώτατον πάπαν ν᾿ ἀγγαλέσουν.
§312.-καὶ μοναῦτα ἔπεψεν ὁ κουβερνούρης καὶ ἔφερεν ἔμπροστέν του (τὸν) Νικολὸν καὶ έξέτασέν τον· καὶ κεῖνος ἀρνήθην λαλῶντα: «Ψέματα λαλεῖ ὁ μαθητής μου!» Καὶ ὁ μαθητής του ἔδειξέν του τὴν γραφήν, καὶ κεῖνος ἐχάθην ἀπὸ τὸν φόβον του. Θωρῶντα ὁ κουβερνούρης, μοναῦτα ἔπεψεν ἔσσω του καὶ ἐγύρεψεν τὲς γραφές του, καὶ ηὗρεν ὅλες τὲς κόπιες τῶν γραφῶν ὅπου ἔπεψεν· καὶ μοναῦτα ἔπεψέν τον εἰς τὴν φυλακήν, καὶ ἐβάλαν τον εἰς τὸ κριτήριον καὶ ἑμολόγησεν πᾶσα πρᾶμαν, καὶ μέσα εἰς ὅλα πῶς τὸ χαρτὶν τὸ ἔπεψεν εἰς τὴν Γένουβαν ἔδωκάν το τοῦ μισὲρ Μάρκου Γριμάνη τοῦ υἱοῦ τοῦ μισὲρ Πιέρου Γριμάνη, καὶ ἐμήνα νὰ ἔλθουν πολλὰ πλοῖα διὰ νὰ ξηλοθρεύσουν τὸ νησσίν.
§313.-Ὁ κουβερνούρης μοναῦτα ἐμήνυσέν το τοῦ καπετάνου τῆς Ἀμοχούστου ν᾿ ἀρεστιάσουν τὸν αὐτὸ [Μάρκο Γρινίερ] καὶ νὰ πιάσῃ τὰ χαρτία τὰ τοῦ ἔδωκεν ὁ Νικολὸς νὰ πάγῃ εἰς τὴν Γένουβαν. Γροικῶντα ὁ καπετάνος ἔβαλέν τον εἰς τὴν φυλακὴν καὶ ἔσφιξέν τον καὶ ἔδωκέν του τὰ χαρτία, καὶ ἔπεψέν τα τοῦ κουβερνούρη εἰς τὴν Λευκωσίαν. Γροικῶντα ὁ ποδεστᾶς τοὺς Γενουβίσους τοῦτον εὑρισκόμενος εἰς τὴν Λευκωσίαν, πῶς εἰς τὴν Ἀμόχουστον [ὁ ἐμπαλὴς] ἔβαλεν τὸν Γενουβίσον εἰς τὴν φυλακήν,-καὶ εἶχεν ἀβικάρην εἰς τὴν Ἀμόχουστον, ὀνόματι Νικολὸ Τομενίκο,-ὁ δὲ ποδέστας τὸν ἀβικάρην ἔκραζεν τὸν Αντώνιον Δελαβινίες, παιδίος πραματευτής, καὶ γροικῶντα πῶς ἐφυλάκισεν τὸν Γενουβίσον εἰς τὴν φυλακὴν τοῦ ρηγός, ἔπεψεν μαντάτον ὁ ποδεστᾶς τοῦ ἀβικάρη νὰ πάρῃ «τὸν Γενουβίσον εἰς τὴν ἐξουσίαν σου·» ὁ ποῖος ἔπεψεν βʹ Γενουβίσους, τὸν Τουμάζο Τζιγκαρὰ καὶ τὸν σὶρ Παρσεβὰλ Σιμπό, εἰς τὸν καπετάνον τῆς Ἀμοχούστου, ζητῶντα τὸν Γενουβίσον τὸν αὐτὸν σὶρ Μάρκον, νὰ τὸν βάλῃ εἰς τὴν φυλακήν του, διότι εἶνε τῆς ἐπαρχίας του. Ὁ ἐμπαλὴς γροικῶντα τοῦτον, κατὰ τὸ παλαιὸν συνήθιν ἔδωκέν του τον, καὶ ἔβαλέν τον εἰς τὴν φυλακήν του κατὰ τὸν ὁρισμὸν τοῦ κουβερνούρη. Καὶ ὁ ἐμπαλὴς ἐμήνυσεν τοῦ ποδεστᾶ καὶ ἦλθεν ἔμπροσθέν του, ὅταν ἦτον εἰς τὴν Λευκωσίαν, καὶ ἐζήτησέν του τὸν παράβουλον, καὶ ὁ ποδεστᾶς ἐδιαφέντεψέν τον εἰς τὴν καλλίττερην λογὴν ὅπου ἐμπόρησεν, καὶ εἶπεν του πῶς δὲν ἤξευρεν κανέναν πρᾶμαν ἀπὸ τί ἐγράφαν τὰ χαρτία. Ὁ κουβερνούρης εἶπεν του: «Ἀνισῶς καὶ δὲν ἠξεύρῃ τίποτε, ἂς πάγῃ ἀκαταζήτητος, εἰ δὲ καὶ ξεύρη, νὰ τοῦ δώσουν θάνατον.» Καὶ τοῦτος ὁ λόγος ἄρεσεν τοῦ ποδέστα.
§314.-Καὶ παραῦτα πέμπει ὁ κουβερνούρης δύο πραματευτάδες καὶ δʹ Γενουβίσους καὶ βʹ καβαλλάριδες καὶ ἕναν νοτάρην, καὶ ἐπῆγα εἰς τὴν φυλακήν, καὶ ἐπῆραν καὶ ἐμαρτυρίσαν τὸν Νικολὸ τε Ναούν· καὶ ἑμολόγησεν ἔμπροσθέν τους, τὸ πῶς ὁ ἄνωθεν σὶρ Μάρκος ἦτον αἴτιος τῆς αὐτῆς ὑπόθεσις. Καὶ ὅνταν ἔμαθεν ὁ κουβερνούρης τὴν ἀλήθειαν, ὁμοίως καὶ ὁ ποδέστας, ἐπαρακάλεσεν τὸν κουβερνούρην νὰ ἔχῃ μάκρυσμαν ὀλλίγον, διὰ νὰ ποίσουν βουλὴν καὶ νὰ ξετάσουν καὶ τὸ πρᾶμαν καλλίττερα. Ἐσυνγκατέβην του ὁ κουβερνούρης, καὶ ὁ ποδέστας ἐπῆγεν εἰς τὴν Ἀμόχουστον μὲ ὅλους τοὺς Γενουβίσους ὅπου ἦτον μετά του· μανθάνοντά το ὁ κουβερνούρης, διὰ νὰ παύσῃ τὴν ταραχήν, μὲν γινῇ σκάνταλον εἰς τὴν Ἀμόχουστον, ἔπεψεν ἕναν χαρτὶν πολλὰ κουρτέσικον τοὺς πραματευτάδες τοὺς Γενουβίσους, ἀγγαλιῶντα τὸν ποδεστᾶν καὶ τὸν ἄνωθεν σὶρ Μάρκον· οἱ ποῖοι πραματευτάδες ἀναγνώννοντα τὲς γραφὲς τοῦ κουβερνούρη, ἐγράψαν του μὲ μεγάλην ταπείνωσιν καὶ κουρτέσικα πολλά, καὶ πάντα ἐδεῖχναν αἴτιον τὸν ποδέσταν καὶ τὸν σὶρ Μάρκον.
§315.Ο δὲ κουβερνούρης πολομᾷ αὐλὴν μεγάλην, καὶ βάλλει τὸ ἀγγάλεμαν ἔμπροσθέν τους, ζητῶντα κρίσιν ἀπὸ τὸ Νικολὸ τε Ναούν. Καὶ ἡ αὐλὴ ἀποφάσισε νὰ τοῦ δώσουν θάνατον πικρὸν ὡς γοιὸν παράβουλον, καὶ διατὶ ἦτον λιζίος ἐπαραδῶκαν τον τοῦ κουβερνούρη κατὰ τὸ ὡρίζαν οἱ ἀσίζες. Καὶ κεῖνος ἔδωκέν τον καὶ ᾿κωλοσύραν τον, καὶ ἐφορκίσαν τον εἰς τὴν φούρκαν τῇ κυριακῇ τῇ ιζʹ σεπτεβρίου ατο᾿ Χριστοῦ.
§316.-Θεωρῶντα ἡ αὐλὴ πῶς οὐδὲν ἠμπορεῖ νὰ ἔχῃ τὸν σὶρ Μάρκον, καὶ δὲν ἐθέλα νὰ καταπροσωπίσουν τοὺς Γενουβίσους, κρυφὰ ἐπαραγγεῖλαν τοῦ πισκόπου τῆς Ἀμοχούστου, καὶ ἐξ αὑτἣς του ἐσυμβούλεψεν τὸν ποδέσταν νὰ ἔλθῃ νὰ ζητήσῃ συμπάθειον ἀπὸ τὸν κουβερνούρην διὰ λλόγου του, διὰ τὸν σὶρ Μάρκον· καὶ οὕτως ἐγένετον. Οἱ ποῖγοι ἐξέβησαν καὶ ἦλθαν ἀπὸ τὴν Ἀμόχουστον εἰς τὴν Λευκωσίαν, καὶ ἐσυμπαθίστησαν ἀπὸ τὸν πρίντξην, ὁ ποῖος ἐπερίλαβέν τους πολλὰ τιμημένα· καὶ ἐβάλεν τον καὶ ἔμοσέν του εἰς τὰ ἅγια τοῦ θεοῦ εὐαγγέλια νὰ μὲν ἀποσκεπάσῃ εἰς τὴν δύσιν τὰ μαντάτα τοῦτα, οὐδὲ νὰ πάγῃ ποττὲ κατὰ πρόσωπα τῆς Κύπρου, ἢ καὶ ἐπαράγγειλέν του ἡ ρήγαινα, ἢ ὄχι· ὁ ποῖος ἐκρατήθη νὰ τὸ ποίσῃ.
§317.-Ἂς ἔλθωμεν εἰς τὴν Ἀταλίαν καὶ νὰ ξηγηθοῦμεν τὰ γενόμενα. Θεωρῶντα ὁ ἄμιρᾶς ὅπου ἐκράτεν ἐκεῖ, ὁ Τακκᾶς, πῶς ἡ Κύπρος εὑρίσκεται εἰς μεγάλην ἀνακάτωσιν, ἐγύρεψε νὰ πάρῃ τὴν χώραν του, καὶ ἐκατάστησεν ἕναν Τοῦρκον δικόν του φίλον καὶ ἦλθεν εἰς Αταλίαν ὡς γοιὸν φευγός, καὶ ἐπαρακάλεσεν καὶ ἐβαπτίσαν τον, καὶ εἶπεν τους πῶς εἶχεν πολλὺν καιρὸν καὶ εἶχεν πίστι νὰ βαπτιστῇ. Θεωρῶντα τον ὁ καπετάνος ἐπίστευσέν του καὶ ἐποῖκεν του μηνίον, καὶ ἀποθάρησέν του· καὶ τοῦτος ἦτον ἀπὸ τὸν Ἀταλιώτην, καὶ ἔλαχεν ἔξω παίρνοντα τὴν Ἀταλίαν ὁ ρήγας, καὶ οἱ Ἀταλιῶτες ἦτον συνγκενάδες καὶ φίλοι του· ὁ ποῖος καθ᾿ ἑκάστην ἡμέραν ἐδήνετον μὲ τοὺς τοπικοὺς καὶ ἐπρουμουτίαζέν τους ἀπὸ τὴν μερίαν τοῦ Τακκᾶ, νὰ τοὺς δώσουν τὴν χώραν εἰς τὸ χέριν τους. Καὶ ἅνταν ἐκατάστησεν μερτικὸν ἀπὸ ᾿ξ αὑτῆς τους, ἐμήνυσεν τοῦ Τακκᾶ νὰ ἔλθῃ νὰ τοῦ δώσουν τὴν χώραν· ὁ ποῖος κατὰ τὸν λόγον του ῆλθεν μονονυκτίς, καὶ ἔβαλεν λαμπρὸν εἰς τὲς πόρτες, καὶ ἐβάλαν σκάλες εἰς τὴν μερίαν ὅπου ἔβλεπεν ὁ βαπτισμένος καὶ κεῖνοι ὅπου ἦτον σασμένοι μετά του, καὶ ἐνέβησαν εἰς τοὺς τοίχους, καὶ εὑρίσκαν τοὺς ἄνδρες ὅπου δὲν ἦτον εἰς τὴν βουλήν, ἐσκοτῶνναν τους, καὶ εἰς τοῦτον τὸν μόδον ἐπῆραν ιδʹ πύργους, καὶ ἐσκοτῶσαν καὶ πολλούς. Καὶ θέλοντος τοῦ θεοῦ, ἐδιάβην ἡ βίγλα καὶ θωρεῖ ταραχὴν μεγάλην· ἔνωσέν το καὶ ἐποῖκε νῶσιν τοῦ καπιτάνου μὲ μεγάλην καὶ ἄγριαν φωνήν, καὶ γροικῶντα ὁ μισὲρ Τζουάνης ὁ καπιτάνος, μοναῦτα ἐσημάναν τὴν καμπάναν μὲ τὸ σφυρίν, καὶ εἶχαν το γιὰ παραβουλίαν· καὶ μοναῦτα ἀρματώθην ὁ λαός, καὶ ἦλθαν καὶ ἐσμίκτησαν μὲ τοὺς Τούρκους καὶ ᾿πολεμίσαν ὡς τὸ πωρνόν, καὶ βοηθῶντος τοῦ θεοῦ ἐνικῆσαν τους οἱ χριστιανοί, καὶ ἐσκοτῶσαν πολλοὺς καὶ ἕναν μέγαν ἀμιρᾶν συνγκενὴν τοῦ Τακκᾶ· καὶ πολλοὶ ἐπῆγα νὰ κατεβοῦν μὲ τὲς σκάλες, καὶ ὁ βαπτισμένος καὶ οἱ συντρόφοι του, καὶ ἀπὸ πάνω ἐσκοτῶσαν τους. Ἀμμὲ κεῖνοι ὁποῦ ἦλθα νὰ βάλουν λαμπρὸν εἰς τὴν πόρταν ἐνέβησαν ἔσσω, δύο Τοῦρκοι ὡς γοιὸν τὸ αὐτόν, καὶ ἐσκοτῶσαν τους. Θεωρῶντα ὁ Τακκᾶς πῶς δὲν εἶχεν διάφορος, ἀμμὲ ἔχασεν πολλοὺς ἀνθρώπους καὶ τὸν ἀνιψιόν του, εὐκαίρεσεν τὸν τόπον μὲ μεγάλην ἀντροπήν.
§318.-Γροικῶντα τοῦτα ὁ κουβερνούρης, ἐννοιάστηκεν ὅτι ὁ καπιτάνος ἔθελε νὰ δώσῃ τὴν χώραν τοῦ Τακκᾶ, καὶ ἀρμάτωσεν μοναῦτα βʹ κάτεργα καὶ ἔβαλεν καπιτάνον τὸν σὶρ Τουμᾶς τε Μουντολὶφ τῆς Κλίρου, καὶ ἔπεψεν ν᾿ ἀλλάξουν τὸν καπετάνον, καὶ ἔβαλεν τὸν σὶρ Ἐστὰν Πασαντόν, καβαλλάρην τοπικόν, ὁ ποῖος ἦτον Γενουβίσος· καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν Ἀταλίαν. Καὶ ἐπέρασαν εἰς τὸ Ἀνεμούριν καὶ ἐπῆγαν εἰς τὴν γῆν τῆς Τουρκίας, καὶ ἐκουρτζέψαν τους καὶ ἐποῖκαν τους μεγάλην ζημίαν, καὶ ἐπεσώθησαν εἰς τὴν Ἀταλίαν. Καὶ ἐξέτασεν ὁ σὶρ Τουμᾶς τε Μουντολίφης τὴν ἀφορμήν, καὶ ηὗρεν καθαρὸν τὸν σὶρ Τουμᾶς τε Κολλίες· καὶ ἀφῆκεν τὸν σὶρ Ἐστὰς εἰς τὴν Ἀταλίαν, καὶ ἔφερεν μετά του τὸν σὶρ Τζουὰν τε Κολλίες· καὶ ἐφῆκεν τὸν αὐτὸν σὶρ Ἐστὰς καὶ τοὺς λᾶς του νὰ στέκουνται εἰς τὴν Ἀταλίαν, καὶ ἐστράφησαν εἰς τὴν Κᾁπρον.
§319.-Καὶ μέσα εἰς τοῦτον ἐδιάβην καιρός, καὶ ὁ ρήγας ἦλθεν εἰς τὴν ἐτὰν χρονῶν ιεʹ, καὶ ἐθέλησεν νὰ ζητήσῃ τὸ ρηγάτον του, νὰ μπῇ εἰς ποσέσον τοῦ ρηγάτου. Καὶ τὸ νοέμβριον μῆναν ατοʹ Χριστοῦ εἶπεν τοῦ θείου του πῶς θέλει νὰ πάρῃ τὸ ρηγάτον του. Ὁ κουβερνούρης μὲ καλὸν θέλημαν δὲν τοῦ ἔβαλεν καμίαν διαφοράν, ἀμμὲ μοναῦτα ἔταξεν τοὺς καβαλλάριδες τῆς βουλῆς νὰ σωρευτοῦν εἰς τὴν Λευκωσίαν τῇ πρώτῃ δικεβρίου τῆς αὐτῆς ἐχρονίας, νὰ στρέψῃ τὰ ρηγάτα τοῦ ρηγός, τοῦ κληρονόμου τῶν αὐτῶν ρηγάτων.
§320.-Καὶ τῇ τετράδῃ, τῇ κδʹ μηνὸς δικε(β)ρίου ἐσυνπιάστησαν οὗλοι οἱ καβαλλάριδες καὶ οἱ ἀφέντες εἰς τὴν αὐλὴν τοῦ πρίντζη καὶ κουβερνούρη εἰς τὴν Λευκωσίαν κατὰ πρόσωπα τῶν Κουντιάτικων. Ὥρισεν τὸν σὶρ Τουμᾶς τε Μουντολὶφ τὸν ἀδετούρην νὰ ζητήσῃ τὰ ρηγάτα διὰ τὸν ἀδελφότεκνόν του ἔμπροσθεν τῆς αὐλῆς κατὰ τὸ συνήθιν· ὁ ποῖος ἐστάθην εἰς τὰ ποδία του καὶ εἶπεν: «Ἀφέντη κου- βερνούρη, ἤλθαμεν εἰς τὴν ἀφεντίανς σου ὅλοι οἱ ἀνθρῶποι τοῦ ρηγός, καὶ δείχνομένς σου τὸν ἀφέντην μας τὸν ρήγαν τὸν ἀδελφότεκνόνς σου, καὶ κληρονόμον μας τοῦ ρηγάτου Ἱεροσολύμου καὶ Κύπρου· καὶ πολομοῦμεν σε νὰ ξεύρῃς τὴν ἀφεντίαν σου καὶ τῆς αὐλῆς τῶν αὐτῶν ρηγάτων, ὡς καθὼς καὶ ἀγρωνίζεις, τὸ πῶς ὁ θεὸς ἐποῖκεν τὸ θέλημάν του ἀπὸ τὸν ἀφέντην μας τὸν ρήγαν τὸν ἀδελφόνς σου τὸν ρὲ Πιὲρ τὸν υἱὸν τοῦ ρὲ Οὗγγε· ὁ αὐτὸς ρὲ Πιὲρ ἐφῆκεν ἕναν υἱὸν ὅπου εἶνε ἔμπροσθένς σας· καὶ διατὶ ἦτον ἀνήλικον, ἐπερίλαβες τὸ κουβέρνον, κατὰ τὸ ἴσον δίκαιον καὶ κατὰ τὰ καλὰ συνήθια τοῦ εὐγενεστάτου ρηγάτου τῶν Ἱεροσολύμων καὶ Κύπρου, ὅτι ἐσοὺ εῖσαι ὁ περίτου κοντὸς συνγκενὴς καὶ κληρονόμος τῶν αὐτῶν ρηγάτων· καὶ ὰν εἶχεν ποίσειν ὁ θεὸς τὸ θέλημάν του ἀπὸ τὸν αὐτόν μας ἀφέντην, ἔθελεν στεφθεῖν ἡ ἀφεντιά σου ρήγας· ἀμμὲ ὁ ἀφέντης μας διὰ τὸ ἔλεος τοῦ θεοῦ ὁ Πιὲρ τε Λουζουνίας κούντης τῆς Τρίπολις καὶ κληρονόμος τῶν αὐτῶν ρηγάτων ἔνι ζωντανός, καὶ εἶνε νόμου ἡλικίας· ζητᾷ σου νὰ πάρῃ τὰ ρηγάτα του, ἂν φανῇ τῆς αὐλῆς, ὡς ἐκεῖνος ὅπου εἶνε κοντόττερος κληρονόμος τῶν αὐτῶν ρηγάτων. Καὶ ἀνισῶς ἡ ἀφεντιά σου καὶ ἡ αὐλὴὺ τούτον ἀπιστῇ το, ἔνι ὅτοιμος νὰ τὸ παραστήσῃ καὶ ας τὸ ᾿δῇ ἡ αὐλή, ὡς γοιὸν νὰ τῆς φανῇ ὅτι εἶνε χρῆσι νὰ τὸ δείξῃ· καὶ παρακαλεῖ σας νὰ πιάσετε τὴν ἐζήτησίν του, ἂν φανῇ τῆς αὐλῆς. Καὶ ἀπὲ τοῦτον ἐμπαίνει εἰς τὴν αὐλήν, χωρὶς νὰ πῇ τὸ ἔχει εἰς τὸν καιρὸν ὅταν θελήσῃ.»
§321.-Εἰς τοῦτον ὁ κουβερνούρης ἐστάθην ὀρθὸς εἰς τὰ ποδία του καὶ εἶπεν τῆς αὐλῆς: «Ἄρχοντες, ἐκατάλαβα καλὰ τὸ ἐζὴτησεν ὁ σὶρ Τουμᾶς τε Μουντολὶφ ὁ ἀδετούρης διὰ τὸν ἀδελφότεκνόν μου, ζητῶντα μου νὰ τοῦ τὸ στρέψω τὰ ρηγάτα του, τὸ πῶς εἶνε δικά του, ὡς γοιὸν ἐκεῖνος ὅπου ἔφτασεν εἰς τὸν νόμον. Ἄρχοντες, ἂς δείξῃ πῶς εἶνε υἱὸς τοῦ ἀδελφοῦ μου τοῦ ρὲ Πιέρ, καὶ πῶς εἶνε νόμου ἡλικίας, καὶ τότε θέλω ποίσειν τὸ θέλει τὸ δίκαιον. Καὶ ἀπὸ τοῦτον βάλλομεν εἰς ἀγρωνιμίδαν τῆς αὐλῆς, χωρὶς τὸ ἔχω νὰ εἰπῶ τίντα τόπος καὶ καιρὸς νὰ ᾖνε.»
§322.-Ὁ ρήγας ἔφερεν καὶ ἔδειξεν μετ᾿ ἀξιολόγους ἀφέντες, καὶ ἐμόσαν εἰς τὰ ἅγια τοῦ θεοῦ εὐαγγέλια, πῶς εἶνε υἱὸς τοῦ ρὲ Πιὲρ καὶ εἶνε δίκαιος κληρονόμος τῶν αὐτῶν ρηγάτων, καθὼς τὸ ἐκράτεν καὶ ἐνομεῦγεν το ὁ πατήρ του ὁ ρὲ Πιέρ, καὶ εἶνε καὶ νόμου ἡλικίας ἐτῶν ιεʹ. Καὶ εἰς τοῦτον ἐδέκτην τον ἡ αὐλή· καὶ μοναῦτα εἶπεν τοῦ κουβερνούρη ἡ αὐλή: «Ἀφέντη κουβερνούρη, ὁ ἀφέντης ὁ ἀδελφότεκνός σου ἔδειξεν πρεπάμενες μαρτυρίες, καὶ εἶνε δίκαιον νὰ το(ῦ) στρέψῃς τὰ ρηγάτα του.»
§323.-Καὶ μοναῦτα ὁ κουβερνούρης ἔμπροσθεν τῆς αὐλῆς ἐγονάτισεν, καὶ ἐκράτεν ἕναν βεργὶν εἰς τὸ χέριν του καὶ μὲ κεῖνον ἐπαράδωκέν του τὰ ρηγάτα του τοῦ ἀφέντη τοῦ σινεσκάρδου. Τότες ὁ σινεσκάρδος εἶπεν τοῦ κληρονόμου νὰ ποίσῃ ὅρκον· ὁ ποῖος ἐγονάτισεν καὶ ἐποῖκεν ὅρκον ὀμπρὸς τῆς αὐλῆς. Τότε εἶπεν ἡ αὐλὴὺ τοῦ σινεσκάρδου: «Ἀφέντη, ὁ κλη(ρο)νόμος ἐποῖκεν τὸ πρέπει, ὅσον ἦτον κρατούμενος, καὶ βάλετέ τον εἰς νομὴν τῶν ρηγάτων του.» Καὶ ὁ σινεσκάρδος ἔμπροσθεν τοὺς ἀφέντες καὶ τοῦ ἐπισκόπου τῆς Πάφου ὀνόματι σὶρ Λίες τε Καρμπεπαή, καὶ τοῦ ἐπισκόπου τῆς Νεμεσοῦ τοῦ μισέρε ν-Ἰμάρ, καὶ ἔμπροσθεν τοὺς λογάδες τοὺς Ρωμαίους, ἔβαλεν εἰς νομὴν τὸν κούντην τῆς Τρίπολις εἰς τὰ ρηγάτα του ὡς γνήσιον κληρονόμον καὶ υἱὸν τοῦ ρὲ Πιέρ. Καὶ ὅτοιμα οὗλοι οἱ λίζοι ἐποῖκαν του ὅρκον κατὰ τὸ συνήθιν. Καὶ τἄπισα ἐμήνυσεν ὅλους τοὺς λιζίους καὶ καβαλλάριδες νὰ ἔλθουν εἰς τὴν Λευκωσίαν εἰς τὸ στέψιμόν του.
§324.-Καὶ τῇ κυριακῇ, τῇ ιβʹ μηνὸς ἰαννουαρίου ατοα᾿ Χριστοῦ ἐστέφθην ὁ ρὲ Πιὲρ τε Λουζουνίας ὁ κούντης τῆς Τρίπολις εἰς τὴν Ἁγίαν Σοφίαν ρήγας τῆς Κᾁπρου. Καὶ τῇ ιβʹ ὀκτωβρίου ατοβʹ Χριστοῦ ἐπῆραν τον εἰς τὴν Ἀμόχουστον καὶ ἐστέψαν τον ρήγα τῶν Ἱεροσολύμων, κατὰ τὴν προπάλαι συνήθειαν· ὅτι ἀφ ὅν οἱ κατάδικοι τοῦ τιμίου σταυροῦ ἐπῆραν τὸ Ἱεροσόλυμαν, ἐδῶκαν τὴν ἀξίαν τῶν Ἱεροσολύμων καὶ τὰ σημεῖα εἰς τὴν Ἀμόχουστον. Καὶ ἐπῆγεν εἰς τὸ ναὸν τοῦ Ἁγίου Νικολάου κ᾿ ἐκεῖ ἐστέφθην.
§325.-Καὶ ἐβγαίνοντά του ἦλθεν εἰς τὸ περούνιν νὰ καβαλλικεὺσῃ· τότε ἀππήδησαν οἱ Βενετίκοι καὶ ἐπιάσαν τὸ ρέτινον τοῦ ἀλόγου του τὸ δεξιόν. Οἱ Γενουβίσοι ἐδια- φεντεῦγαν το διὰ λλόγου τους, κατὰ τὴν φραντζίνζαν τὴν εἴχασιν, ὅτι ἐχαρίσαν τούς το, ὅτι πάντα ὅντα νὰ καβαλλικεύγῃ ὁ ρήγας, οἱ Γενουβίσοι νὰ ᾖνε δεξιὰ καὶ οἱ Βενετίκοι ἀριστερά. Καὶ ἔλαχεν ὅτι οἱ Βενετίκοι εἶχαν ἕναν καράβιν εἰς τὸν λιμιόναν, καὶ διατὶ ἦτον πολλοὶ ἐγυρέψα νὰ ποίσουν τοῦτον τ᾿ ἀππήδημαν. Καὶ εἰς τοῦτον ἐγίνην μία ταραχὴὺ μεγάλη. Καὶ ἦτον συνήθιν ὅτι ἐγυρίζαν τὸν ρήγαν ἀπὸ τὸν Ἅγιον Νικόλαν ὡς τὲς λόντζες, καὶ τότε ἔρχουνταν εἰς τὴν αὐλὴν τὴν ρηγάτικην. Θεωρῶντα ὁ πρίντξης τὴν ταραχὴν μεγάλην, μοναῦτα ἔδωξεν τοὺς Γενουβίσους καὶ τοὺς Βενετίκους, καὶ ἐπίασεν τὸ χαλινάριν ἐκεῖνος καὶ ὁ σινεσκάρδος, καὶ [ἐπῆραν τον καὶ ᾿γυρίσαν τον κατὰ τὸ συνήθιν, ὄχι τελειωμένον γυρὸν διὰ τὸ σκάνδαλον, καὶ ὁ κύρης τοῦ Ἀρσεφίου εἰς τὸν ζαρβὸν ρέτινον.] Καὶ ὅνταν ἦρταν εἰς τὴν αὐλήν, ἐφοβήθην ὁ ποδέστας τοὺς Γενουβίσους, μήπως καὶ οἱ Βενετίκοι ποίσουν ριμούριν εἰς τὸ ἔμπα τοῦ ρηγὸς εἰς τὴν αὐλήν, ὥρισεν καὶ ἐκρατοῦσαν τίποτε μικρὰ ἄρματα ὅλ᾿ οἱ Γενουβίσοι ἀπὸ κάτω τους.
§326.-Τῇ ιζʹ ὀκτωβρίου ατοβʹ Χριστοῦ, [πρὶν στεφθῇ ὁ ρήγας,] ἔδωκεν ὅλα τὰ᾿φίκκια τοὺς κάτωθεν ἀφέντες τοῦ ρηγάτου τῶν Ἱεροσολύμων, τὰ ποῖα νὰ ᾖνε στερεωμένα καὶ βεβαιωμένα· τουτἔστιν τοῦ μισὲρ Τζάκου τε Λουζουνία τοῦ θείου του κοντοσταύλην, τὸν σὶρ Λίουν τε Λουζουνίαν σινεσκάρδον, τὸν σὶρ Τουμᾶς τε Μουντολὶφ τὸν ἀδετούρην τῆς Κύπρου πουντουλιέρην, καὶ τὸν μισὲρ Νικολὸ τα Κλι- ρίσσα τζαμπερλάνον τῶν Ἱεροσολύμων, τοῦ μισὲρ Τζάκου τε Λουζουνία τοῦ ἀνιψιοῦ του, [τοῦ υἱοῦ τοῦ κούντη,] τ᾿ ὀφίκκιν του τὸ κουντάτον τῆς Τρίπολις.
§327.-Καὶ ὅνταν ἐστέφθην, ἐχάρισεν πολλὰ ψουμία διὰ τὸν ὁρισμὸν τῆς μητέρας του. Θεωρῶντα τον οἱ θεῖοι του καὶ οἱ ἕτεροι ἀφέντες, διὰ νὰ μὲν ξηλοθρευτῇ τὸ ρηγάτον, καὶ ἡ ζημία ππέση ἀπάνω τους, ἐδῶκαν του νόταν τοῦ ρηγός, καὶ ὁ ρήγας μὲ μερτικὸν τοὺς λᾶς του ὅπο(υ) εὑρέθησαν ἐκεῖ ἐποῖκεν μίαν ἀσίζαν εἰς τὴν αὐλήν, ὅτι εἴ τι χαρίσῃ ἀπὸ τὴν ἡμέραν ἁποῦ νὰ κουρουνιαστῇ ὅλον χρόνον τῆς ζωῆς του, ἀποὺ κεʹ χρονῶν καὶ ἀπάνω, νὰ ᾖνε ἀξαζόμενον· καὶ ἀπὸ κεʹ χρονῶν καὶ κάτω εἴ τι χαρίσῃ νὰ μὲν ἀξάζῃ τίποτε, εἰ δὲ ἀποὺ κεʹ χρονῶν καὶ ἀπάνω νἆνε στερεωμένον εἰς τοὺς αἰῶνας. Καὶ ἅντα τὄμαθεν ἡ ρήγαινα ἔπληξεν πολλά, ὅτι ἐπρουμουτίασε νὰ δώσῃ ὁποὖχεν φιλίαν πολλὰ ἄλλα χωρία. Καὶ ἀπ᾿ ἐκεῖ πάλε ἄρχεψεν ἡ ἔχθρα μὲ τοὺς ἀδελφοὺς τοῦ ἀντρός της.
§328.-Καὶ ὅνταν ἐκάτζαν εἰς τὲς τάβλες νὰ φᾶσιν, ὥρισεν καὶ ᾿βάλαν τὴν τάβλαν τοὺς Γενουβίσους δεξιά, καὶ τοὺς Βενετίκους ἀριστερά· καὶ ὡς γοιὸν ἐτρῶγαν, ἐφοβέριζεν ἕναν κουμούνιν τὸ ἄλλον, καὶ ἐτρίζαν τὰ δοντία τους. Τὸ λοιπὸν ὁ ποδέστας ὁ μισὲρ Ἀντίνιος τα Νεγροῦ εἶχεν ὁρίσειν καπόσους Γενουβίσους καὶ ἀρματώθησαν πιδεξία ἀππέσσω κρυφά, [οἱ ποῖγοι ἦσαν ἀπὸ κείνους ἁποῦ ᾿κάτζαν εἰς τὴν τάβλαν, καὶ ἁπο(ῦ) ἐστέκουνταν Γενουβίσους] διὰ τὸν φόβον τῶν Βενετίκων. Καὶ ἅνταν ἐσηκώθησαν ἀπὸ τὲς τάβλες, ὁ ρήγας ἐπῆγε ν᾿ ἀλλάξῃ τὰ φορήματά του εἰς τὰ σπιτία τοῦ σὶρ Τεμένζ Πετρέ, πουρζέζης τῆς Ἀμοχούστου, καὶ ἐστράφην, καὶ ἀρχέψαν εἰς τὰ ᾿ρχήσματα. Καὶ ὥς που νἄρτῃ ὁ ρήγας, ἐτιμάζαν οἱ Γενουβίσοι τοὺς Βενετίκους, καὶ οἱ Βενετίκοι τοὺς Γενουβί(σ)ους· καὶ μοναῦτα γʹ πραματευτάδες Γενουβίσοι, ὁ σὶρ Τζουλίεν Ἰταλίε, ὁ σίρε Μπάρναπο Ρίτζο, καὶ ὁ σὶρ Ἐγκατεφλὲν τε Φλουσία, ἐβγάλαν τὰ σπαθιά τους καὶ ἐτρέξαν ἀπάνω τοὺς Βενετίκους. Θεωρῶντα οἱ Βενετίκοι τοὺς Γενουβίσους πῶς ἔρχουνται ἀπάνω τους, ἐβγάλαν κάτινες τὰ σπαθιά τους ἀξ αὑτῆς τους, τουτἔστιν ὁ σὶρ Γιαννάκης Κο(ρ)νέρ, καὶ ὁ σὶρ Μαρρὶν Μαρπίε, καὶ ἐστάθησα νὰ διαφεντευτοῦν. Γροικῶντα οἱ Γενουβίσοι οἱ ἀρματωμένοι ὁποῦ ἐλάχαν ἔξω τῆς αὐλῆς ἐβρουθήσθησαν καὶ ἐμπῆκαν. Οἱ σεργέντες ὁποῦ ἐβλέπαν τὴν σκάλαν ἐπίασαν καὶ ἀποαρματῶσαν τους.
§329.-Ἐγροικήθην ὁ λόγος εἰς τὴν χώραν πῶς ταραχὴὺ μεγάλη εἶνε εἰς τὴν αὐλὴν τοῦ ρηγός, καὶ ἐτρέξαν καὶ ἐσυνπιάστησα νὰ ᾿δοῦν. Γροικῶντα οἱ ἀφέντες τὴν ταραχήν, ἀφῆκαν τὸν ἀφέντην εἰς τὴν τζάμπραν, καὶ οἱ ἀφέντες ἐξέβησαν· καὶ τὸ νὰ ᾿δοῦν τὰ σπαθία γυμνὰ καὶ κείνους ὅπου ἐβρούθησαν νὰ μποῦν περφόρτζα, ἐθυμώθησαν καὶ ἀγκρίστησαν, καὶ ἑρίσαν τοὺς καβαλλάριδες καὶ τοὺς βαχλιῶτες νὰ τοὺς πιάσουν· καὶ κεῖνοι ἐτρέξα νὰ φύγουν. Ἐπιάσαν δʹ πρα(μα)τευτάδες ἐξ αὑτῆς τους καὶ ηὗραν τους ἀρματωμένους καὶ ἐσκοτῶσαν τους. Καὶ τὸ ἀπλίκιν τοῦ Πέτρη ἦτον κοντὰ τῆς αὐλῆς τοῦ ρηγός, καὶ ἐποῖκαν γιοφύριν καὶ ἐπηγαῖνναν ἀπὸ τὄναν σπίτιν εἰς τὸ ἄλλον. Καὶ οἱ σκοτωμένοι ἦτον ὁ σίρ Τουμᾶς Τζιγκὰλ καὶ ὁ σὶρ Τομένικο Τόριας, καὶ ἑτέρους ἀπὸ τὴν Σαούναν, καὶ ἕνας νοτάρης, ὁμοίως καὶ δύο σκλάβοι, καὶ ἐλαβώθησαν καὶ πολλοί, ὁτι ὸ κύρης ὁ πρίντζης ὥρισε νὰ τοὺς ρίψουν ἀποὺ πάνω κάτω· καὶ βρουθῶντα τους ἀπὸ τὸν φόβον ἐπιάννασιν τὰ μαρμαρένα πιλερία τοὺς ἡλιακοὺς τῆς λόντζας νὰ γλυτώσουν, οἱ δὲ κεῖνοι ἁποῦ ἐστέκαν ἀποὺ πάνω μετὰ σπαθία καὶ ᾿κόββαν τὰ χέργια τους, καὶ ἐπέφταν καὶ ᾿σκοτώννουνταν, ὁ σὶρ Νικὸλ Ἐσταμπιννέλλο καὶ ὁ σὶρ Νικὸλ τε Φροντεφρασία, καὶ ὁ σὶρ Φράσες Κινταμάρ, καὶ ὁ σίρε λουχίερ Σιμπό· καὶ κείνους τοὺς ἐκρεμμίσαν ἀπὲ τὴν λότζαν ὀμπρὸς τῆς πόρτας ἦτον ὁ Λανσελὸτ Μαλοζὲλ καὶ ἕτεροι.
§33Ο.-Ἡ ταραχὴ ἦτον πολλὰ μεγάλη· ὁ λαὸς τῆς Ἀμοχούστου ἐπῆγα νὰ χαλάσουν τὴν λότζαν τοὺς Γενουβίσους. Θεωρῶντα οἱ Βενετίκοι πῶς ἐσμίκτησαν πολλοὶ Γενουβίσοι, ἐπίασαν τὰ τριστέλλια εἰς τὰ χέργια τους νὰ διαφεντευτοῦσιν. Καὶ ἔδραξεν ὁ λαὸς τὸ σεντούκιν τῶν γραψιμάτων τῆς λόντζας τῶν Γενουβίσων καὶ ἐτσακκίσαν το. Πολλοὶ Γενουβίσοι ἀπὸ τὸν φόβον ἐνέβησαν εἰς τὰ δώματα καὶ ἐκρεμμοῦσαν κάτω εἰς τοὺς Φρὲ Μενούριδες. Τίτοιοι ἐσκοτώθησαν καὶ ἄλλοι ἐλαβώθησαν, καὶ ἄλλοι ἐγλυτῶσαν· καὶ ἂν εἶχαν τοὺς πιάσειν οὕλους ἐσκοτῶνναν τους, ὅτι ἤτζου ἐδῶκαν ὁρισμόν. Καὶ ὁμοίως καὶ ὁ μισὲρ Πιὲρ Μαλουζὲ ὁ τζαμπερλάνος τῆς Κύπρου ἦτον εἰς τὴν μέσην· ὅτι τὸ ν᾿ ἀποφάγη, ἐπῆγεν πρὶν τὴν ταραχὴν καὶ ἐγύρεψε νὰ στραφῇ, καὶ εἶδεν τὴν ταραχήν· καὶ ὁ μωρὸς καὶ ὁ μεθυσμένος λαὸς τῆς Ἀμοχούστου ἐπῆγα νὰ τὸ σκοτώσουν, καὶ ἐτρέξαν οἱ καβαλλάριδες καὶ ἐγλυτῶσαν τον.
§331.-Καὶ ἅνταν ἐγροίκησεν ὁ πρίντζης πῶς οἱ λᾶς τῆς Ἀμοχούστου ἐπῆγαν εἰς τὴν λότζαν, καὶ ἐτζακκίσαν τὸ σεντούκιν, καὶ ἄλλοι ἐπῆγαν εἰς τὰ μακζενία τοὺς πραματευτάδες καὶ εἰς τὰ σπιτία τους καὶ ἐκουρσεῦγαν τους, μοναῦτα ἔπεψεν τὸν σὶρ Τζουὰν τε Μόρφου τὸν κούντη τε Ρουχᾶς μὲ πολλοὺς καβαλλάριδες καὶ λαὸν τῶν ἀρμάτων, καὶ ὡρίσαν καὶ ἐδιαφεντέψαν τοὺς λᾶς νὰ μηδὲν ᾖνε ἀπότορμοι νὰ ποίσουν καμίαν ἀγανάκτησιν τοὺς Γενουβίσους. Καὶ παραῦτα ἐσύρτησαν καὶ ἐπῆγαν ἔσσω τους. Τἄπισα ηὗραν τοὺς Βενετίκους καὶ ᾿στέκουνταν εἰς τὴν λότζαν τους ἀρματωμένους μὲ φλάμπουρον ἀδίπλωτον καὶ ἐδῆλεν πόλεμον, καὶ ἐποῖκαν τους καὶ ᾿στράφησαν εἰς τοὺς τόπους τους. Καὶ ἐδιαφεντέψαν πᾶσα λογὴν ἄνθρωπον νὰ μὲν βαστάξῃ ἄρματα καὶ μηδὲν τορμήσῃ τινὰς νὰ ζημνιώσῃ τινάν, οὐδὲ εἰς τὸ κορμίν του, οὐδὲ εἰς τὸ δίκόν του· καὶ εἴ τις πάγῃ κατὰ πρόσωπα τοῦ αὐτοῦ ὁρισμοῦ, νὰ ᾖνε τὸ κορμίν του καὶ τὸ δικόν του εἰς τὴν πέναν.
§332.-Ὁ ρήγας ἅνταν ἔνωσεν καὶ ἔπαψεν ἡ ταραχὴ καὶ πασαεῖς ἐπῆγεν ἔσσω του, ὥρισεν καὶ ἐκράξαν τὸν ποδεστᾶν τοὺς Γενουβίσους [ὅπου εὑρέθησαν] ε(ἰ)ς τὴν ρηγάτικην αὐλήν, καὶ οὕλους τοὺς πραματευτάδες ὅπου ἦτον μετά του διὰ τὸν φόβον τῆς ταραχῆς, τοὺς λογάδες τοῦ Πρίντζη, καὶ τοὺς ἄλλους τοὺς λοιποὺς ἀφέντες καβαλλάρους, καὶ ἐτέρους ὅπου εὑρίσκουνταν εἰς τὴν α(ὐ)λὴν τὴν ρηγάτικην, καὶ ἅνταν ἦλθαν ἔμπροσθεν τοῦ ρηγός, τότες ὁ ρήγας εἶπεν τοῦ θείου του τοῦ πρίντζη νὰ συντύχῃ τοῦ ποδέστα διὰ τὴν ἄσχημην φέσταν, ὅπου ᾿γίνετον διὰ τὴν ἀφορμήν του. Καὶ ὁ πρίντζης πολλὰ ἐκατηγόρησεν τὸν ποδέσταν διὰ τὸ ἐγίνετον, καὶ εἶπεν του θαρούμενα: «Δὲν ἔμεινεν ἀξ αὑτόνς σου νὰ μηδὲν εἶχεν θανατωθεῖν ὁ ἀδελφότεκνός μου ὁ ρήγας μὲ τὰ ἔργατά σου, καὶ νὰ σκοτωθῇ καὶ πολλὺς λαός· καὶ σοὺ ἤσουν ἡ ᾿φορμὴὺνὰ ξηλοθρευτῇ ἡ χαρὰ τοῦ στεψιμάτου τοῦ ἀδελφοτέκνου μου διὰ τὰ κακά σου ἔργατα.» Καὶ ἕρισεν ἕναν νοτάρην καὶ ἐπροτεστίασέν τον ὀμπρὸς (᾿ς) ὅλους, καὶ ἔβαλέν το εἰς γράψιμον. Καὶ ὁ ποδέστας ἄρχεψεν μοναῦτα νὰ δείξῃ πῶς δὲν εἶνε πταίστης. Καὶ διότι ἦτον ἀργὰ καὶ ἐθέλα νὰ βάλουν τάβλες διὰ τὸν δεῖπνον, ἔθελε νὰ δώσῃ ἐγκυμαχίαν ὡς τὸ πωρνὸν διὰ ν᾿ ἀπολογηθῇ ἀπάνω εἰς τὴν ἀρέσταν ὅπου τοῦ ἐποίκασιν. Τότε ἔπεψεν καβαλλάριδες καὶ ἀνθρώπους τῶν ἀρμάτων νὰ τοῦ ποίσουν συντροφίαν εἰς τὸ ἀπλίκιν του διὰ νὰ μηδὲν τοῦ ποίσῃ τινὰς καμίαν ἀγανάκτησιν, καὶ μὲ ὅλους τοὺς πραματευτάδες ὅπου ἦτον εἰς τὴν συντροφιὰν τῶν Γενουβίσων. Τότε ὥρισεν τὸν βισκούντην καὶ ἐφέραν ἁμαξία καὶ ἐσηκῶσαν τὰ κορμία τοὺς Γενουβίσους τὰ σκοτωμένα, καὶ ἐπῆραν τα ἔξω τῆς Ἀμοχούστου εἰς τὸν ναὸν τοῦ Αγίου (Γ)εωργίου κ᾿ ἐκεῖ ἐθάψαν τα.
§333.-Ὁ ρήγας δὲν ἔδειξεν φανὸν ἀπὸ τοῦτον, ὅτι δὲν τὸ ἔδειχνεν, καὶ ἔθελε νὰ ποίση τζοῦστες καὶ χαρὲς μεγάλες. Καὶ διαβαίννοντα δύο ᾿μέρες, τῇ ιβʹ ὀκτωβρίου τοβʹ Χριστοῦ, ὁ ρήγας ἔπεψεν τὸν σὶρ Τζουὰν τε Ζιπλὲτ καὶ τὸν σὶρ Τζουὰν Γγοράπην, τὸν σὶρ Ὀγκὲτ τε Μιμάρς, καὶ τὸν σὶρ Τζάκε τε Σάντα Μικέλ, καὶ ἄλλους κριτάδες καὶ νοτάριδες εἰς τὴν συντροφιάν τους, νὰ πᾶσιν εἰς τὸν ποδέσταν νὰ ζητήσουν τοὺς ἀντιλόγους εἰς τὰ ζητήματα τοῦ ρηγός. Καὶ διότι ὁ ποδέστας ἦλθεν κατὰ τὴν ἐγκυμασίαν του, ἀμμὲ ὁ ρήγας ἦτον σκολισμένος εἰς τὲς τζοῦστες καὶ δὲν ἠμπόρησε νὰ τοῦ γροικήσῃ. Καὶ ὅταν οἱ ἄνωθεν ἐπῆγαν εἰς τὴν λότζαν, ἐζήτησαν τοῦ ποδέστα τοὺς ἀντιλόγους, ὁ δὲ ποδέστας εἶπεν τους: «Ἄρχοντες, δὲν μοῦ φαίνεται καὶ εἶμαι κρατούμενος ν᾿ ἀπολογηθῶ τῆς τιμῆς σας, ὥς που νὰ μοῦ δείξετε πῶς ὁ ρήγας ἔδωκένς σας ἐξουσίαν νὰ μοῦ γροικήσετε.»
§334.-Οἱ ἄνωθεν ἄρχοντες ἐστράφησαν εἰς τὸν ρήγα καὶ εἶπαν τοῦ το. Καὶ μοναῦτα ἔκραξεν ὁ ρήγας ἕνα νοτάρην καὶ ἔβαλέν τους εἰς τὸν τόπον του, πρῶτον τὸν σὶρ Τζάκε τε Σάντα Μικὲλ διὰ προκουρούρην του, καὶ τοὺς ἄλλους ἄρχοντες εἰς τὴν συντροφιάν του. Τότε ὁ αὐτὸς σὶρ Τζὰκ ἐπῆρεν μετά του ἀπὸ τοὺς πραματευτάδες ὅπου εἶχεν ὁ τόπος ἀπὸ τὴν δύσιν [δύο δύο,] τουτἔστιν Κατελάνους, Προβασάλους, Φρουρουντίνους καὶ Ἀναπολιτάνους, καὶ ἐπῆγαν εἰς τὴν λόντζαν. Τότε ὁ αὐτὸς σὶρ Τζάκες Σάντα Μικὲλ ἐζήτησεν τοῦ ποδέστα ἔμπροσθεν τοὺς ἄνωθεν ὠνοματισμένους νὰ τοῦ ἀπολογηθοῦν ἀποὺ τὰ ζητήματα ὅπου τοῦ ἐζήτησεν ὁ ρήγας. Καὶ πάλε ἀπολογήθην του ὅτι: «Δὲν γροικῶ νὰ σοῦ ἀπολο γηθῶ ὥς που νὰ μοῦ δείξῃς τὴν ἐξουσίαν τὴν ἔχεις ἀπὸ τὸν ρήγα.» Ὁ ἄνωθεν σὶρ Τζὰκ [ἔδειξέν του τὴν έξουσίαν τὴν εἶχεν ἀπὸ τὸν ρήγα.] Τότε λαλεῖ του ὁ ποδέστας: «Ἀφέντη, τώρα νὰ σοῦ ἀπολογηθῶ εἰς πᾶσα κεφάλιν πρεπάμενα· ὄχι διὰ ὁτόσον ὅτι τοῦτον τὸ πρᾶμαν εἶνε πολλοῦ καὶ μεγάλου κινδύνου, τὸ κῃνούργιον πρᾶμαν τὸ ἐγίνετον εἰς τοὺς Γενουβίσους μας, ὅτι εἰς μερτικὸν ἐσκοτώθησαν καὶ μερτικὸν ἐκουρσεύτησαν. Διὰ τοῦτον γροικῶ ὅτι ὁ ἀφέντης ὁ ρήγας νὰ ἀναπληρώσῃ καὶ νὰ πλερώσῃ τὸ δικὸν τοὺς Γενουβίσους, ὅσους ἐπῆραν καὶ ἐσκοτῶσαν τους, καὶ εἰς τοὺς φονιάδες νὰ ποίσῃ κρίσιν, καὶ τότε θέλω τοῦ ἀπολογηθεῖν καὶ διὰ λλόγου μου καὶ ἀπὸ τὴν βουλήν μου· ἂς ποίσῃ ὅτι τὸ δίκαιόν μου νὰ ἔχῃ τόπον· ὁμοίως νὰ σηκωθοῦν καὶ νὰ στραφοῦν τὰ βιβλία καὶ γραφὲς τῆς λόντζας τὰ ἁρπάξαν, ἀκομὴ καὶ ἀπὸ τὰ σεντούκια τους πραματευτάδες.» Ἀπολογήθην του ὁ σὶρ Τζὰκ καὶ εἶπεν του: «Ἀφέντη, εγὼ λαλῶ σου ἀπὸ τὸν ρήγαν ὅτι ἐσοὺ ἤσουν ἡ ἀφορμή του, τοῦ ξηλωμάτου τῆς χαρᾶς του καὶ τοῦ θανάτου τοὺς Γενουβίσους, καὶ ἀκωλύτως ὁ ρήγας θέλει πάρειν βεντέτταν ἀποὺ ᾿ξ αὑτόν σας.» Καὶ εἰς τόσον ἐχοντρύναν εἰς τὰ λογία, καὶ διὰ νὰ μηδὲν συντύχῃ περίτου ἔσυρεν ὁ σὶρ Τζάκες τοὺς λᾶς τῆς συντροφιᾶς του καὶ ἦλθεν εἰς τὸν ρήγαν. Καὶ ὅταν ἦρτεν ὁ σὶρ Τζὰκ ἔμπροσθεν τοῦ ρηγὸς καὶ ἔστρεψεν τὸν ἀντίλογον ἇπὸ τὸν ποδέσταν, γροι- κῶντα ὁ ρήγας ἀνγκρίστην, καὶ ἔπεψεν καὶ ἐπιάσαν οὕλους τοὺς πραματευτάδες τοὺς Γενουβίσους ὅπου εὑρέθησαν ἀρματωμένοι καὶ ἐβάλαν τους εἰς τὴν φαλακήν, διατὶ ἦλθαν ἀρματωμένοι εἰς τὴν αὐλὴν τὴν ρηγάτικην εἰς τὴν ἡμέραν ὅπου ἦτον ἡ ἑορτή· οἱ ποῖγοι ἦσαν ὁ σὶρ Φρατζικὴς Φρατζεφίνγκο, σὶρ Τζουλὶμ τα Μιλά, καὶ ἀλλὄνας.
§335.-Καὶ τῇ δευτέρα, τῇ ιηʹ ὀκτωβρίου ατοβʹ Χριστοῦ, ὁ ρήγας ἔπεψεν τὸν σὶρ Τζὰκ τε Σάντα Μικὲλ καὶ ἄλλους εἰς τὴν συντροφίαν του εἰς τὴν λότζαν τοὺς Γενου- βίσους, καὶ εἶπεν τοῦ ποδέστα ἀπὸ τὴν μερίαν τοῦ ρηγός: «Ἤξευρε, διότι εἶσαι μερτικάρης εἰς τὴν ταραχήν, διατὶ δὲν ἐβάσταξες νὰ παιδευτοῦν ἐκεῖνοι ὅπου ᾿ποῖκαν τὸ σκάνταλον, καὶ ὁ ρήγας ὥρισεν καὶ ἐφυλακίσαν οὕλους τοὺς πραματευτάδες τοὺς Γενουβίσους ὅπου εὑρέθησαν ἀρματωμένοι εἰς τὸν καιρὸν τοῦ στεψιμάτου του ἔσσω εἰς τὴν αὐλήν του, καὶ ἤξευρε, ὅτι ἐσοὺ τὸ θέλημάνς σου ἦτο νὰ σκοτώσουν τὸν ἀφέντην τὸν ρήγαν μὲ ὅλους τοὺς καβαλλάριδες, καὶ ἀξ αὑτῆς του ἔμαθα [τὴν ὄρεξίν του·] διὰ τοῦτον ἡ ἀφεντιά σου πέμπε γραφὲς εἰς τὴν ἀφεντίαν τῆς Γένουβας, καὶ στεῖλε της λοιπὸν τὴν ἀφορμὴν καταληπτῶς· καὶ ἀπὸ ᾿κεῖ δὲν ἐβγοῦν, ὥς που νὰ ἔλθῃ ἀντίλογος ἀπὸ τὴν Γένουβαν· καὶ διὰ νὰ μηδὲν ἀξαργοῦν οἱ Γενουβίσοι ἁποῦ δὲν ἐπατζιάστησαν, μήνα σοὺ νὰ πολομοῦν τὴν δουλειάν τους εἰς τὸ ἀπλαζίρι τους, ὡς γοιὸν ἦσαν μαθημένοι, νἄχουν πάντοτε τὴν ἐλευθερίαν τους εἰς ὅλον μου τὸ νησσίν, κατὰ τὸ συνειθισμένον τὸ ἔχουν.»
§336.-Ὁ ποδέστας ἀπολογήθην ὅλως ταπεινὰ καὶ μὲ καλὴν τάξιν, ὅποιος ἦτον ὁ σὶρ Ἀντώνιος τε Κεγρό, ὁ ποῖος ἦτον στραβὸς καὶ πολλὰ σουπέρπος, καὶ ἐσύντυχεν μὲ καλὴν τάξιν καὶ γλυκεῖα λογία, καὶ εἶπεν τοὺς ἄρχοντες: «Ἀπὸ τὸ ξηγᾶσθε, ὅτι εἶμαι μερτικάρης τοῦ μαλλωμάτου, καὶ δὲν ἐθέλησα νὰ ποίσω δίκαιον, σωζομένου τῆς τιμῆς μου ἀπ᾿ ἀρχῆς ἡ ἁφεντία τοῦ ρηγὸς ὥρισεν καὶ ἐθανατῶσαν πολλοὺς πραματευτάδες Γενο(υ)βίσους εἰς τὴν ὄρεξίν του, χωρὶς νὰ ξετάσουν τὸ πρᾶγμαν, καὶ χωρὶς νὰ ᾿ννοιαστῇ τὸν σασμὸν καὶ τὰ στοιχήματα τὰ ἔχουν μεσὸν τοῦ κουμουνίου καὶ τῆς βασιλείας του· καὶ τίτοιους ἐκρεμμίσαν καὶ ᾿σκοτῶσαν, καὶ ἄλλους ἐκατακόψαν, ἄλλους ἐφυλακίσαν, ἄλλους ἐδέραν, ἄλλους ἐκουρσεῦγαν, καὶ τώρα ἐκείνους ὅπου ἐμεῖναν ἔβαλέν τους εἰς τὸ κριτήριον καὶ ἐτυράνισέν τους, καὶ ἐγύρευσεν νὰ μάθῃ ἀξ αὑτόν τους τὴν ὑπόθεσιν· καὶ ἀνισῶς νἄχαμεν λείπειν, ἐθέ- λετ᾿ ἔχειν πρόφασιν. Τώρα εἴδετε δυνατὰ τὰ πράματα πῶς ἐδιάβησαν, ὅτι οὗλοι ἀντάμα εἶστε εἰς τὴν βοήθειαν τοὺς Βενετίκους, καὶ ἐλησμονήσετε τὲς καλὲς δούλευσες ὅπου ἐδουλεύτην τὸ ρηγάτον τοῦτον ἀπὸ τοὺς Γενουβίσους, καὶ μοναῦτα ὡς κατάδικους ὡρίσαν καὶ ᾿ρίψαν τους κάτω ὡς κατάδικους. Διά τοῦτον τάσσομαί σας, ὅτι ἤτζου εὔκολα τὸ πρᾶμαν δὲν θέλει διαβεῖν, χωρὶς νὰ τὸ ποίσω νῶσιν τοῦ κουμουνίου. Ἀπὸ τὸ λαλεῖτε, ὅτι νὰ πολομοῦν οἱ πραματευτάδες τὴν δουλειάν τους, ὡς γοιὸν ἦτον συνειθισμένοι, ἀπάνω εἰς τίντα νὰ ᾖνε θαρούμενοι; Νὰ τὰ πιστεύσωμεν, ὅτι ἐτζακκίσετε τὴν ἀγάπην; Ἀμμὲ ἂν θέλετε, ἂς διαλαλήσῃ ὁ ἀφέντης ὁ ρήγας νὰ μηδὲν ᾖνε τινὰς ἀπότορμος νὰ ποίσῃ καμίαν ἀγανάκτησιν τοὺς Γενουβίσους, διὰ τὴν πληροφορίαν τοὺς πραματευτάδες.»
§337.-Καὶ τοῦτον γροικῶντα το ὁ ρήγας, ὥρισεν καὶ ᾿διαλαλῆσαν εἰς ὅλην τὴν Ἀμόχουστον νὰ μηδὲν ᾖνε τινὰς ἀπότορμος νὰ ποίσῃ ἀγανάκτησι τοὺς Γενουβίσους, ἀπάνω εἰς τὸ χέριν τους τὸ δεξιόν. Καὶ ᾿συγχωρῆσαν τους, καὶ ἐβγάλαν τοὺς φυλακισμένους.
§338.-Καὶ διαβαίννοντα ἄλλ᾿ ὀλλίγες ἡμέρες, ἐποῖκεν ἄλλον διαλαλημὸν λαλῶντα, πῶς: «Ξεύρετε πῶς ἐδώκαμεν ἐξουσίαν καὶ ὁρισμὸν τοὺς γερόντας φίλους τοὺς Γενουβίσους νὰ μποῦν καὶ νὰ βγοῦν εἰς τὸ νησσίν μας, τὰ κορμιά τους καὶ τὲς πραματεῖες τους, νὰ πουλοῦν, ν᾿ ἀγοράζουν εἰς τὴν γῆν, εἰς τὴν θάλασσαν, ὡς γοιὸν ἦτον συνειθισμένοι πάντα.» Τοῦτον ὅλον ἐγίνετον διὰ νὰ μαλακτιάνουν τὸν θυμὸν τοὺς Γενουβίσους καὶ νὰ τοὺς κολακέψουν· καὶ ὀλλίγον ἐφελέθησαν.
§339.-Γροικῶντα οἱ Γενουβὶσοι τοῦτον τὸν δι(α)λαλημόν, ἐπῆγαν ὅλοι μὲ ὅλον τους τὸ λαγάριν, μὲ τὰς γυναῖκας τους καὶ τὰ παιδιά τους καὶ τὴν ὑποταγήν τους, καὶ ἐνέβησαν εἰς δύο κάτεργα καὶ ἐπῆγαν είς τὴν Γένουβαν, καὶ ἐξηγήθησαν τὰ γεννόμενα· τὰ ποῖα κάτεργα ἀποκόψαν τα καὶ ἀξάζασιν τὸ ἀσημοχρούσαφον τὸ ᾿πήρασιν δύο μιλούνια [χιλιάδες γροσία τῆς Κύπρου.] Καὶ τὸ δουκάτον ἔξαζεν β(υζάντια) βʹ, γʹ Ϝ γρόσια, τουτἔστιν τριάμισυ γρόσια της Κᾁπρου.
§340.-Γροικῶντα ὁ ρήγας πῶς εὐκαιρέσαν οἱ Γενουβίσοι τὴν Ἀμόχουστον, ἔπεψεν λᾶς καὶ ἐβλέπαν τὴν πόρταν καὶ οὕλην τὴν Ἀμόχουστον νὰ μὲν πᾶν οἱ Γενουβίσοι, καὶ κεῖνοι ἐπῆγαν καὶ δὲν τοὺς ἐνῶσαν· γροικῶντα καθαρὰ πῶς ἐπῆγαν, ἐποῖκεν βουλὴν μὲ τοὺς καβαλλάριδές του νὰ πέψουν μαντατοφόρους εἰς τὸν ἁγιώτατον πάπαν, πρὶ νὰ πέψουν οἱ Γενουβίσοι ὅπου ᾿πῆγαν εἰς τὴν Γένουβαν, διὰ νὰ μηδὲν ππέσῃ ὁ ρήγας εἰς τὴν ὀργήν, καὶ ἦτον ἀφορμὴὺτοῦ κακοῦ. Ὅτι εἶχαν πέναν χιλιάδες ρʹ κατὰ τὰ στοιχήματα τοὺς Γενουβίσους ἔμπροσθεν τοῦ πάπα, τὰ εἴχασιν πρωΐ. εἴ τις ἀρκέψῃ τὴν μάχην ἀπὸ τοὺς Κυπριῶτες ἢ τοὺς Γενουβίσους νὰ διδῇ ἕνας τοῦ ἄλλου ρʹ χιλιάδες δουκάτα. Καὶ νὰ τοῦ ποῦν καὶ τὴν ἀρχὴν τῆς μάχης, τῆς παραβουλίας τὴν ἐποῖκαν, καὶ πῶς τ᾿ ἀφῆκαν καὶ ᾿φύγασιν, καὶ νὰ ζητήσουν τῆς ἁγιοσύνης του νὰ τοὺς δώσουν τὰς ρʹ χιλιάδες τὰ δουκάτα τῶν στοιχημάτων, καθὼς ἄνωθεν δηλοῖ, διότι ἐκεῖνοι ἦτον ἡ ἀφορμήὺ τῆς παραβουλίας, καὶ μὲ δικαιοσύνην ἐππέσαν εἰς τὴν ζημίαν.
§341.-Καὶ τὴν δευτέραν, τῇ κʹ ὀκτωβρίου ἐποῖκεν ὁ θεὸς τὸ θέλημάν του ἀπὸ τὸν σὶρ Πιὲρ τε Σοὺρ τὸν ἀμιράλλην τῆς Κύπρου, ὁ υἱὸς τοῦ σὶρ Τζουὰν τε Σούρ.
§342.-Ἀναφάναν ἀποὺ πέρα δʹ κάτεργα βενέτικα, καὶ ὁ ρήγας ἐγδέχετον νὰ ἔλθουν ξύλα νὰ πέψῃ τοὺς μαντατοφόρους εἰς τὸν πάπαν· γ-οἱ ποῖοι μαντατοφόροι ἦτον ὁ σὶ(ρ) Ρενιὲλ Λα Πεντίτ, καὶ ὁ σὶρ Λιὰμ τε Τζερνίρ, καὶ ἔβαλάν τους ἀπάνω εἰς τὰ κάτεργα καὶ ἐπήγασιν εἰς τὸν πάπαν. Καὶ ἔπεψεν καὶ ἡ ρήγαινα ἕναν ἀπὸ τὴν ὑποταγήν της, ὁ ποῖος ἦτον πραματευτὴς Καταλάνος, ὠνοματισμένος σὶρ Ἀλφούντζου Φαράντο, καὶ ἔδωκέν του χαρτία νὰ πάρῃ τοῦ κυροῦ της, καὶ ἔγραψέν του πᾶσα κατάδικον ὅπου τῆς ἦλθεν, καὶ νὰ γυρέψῃ πᾶσα κακὸν κατὰ πρόσωπα τοὺς ἐχθρούς της νὰ πάρῃ βεντέτταν.
§343.-Καὶ τὴν αὐτὴν ἡμέραν ἐξέβην ὁ ρήγας ἀπὸ τὴν Ἀμόχουστον καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Λευκωσία.
§344.-Καὶ τῇ ηʹ μηνὸς νοεμβρίου ἐπέσωσεν ἕναν κάτεργον εἰς τὴν Ἀμόχουστον τοῦ βασιλέως τῆς Κωνσταντινόπολις τοῦ Καλογιάννη τοῦ Παλαιολόγου, καὶ ἔφερεν δύο μαντατοφόρους διὰ νὰ συνμπεθθερέψουν τὴν θυγατέραν τοῦ βασιλέως μὲ τὸν αὐτὸν ρήγα· οἱ ποῖγοι μαντατοφόροι ἦτον, ὁ πρῶτος ἕνας καβαλλάρης πολίτης, ὀνόματι Γεώργιος ὁ Βαρδαλής, καὶ ὁ ἄλλος καβαλλάρης ἀλαμάνος ὅπου ἦτον εἰς τὸ μηνίον τοῦ βασιλέως· γ-οἱ ποῖοι ἦτον πολλὰ φρονίμοι καὶ σοφοὶ καὶ τιμημένοι καβαλλάριδες, τοὺς ποίους ἐπροσδέκτην τους πολλὰ τιμημένα, καὶ ἐπῆρεν τους εἰς τὴν Λευκωσίαν νὰ ποίσουν τὴν μαντατοφοριάν τους.
§345.-Εἰς τοῦτον τὸν καιρὸν ἔλαχεν ἡ βασίλισσα εἰς τὴν Κύπρον, διότι ἐκαλέσαν την εἰς τὸ στέψιμον τοῦ ρηγός· ἡ ὁποίγα ἦτον ἡ κυρὰ ἡ Μαργαρίτα Λουζουνία, ἀγγόνισσα τοῦ κυροῦ τοῦ Στύρου καὶ ἀδελφήὺτοῦ ρὲ Λίουν τοῦ ἀφέντη τῆς Ἀρμενίας· ἡ ποία ἦτον γυναῖκα τοῦ κυροῦ Μανουὴλ τοῦ Κατακουζηνοῦ τοῦ βασιλέως τοῦ Μορέως· καὶ δὲν ἔφτασεν εἰς τὸ στέψιμον τοῦ ρηγός, ἀμμὲ ἐπέσωσεν εἰς τὴν Ἀμόχουστον μ᾿ ἕναν κάτεργον δικόν της ἀφ᾿ ὅν ἐστέφθην ὁ ρήγας, καὶ ἐπροσδεκτῆσαν την πολλὰ τιμημένα ὡς γοιὸν συνγγενατρίαν τοῦ ρηγός· διότι ἡ Αραδίππου καὶ ἡ περιοχή της καὶ ὅλον τὸ ψουμὶν τοῦ κυροῦ τοῦ Στύρου ἐκατέβην εἰς αὑτόν της, ὅτι ἦτον παπποῦς της, καὶ ἐποῖκαν της νὰ ἔχῃ κάθα χρόνον δ ἄσπρα τῆς Κύπρου ὅπου ἐξάζαν δουκάτα χίλια.
§346.-Οἱ αὐτοὶ μαντατοφόροι τοῦ βασιλέως ἐνέβησαν ἔμπροσθεν τοῦ ρηγὸς καὶ τῆς βουλῆς του, καὶ ἀνάφεράν του τὴν μαντατοφοριάν τους μὲ τοιούτην τάξιν: «Ἀφέντη, εὐλο γημένε ρὲξ Ἱεροσολύμου καὶ Κύπρου, ὅπου ὁ θεὸς ν᾿ αὐξήσῃ τὰ ἔτη σου καὶ νὰ σοῦ δώσῃ δύναμιν κατάδικα τοὺς Ἀγαρηνούς· ὁ ἁγιώτατός μας ἀφέντης ὁ βασιλεὺς πολλὰ χαιρετίσματα εἰς τὴν ἀφεντίας σου. Καὶ [θέλομε] νὰ ζητήσωμεν τῆς ἀφεντιᾶς σου καὶ τῆς βουλῆς σου, ὅτι πολλὲς συνμπεθθερίες ἐγίνουντα ἀνάμεσα τῶν Ρωμαίων καὶ τῶν Λατίνων, καὶ ἀπὸ τὸν ρήγαν τῆς Φρανγγίας μὲ τὸν βασιλέαν τῆς Πόλεως· τὸ λοιπὸν ἐβγῆκεν ἡ φάμα τῆς ἀφεντιᾶς σου, καὶ εἰς πόσην ἀγάπην εὑρίσκεται ὁ λαός σου μετά σου· τὸ λοιπὸν ὁ βασιλεύς μας ἔνι εἰς ὄρεξιν νὰ ποίσῃ συνμπεθθερίαν μὲ τὴν ἀφεντιάνς σου τὴν μονογενήν του παρθένον θυγατέραν. Καὶ πρῶτον, τὸ γυρεύγεται εἰς τὸν γάμον εἶνε πρῶτον ἡ ὀμορφία· προυμουτιαζόμεν σου, ὅτι εἶνε ἀποὺ τὲς πρῶτες ὄμορφες γυναῖκες ὅπου ἔχει οὕλη ἡ γῆ τοῦ κόσμου. Δεύτερον εἶνε ἡ γνῶσις· καὶ τούτη εἶνε σκεπασμένη μὲ τὴν ἐλεμοσύνην τοῦ θεοῦ, τόσην γνῶσιν καὶ παίδευσιν τὴν ἔχει, ὡς γοιὸν θέλει τὸ μάθειν ἡ ἀφεντιά σας καὶ ἀπὸ πολλούς, καὶ καλὰ διδασκαλεμένη γραμμάτων. Καὶ τὸ ἄλλον τάσσομένς σου προικιὸν περισσόν, χωρὶς κάστρη πολλὰ εἰς τὴν Ἑλλάδαν, καὶ εἰς χρυσίον καὶ ἕτερα χιλιάδες δουκάτα πεντήκοντα, καὶ θέλεις ἔχειν καὶ τὸν βασιλέαν πατέρανς σου, καὶ κεῖνος θέλει σ᾿ ἔχειν υἱόν. Καὶ οὗλα εἴπαμέν σου τα ἐν συνόψει, καὶ ὅνταν θέλῃς θέλομεν σοῦ τὰ εἰπεῖν εἰς πλάτος· καὶ προυμουτιάζομέν σου εἰς τὸν θεόν, ὅτι εἶνε πολλὰ καλὸν διὰ λλόγου σας καὶ διὰ λλόγου μας.»
§347.-Καὶ ἔδωκαν τὰ χαρτία τοῦ ρηγὸς τὰ ἔπεψεν ὁ βασιλεύς, καὶ ἐπῆγαν εἰς τὸν οἶκον ὅπου ἦσαν ἀπλικεμένοι. Εἰς τοῦτον ἐπολογήθην ἡ βουλὴ τοῦ ρηγὸς τοὺς μαντατοφόρους καὶ εἶπαν τους: «Ἄρχοντες, χίλια καλῶς ἤλθετε [μὲ τὰ τιμημένα σας λόγια·] ἐγροίκησέν τα ὁ ἀφέντης μας, καὶ θέλει νὰ πᾶτε ν᾿ ἀναπαυτῆτε, καὶ ὁ ρήγας θέλει πάρειν τὴν βουλήν του καὶ θέλει σᾶς ἀπολογηθεῖν.» Ἀκομὴ καὶ ἡ βασί- λισσα ἐπῆγεν μοναχή της εἰς τὸν καθέναν καὶ ἐπαρακάλεν το νὰ τελειωθῇ, ὅτι τὸ περίτου τὸ ἦλθεν, ἦλθεν διὰ νὰ τὸ τελειώσῃ.
§348.-Καὶ μοναῦτα ὥρισεν ὁ ρήγας καὶ ἀνοῖξαν τὰ χαρτία τοῦ βασιλέως καὶ ἀναγνῶσαν τα, καὶ ἐζήτησέν τους βουλήν· καὶ διὰ τὴν παλαιὰν μισιτείαν τοὺς Φράνγγους μὲ τοὺς Ρωμαίους, δὲν ἐδιαλέξαν τὸ καλλίττερον. Εἰς πολλὰ λογία ἐφάνην τους ν᾿ ἀπολογηθοῦν τοὺς μαντατοφόρους εἰς τοιούτην τάξιν, καὶ ἐγράψαν καὶ τοὺς ἀντιλόγους: «Ἄρχοντες, ἀπὸ τὴν ἁρμασίαν τῆς κυρᾶς τῆς θυγατέρας τοῦ βασιλέως μὲ τὸν ρήγα, ἔνι πολλὰ χρήσιμα· εἰ δὲ τώρα οὐδὲν ἠμπορεῖ νὰ γενῇ, ὅτι ὁ ρήγας εἶνε σκολισμένος μὲ τὴν μάχην τῶν Γενουβίσων, καὶ δὲν τὸ διδεῖ ὁ καιρός, οὐδὲ τὴν καρδίαν ἐκείνην ἔχει ν᾿ ἁρμαστῇ, ὅτι τοῦ γάμου πρέπει του χαρὰ καὶ ἀπουσκότισι, καὶ ὄχι μάχες, καὶ λύπες, καὶ σκοτισμούς, καὶ ἄλλα κακά, καὶ ζημίες μεγάλες. Διὰ τοῦτον οὐδὲν τοῦ φαίνεται νὰ γενῇ τώρα, νὰ πέψῃ ὁ βασιλεὺς τὴν κόρην του [τόσον ὄμορφην καὶ καλὴν] 2 εἰς τιτοίους φόβους καὶ κιντύνους. Ἔνι καὶ δυνατὸν εἰς τὸ ἔλα της, συγχωρῶντα το ὁ θεός, μὲν τὸ νώσουν οἱ Γενουβίσοι καὶ πάρουν τὴν καὶ ὅλον της τὸ προικιόν, κακὰ ν᾿ ἀποβγῇ ἀπὸ ᾿ξ αὑτῆς τους· ἢ πάλε ἡ ἀρμάδα νὰ πάρῃ τὸ νησσὶν καὶ τὸν ρήγα, ἢ πὰς καὶ ἀποθάνῃ εἰς τὸν πόλεμον, καὶ μείνῃ ἡ κυρά, πρὶν χαρῇ, χήρα, καὶ νἆνε πικρίαν τῆς χαρᾶς καὶ λύπην ἀπαρηγόρητην. Διὰ τοῦτον καὶ πολλὲς ἄλλες ἀφορμὲς δὲν μᾶς φαίνεται νὰ γενῇ, καὶ πολλὰ τὸ λυπούμεθαν ὅτι δὲν τὸ φέρνει ὁ καιρὸς νὰ τελειωθῇ. Ὅμως ὀμπρὸς εἶνε οἱ ἀφορμές, καὶ ἐσεῖς εἶστε φρενίμοι καὶ ᾿δέτε το, καὶ ὡς γοιὸν σᾶς φανῇ, νὰ ποί- σωμεν.»
§349.-Οἱ μαντατοφόροι εἶπαν τους: «Φρενίμοι εἶσθε, καὶ ἐπειδὴὺκαὶ ἔχετε τόσες λύπες, θέλομεν τὸ πεῖν τοῦ βασιλέως, καὶ ὡς θέλει ὁ θεὸς θέλει-ν γινεῖν.» Καὶ ἐγράψαν γραφὲς τοῦ βασιλέως, καὶ ἀποχαιρετῆσαν καὶ ἐπῆγαν οἱ μαντατοφόροι. Καὶ τοῦτον πάλιν ἐγίνετον διὰ τὴν κρυφὴν ζήλαν τὴν εἶχαν εἰς τὴν μέσην τους ὁ σὶρ Τζουὰν τε Μόρφου κούντη τε Ρουχᾶς μὲ τὸν Τζάκον τε Νόρες τὸν τουρκοπουλιέρην τῆς Κύπρου· ὅτι ὁ κούντης ἕρμασεν τὴν πρώτην του θυγατέραν μὲ τὸν υἱὸν τῆς κόρης τοῦ κυροῦ τοῦ Στύρου, ἄγγοναν τοῦ ρὲ Οὗνγκε, ὁ ποῖος ἦτον πρίντζης τῆς Γαλιλαίας, καὶ ἔθελε ν᾿ ἁρμάσῃ καὶ τὴν ἄλλην του κόρην μὲ τὸν ρὲ Πιέρ· καὶ πάλε ὁ Τζάκο τε Νόρες ἔθελε νὰ τὸν πάρῃ τὸν ρήγαν γαπρὸν εἰς τὴν κόρην του τὴν Μαργαρίταν τε Νόρες καὶ ἐπολόμαν της μεγαλώτατον προικιόν. Ἀμμὲ θεωρῶντα ὁ θεὸς τὴν ζήλαν τους, δὲν ἀξιώθησαν κανένας τους νὰ τὸν πάρῃ· ἀμμὲ οὗλα ἐπῆραν τα οἱ Γενουβίσοι.
§350.-Καὶ ἦλθεν κρυφὰ ἡ κόρη τοῦ δούκα τε Μιλᾶ τοῦ μισὲρ Παρναπό, πηγαὶννοντα οἱ μαντατοφόροι τοῦ βασιλέως, καὶ ἡ παρθένος ρήγαινα Βαλιεντίνα ἀνάφανεν εἰς τὴν Ἀμόχουστον καὶ ἁρμάστην μὲ τὸν ρήγαν· ἡ ποία ἦτον περίτου πλούσια παρὰ οὗλες τὲς ρήγαινες.
§351.-Καὶ ἡ βασίλισσα ἐπῆγεν νὰ προσκυνήσῃ τὸν ἁγιώτατον τάφον, καὶ πάλιν ἐστράφην εἰς τὴν Κύπρον καὶ εὑρέθην εἰς τὸ στέψιμον τοῦ ρηγός, καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν Κωνσταντινόπολιν.
§352.-Ἂς ἀφήσωμεν τοῦτον, ἂς ἔλθωμεν εἰς τοὺς μαντατοφόρους ὅπου ἔπεψεν ὁ ρήγας εἰς τὸν ἁγιώτατον πάπαν. Πηγαίννοντα οἱ μαντατοφόροι, ὁ σὶρ Πιὲρ Λε Πέντιτη καὶ ὁ σὶρ Λιάμε τε Τζερνή, εἰς τὴν Ρώμην, καὶ ἐδῶκαν τὰ χαρτία τοῦ πάπα καὶ εἶπαν του τὴν ἀφορμὴν καταληπτῶς. Ὁ ἁγιώτατος πάπας, τῶν χριστιανῶν ἡ βοήθεια, τὸ ζύγιν τῆς δικαιοσύνης, κατὰ τὸ ᾿γροίκησεν, ἐφάνην του καὶ οἱ Γενου- βίσοι ἔχουν τὸ ἄδικον· τότε ἔπεψεν μαντατοφόρους εἰς τοὺς Γενουβίσους λαλῶντα τὴν ἀγανάκτησιν τὴν ἐποῖκαν τοὺς Κυπριῶτες, καὶ πῶς τοὺς ἀγγαλέσα νὰ ἔλθουν ν᾿ ἀπολογηθοῦν, καὶ ἂν ᾖνε τὸ λαλοῦν ἀλήθεια, νὰ πλερώσουν ρʹ χιλιάδες δουκάτα τοὺς Κυπριῶτες· καὶ ὰν θέλου νὰ ποῦν τίποτες νὰ ἔλθουν ὀμπρὸς τοῦ πάπα, καὶ ἔδωκέν τους τέρμινον πρεπάμενον.
§353.-Οἱ Γενουβίσοι γροικῶντα, ἐγράψαν τοῦ πάπα χαρτία καὶ ἐπέψαν τα, καὶ ἐπέψαν τα τοῦ προκουρατούρη τους τοῦ γαρδινάλλη ὅλην τὴν ἀφορμήν, καὶ ἐπέψαν τα μὲ τοὺς μαντατοφόρους. Καὶ ἦλθαν ἔμπροσθεν τοῦ πάπα, καὶ ἐφέραν ὅλην τὴν ὑπόθεσιν καταληπτῶς. Γροικῶντα ὁ πάπας τὸ κακὸν ὅπου ᾿ποῖκαν οἱ τιμημένοι καβαλλάριδες Κύπρου τοὺς Γενουβίσους, ἐποῖκεν ἀπόφαν ἡ βουλὴ τοῦ πάπα νὰ πλερώσουν οἱ Κυπριῶτες· καὶ ὥρισεν τοὺς μαντατοφόρους τοὺς Κυπριῶτες νὰ ποῦν τοῦ ρηγὸς καὶ τῆς βουλῆς του νὰ δώσουσιν τοὺς Γενουβίσους τοὺς φονιάδες τοὺς Βενετίκους, καὶ εἴ τι πρᾶμαν τοὺς ἐπῆραν, καὶ ἀπὸ τὲς ἑκατὸν χιλιάδες τὰ δουκάτα ἐμποροῦ νὰ διαβοῦν εἰς τὸ ἀλαφρόν, ὅτι τὸ πρᾶγμαν ἐγίνετον ἀθελῶς, «καὶ οὐδ᾿ ἑνοῦ διδοῦμεν ἀφορμήν, οὐδὲ τοῦ ἄλλου.» Καὶ ἀνὲν καὶ πέψουν οἱ Γενουβίσοι νὰ πάρουν τὰ αὐτὰ πράγματα καὶ τοὺς φονιάδες, καὶ ὁ ρήγας καὶ ἡ βουλή του δὲν τοῦ ἀπιδιάσουν, τότε νὰ δώσουν τοὺς Γενουβίσους ρ δουκάτα· καὶ ὅσον ὄξοδον ποίσουν οἱ Γενουβίσοι νὰ τὸν πλερώσῃ ὁ ρήγας.
§354.-Ὅνταν ἐκάμαν τὸ ἀγγάλεμαν οἱ Γενουβίσοι μὲ ὺτὴν ἀπομονὴν καὶ τὴν φρόνησιν, ἐπέψαν χαρτία τοῦ ρηγὸς τῆς Ραούνας καὶ τοὺς ἀφέντες τῆς Παρσαλόνας, φανερώννοντά τους πῶς ἡ ρήγαινα τῆς Κύπρου ἐμήνυσέν τους νὰ ποίσουν ἀρμάδα νὰ ἔλθουν εἰς τὴν Κύπρον, ἀπὸ τὸ αἷμαν τοῦ ρὲ Πιὲρ τοῦ ἀντρός της νὰ πάρουν βεντέτταν, καὶ μηνοῦν τους τὸ μηδὲν ἀρματώσουν κατάδικά τους· οἱ ποῖγοι ἐπολο- γήθησάν τους: «Ἐπειδὴ καὶ ἐμήνυσεν ἡ ρήγαινα καὶ ὁ υἱός της πῶς τοὺς ἀρέσκει, ἀρέσκει καὶ μᾶς· ποίσετε τὸ θέλετε.»
§355. Τότε ὁ πατὴρ τῆς ρήγαινας τῆς Λινόρας ὀνόματι Φρ(ὰ) Πιὲρ τε Ραοὺν ἔδειξεν γραφὲς τὲς ἔπεψεν ἡ κόρη του νὰ τὲς δώσουν τοῦ πάπα, εἰς τὲς ποῖες πολλὰ ἐβαρύνισκεν τοὺς αφέντες καὶ ἄλλους τοὺς καβαλλάριδες τοὺς Κυπριῶτες διὰ τὸν θάνατον τοῦ ἀντρός της τοῦ ρὲ Πιέρ, καὶ πῶς ἐστέφθην ὸ υἱός της ρήγας Κύπρου, καὶ πῶς ὁ πρίντζης ἐπῆρεν καὶ παίρνει ὅλην τὴν είσσοδον τῆς Κύπρου, καὶ ὁ πτωχὸς ὁ υἱός της μετὰ βγιᾶς ἔχει τὴν ζωήν του, καὶ γελοῦν του καὶ παίρνουν τὸ δικόν του· καὶ πολλὰ ἄλλα λογία κατάδικα τοὺς καβαλλάριδες πρὸς ὠφέλειαν δικήν της· καὶ ἔπεψεν καὶ μεγάλα κανισκία τοῦ πάπα, καὶ ἐμήναν του παρακαλῶντα ταπεινὰ νὰ δώσῃ ὁρισμὸν τοὺς Γενουβίσους νὰ ἔλθουν εἰς τὰ μέρη τῆς Κύπρου νὰ τῆς πάρουν βεντέτταν ἀπὸ τὸν θάνατον τοῦ ἀντρός της, καὶ νὰ βάλουν καὶ τὸν υἱόν της, ὡς γοιὸν κλερονόμος καὶ ἀφέντης ρήγας, νὰ ᾿ριζῃ εἰς τοὺς καβαλλάριδες καὶ εἰς ὅλον τὸ ρηγάτον, νὰ ᾖνε ᾿ς τοὺς ὁρισμούς του.
§356.-Ὅνταν ἐπερίλαβεν ὁ πάπας τὰ κανισκία καὶ ᾿γροίκησεν τὰ χαρτία, τὰ ποῖα ἦτον καλὰ θεσμένα, καὶ ἐπροβίαζέν τα καὶ ἦτον ἀλήθεια, καὶ ἀνάγκασέν τον [ὁ Φρὰ ΙΙιέρος τε Ραούνα,] πολλὰ τὸν ἐβίασεν νὰ σμικτῇ μὲ τοὺς Γενουβίσους νὰ ποίσουν τὴν ἀρμάδαν διὰ τὴν Κύπρον, [καὶ μὲ πολλὴν δύναμιν καὶ μὲ παραβουλίαν πῶς νὰ βάλουν] τὸν ρήγαν εἰς τὸν τόπον ὡς γοιὸν ζητᾷ, καὶ κώλυμαν μὲν ἔχῃ νὰ πάρῃ βεντέτταν διὰ τὸν θάνατον τοῦ ἀντρός της. Ἀκομὴὺ ἐμήνυσεν τοῦ μεγάλου μαστόρου νὰ ἔρτῃ εἰς τὴν συντροφιὰν τοὺς Γενουβίσους εἰς τὴν Κύπρον νὰ ἐμπῇ μέσον τοὺς Κυπριῶτες καὶ τοὺς Γενουβίσους, μὴ καὶ συμπάψῃ τους νὰ λείψουν οἱ μάχες καὶ τὰ κούρση καὶ οἱ πολέμοι καὶ ὅσοι εἶνε φονιάδες νὰ τοὺς δώσουν θάνατον.
§357.-Ὁμοίως ἡ ρήγαινα ἔπεψεν γ(ρ)αφὲς τοῦ ρὲ τε Ραοὺ τοῦ ἀνιψιοῦ της καὶ τῆς ρήγαινας τῆς Ανάπολις τῆς Τζουάνας νὰ ᾖνε τὴν βοήθειαν τοὺς Γενουβίσους, διὰ νὰ ποίσουν τὴν ἀρματωσία νὰ ἔλθουν εἰς τὴν Κᾁπρον.
§358.-Ἐπειδὴὺκαὶ οἱ Γενουβίσοι ἐπήγασιν ἀπὸ τὸν πάπαν καὶ ἐπῆραν ὁρισμὸν νὰ ἀρματώσουν, ἐπῆγαν εἰς τὴν Γένουβαν καὶ ἐδιαλαλῆσαν τὴν μάχην μὲ τὴν Κύπρον, καὶ ἐποῖκαν μαούναν, τουτἔστιν ἐβάλαν μεσόν τους οἱ ἀρχόντισσες οἱ χῆρες ἀπὸ τὸ ἐδικόν τους, καὶ ἐσυμπιάσαν τετρακοσίες χιλιάδες δουκάτα χρυσᾶ, καὶ ἐδῶκαν τα εἰς τὴν μέσην τους μὲ τοιοῦτον, εἴ τι κάμουν ἀπό τὴν Κύπρον νὰ ἔχουν καὶ κεῖνες μερτικὸν εἰς διάφορος ὀνομίσματα ἑξῆντα τὰ ᾿κατόν, ὅπου εἶνε τὸν χρόνον σμʹ χιλιάδες δουκάτα. Καὶ ὡρίσαν, ὅτις ἔχει καρδίαν πολέμου νὰ ἔλθῃ μὲ τὸ θέλημάν του εἰς τὴν ἀρμάδαν πασαεῖς κατὰ τὸ μπορεῖ, νὰ πάρουν ἀπὸ τὸ κουμούνιν τὰ κάτεργα. Καὶ ἐβάλαν δʹ εἰς τὴν ἀρμάδαν νὰ ὁρίζουν. Καὶ ὁ τούζης, ὀνόματι (σί)ρε Ντομένικος τε Καμπὲ Φρεοῦνγκε, ἔβαλεν τὸν ἀδελφόν του τὸν Πιὲρ Καμπὲ Φρεοῦνγκε ἀμιράλλην τῆς ἀρμάδας, καὶ τὸν σὶρ Λούκα Σπινόλα, τὸν σὶρ Τζόρτζε Τζιππό, τὸν σὶ(ρ) Ραφρὴν Τόρια, τὸν σὶρ Ἴγκο τε Νεγρούν, καὶ τότε ὡρίσαν νὰ ᾖνε μὲ τὸν αὐτὸν ἀμιράλλην. Καὶ μοναῦτα ἐσηκῶσαν τὸ σταντάριν τοῦ ἁγίου Γεωργίου καὶ ἀρχέψαν τὴν καταραμένην ἀρμάδαν.
§359.-Τἄπισα ἐβουλεύτησα νὰ πέψουν εἰς τὴν Κύπρον κάτεργα ζʹ, νὰ ζητήσουν κρίσιν ἀπὸ τοὺς φονιάδες ὁποῦ ἐσκοτῶσαν τοὺς Γενουβίσους, καὶ δίκαιον ἀπὸ ἐκείνους ὅπου τοὺς ἐποῖκαν ἀγανάκτησιν εἰς τὴν λόντζαν τους, καὶ τὴν κρίσιν τὴὺνὰ ποίσουν οἱ Κυπριῶτες νὰ ᾖνε ὀμπρὸς τοῦ τζιβιτάνου τῶν αὐτῶν κατέργων, ὁ ποῖος ἦτον ὁ σὶρ Ταμὲ Γατανίε. Ὁμοίως ἐδῶκαν του καὶ δύο συνβουλατόρους εἰς τὴν βουλήν τους, τὸν μισὲρ Τζάκομο Γριλλίον καὶ τὸν μισὲρ Γιλιὰμ Λερμήν. Καὶ οἱ ζʹ πατρούνιδες τῶν ζʹ κατέργων ἦτον ὁ μισὲρ Παρναπὸ Γατάνιε, καὶ σὶρ Μαρρὴν Κορζάνα Φέσκος, σὶρ Τουμᾶς Ταγκάς, καὶ Ραφαὲλ τε Τζιλαμπά, καὶ ὁ σὶρ Ἀντώνης Καστανίε. Καὶ ἐδῶκαν πογέριν τοῦ αὐτοῦ Γατανίε νὰ ἔλθουν εἰς τὴν Κύπρον νὰ ζητήσουν τοῦ ρηγὸς τὰ ἄνωθεν λαλημένα· καὶ ἀνίσως καὶ ὁ ρήγας καὶ οἱ ἄνωθεν αὐθέντες δὲν ὀδγιάσουν τὰ ἄνωθεν ζητήματα, νὰ ζητήσουν ὅσον δύνεται το ρηγάτον τὸ γληγορώττερον ὅπου νὰ μπορήσῃ, καὶ νὰ μηνύσουν εἰς τὴν Γένουβαν νὰ πέψουν τὴν προδέλοιπην ἀρμάδαν. Καὶ ἀνισῶς καὶ ὁ ρήγας ὑποτακτῇ νὰ ποίσῃ τὰ ζητούμενα μὲ ἀγάπην, ὡς γοιὸν εἶπεν ὁ πάπας τοῦ ρηγὸς καὶ τῆς βουλῆς του μὲ τοὺς μαντατοφόρους, νὰ τοὺς ἀπολογηθοῦν οἱ Γενουβίσοι ταπεινὰ καὶ ὑποτακτικά, καὶ νὰ μηδὲν τολμήσουν νὰ ποίσουν καμίαν ζημίαν, οὐδὲ κανέναν φαστίδιον εἰς τὸ ρηγάτον.
§360.-Καὶ πρὶ νὰ ελθῃ, ὁ σὶρ Ὀτὲτ Μουντολὶφ ἔπεψεν δύο μαντατοφόρους Φλουρουντίνους, τοὺς ποίους ἐκράζαν τους τὸν πρῶτον σὶρ Λιβιὲρ τε Λεστόρνε καὶ τὸν ἄλλον σὶρ ΜαρτελὴὺἘλπίση, καὶ ἔδωκέν τους γραφὲς νὰ τὲς δώσουν τοῦ καπιτάνου τῶν κατέργων. Καὶ ὁ καπετάνος ἐποῖκεν ὀλλίγον ψῆφος ἀπὸ ᾿ξ αὑτόν τους, καὶ μοναῦτα ἐπολογίασέν τους καὶ δὲν ἐκαταδέχτη νὰ γράψῃ ἀντίλογον. Οἱ ποῖγοι ἐστράφησαν καὶ ἐπῆγαν εἰς τὸν καπετάνον. Καὶ τὸ νὰ στραφοῦν οἱ μαντατοφόροι οἱ Φλουρουντίνοι, εἰς τὴν γῆν ἐβγάλαν ἕναν καλόγηρον Αὐγουστίνον καὶ γραφές, καὶ ἐστεῖλαν τον εἰς τὸν ρήγα. Καὶ θωρῶντα ὁ ἐμπαλὴς τὸν καλό- γηρον ἐπερίλαβέν τον μετὰ χαρᾶς, καὶ εἶπεν του πῶς μέλλει νὰ πάγῃ εἰς τὸν ρήγα, καὶ μοναῦτα ἔδωκέν του καὶ συντροφίαν, καὶ ἔπεψέν τον εἰς τὴν Λευκωσίαν.
§361.-Καὶ ὅνταν ἐπερίλαβεν ὁ ρήγας τὰ χαρτία ἐπολογήθην τους μὲ γραφὲς κρυφές, καὶ ἔπεψέν τους εἰς τὴν Ἀμόχουστον· καὶ μοναῦτα [ὁ ἐμπαλής, τουτἔστιν ὁ καπε- τάνος,] ἔπεψέν τους εἰς τὰ κάτεργα, καὶ ὁ καπετάνος τῶν κατέργων ἀνάγνωσεν τὲς γραφὲς ἔμπροσθεν τῆς βουλῆς του, καὶ ἐποῖκαν ἀντιλόγους καὶ ἐξανάπεψέν τους τοῦ ρηγός, καὶ δὲν ἐξέβην λόγος ἴντα ζητοῦν. Καὶ τὸ νὰ τὲς διαβάσῃ ὁ ρήγας, ἐξανάγραψεν ἀντιλόγους καὶ ἔπεψέν τους εἰς τὰ κάτεργα μὲ δύο καβαλλάρους Γενουβίσους ἀνθρώπους τοῦ ρηγός, τὸν σὶ(ρ) Ραφὲ τ(ε) Καρμαὴὺκαὶ σὶρ Τουμᾶς τι Ρούν· καὶ ἦλθαν εἰς τὴν Ἀμόχουστον καὶ ἐνέβησαν εἰς τὰ κάτεργα καὶ ἐσυντύχαν μετά τους. Καὶ ἐμήνυσεν ὁ ρήγας τοῦ καπετάνου νὰ τοὺ(ς) στείλῃ εἰς πρόσωπον δʹ καβαλλάριδες χαιρετίσματα, διὰ νὰ πέψουν οἱ Γενουβίσοι δʹ Γενουβίσους εἰς τὸν ρήγαν νὰ συντύχουν. Ὁ καπετάνος κατὰ τὸν ὁρισμὸν τοῦ ρηγὸς ἔπεψεν δʹ καβαλλάριδες, τουτἔστιν τὸν σὶρ Τζεβὸς τε Νεσινὲς καὶ τὸν σὶρ Λογὴς Λαζέ, τὸν σὶρ Τζουὰν τε Κολλιές, καὶ τὸν σὶρ Χαρρήν Μοῦτζε, καὶ ἐνέβησαν εἰς τὰ κάτεργα, καὶ ὁ καπετάνος δὲν τοὺς ἐψήφισεν τίποτες· ὡς κακοί ἐσυνβουλεύτησαν, καὶ ἔστρεψέν τους, καὶ ἐμήνυσεν τοῦ ἐμπαλὴὺ νὰ τοὺς πέψῃ δʹ ψουμάτους καβαλλάριδες ἀποὺ μεγάλην γενιάν, ν᾿ ἀποθαρήσουν τὰ κορμία τους νὰ ἔλθουν εἰς τὸν ρήγα. Καὶ ὁ καπετάνος ἐμήνυσεν τοῦ ρηγός, καὶ ὁ ρήγας ἔπεψεν γʹ καβαλλάριδες.
§362.-Ὡς πονηροὶ οἱ Γενουβίσοι πονηρὰ ἐκαταστῆσαν· πρῶτον ἐκουρσεῦγαν ὡδὰ κ᾿ ἐκειά, καθὼς κάτωθεν θέλετε τὸ μάθειν. Τὸ λοιπὸν τῇ πέμπτῃ τῆ ιβʹ μαγίου ατογʹ Χρι- στοῦ ὁ καπιτάνος τῶν κατέργων ἔπεψεν τὰ γʹ κάτεργα διὰ νυκτὸς νὰ ἔλθου ν᾿ ἀπεζεύσουν σιμὰ εἰς τὸν λιμιόναν εἰς τὴν Ἀμόχουστον νὰ δικιμάσουν ἂν ἐμποροῦ νὰ ποίσουν ζημίαν· ἀμμὲ ἡ βίγλα ἀπὸ τὸν πύργον ἐνῶσαν τους καὶ ἐδῶκαν τους βερετουνίες ὅσες ἐθέλαν καὶ πέτρες, καὶ δὲν ἠμπορῆσα νὰ βάλουν σκάλαν εἰς τὴν γῆν. Τότε ἦλθαν καὶ τὰ δʹ ἄλλα κάτεργα εἰς τὸ νησσὶν τῶν Βοϊδίων. [Ἀλήθει᾿ ἂς εἴπουν σας πῶς τὸ ἕναν ἀπὸ τὰ ζʹ κάτεργα ἐπηγαῖναν ἀπὸ τὴν Τουρκίαν καὶ άποσκέπασεν διὰ τίποτε δύναμιν τοὺς Τούρκους, καὶ ἐστράφην.] Τότε ἀπεζεῦσαν καὶ ἀπὸ τὰ ζʹ κάτεργα καὶ ἦλθαν εἰς τὰ περιβόλεα τῆς Τζιλίρης, καὶ ἐκουρσέψαν καὶ ἐλαβῶσαν καὶ πολλοὺς περβολάριδες. Καὶ ἐγυρέψα νὰ ἔλθουν πρὸς τὴν μερίαν τῆς Ἀμοχούστου, καὶ ἦλθαν ὡς τὸν στρογκύλον πύργον τοῦ τρασιναλλίου· καὶ μοναῦτα ὁ μισὲρ Τζουὰν τε Κολλίες ὅπου ἦτον εἰς τὴν βλέπισιν τοῦ πύργου, θωρῶντα τὰ κάτεργα πῶς ἐκοντέψαν εἰς τὴν χώραν, μοναῦτα ἐσυμπίασεν ὅσους ἀνθρώπους ἐμπόρησεν ἀππέξω, καὶ ἔβαλεν καὶ καβαλλάριδες, καὶ μεσόν τους ἦτον ὁ σὶρ Γὴς Γουνὰλ λιζίος, καὶ ὁ σὶρ Τζὰκ Τζάππος καβαλλάρης σορδάτος, καὶ ὁ σὶρ Τζόρτζε Μονομάχος καβαλλάρης Ρωμαῖος ἀπὸ τὴν Κωνσταντινόπολιν, καὶ ἄλλοι πολλοί, καὶ ἀπεζοί. Καὶ ἐπεσώθησαν τὰ κάτεργα νὰ ρίψουν τὴν παλαμάραν, καὶ ἐδῶξαν τους μὲ τὲς πέτρες καὶ βερετουνία εἰς τοιούτην τάξιν, ὅτι ἐφύγαν καὶ ἐπῆγαν εἰς τὸ νησσὶν τῶν Βοδίων. Καὶ μέσα ᾿ς τοῦτον ἐβγῆκεν ὁ καπιτάνος τῆς Ἀμοχούστου μὲ λᾶς πολλούς, καβαλλάριδες καὶ ἀπεζούς, καὶ ηὗραν πῶς ἐφύγαν εἰς τὸ νησσὶν τῶν Βοϊδίων· τότε ἐπῆγαν ἀπάνω τους καὶ ἐπολεμίσαν τόσον, ὅτι ἔφυγαν, καὶ ἐπῆγαν καὶ ἐμπῆκαν εἰς τὰ κάτεργα, καὶ ἄλλοι ἐπιάσαν τὸ διάβαν τους καὶ ἐκόψαν τὰς παλαμάρας τους, καὶ ἀντροπιάστησαν πολλὰ εἰς τιτοίαν στράταν, ὅπου δὲν ἐτορμῆσαν πλεῖο νὰ βγῇ νὰ βάλουν σκάλες εἰς τὴν γῆν, ἀμμὲ ᾿μεῖναν ραμμένοι ἀπάνω εἰς τὰ σίδερά τους κατὰ πρόσωπα τοῦ λιμιόνος. Καὶ πολλοὶ Γενουβίσοι ἐλαβώθησαν πικρά, καὶ τοιοῦτοι ἐπεθάνασιν, καὶ πισαυρίου ἐκατέβησαν καὶ ἐθάψαν τους εἰς τὸ νησσὶν εἰς τὴν Σάντα Κατερίνας.
§363.-Τότες ἦρταν οἱ καβαλλάριδες ὁποῦ ἐθέλα νὰ ἐμποῦν νὰ τοὺς κρατοῦν οἱ Γενουβίσοι διὰ νὰ κατεβοῦν οἱ μαντατοφόροι· καὶ εἶχαν ἀπεζεύσειν ὁ σὶρε Ραφὲ τε Καρμαὴν καὶ ὁ σὶρ Τουμᾶς τε Ριούν, ἐγδέχουνταν τοὺς μαντατοφόρους τους νὰ τοὺ(ς) συντροφιάσουν εἰς τὴν Λευκωσίαν. Καὶ ἅνταν ἀναφάναν εἰς τὴν πόρταν τῆς Κάβας νὰ μποῦν εἰς τὴν Ἀμόχουστον ὁ αὐτὸς σὶ(ρ) Ραφὲ καὶ ὁ σὶρ Τουμᾶς, [ἐννοιάστηκεν] ὅτι εἶνε Γενουβίσοι, καὶ ἐγίνην μεγάλη ἀνάγγη, ὅτι ἀπ᾿ ὀλλίγον ἐσκοτῶνναν τους. Καὶ ὁ καπετάνος τῆς Ἀμοχούστου ἦλθεν εἰς τὴν πόρταν καὶ ἔστρεψεν τοὺς λᾶς καὶ ἔπαψεν ὁ θόρυβος. Καὶ ὁ αὐτὸς σὶ(ρ) Ραφὲ καὶ ὁ σὶρ Τουμᾶς ἐμπῆκαν εἰς τ᾿ ἀπλικιά τους καὶ πλεῖον δὲν ἐξέβησαν, καὶ ἐπομεῖναν βʹ ἡμέρες. Καὶ θωρῶντα ὁ καπετάνος δὲν δείχνει φανὸ νὰ στείλῃ μαντατοφόρους, ἐστράφησαν εἰς τὴν Λευκωσίαν κρυφὰ διὰ νυκτός.
§364.Καὶ παραῦτα τὴν παρασκευγήν, τῇ ιγʹ μαγίου, ἐγροίκησεν ὁ ρήγας τὰ μαντάτα, τὰ καμώματα τῶν Γενουβίσων, καὶ πολλὰ τὸ ἐβαρύθην· τότε ἔπεψεν τὸν μισὲρ Τζάκε τε Λουζουνίαν τὸν κοντοσταύλην τῶν Ἱεροσολύμων εἰς τὴν Ἀμόχουστον. Καὶ θωρῶντα τον ὁ λαὸς ἐπῆραν μεγάλην καρδίαν καὶ ἐπαρηγορήθησαν, καὶ ἐπαντέχα νὰ ἐμπῇ εἰς τὰ κάτεργά μας νὰ τοὺς πολεμίσῃ, καὶ νὰ πέψῃ λᾶς νὰ βλεπίσουν τὸ νησσίν, μηδὲν σηκώσου νερὸν ἀπὸ τὰ Στυλερία, ὅτι ἡ ὄρεξι τοὺς λᾶς ἦτον πολλὰ δυνατὴ διὰ νὰ πολεμίσουν. Ἐλθόντος τοῦ κοντοσταύλη, ἐδιαλάλησεν εἰς τὴν Ἀμόχουστον, μηδὲν ᾖνε κανένας ἀπότορμος νὰ σύρῃ βερετούνιν ἀπάνω τοὺς Γενουβίσους, μηδὲ τοὺς ποίσῃ τινὰς ἀγανάκτησι· γροικῶντα ὁ λαὸς τῆς Ἀμοχούστου [ἀποκρυάναν, ὡς γοιὸ νὰ εἶχαν τζακιστεῖν.]
§365.-Καὶ ὁ ρήγας ἔβαλεν ὅλους τοὺς Γενουβίσους εἰς τὴν φυλακὴν τοῦ κυροῦ τῆς Στύρου, ἐβγάλλοντα τοὺς ψουμάτους ὅσοι ἦσαν εἰς τὴν Λευκωσίαν· καὶ ὁ κοντοσταύλης ἀρεστίασεν τοὺς Γενουβίσους τῆς Ἀμοχούστου εἰς τὴν αὐλὴν τὴν ρη(γ)άτικην.
§366.-Καὶ ἅνταν ἔμαθεν ὁ ρήγας πῶς οἱ Γενουβίσοι ἐποῖκαν μάχην μὲ τὴν Κύπρον, ἐφοβήθην πὰς καὶ στείλουν ἀπὲ τὰ ξύλα τους καὶ παρακάτζῃ τῆς Ἀταλίας, καὶ τὸ κάτεργον ἀπὲ τὴν Ἀταλίαν δὲν ἠμπορῇ νἄχῃ ζωοτροφίαν, καὶ ἂν χάσουν τὴν στράταν τῆς Κύπρου ἐθέλαν παραδοθεῖν τοὺς Τούρκους· καὶ ἐκεῖ εἶχεν πολλοὺς λᾶς τῶν ἀρμάτων, καὶ ἡ Κύπρος ἐχρήζετόν τους διὰ τὴν Ἀμόχουστον καὶ τὸ νησσίν· ἀκομὴ καὶ τὸν ὄξοδον ἐχρήζουνταν διὰ τὰ μηνία νὰ τἄχουν διὰ τὴν Κύπρον, πὰς καὶ δὲν ἠμπορήσουν νὰ τοὺς ὁδηγοῦν· καὶ εἰς τοῦτοι· ἔχεν βουλὴν μὲ τοὺς καβαλλάριδες, καὶ οὗλοι ἀντάμα εἶπα νὰ στρέψουν τὸ αὐτὸν κάστρον τους Τούρκους, παρὰ νὰ τὸ πάρουν ο῾ Γενουβίσοι, καὶ ἐζητῆσαν το νὰ τὸ δηγοῦν· καὶ δὲν ἐφάνην τοῦ ρηγὸς ᾿δὲ τῆς βουλῆς του νὰ τὸ δώσουν ἀλλοῦ παρὰ τοῦ Τακκᾶ. Καὶ εἰς τοῦτον ὁ ρήγας ἔπεψεν ἕναν πουρζέζην ἀπὸ τὴν Ἀμόχουστον τὸν σὶρ Πατὴ Μισταχέλην, καὶ ἐδῶκεν του εἰς τὴν συντροφίαν του τὸν Τζορτζὴν τὸν Πισσολόγον ἀπὸ τὴν Λευκωσίαν, νὰ πᾶν εἰς τὸ Τακκᾶ τὸν ἀφέντην τῆς Ἀταλίας· καὶ ἀνὲν καὶ ὁ Τακκᾶς θελήσῃ νὰ γινῇ ἄνθρωπος τοῦ ρηγὸς καὶ νὰ τοῦ ᾿μόσῃ νὰ διδῇ τέλος τῆς Κύπρου ἐκεῖνος καὶ εἴ τις ἔρτει ὀπίσω του, καὶ ἄλλα πολλὰ στοιχήματα τὰ τοὺς εἶχεν ὁρίσει νὰ τοῦ ποῦσιν, καὶ νὰ σηκώσῃ καὶ τους λᾶς καὶ τὴν ἀρματωχίαν τὴν εἶχεν ἡ τζαρτζαχάνα, τὰ εἶχεν πέψειν ὁ ρήγας, καὶ νὰ ἔλθουν εἰς τὴν Κᾁπρον.
§367.-Καὶ πηγαίννοντα οἱ ἄνωθεν εἰς τὸν Τακκᾶν, καὶ ἐδιαβάσαν του τὸ χαρτὶν τοῦ ρηγός, ἐχάρην χαρὰν μεγάλην, καὶ ἐστερέωσεν τὰ μαντάτα, καὶ ἐδῶκεν τους κανισκία. Εἰς τοῦτον ὁ μισὲρ Μπατὴ Μισταχέλης καὶ ὁ σὶρ Γζόρτζους ὁ Πισσολόγος ἐπῆγαν εἰς τὴν Ἀταλίαν καὶ ἐδῶκαν τὲς γραφες τοῦ σὶρ Ἐστάσε Πασάντη τοῦ καπετάνου [τῆς Ἀλλαγίας,] καὶ ἐδεῖξαν του τὸ πογέριν τοὖχαν, καὶ ὥρισεν ὅτι οἱ λᾶς νὰ στραφοῦν εἰς τὰ ξύλα τοῦ ρηγός, τουτἔστιν άπάνω εἰς τὸ μέγαν καράβιν τὴν ἔπεψεν ὁ ρήγας, καὶ ε(ἰ)ς ὅλα τὰ καραβία, νὰ ἔλθουν εἰς τὴν Κᾁπρον.
§368.-Καὶ τὸ σαμβάτον, τῇ ιδʹ μαγίου ͵ατογʹ Χριστοῦ ἦρτεν ὁ Τακκᾶς νὰ βάλῃ τὴν κατούναν του ὀμπρὸς εἰς τὴν Ἀταλίαν, καὶ ἐποῖκεν τοὺς ὅρκους τοὺς ἔμελλε νὰ ποίσῃ τοῦ ρηγός· καὶ ἔδωκεν τους μαντατοφόρους αʹ μερτικὸν ἀγκεῖα ἀργυρὰ νὰ τὰ φέρουν τοῦ ρηγός· μέσα εἰς τὰ ποῖα ἔπεψεν ἕναν ποτήριν ἀργυρὸν πολλὰ τιμημένον καὶ πολλὰ βαρύν, τὸ ἔχουν οἱ Τοῦρκοι εἰς τὴν παρδιάβασιν καὶ μεσώννουν το κρασίν, καὶ πιάννουν μὲ τὸ κουτάλιν καὶ διδοῦν τους καὶ πίννουν, ὡς γοιὸν μίαν λακάνην μὲ τὸ πόδιν. Καὶ ἐτελείωσαν πᾶσα πρᾶμαν ὅπου τοὺς ὥρισεν ὁ ρήγας· καὶ ὡρίσαν τοὺς λᾶς νὰ μποῦν ἀπάνω εἰς τὰ ξύλα. Τὸ ποῖον ἦτον μεγάλη ἀντροπὴ τῆς χριστιανοσύνης, νὰ στρέψουν τοιοῦτον ὄμορφον κάστρον [τοὺς Τούρκους, τὸ ἔκτησεν ὁ ρὲ Πιὲρ] μὲ μεγάλον πόλεμον καὶ μὲ σκοτωμὸν πολλὴν ὥς που νὰ τὸ πάρῃ ἀπό τοὺς Τούρκους· καὶ τοῦτον ἐγένετον διὰ τὴν ἀφορμὴν τῶν Γενουβίσων. Ὁ λαὸς ἐκουβαλήθην εἰς τὰ ξύλα μὲ ὅλες τους τὲς βιτουαλίες καὶ τὴν εἰκόναν τῆς Κύπρου Θεοτόκου, τὴν ἐζωγράφισεν ὁ ἀπόστολος Λουκᾶς, καὶ οὗλον τὸ ἀσημοχρούσαφον τοῦ ναοῦ καὶ τῶν εἰκόνων τοῦ τέπλου, καὶ πολλὰ ἄλλα λείψανα καὶ ἦρταν εἰς τὴν Κερ(υν)ίαν.
§369.-Καὶ ἅνταν ἐμάθαν τὰ κάτεργα τοὺς Γενουβίσους τὰ μαντάτα, ἐπέψαν δύο κάτεργα νὰ τοὺς ἐμπλάσουν νὰ τὰ πάρουν, καὶ ὁ θεὸς ἐγλύτωσέν τους ἀπὲ τὰ χέργια τους, χωρὶς τοῦ σὶρ ΠατὴὺΜισταχέλην καὶ ἄλλους ὅπου ἦσαν ἀπάνω εἰς μίαν βάρκαν, καὶ ἐπίασέν τους τὸ κάτεργον τὸ γενουβίσικον· καὶ ἡ ἀφορμὴ ἦτον, καὶ ὁ αὐτὸς σὶρ Πατὴς ἐπόνεν τον ἡ καρδιά του νὰ μπῇ εἰς τὸ καράβιν, μήπως καὶ ᾿δοῦν τον ἀπὸ μακρὰ καὶ ἔλθουν καὶ πάρουν τον, ἀμμὲ ἐρμάτωσεν τὴν βάρκαν τοῦ καραβίου νὰ ἔρτῃ γίτζαν γίτζαν ὅλον παραγιάλιν, καὶ ἀνὲν καὶ ἀποσκεπάσῃ κανέναν ἄρμενον νὰ ππέσῃ εἰς τὴν γῆν· καὶ ἤτζου ἦλθαν εἰς τὴν Ἀλλαγίαν, καὶ ἕναν κάτεργον γενουβίσικον ἦτον ᾿ραμμένον ὀμπρὸς εἰς τὸν λιμιόναν τῆς Ἀταλίας καὶ ἀποσκέπασεν τὴν βάρκαν καὶ ἐπῆγαν ἀπάνω της καὶ ἐπῆραν την σύψυχην. Καὶ τὰ ἄλλα ξύλα ἐπεσῶσαν κατοβοδωμένα εἰς τὴν Κερυνίαν. Τὸ κάτεργον ἐπῆρεν τὴν βάρκαν καὶ τοὺς λᾶς ἔμπροσθεν τοῦ τζιβιτάνου τῶν κατέργων, καὶ ἀπὸ ᾿ξ αὑτῆς τους ἐμάθαν εἴ τι ἐγίνην, καὶ ἐσιδέρωσάν τους, καὶ εἶχεν τους ἀπάνω εἰς τὸ κάτεργον.
§370.Θεωρῶντα οἱ Ροδίτες τὸ ἔλα τῶν ζʹ κατέργων καὶ τὲς φοβέρες ὅπου ἐφοβερίζαν, καὶ θωρῶντα πῶς ἀργῆσα νὰ στραφοῦν, ἐννοιάστησα νὰ τὰ γυρέψουν· καὶ τὸν ἰούνιον μῆναν ατογʹ Χριστοῦ ἀρμάτωσαν ἀπὸ τὴν Ρόδον καὶ ἐπέψαν τὸν μαριτζᾶν τῆς Ρόδου νὰ ἔρτῃ νὰ συνπάψῃ τοὺς Γενουβίσους μὲ τοὺς Κυπριῶτες. Ὅνταν τὸ ἔμαθεν ὁ ρήγας εἶχεν χαρὰν μεγάλην· καὶ ἐπῆγαν εἰς τὰ κάτεργα τὰ γενουβίσικα καὶ ἐζητῆσαν τους νὰ ποῦν τίντα θέλουν· καὶ εἶπαν τους: «Ἀφέντη, θέλομεν πρωτήττερα ὁ ρήγας νὰ μᾶς δώσῃ τοὺς φονιάδες ὅπου ἐσκοτῶσαν τοὺς λᾶς μας, καὶ νὰ μᾶς δώσῃ καὶ ρʹ χιλιάδες δουκάτα κατὰ τὰ στοιχήματά μας, καὶ ρʹ χι(λι)άδες δουκάτα τὰ πράματα τὰ ἐσηκῶσαν οἱ λᾶς του ἀπὲ τοὺς λᾶς μας, καὶ ρʹ χιλιάδες δουκάτα τὰ ἐξοδιάσαμεν εἰς τὸ ἀρμάτωμαν· καὶ ἂν δὲν θέλῃ νὰ μᾶς δώσῃ τοὺς φονιάδες, ἂς μᾶς δώσῃ πεντῆντα χιλιάδες δουκάτα.» Τότες ἐστράφην (ὁ) μαριτζᾶς τῆς Ρόδου καὶ ἔφερεν τὰ μαντάτα, ὅτι ζητοῦν τρακόσιες πεντῆντα χιλιάδες δουκάτα. [Καὶ μὲ τὸν σὶρ Τουμᾶς τε Μόρφου τὸν κούντη τε Ρουχᾶς ἐμήνυσάν τους πῶς: «Ζητοῦν ἐξ αὑτόν σας νὰ ᾿δοῦν] τὸν ὁρισμὸν τὸν ἔχετε ἀπὲ τὸ κουμούνιν, καὶ σεῖς δὲν ἐκαταδέκτητε [νὰ πῆτε ἀπάνω εἰς τοῦτον·] τώρα ἦλθεν ὸ μαριτζᾶς τῆς Ρόδου καὶ [ἐζήταν διὰ λλόγου σας μίαν μεγάλην ὁμάδαν δουκάτα·] διὰ τοῦτον ὁ ρήγας λαλεῖ, ποίσετε νὰ μπῆτε εἰς ἐντεχάμενα ζητήματα, ὅτι τὸ ρηγάτον εἶνε πτωχόν, καὶ ὁ ἀφέντης μας ὁ ρήγας εἶνε ὀρφανός, καὶ τὸ ἔχει εἶνε πολλὰ ὀλλίγον· διὰ τοῦτον εἶνε χρῆσι νὰ ἔχετε συνγκατάβασιν ἀξ αὑτόν μας ὅπου εἴμεστεν ἀπλικιμένοι μέσον τοὺς ἀπίστους Τούρκους καὶ Σαρακηνούς.»
§371.-Οἱ καπετάνοι ἐπικράνθησαν: «Ἄρχοντες, ρικουμάντιασέ μας εἰς τὴν ἀφεντίαν τοῦ ἀφέντη τοῦ ρηγός, καὶ πέτε του, ὁ θεὸς τὸ ξεύρει, πολλὰ μετὰ χαρᾶς ἐδεκτήκαμεν τὸ ἔλα σας· ἀπὲ τὸ ζητᾶτε νὰ σᾶς ἀποκριθοῦμεν, δὲν τὸ διδεῖ ὁ καιρός, ἀμμὲ νὰ ἔχωμεν βουλὴν μεσόν μας καὶ τὴν ἐγροίκησίν μας, τὸ ζήτημάν μας, τὸν ὁρισμὸν τὸν ἔχομεν ἀπὸ τὸ κουμούνιν μας, μόνον στείλετέ μας εἰς τὰς χεῖρας μας καλοὺς καβαλλάριδες νὰ ᾔμεστεν θαρούμενοι νὰ πέψωμεν τοὺς λᾶς μας.»
§372.-Οἱ καβαλλάριδες ἐστράφησαν εἰς τὴν Κερυνίαν, καὶ ἀπεζεῦσαν καὶ ἐπῆγαν εἰς τὴν Λευκωσίαν, καὶ εἶπαν τοῦ ρηγὸς πᾶσα πρᾶμαν, καὶ πῶς οἱ Γενουβίσοι ζητοῦν σιγουρτὰν διὰ νὰ πέψουν μαντατοφόρους. Ὁ ρήγας ἔπεψεν τὸν σὶρ Τζουὰν Παπ(ὴν) τὸν παιδίον διὰ νὰ πάγῃ σιγουρτὰν εἰς τὰ κάτεργα τὰ γενουβίσικα· καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν Κερ(υν)ίαν καὶ ἐπῆγεν εἰς τὰ κάτεργα τῶν Γενουβίσων· καὶ ὅνταν ἐχαιρέτησεν τοὺς καπετάνους, καὶ ἐγράψαν τὰ ζητήματά τους εἰς τὰ χαρτία, καὶ ἐδῶκαν τα τοῦ Γίλαβε Λόρμην, καὶ ἐπέψεν τον μαν(τα)τοφόρον εἰς τὸν ρήγαν· ὁ ποῖος ἐπέζευσεν εἰς τὴν Κερυνίαν, καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Λευκωσίαν. Καὶ, ὅνταν ἦλθεν ἔμπροσθεν τοῦ ρηγός, εἶπεν του: «Ἀφέντη, οἱ ἀφέντες μου οἱ καπετάνοι ρικουμεντιάζουνται εἰς τὴν ἀφεντιάν σου, καὶ πολομοῦσι νὰ ἠξεύρῃς ὅτι ἀπὲ τοὺς μαντατοφόρους τοὺς ἔπεψες εἰς τὸν ἁγιώτατόν μας πατέραν τὸν πάπαν ἐσυντύχαν μεσόν μας εἰς τοιούτην τάξιν, ὅτι νὰ πέψῃς εἰς τὴν Γένουβαν τοὺς φονιάδες ὅπου ἐσκοτῶσαν τοὺς λᾶς μας εἰς τὸ θάρος τοῦ ἁγίου σου στεφάνου, τὸ ἐστέφθης παρὰ θεοῦ τὴν ἡμέραν τῆς χαρᾶς σου, καὶ εἰς τὸ θάρος τῆς καλῆς σου ἀγάπης, ἄδικα χωρἵς καμίαν ἀφορμήν· ἀκομὴ νὰ πέψῃς καὶ τὸ πρᾶμαν τὸ ἐσήκωσαν οἱ λᾶς σου ἀπὲ τοὺς λᾶς μας· καὶ ἂν δὲν τὰ πέψῃς, θέλουν ἀρματώσουν τὸ κουμούνιν εἰς τὸν ὄξοδόν σου καὶ θέλουν ἔρτει νὰ τὰ γυρέψουν, καὶ νὰ μπέσῃς εἰς κουντουμαντζιόαν, ἀπὲ τὸ ποῖον πρᾶγμαν οὐδὲν ἔδειξες φανόν· διὰ τοῦτον χρεωστεῖς νὰ μᾶς δώσῃς διὰ τὴν αὐτὴν ὑπόθεσιν τριακόσιες πεντῆντα χιλιάδες δουκάτα, καὶ ἂν φαίνεται τῆς ἀφεντιᾶς σου, νὰ ὁρίσῃς νὰ μᾶς τὰ δώσῃς· καὶ ζητοῦμεν σου νὰ μᾶς δώσῃς εἰς τὸ νησσίνς σου μίαν δύναμιν, κανέναν καστέλλιν, νὰ μείνουν οἱ πραματευτάδες μας νὰ πολομοῦν τὲς ὄρεξές τους, διότι δὲν ἀρέσκουν τοὺς ἄρχοντες τοὺς Γὲνουβίσους νὰ ᾖνε οἱ λᾶς μας καὶ τὸ δικόν τους ἀποκάτω εἰς τὴν ἐξουσίανς σας, καὶ ἅντα σοῦ φανῇ νὰ παίρνῃς τὸ δικόν τους, καὶ νὰ τοὺς σκοτώννῃς· ἐπειδὴ εἰς τὰ στοιχήματα τὰ στερεωμένα τῆς ἀγάπης τιτοῖον κακὸν μᾶς ἐγίνετον, πῶς ν᾿ ἀποθαρήσωμεν πίον νὰ μείνωμεν εἰς τὸν τόπον σου; Ὅτι ἂν εἶχαν πταίσειν οἱ λᾶς μας καθὼ(ς) σοῦ ἐφάνην, ἔθελες ἀγγαλέσειν εἰς τὸν ποδέσταν καὶ ἔθελες δικαιωθεῖν, ἀμμὲ ὁχι νὰ ποίσουν ὡς γοιὸν ἐχθροὺς θανατήσιμους καὶ ἀνάφεντους, νὰ πράξετε φόνους καὶ κούρση, καὶ ἀτιμίες, καὶ νὰ τοὺς κρεμμίσουν, νὰ τοὺς φυλακίσουν, καὶ πᾶσα κακόν. Διὰ τοῦτον φαίνεταί μας πῶς ἐσοὺ ἤσουν ἡ ἀρχὴ τῆς μάχης, καὶ ἔπεσες εἰς τὴν κουντουμάσαν κατὰ τὰ στοιχήματα ὅπου ἐγίνουνταν ἔμπροσθεν τοῦ ἁγιωτάτου πάπα· καὶ ἂν μᾶς δώσῃς τὰ σοῦ ζητοῦμεν, θέλομεν ἀφήσειν τοὺς λᾶς μας εἰς τὸ κάστρον τὸ νὰ μᾶς δώσης, καὶ θέλομεν πάγειν εἰς τὸν ἀφέντην μας, καὶ θέλομεν ἔχειν ἀγάπην πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς μας, εἰ δὲ μή, θέλομεν μείνειν ὧδε ὥς που νὰ μᾶς ποίσῃ βεντέτταν ὁ θεός.»
§373.-Γροικῶντα τὴν μαντατοφορίαν ὥρισεν καὶ ἐδῶκαν του ἀνάπαυσιν· τότες ἔβαλεν τὴν ἐζήτησιν ἔμπροσθεν τῆς βουλῆς του, καὶ [ἐβιγλίσαν, καὶ εἶδα] νὰ μηδὲν δώσουν τοὺς φονιάδες, διότι δὲν τοὺς ἐμπαίνει παιδεμός, ὅτι ὡρισμένοι ἦσαν ἀπὸ τὴν ἀφεντίαν τοῦ ρηγός· παρὰ τὰ πάντα οἱ Γενουβίσοι εἶχαν πταίσιμον ὅπου ἦλθαν ἀρματωμένοι ἔσσω εἰς τὸ σπίτιν τοῦ ρηγὸς κρυφά, καὶ εἶνε φανερὸν ὅτι ἂν εἶχαν ἀρματωθεῖν διὰ τὸν φόβον τοὺς Βενετίκους, ἠθέλαν τὸ ποίσει νῶσιν κρυφὰ τοῦ ρηγὸς καὶ ἔθελεν τοὺς εἰπεῖν τὸν ὁρισμόν του· «καὶ ἀπ᾿ ἐκεῖνον τὸ λαλοῦν, νὰ πλερώσωμεν ρʹ χιλιάδες δουκάτα διὰ τὴν κουντουμάσαν, φαίνεταί μας καὶ μὲ φανερὸν δίκαιον ἐκεῖνοι θέλου νὰ μᾶς δώσουν τὲς ρʹ χιλιάδες τὰ δουκάτα, ὅτι ἐχάσαν τα καὶ εἶνε εἰς τὴν κουντουμάσαν· πρῶτον ἐρματώθησαν καὶ ἦρταν εἰς τὸ παλάτιν· λαλοῦν καὶ ἦρταν διὰ τοὺς Βενετίκους, εὔκολα ἦτον διὰ τὸν ρήγα! Τἄπισα ἐφύγαν ἀπὲ τὸν τόπον μας κρυφὰ μὲ τὲς γυναῖκες τους καὶ τὰ παιδιά τους καὶ ὅλον τους τὸν βίον· τἄπισα ἦλθαν τὰ δύο κάτεργά τους ὑβρίζοντα καὶ ἀτιμάζοντα τὸν ρήγα καὶ τοὺς λᾶς του· τἄπισα ἦλθαν τὰ ςʹ κάτεργα καὶ τριγυρίζουν καὶ κουρσεύγουν τὸ νησσίν.»
§374.-Τούτη ἡ βουλὴ ἄρεσέν τους καὶ ἐδῶκαν την τοὺς μαντατοφόρους καὶ εἶπαν τους: «Ἅντα νὰ μηδὲν ἔχετε τὸ θέλετε, νἄχετε τὸ ποίσειν νῶσιν τοῦ πάπα, καὶ ἀρέσκει μας νὰ ὑποτακτοῦμεν τοὺς ὁρισμούς του· καὶ ἀπὲ τὸ χρήζεσθε νἄχετε κάστρον εἰς τὸν τόπον μας, ἤτζου ὡς γοιὸν ἐπορεύγεσθε παραπίσω, θέλετε διαβαίννειν καὶ παραμπρός· ὅτι δὲν πρέπει νὰ ποίσωμεν εἰς τὸν καιρόν μας πρᾶμαν ἁποῦ δὲν ἐγίνην ἀππὦδε καὶ ὀπίσω· ἀμμὲ προυμουτιάζομέν σας εἰς τὸ ἅγιον Εὐαγκέλιον νὰ σᾶς ἔχωμεν καλὰ καὶ ἀγαπημένα· ἀπὲ τὸ ζητᾶτε τὸ πλέρωμαν τοῦ ἀρματωμάτου σας, πρέπει νὰ μας δώσετε ὅσα ἐκουρσέψετε, καὶ ἐρημιάσετε, καὶ ἐχαλάσετε εἰς τὸ νησσίν μας ἄδικα· ἂν θέλετε νὰ ποίσετε ἀγάπην, δόξα σοι ὁ θεός· εἰ δὲ μή, ποίσετε τὸ θέλετε· ὅτι δὲν μᾶς φαίνεται νὰ στερεώσωμεν τὰ ἄδικα ζητήματα τὰ εἶνε πολλὰ σκλερὰ καὶ στεγνά· καὶ ἂν μᾶς ποίσετε ζημίαν, καιρὸς θέλει ἔρτειν ὅπου θέλει μᾶς ἐκδικήσειν ὁ θεός.»
§375.-Τότες ἐπῆγεν ὁ μαντατοφόρος, καὶ ἐστράφην ὁ σὶρ Τζουὰν Παντουὴν ὁ παιδίος. Τότε τὰ κάτεργα ἐστερεῶσαν τα τοῦ ρηγός, καὶ ἐφανερώθην ἡ μάχη. Καὶ ἐμεῖναν εἰς τὴν γῆν ςʹ Γενουβίσοι, καὶ ἐπιάσαν καὶ ἐβάλαν τους εἰς τὴν φυλακὴν εἰς τὴν Λευκωσίαν, εἰς τὸ ἀπλίκιν τοῦ κυροῦ τοῦ Στύρου. Καὶ ἐπιάσαν καὶ τοὺς Γενουβίσους τοὺς Κυπριῶτες, ὅπου οἱ μακαρισμένοι οἱ ρηγάδες ἐποῖκαν τους ἐλευθερίαν, ὡς γοιὸν Γενουβίσους,-καὶ ἄλλους ἐποῖκαν μιαμούνιδες διὰ ψυσικόν,-νὰ μὲν πλερώσουν κανέναν δικαίωμαν ἀγοράζουντα οὐδὲ πουλοῦντα, καὶ [ἑτέρους ἐλευθερίαν,] τοὺς Γενουβίσους, ἐκεῖνοι ὅπου ἦσαν Συργιάνοι, οἱ Γουρρίδες, οἱ Πίπιδες, οἱ Τανιέλιδες, οἱ Γουλίδες ἁποῦ δὲν ἦσαν ἀπὸ χῶρες τοὺς Γενουβίσους, ὡς γοιὸν ἐκεῖνοι ὅπου ἦσαν ἀποὺ τὸ Τζιπλέτ, ἀπὲ τὴν Τάκην, ἀπὲ τὸν Καφάν, ἀπὲ τὴν Χίον, ἀπὲ τὸν Γαλατάν· τοῦτοι δὲν εἶνε ἀποὺ τὲς χῶρες τῶν Γενουβίσων, ἀμμὲ τοὺς ἄλλους ἐθέλησαν οἱ ρηγάδες καὶ ἐποῖκαν τους τούτην τὴν ἐλευθερίαν, καὶ οἱ κούσουλοι διὰ (τὸ διά)φορος τοῦ κουμουνίου ἐσύραν τους μὲ τὸ κουμούνιν· καὶ διὰ τοῦτον ἐβάλαν τους εἰς τὰς φυλακάς. Καὶ πολλὰ ἐδιαφεντεύτησαν μὲν τοὺς βάλῃ εἰς τὴν φυλακήν, λαλῶντα πῶς δὲν ἦτον Γενουβίσοι, καὶ ὀλλί(γ)ον ἐφελέσαν.
§376.-Θεωρῶντα ὁ μαριτζᾶς τῆς Ρόδου πῶς ἀρχέψαν εἰς τὴν αὐτὴν μάχην οἱ Γενουβίσοι, καὶ πῶς οἱ Κυπριῶτες δὲν ἐκουσεντιάσαν νὰ τοὺς δώσουν ἐκεῖνα ὅπου τοὺς ἐζητοῦσαν, οὐδὲ πολλύν, οὐδὲ ὀλλί(γ)ον, παντέχοντα διὰ τὰς ἀπολογιάς τους ν᾿ ἀγροικήσῃ, ἐπάντεχε νὰ τοὺς κατηχήσῃ καὶ νὰ τοὺς γροικήσουν· καὶ ἄκλωστα ἦσαν τὰ νήματα. Εἶπεν ἡ βουλὴὺτοῦ ρηγός: «Ἂς ἀνακράξωμεν τὸ ἀνγκάλεμάν μας ἔμπροσθεν τοῦ πάπα, καὶ τὸ νὰ φανῇ τῆς αὐλῆς τῆς Ρώμης νὰ κρατηθοῦμεν.» Καὶ οἱ Γενουβίσοι ἦσαν δυνατοὶ καὶ δὲν ἀκοῦσαν. Ὁ μαριτζᾶς τῆς Ρόδου ἐπῆρεν τοὺς λᾶς του καὶ ἐνέβην εἰς τὸ λουσέριν του καὶ ἐπῆγεν [ἔσσω τους.]
§377.-Καὶ τὰ κάτεργα ἐτριγυρίζαν εἰς τὸ νησσὶν καὶ ἐκουρσεῦγαν πράματα, κτηνὰ ἐσκοτῶνναν, σπορὰν ἐκαῦγαν, σκλάβους φευγοὺς ἐτζετιάζαν, καὶ πᾶσα κακὸν ἐπολομοῦσαν. Τἄπισα ἦλθαν τὰ ςʹ κάτεργα εἰς τὴν Ἁλικὴν διὰ νὰ κουρσσεύσουν, κ᾿ ἐκεῖ ηὗραν τὸν καπετάνον καλὰ συντροφιασμένον μὲ πολλοὺς λᾶς τῶν ἀρμάτων καβαλλάριδες καὶ ἀπεζούς, καὶ δὲν ἠμπορῆσα νὰ ποίσουν τίποτες· καὶ ἀφῆκαν τα, καὶ ἐστράφησαν εἰς τὸνἍγιον Εὐξίφην καὶ εἰς την Πενταγίαν· κ᾿ ἐκεῖ εὑρέθην [ὁ Μαριτζᾶν τε Λου(ζου)νίας] ὁ κοντοσταύλης καπετάνος ἀπάνω εἰς τʹ ἀνομάτους τῶν ἀρμάτων· καὶ ἅνταν τὰ ξύλα ἐξέβησαν ἀπὸ τὸν λιμιόναν τῆς Ἀμουχούστου, ὁ κοντοσταύλης ἀφῆκεν εἰς τὴν βλέπισιν τῆς Ἀμουχούστου α ἀνθρώπους, καὶ ἔσυρεν τοὺς δελοιποὺς εἰς τὴν Λευκωσίαν, καὶ ἐσκόρπισεν εἰς τὰ παραγιαλία-ν τʹ παλ- λικάρια, καὶ εἶχεν πολλοὺς ἀπεζοὺς τοπικούς, καὶ Ἀρμένιδες ἀπεζοὺς σορδάτους. Μανθάνοντά το οἱ Γενουβίσοι δὲν ἐτορμῆσα ν᾿ ἀπεζεύσουν, οὐδὲ νὰ σηκώσου νερόν· καὶ ἐστράφησαν πολλοὶ εἰς τὴν Λεμεσόν, ὅπου ἦσαν ὀλλιγώττεροι λᾶς καὶ ἀχαμνοί· καὶ ἀπεζεῦσαν καὶ ἐκάψαν τὰ σπιτία, καὶ οἱ λᾶς ἐφύγαν, καὶ ἐποῖκαν μεγάλην ζημίαν. Καὶ ἔχοντα καὶ τὲς ἀντροπὲς τὲς ἐδιαβάσαν πολλὲς ἀποὺ ὅλους, ὧδε ἀπο- φουσκῶσαν καὶ ἐπῆραν καρδίαν, καὶ ἐδιαλαλῆσαν ὅτι «ὅσοι σκλάβοι, παροῖκοι, φονιάδες, κλέπτες ἁποῦ νὰ θελήσου νὰ ἔρτουν εἰς ἐμᾶς νὰ τοὺς τζετιάσωμεν καὶ νὰ τοὺς ποίσωμεν καλὴν συντροφίαν, καὶ νὰ ᾖνε ἐλεύθεροι, παντολεύθεροι, καὶ νὰ ζήσουν μετά μας, καὶ μεῖς μετά τους.» Τότες ἐσυμπιάστην μία ὁμάδα Βουργάροι, καὶ ἐπῆγαν οἱ Γενουβίσοι μετά τους, καὶ οἱ σκλάβοι ἐκουρσεῦγαν καὶ ἐκουβαλοῦσαν τους πᾶσα πρᾶμαν τὸ ἐχρήζουνταν· καὶ ἐσυνπιάστησαν Βουργάροι, Ρωμαῖοι, Τατάροι, σιμὰ δύο χι(λι)άδες ἀνθρώπους, καὶ ἐπῆγαν καὶ ἐπῆραν τὰ καστελλία τῆς Πάφου· τότε ἦσαν χαμηλά, καὶ ὁτοσαῦτα ἐποῖκαν ὅτι ἐψηλῶσαν τα, καὶ [ἐκόψαν τὴν θάλασσαν καὶ ἐπερικυκλῶσαν την τόσον δυνατά] ὅτι οἱ Κυπριῶτες καὶ ἐβάλαν περδέσκες καὶ πολεμιστάδες, καὶ ἐδιαφεντεύγουνταν καὶ ἀμεριμνῆσαν.
§378.-Τὰ μαντάτα ἐπεσώθησαν εἰς τὴν χώραν τὸ ἐποῖκαν οἱ Γενουβίσοι· εἶχεν ὁ ρήγας βουλὴν μὲ τοὺς λᾶς του, καὶ ὡρίσα νὰ πάγῃ καπετάνος ὁ πρίντζης τῆς Ἀντιοχείας· ὁ ποῖος ἔκλεξεν α καλοὺς ἀνθρώπους πολεμιστάδες καὶ ἐξέβην ἀκ τὴν Λευκωσίαν καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν Πάφον· κ᾿ ἐκεῖ ἦτον ἐμπαλὴς ἕνας Λουμπάρδος ὀνόματι Τομένικο τε Μουνποῦλσαν, καὶ ειχεν εἰς τὴν συντροφιάν του καλὴν συντροφίαν ἀπὲ τοὺς λᾶς τῆς ἐνορίας μὲ ἄλογα καὶ ἀπεζούς· καὶ ὅσον τὸ ᾿μάθαν τὸ ἔλα τοῦ πρίντζη ἐπῆγαν εἰς τὴν συντροφιάν του. Κυριακῇ τῇ γʹ ἰουλίου ατογʹ Χριστοῦ, καλὰ πωρνόν ὁ αὐτὸς πρίντζης ἐπῆγεν εἰς τὸν πύργον τῆς Πάφου καὶ ἄρχεψεν εἰς τὸν πόλεμον, καὶ ἐνέβησαν εἰς τὰ κάτεργα καὶ ἦλθαν καὶ ἐπολεμίζαν· καὶ ᾿πάντησεν ὁ πόλεμος δʹ ὧρες, καὶ δὲν ἠμπορῆσα νὰ ποίσουν τίποτες, ὅτι εἶχαν μεγάλην βοήθειαν οἱ Γενουβίσοι ἀπὲ τοὺς Βουργάρους· καὶ οἱ λᾶς μας δὲν ἐβαστοῦσαν σκουταρία, καὶ διὰ τοῦτον πολλοὶ ἐλαβώθησαν.
§379.-Τότες ἀνασπάστην ἕνας ἀπότορμος παιδίος, μάνας υἱός, Κυπριώτης, καὶ ἐπῆρεν μετά του νʹ παλληκαρία ὡς γοιὸν ἐκεῖνον, καὶ ἐπῆγαν ὅλοι μὲ μίαν [βουλὴν] καὶ ἕναν θέλημαν, καὶ ἐπῆκαν εἰς ἕναν κάτεργον· καὶ ἦτον ἡ σκάλα εἰς τὴν γῆν, [καὶ τρεχάτος ἐνέβην] εἰς τὸ κάτεργον, παντέχοντα καὶ ἀκλουθοῦν του οἱ συντρόφοι· καὶ κεῖνοι ἐμεῖναν εἰς τὴν γῆν· [ἴντα νὰ ᾿θέλαν ποίσειν οἱ νʹ μέσα] εἰς τὸ κάτεργον; Θωρῶντα οἱ Γενουβίσοι τὴν ἀποτορμίαν τοῦ παιδίου, ἐπροσδέκτησάν τον πολλὰ καλά· θωρῶντα ὅτι ἔμεινεν μοναχός, καὶ ἐγύρεψεν δεξιὰ οὐριστερὰ καὶ δὲν ηὗρεν τινάν, καὶ στανιό του ἐπαρεδόθην τοῦ καπετάνου τοῦ κατέργου, ὁ ποῖος καπετάνος καὶ οὕλη ἡ τζούρμα ἐκρατῆσαν τον εἰς μεγάλην τιμήν.
§380.-Ἀλήθεια εἰς τὴν συντροφίαν τοῦ πρίντζη εἶχαν ἕναν βοτάνιν, τὸ κράζουν λαμπρὸν ἑλληνικόν, καὶ μ᾿ ἐκεῖνον ἐποῖκαν μεγάλην ζημίαν τῶν κατέργων.
§381.-Θεωρῶντα ὁ κύρης ὁ πρίντζης, ὅτι τὸ στάτον του ἐκεῖ περίτου ἦτον διὰ ζημίαν παρὰ διάφορος, ἐξέβην καὶ ἐστράφην εἰς τὴν Λευκωσίαν· καὶ ὅνταν ἐμάθαν οἱ καπετάνοι τῶν κατέργων πῶς ὁ πρίντζης μὲ ὅλον τὸ φουσάτον ἐστράφην εἰς τὴν Λευκωσίαν, ἐβγάλαν το σκλαβολογίαν, καὶ ἐπῆγαν καὶ αἰχμαλωτεῦσαν ὅλην ἐκείνην τὴν ἀνορίαν, καὶ ἐπῆραν πολλοὺς ἀνθρώπους καὶ γυναῖκες καὶ παιδία· καὶ ἐφύγαν πολλοὶ καὶ ἐπῆγαν εἰς τὰ ὄρη, καὶ ἐπῆραν πολλὴν φαγούραν καὶ κτηνά.
§382.-Μανθάνοντα [τὸν ξηλοθρεμμὸν τῆς Πάφου] ὁ σὶρ Τζὰκ τε Λουζουνίας ὁ κοντοσταύλης, ἐχουχλούμισεν τὸ αἷμαν του, καὶ μὲ κολάκιον ἐσυνπίασεν πολλοὺς ἀνθρώπους καὶ ᾿πῆρεν τους καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν Πάφον, καὶ ἐμηνῦσαν τους νὰ πολεμίσουν, καὶ ἀρματώθησαν καὶ ἐπῆγαν μὲ ὄμορφην τάξιν· καὶ θωρῶντα τους δὲν ἀκοῦσα νὰ κατεβοῦν εἰς τὸν πόλεμον, καὶ ἐποῖκαν ἕναν ἔνκρυμμαν. Καὶ ἐπίασεν γʹ Γενουβίσους, καὶ εἶπαν τους πῶς ἦρταν ἄλλα δύο κάτεργα καὶ μία-ν νάβα-ν εἰς τὴν βοήθειάν τους, καὶ ἔρχεται καὶ ἄλλη πολλὴὺδύναμι-ν, καὶ «θαυμάζουμέθθαν πῶς [δὲν τὴν ηὕραμεν ὧδε·»] διότι διὰ κακὸν καιρὸν ἐχωρίστησαν. Θωρῶντα ὁ κοντοσταύλης τοῦτον, εὐκαίρεσεν τὸν τόπον καὶ ὥρισεν καὶ ἐδιαλαλῆσαν, ὅσοι εἶνε σκλάβοι, πταῖστες καὶ φονιάδες, ἂς ἔλθουν μὲ τὸν ρήγα νὰ ᾖνε εἰς τὴν συντροφιάν του, καὶ οἱ σκλάβοι ἐλεύθεροι ἀπὸ σκλαβίαν καὶ ἀποὺ πᾶσα πταῖσμαν.
§383.-Καὶ τῇ πρώτῃ μηνὸς ὀχτωβρίου ατογʹ Χριστοῦ ἐφέραν χαρτὶν τοῦ ρηγὸς πῶς ἀναφάναν εἰς τὴν Πάφον ᾄρμενα λςʹ γενουβίσικα· καὶ ἦτον δεῖλις, καὶ ἐγυρίσαν εἰς τὴν Ἁλικήν, καὶ ὅλοι οἱ λᾶς ἐφύγαν καὶ ἦλθαν εἰς τὴν Λευκωσίαν. Ὁ ρήγας ὥρισεν καὶ ἐποῖκαν διαλαλημὸν τῇ κυριακῇ, τῇ βʹ μηνὸς ὀκτωβρίου, ὅλ᾿ οἱ βιγλατόροι νὰ βλέπουν τὸ τειχόκαστρον πασαεῖς (εἰς) τὸν τόπον του, καὶ μηδὲν λείψῃ ἀπάνω εἰς κόνμμαν κεφαλῆς, μηδὲν ἔχῃ τινὰς φωτίαν τὴν νύκταν ἔσσω του ὅπου νὰ φένγκῃ, παρὰ εἰς τοὺς τόπους τοὺς χρηζαμένο(υ)ς, καὶ τινὰς νὰ μὲν τορμήσῃ νὰ βρεθῇ ἔξω τοῦ σπιτίου τὸ νὰ δώσουν οἱ γʹ ὧρες, καὶ ὅποιον εὕρουν νὰ τὸν βάλουν εἰς τὴν φυλακὴν ὡς πισαυρίου νὰ τὸν ἐξετάξουν, καὶ ἂν ἔ᾿ νὰ τὸν παιδεύγουν· καὶ κανένας παπᾶς Ρωμαῖος οὐδὲ Φράνγκος μηδὲν σηκωθῇ ταχία, οὐδὲ νὰ σημάνῃ καμπάνα, οὐδὲ σήμαντρον ὡς τὸ ξημέρωμαν· καὶ τινὰς μηδὲν ποίσῃ μάλλωμαν, μηδὲ ποίσῃ ἀγανάκτησιν τινός, ἀπάνω εἰς κόμμαν κεφαλῆς· καὶ οἱ βιγλατόροι νὰ ἔρτουν εἰς τὴν ἀφεντίαν τοῦ ρηγὸς νὰ τοὺς δώσῃ ὄρδινον πῶς νὰ δηγοῦνται.
§384.-Καὶ πισαυρίου με(τὰ) τὸν διαλαλημόν, τῇ δευτέρα τῇ γʹ ὀκτωβρίου, ἐκαβαλλίκευσεν ὁ ρήγας μὲ τοὺς λᾶς του καὶ ἐγύρισεν τὴν χώραν ἀππέσσω· καὶ οἱ τοῖχοι ἦσαν πολλὰ δυνατοί, ἀμμὲ ἦσαν χαμηλοί, καὶ ἐμήνυσεν εἰς τὰς ἀνορίας καὶ ἐσυνπιάστησαν καὶ ἔκτισάν το μὲ πηλὸν καὶ ματζακάνες, καὶ ἐσγάψαν τὸ χαντάκιν καὶ ἐποῖκαν περδέσκες ρλγʹ, διχῶς τοὺς πύργους· καὶ ἐστράφην ὁ ρήγας, καὶ ὥρισεν καὶ ἐδῶκαν τόπον τοὺς βιγλατόρους.
§385.-Πάλε ἐποῖκαν ἄλλον διαλαλημόν: «Πᾶσα ἄνθρωπος ἀποὺ ιεʹ χρονῶν καὶ ἀπάνω νὰ ἔλθουν νὰ τοὺς δώσουν ὄρδινον νὰ πᾶνε εἰς τοὺς τόπους τοὺς χρήσιμους νὰ γραπτοῦν, καὶ ἁποῦ δὲν γραπτῇ νὰ τὸν πάρουν πάροικον ρηγάτικον.» Καὶ ἅνταν τοὺς ἐγράψασιν, ἐμετρῆσαν τους καὶ ἐβάλαν τους εἰς τοὺς τόπους τοὺς χρήσιμους, καὶ ἐποῖκαν πολλὴν καλὴν τάξιν.
§386.-Τὴν αὐτὴν κυριακήν, τῇ βʹ ὀκτωβρίου, ἐφέραν χαρτία ἀπὲ τὸν ἐμπαλήν τῆς Ἀμοχούστου πῶς ἐπεσῶσαν τὰ λςʹ κάτεργα εἰς τὴν Ἀμόχουστον, καὶ μοναῦτα ἀρκέψαν εἰς τὸν πόλεμον, καὶ πῶς ὁ ἐμπαλὴς τῆς Ἀμοχούστου ἔβαλεν εἰς ὄρδινο νὰ βλεπίσῃ τὸ κάστρον εἰς τοὺς τόπους τοὺς πρεπάμενους, ὡς γοιὸν πρέπει· καὶ ἄρεσεν τοῦ ρηγός, καὶ μοναῦτα ἔπεψεν βοήθειαν εἰς τὴν Ἀμόχουστον· καὶ μοναῦτα ὥρισεν καὶ ἐδιαλαλῆσαν εἰς τὴν Λευκωσίαν, ὅτι πᾶσα ἄνθρωπος κοσμικός, ᾿κλησιαστικός, ἐκεῖνοι ὅπου εὑρίσκουνται γραμμένοι, ἔξω ἐκείνους ὅπου εἶνε ὠρδινιασμένοι νὰ βλέπουν τοὺς τόπους τοὺς χρηζάμενους, καὶ ὅσο νὰ γροικήσουν τὸ τρουμπέττιν νὰ εὑρεθοῦν ἀρματωμένοι καὶ καβαλλικεμένοι, πασαεῖς ὡς γοιὸ νὰ ἐμπορήσῃ, καὶ νὰ πάγῃ εἰς τὴν συντροφιὰν τοῦ ρηγὸς εἰς τὴν Ἀμόχουστον. Καὶ οὗλοι ἑδηγήθησαν, [καβαλλάροι καὶ ἄλλοι,] καὶ ἐνέβησαν εἰς τὴν στράταν. Ὅνταν ἐδεί- πνησεν ὁ ρήγας, ὅνταν ἔπαιξεν ἡ τρουμπέττα τὴ νύκταν ἐκείνην τῆς κυριακῆς, ἐκαβαλλίκεψεν ὁ ρήγας καὶ ὀ πρίντζης, καὶ ὁ κοντοσταύλης ὅπου ἐστράφην ἀποὺ τὴν Κερυνίαν· καὶ ὅνταν ἐβγῆκαν ἀπὸ τὴν Λευκωσίαν εὑρέθησαν δύο χιλιάδες ἀνθρῶποι, χωρίς ἐκείνους ἁποῦ ἐβάλαν ἀπάνω εἰς τὲς φυλακάδες τοῦ τειχοκάστρου, καὶ εἰς τοὺς πύργους, τουτἔστι νὰ βλέπουν τῆς Λευκωσίας, ἀπεζοὶ καὶ καβαλλάριδες. Καὶ ἄφηκεν ὁ ρήγας εἰς τὸν τόπον του τὸν σὶρ Τζουὰν τε Νεβίλες· καὶ τὸ πωρνὸν τὴν δευτέραν ἀπεσῶσαν εἰς τὴν Ἀμόχουστον.
§387.-Καὶ τῇ δευτέρα, τῇ τρίτῃ ὀκτωβρίου, ἐποίκασιν πόλεμον, καὶ ἀπάντησεν πολλὴν ὥραν, καὶ ἐπόθαναν καὶ ἐλαβώθησαν πολλοὶ καὶ ἀπὲ τὄναν μερτικὸν καὶ ἀπὲ τὸ ἄλλον· ἐγανακτῆσαν οἱ Γενουβίσοι καὶ ἐμπῆκαν εἰς τὰ κάτεργά τους· καὶ ὁ ρήγας ὥρισεν νὰ βλέπουν τὲς πόρτες, νὰ μὲν φύγουν οἱ λᾶς ἀπὲ κείνους ὅπου ἦρταν ἀπὲ τὴν Λευκωσίαν, καὶ ἐβάλαν [τέσσερεις χιλιάδες ἄνδρες] καὶ ἐβλέπαν μηδὲν ἐβγοῦν ἀπὲ τὰ κάτεργα οἱ Γενουβίσοι, οὐδὲ οἱ λᾶς μας μηδὲν ἐβγοῦν ἔξω καὶ πιαστοῦν ἀπὲ τοὺς Γενουβίσους. Καὶ οἱ Γενουβίσοι ἐβγάλαν μερτικὸν ἀνθρώπους ἀπὲ τὰ κάτεργα καὶ ἐτριγυρίσαν τὴν Ἀμόχουστον ἀππέξω· καὶ ἐμεῖναν οἱ Κυπριῶτες ἔσσω ἀποκλεισμένοι εἰς τὴν Ἀμόχουστον, καὶ τινὰς δὲν τοὺς ἔφερεν φαγούραν, οὐδὲ ἀππέσσω ἐβγαῖνναν ἔξω.
§388.-Καὶ τῇ τετράδη, τῇ εʹ ὀχτωβρίου, τῇ καʹ ὥρ(α), ατογʹ Χριστοῦ, θεωρᾶντα ὁ κοντοσταύλης τὴν στενοχωρίαν τῆς Ἀμοχούστου, ἔκραξεν μερτικὸν ἀνθρώπους, ἐκεῖνοι ὅπου ᾿θέλαν μὲ τὸ θέλημάν τους, καὶ εὑρέθησαν φʹ ἀνθρῶποι, καὶ ἀννοῖξαν τὲς πόρτες τῆς Κάβας καὶ μοναῦτα ἐξέβησαν· καὶ θωρῶντα οἱ Γενουβίσοι ἐσμίκτησαν, καὶ ἐσκοτῶσαν καὶ ἐλαβῶσαν πολλοὺς Γενουβίσους, καὶ ἐπίασαν καὶ ςʹ Γενου- βίσους· καὶ ἐλαβῶσαν ἕναν καβαλλάρην πολλὰ ἀπότορμον ὀνόματι σίρε Ραΐμουν τε Καφρὰ μὲ ἕναν βερετούνιν εἰς τὸ πρόσωπον, καὶ ἔξέβην εἰς τὸ κιλάκιν του· καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν Λευκωσίαν καὶ ἀπόθανεν, καὶ ἐθάψαν τον εἰς τὴν Ταρτούζαν. [Καὶ ἐχωρίστησαν οἱ Γενουβίσοι ἀπὸ τοὺς Κυπριῶτες.]
§389.-Καὶ ὅνταν ἦλθεν ὁ κοντοσταύλης εἰς τὴν Λευκωσίαν, καὶ ὅνταν ἦλθεν εἰς τὸ πραστεῖον τοῦ Ἀγροῦ, ἔμπλασεν ξʹ Γενουβίσους ὅπου εἶχαν ἐβγεῖν ἀπὲ τὰ κάτεργα, καὶ ἐπῆγαν καὶ ἐκουρσέψαν [καὶ ἐστρέφουνταν·] καὶ ἄλλοι ὅπου ἐθωροῦσαν μηδὲν ἔρτῃ φουσάτον ἀπὲ τὴν χώραν· καὶ θωρῶντα τους ὁ κοντοσταύλης μὲ τὴν τέχνην του καὶ μὲ τὴν δύναμίν του ἐτριγύρισέν τους, ὡς γοιὸ νὰ βάλῃ τὰ σφαχτὰ εἰς τὴν μάνδραν, καὶ ἐσκότωσέν τους· καὶ ἐμεῖναν ζωντανοὶ κʹ καὶ ἔβαλέν τους εἰς τὴν φυλακὴν τοῦ κυροῦ τοῦ Στύρου· καὶ ἦρτεν πολλὰ χαρούμενα εἰς τὴν Λευκωσίαν ὁ κοντοσταύλης· καὶ τὰ πράματα καὶ τὰ κτηνὰ ἐστρέψαν τα τοὺς ἀφέντες τους· καὶ ἐνέβην εἰς τὴν Λευκωσίαν τῇ ςʹ ὀκτωβρίου ατογʹ Χριστοῦ μὲ τὴν βουλὴν τοῦ ρηγός.
§390.-Αγροικῶντα ὁ πρίντζης τὴν ἀνδρείαν τοῦ κονοσταύλη ἐπεθύμησε νὰ ἐβγῇ νὰ πολεμίσῃ, ἀμμὲ οἱ λᾶς δὲν ἐθελήσασιν, λαλῶντα: «Ὁ ρήγας ἔπεψέν μας νὰ βλέπω- μεν τὴν Ἀμόχουστον, ὄχι νὰ παγαίννωμε εἰς τὸν πόλεμον, μηδὲν χάσωμεν τοὺς λᾶς μας, καὶ τἄπισα χάσωμεν τὴν χώραν καὶ τὰ κορμιά μας, ἀμμὲ ἂν θέλῃς νὰ παραδιαβάσῃς, [ἄμε εἰς] τὴν ὑποταγήν σου, διότι οἱ Γενουβίσοι εἶνε πολλὰ πειρασμένοι τοῦ πολέμου καὶ καλὰ ἀρματωμένοι παρὰ μᾶς· καὶ μὲν βάλωμεν τοὺς λᾶς μας εἰς τὴν δοκιμήν.» Τἄπισα ἔκραξεν ὅλους εἰς τὴν βουλὴν ὁ πρίντζης καὶ εἶπεν τους: «Ἄρχοντες, ἔκραξά σας νὰ πῆτε τὸν φανόν σας, καὶ μηδὲν ἀντραπῆτε, ὅτι ἁποῦ δὲν πῇ καλὰ δὲν ἔχει κατηγόρησιν, διότι δὲν εἶστε πειρασμένοι, καὶ ἁποῦ καλὰ πῇ θέλει-ν ἔχειν τιμήν· φαίνεταί σας νὰ ἐβγοῦμε νὰ τοὺς πολεμίσωμεν;» Καὶ εἶπαν του: «Θωρεῖ ἡ ἀφεντιά σου, ὅτι εἶνε πολλὰ ξύλα, καὶ ἂν ἐβγοῦμεν ὅλοι ζημίαν θέλομεν ἔχειν, καὶ ἂν εὕρουν μόδον θέλουν πολεμίσειν, ἄ δὲν ᾿νε, θέλουν ἐμπαίνειν εἰς τὰ ξύλα, καὶ μεῖς θέλομεν ἔχειν ζημίαν· διὰ τοῦτον φαίνεταί μας νὰ μὲν ἐβγοῦμεν ἀκ τὴν Ἀμόχουστον, ὥς που νὰ φανῇ τοῦ ρηγός.» Εἶπεν τους ὁ πρίντζης: Ἐπειδὴν φαίνεταί σας νὰ μὲν ἐβγοῦμεν, ἀρέσκει μου· ἀμμὲ φαίνεταί μου κακόν, ἐκεῖνοι νὰ γυρίζουν καὶ νὰ κουρσεύγουν τὸ νησσίν, καὶ μεῖς νὰ καθούμεθθαν· ἀμμὲ ἂς πέψωμεν τινάν, μήπως καὶ σαστοῦ νᾶ πᾶν ἀππὦδε, καὶ μεῖς ν᾿ ἀναπαυτοῦμεν.
§391.-Παραῦτα ὠρδινίασαν εʹ καβαλλάριδες καὶ ἐπέψαν τους μαντατοφόρους· ὁ πρῶτος ἦτον ὁ σὶρ Τζουὰν τε Μόρφου ὁ κούντη τε Ρουχᾶς, ὁ δεύτερος ὁ σὶ(ρ) Ραμοὺν Παπὴς πουντουλιέρης τῆς Κύπρου, ὁ γʹ ὁ φρὲ Τρὰν ὁ κουμεντούρης τοῦ Σπιταλλίου, ὁ δʹ ὁ ἀβικάρης τῆς Ἀμοχούστου, ὁ εʹ [ὁ (σί)ρε Τζακὲ τε Μιτζὲλ ὁ τζιβιτάνος τοῦ μαρτζασίου·] οἱ πγοὶ ἐζητῆσαν τοὺς Γενουβίσους νὰ τοὺ(ς) συντύχουν· καὶ οἱ Γενουβίσοι ἐπέψαν τὸν σὶρ Ταμίαν Γατανίε καὶ εἶπεν τους: «Ἀφέντες, ἐλᾶτε εἰς τὰ κάτεργα νὰ συντύχετε, διότι οἱ ἀφέντες μας ἔχουν φόβον νἄρτουν εἰς τὴν γῆν, διότι ἔχει Λουμπάρδους καὶ θέλουν μάχην διὰ τὸ κοῦρσος, παρὰ ἀγάπην· καὶ ἂν ἔρτουν εἰς τὴν γῆν, εἶνε πολλοὶ Συργιάνοι καὶ ζαρπότιδες, καὶ δὲν μᾶς ἀφίνουν νὰ συντύχωμεν τὰ ζητήματά μας, καὶ εἶνε βαρετὰ καὶ δυνατά· καὶ μεῖς πεθυμοῦμεν νὰ ποίσωμεν ἀγάπην, νὰ στραφοῦμεν εἰς τὰ σπιτία μας.»
§392.-Οἱ καβαλλάριδες εἶπαν του: Καὶ ποῦ θέλετε ὄμορφον τόπον;» Καὶ εἶπεν τους: «Ἂν ὁρίσετε, εἰς τὸ καστέλλιν· καὶ ἂς ἐβγοῦν οἱ ἀνθρῶποι, καὶ ἂς μείνουν ιβʹ μόνον νὰ τὸ βλέπουν καὶ ἐσεῖς οἱ έ· καὶ ἀξ αὑτόν μας ιβʹ, καὶ ἐγώ, καὶ δʹ μου συντρόφοι, κ᾿ ἐκεῖ νὰ γενῇ τό μέλλει νὰ γενῇ· καὶ μεῖς θέλομεν ἐμπεῖν ἀκ τὴν πόρταν τῆς θαλάσσου, καὶ ἐσεῖς ἐμπᾶτε ἀκ τὴν πόρταν τῆς γῆς.» Καὶ οἱ μαντατοφόροι ἦρταν εἰς τὸν ρήγα καὶ· εἶπαν του το· καὶ γροικῶντα τὰ λογία τοῦτα ὁ ρήγας καὶ ὅλοι του οί ἀφέντες ἐκουντεντιάσαν, ἐβγάλλοντα δʹ καβαλλάριδες, τουτἔστιν ὁ σίρε Γγὴ τε Μὰρ ὁ ἀμιράλλης τῆς Κύπρου, καὶ ὁ σὶρ Τζουὰν τε Ζιπλέτ, ὁ Περὸτ τε Μουντελὶφ βαχλιώτης, καὶ ὁ Γλιμὸτ ὁ ἀδελφός του, δὲν ἐθελῆσαν. «Ἂς μηνύσωμεν,» εἶπεν ὁ ρήγας, [«τὰ λογία] μὴ καὶ πᾶν ἀπὦδε!» Ἀμμὲ οἱ δʹ οἱ ἄνωθεν ἐλαλοῦσαν: «Διαφεντεύγομέν σας ἀπὲ τὸν θεὸν καὶ ὁρίζομένς σας νὰ μὲν τορμήσετε νὰ ποίσετε τούτην τὴν ἀποτορμίαν, ὅτι οἱ Γενουβίσοι εἶνε πρακτικοὶ τοῦ πολέμου καὶ κομποτάδες, καὶ θέλουν μᾶς κομπῶσει νὰ ἐμποῦν, καὶ τότες τὶς θέλει-ν τοὺς ἐβγάλειν;» Καὶ διὰ τοῦτον δὲν ἦσαν οὗλοι μιᾶς βουλῆς, οὐδὲ ᾿νοῦ θελημάτου, καὶ τὸ πρᾶμαν εἶχεν φόβον.
§393.-Καὶ ὁ κοντοσταύλης ἦτον εἰς τὴν Λευκωσίαν· εἶπα: «Νὰ τὸ μηνύσωμεν καὶ τοῦ κοντοσταύλη νἄρτῃ εἰς τὴν Αμόχουστον.» Καὶ ἐγράψαν του αʹ χαρτὶν λαλῶντα ἀπὲ τὸν ρήγα: «Ἠγαπημένε μας θεῖε, διὰ τὸ ἔλεος τοῦ θεοῦ ἐσυνπάψαμεν τὴν ὑπόθεσίν μας μὲ τοὺς Γενουβίσους· καὶ γιατὶ οἱ καβαλλάριδες οὗλοι δὲν εἶνε ᾿νοῦ θελημάτου, καὶ οἱ Γενουβίσοι δὲν θέλου ν(ὰ) τζετιάσουν τὰ στοιχήματα τὰ νὰ ποίσωμεν, ἂν δὲν διαβοῦν ἀποὺ ᾿μπρός σου, καὶ νὰ τὰ σημαδέψῃς μὲ τὰ γράμματά σου καὶ τοῦ θειοῦ μας τοῦ πρίντζη, διὰ τοῦτον ἔβγα καὶ ἔλα εἰς τὴν Ἀμόχουστον διὰ νὰ ἀποβγοῦμεν ἀξ αὑτόν τους.» Καὶ τὴν γραφὴν ἔδωκάν την τοῦ σὶρ Πιὲρ τε Κασή, καὶ ἐφέραν την εἰς τὴν Λευκωσίαν· καὶ ὁ κοντοσταύλης ἦτον ἀστενής, καὶ ἅνταν ἐφέραν τὴν γραφὴν καὶ ἀναγνῶσαν την, καὶ ἔμαθεν ἀπὲ κεῖνον ὅποὔφερεν τὸ χαρτὶν πῶς τὸ θέλημάν τους ἦτο νὰ βάλουν τοὺς Γενουβίσους εἰς τὸ καστέλλιν, καὶ ἐθυμώθην δυνατά· διὰ τοῦτον ἔγραψεν χαρτὶν καὶ ἀπολογήθην τους: [«Τρισεντιμότατοί μου ἀφέντες,] ὀπίσω εἰς τὰ ρι(κουμεντιάσματα)· [τοῦ ψηλοῦ χαρτίου τῆς βασιλείας σου ἐπερίλαβα,] καὶ ἀπὲ τὸν συμπαμμὸν τὸν ἐποῖκες μὲ τοὺς Γενουβίσους, ἀρέσκει μου, καὶ ὁ θεὸς νὰ το ποίσῃ διὰ καλόν· καὶ ἀπὲ τὸ θέλεις νὰ ᾖμαι ἐκεῖ νὰ σημαδέψω τὰ στοιχήματα, ὁ θεὸς τὸ ξεύρει ὅτι εἶμαι ἄρωστος καὶ δὲν ἠμπορῶ νὰ ἔλθω· ὄχι διὰ ὁτόσο νὰ ποίσῃς μὲ τὴν βουλήν σου ἀρέσκει μου, καὶ στερεώννω το καὶ ᾿γὼ καὶ τώρα καὶ παραμπρός.»
§394.-Θωρῶντα ὁ ρήγας τὸν ἀντίλογον τοῦ κοντοσταύλη, πολλὰ ἀνγκρίστη· ὄχι διὰ τὸ καλὸν ὅλους, ἀμμὲ διὰ ζήλαν ἐθέλα νὰ τὸν ἔχουν εἰς τὴν συντροφιάν τους τότε ἐξαναγράψαν του ἄλλον χαρτίν, λαλῶντα: «Ἠγαπημένε μας θεῖε, τὴν γραφήν σου ἐπερίλαβα καὶ ἀπὸ τὴν ἀστένειαν σου πολλὰ τὸ λυπούμεθαν. Οἱ παράβουλοι Γενουβίσοι δὲν συνπαύγουν νὰ ποίσουν τίποτες δίχως σου, καὶ τὸ κάτζιμόν σου εἰς τὴν Λευκωσίαν γυρίζει μας μεγάλη ζημία, ὅτι τριγυρίζουν τὸ νησσὶν καὶ κατακουρσεύγουν το, καὶ ᾿καταλῦσαν το καὶ καὶ καταλύουν το· διὰ τοῦτον μηνοῦμεν σου, ὅσον περιλάβῃς τὴν γραφήν μας, ἀπάνω εἰς ἐπίτιον παραβουλίας, νὰ ἐβγῇς νἄρτῃς ἤτζου, ὡς γοιὸν εὑρίσκεσαι, ἔμπροσθέν μας χωρὶς καμίαν ἀφορμήν· καὶ λυπήθου τὸ νησσίν, ὅτι δὲν εἶνε δίκαιον οὐδὲ καλὸν διὰ λλόγου σου νὰ κιντυνεύγῃ τὸ ρηγάτον μας· ὅτι οἱ ἄρχοντες τῆς βουλῆς μας ὅλοι ἀντάμα θέλου νὰ τελειώσουν τὰ στοιχήματα, καὶ δὲν τὰ τελειώννουν χωρίς σου.» Καὶ τὸ χαρτὶν ἐδῶκαν το τοῦ πριούρη τοῦ Σὰν Τομένικου, καὶ ἐφέρεν το εἰς τὴν Λευκωσίαν καὶ ἐδῶκεν το τοῦ κοντοσταύλη.
§395.-Καὶ ἅνταν ὁ κοντοσταύλης ἐδιάβασεν τὸ χαρτίν, παραῦτα ἑδηγήθη νὰ καβαλλικέψῃ νὰ πάγῃ εἰς τὴν Ἀμόχουστον· καὶ τὸ νὰ τὸν νώσῃ ὁ λαὸς τῆς Λευκωσίας, παραῦτα ἀναμίκτησαν καὶ ἐσυνπιάστησαν περίτου παρὰ γʹ χιλιάδες ἄνδρες, καβαλλάριδες, σορδιέριδες, λίζιοι, καὶ ὅλος ὁ λαός, καὶ εἶπαν του: «Ἀφέντη, ὁ ἀφέντης μας ὁ ρήγας εὑρίσκεται εἰς τὴν Ἀμόχουστον καὶ ὁ ἀφέντης μας ὁ πρίντ(ζ)ης καὶ οὗλοι οἱ περίτου καβαλλάριδες δὲν τοὺς ἀκανεῖ; Τίντα σὲ θέλουν καὶ σέναν; Δὲν εἶνε ἀκανετὸν ἐκεῖνοι νὰ συνπάψουν μὲ τοὺς Γενουβίσους, ἀμμὲ θέλουν καὶ σέναν δυναστικῶς; Θέλομε νὰ μὲν πάγῃς ἀππὦδε, ἀμμὲ νὰ μείνῃς διὰ νὰ μᾶς ἀγιτιάσῃς, καὶ νὰ μᾶς νοικοκυρέψῃς ὡς καλός μας ἀφέντης.» Παραῦτα ἐπέψαν χʹ ἀνθρώπους καὶ ἐπῆγαν εἰς τὰς πόρτας νὰ τὸν βλέπου, νὰ μηδὲν τὸν ἀφήσου νὰ πάγῃ ὁ κοντοσταύλης ἀπὲ τὴν χώραν· καὶ ἦσαν βʹ πόρτες καθολικὲς ἀννοικτὲς εἰς τὴν Λευκωσίαν, τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς καὶ τοῦ Ἁγίου Ἀντρέα· καὶ ἦσαν ὡρισμένοι ν᾿ ἀποθάνουν, παρὰ νὰ τὸν ἀφήσου νὰ πάγῃ. Καὶ ἐγυρέψαν τὸν πριούρην ἁποῦ ἔφερεν (τὸ) χαρτίν νὰ τὸν σκοτώσουν· ὁ ποῖος γροικῶντα τὸ θέλημαν τοῦ λαοῦ ἔφυγεν καὶ ἐπῆγεν εἰς τὸ καστέλλιν, ὅπου ἐπλίκευσεν ἡ μάνα τοῦ αὐτοῦ κοντοσταύλη, ὀνόματι ροΐνη Ἐλίς. Και ἐτριγύριασεν ὁ σὶρ Τζουὰν Γγοράπ, καὶ ἐβάλαν α ἀνθρώπους νὰ τὸν βλέπουν, μηδὲν ἀφήσουν τὸν κοντοσταύλην νὰ πάγῃ· καὶ ἦσαν πολλά μετανωμένοι καὶ ἐξαπολύσαν τὸν ρήγα καὶ τὴν μάναν του καὶ τὸν πρίντζην καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν Ἀμόχουστον.
§396.-Τἄπισα ἐσυνβουλεύτην ὁ κοντοσταύλης μὲ τοὺς καβαλλάριδες καὶ μὲ τὸν Μουντολὶφ τε Φερνέ, καὶ ἐποῖκαν βουλὴν νὰ διαλαλήσουν, κανενεὶς μηδέν ᾖνε ἀπότορμος νὰ ποίσῃ καμίαν ἀγανάκτησιν τοὺς Γενουβίσους, διότι ὁ ρήγας ἐποῖκεν ἀγάπην μετά τους εἰς τὴν Ἀμόχουστον· καὶ ὅσους εἶχεν ἀρεστιασμένους εἰς τὰς φυλακὰς ἐξαπόλυσέν τους. Καὶ ἀπεκεῖ οἱ λᾶς [δὲν ἀφίνουν τὸν κοντοσταύλην νὰ πάῃ] ᾿ς τὴν Ἀμόχουστον· [«Ἠξεύρετε, ὅτι οὐδὲ νὰ πάγῃ·»] ἀμμὲ πασαεῖς νὰ πᾷ νὰ πολομᾷ τὴν δουλειάν του. Καὶ ὁ λαὸς ἐσύνπαψεν· καὶ μέσα εἰς τοῦτον τὲς νύκτες ἐβλέπαν τὲς πόρτες τοῦ σπιτίου τοῦ κοντοσταύλη, μηδὲν πάγῃ κρυφὰ εἰς τὴν Ἀμόχουστον· καὶ εἶπαν τοῦ κοντοσταύλη: «Ἐντιμοτάτε μας ἀφέντη, ἂν θέλῃς νὰ πᾷς εἰς τὴν Ἀμόχουστον, ἔπαρ᾿ μας μετά σου, νὰ μείνωμεν εἰς τὴν σκέπην σου, ὅτι καλλίο ν᾿ ἀπεθάνωμεν μὲ ἀφέντην ξευράμενον, παρὰ νὰ ζιοῦμεν ὡς γοιὸν κτηνά ὅπου νὰ μὲν ἔχουν βοσκόν.» Γροικῶντα ὁ κοντοσταύλης, δὲν τοῦ ᾿φάνη νὰ πάγῃ εἰς τὴν Ἀμόχουστον, καὶ νὰ πᾷ καὶ ὁ λαὸς μετά του, καὶ ἡ Λευκωσία νὰ μείνῃ εὔκαιρη, ἀμμὲ ἔγραψεν χαρτίν εἰς τὴν Ἀμόχουστον, καὶ ἐμήνυσέν το τοῦ ρηγός, ὅτι: «Ἂν ἔρτω, ἡ Λευκουσία μεινίσκει εὔκαιρη, καὶ θέλουν τὴν πάρειν οἱ Γενουβίσοι.» Καὶ πισαυρίου πάλιν οἱ λᾶς ἀναμίγουνταν, καὶ πάλε ἐδια(λά)λησεν ὁ σὶρ Μουντολίφ, ὅτι πᾶσα ἄνθρωπος νὰ πολομᾷ τὴν δουλειάν του, «διατὶ ὁ ἀφέντης ὁ κοντοσταύλης δὲν θέλει νὰ σᾶς ἀφήσῃ, ἀμμέ ὡς γοιὸν ἀγαπᾶτε καὶ θέλετε τὴν συντροφιάν του, τὸ ὅμοιον καὶ ἡ ἀφεντία του θέλει τὴν συντροφιάν σας.»
§397.-Καὶ εἰς τοῦτον ἐβάλαν ἕναν δανεικὸν ἀπάνω εἰς πᾶσα λοὴν ἄνθρωπον μὲ τὴν βουλήν του, τοὺς ἀνθρώπους τοῦ ρηγός, ὅπου ἦτον ἡ ὁμάδα ἕναν μιλούνιν δουκάτα· τουτἔστιν, ἀπάνω τοὺς πουρζέζιδες τῆς Λευκωσίας ρ δουκάτα· ἀπάνω ᾿ς τὰ χωργιὰ τὰ ρηγάτικα τʹ χιλιάδες δουκάτα· ἀπάνω τοὺς Ἑβραίους τῆς Ἀμοχούστου λʹ χιλιάδες δουκάτα· ἀπάνω τοὺς Ἑβραίους τῆς Λευκωσίας οʹ χιλιάδες δουκάτα· ἀπάνω τοὺς καβαλλάριδες, κυράδες, λιζίους καὶ ἄλλους, τ δουκάτα. Καὶ ἐκλέξαν καὶ ὅσον ἠμπορῆσαν νὰ πλερώσουν, καὶ τἄπισα ἐπλημέλεψάν τους καὶ πολλὰ τοὺς ἐβασανίσαν. Ὅμως ἐπέψαν εἰς τὴν Λευκωσία κιλιούρη νὰ συνπιάσῃ τὰ δανεικά.
§398.-Καὶ ἦσαν κάτινες ρεβελιασμένοι καὶ δὲν ὑποτάκτησαν νὰ πλερώσουν, καὶ ἐβάλαν τους εἰς τὴν φυλακὴν εἰς τὸ ἀπλίκιν τοῦ κυροῦ τοῦ Στύρου. Γροικῶντα ὁ λαὸς πῶς ἐβάλαν κάτινες εἰς τὴν φυλακήν, ἐρεβελιάσαν καὶ ἐπῆγα νὰ τζακίσουν τὴν φυλακὴν νὰ ἐβγάλουν τοὺς λᾶς· καὶ ἐπῆραν μετά τους ἕναν φλάμπουρον μὲ τὰ σημαδία τοῦ ρηγός, λαλῶντα: «Οὐδὲν μᾶς φαίνεται νὰ πλερώσωμεν τὰ δανεικὰ τοὺς Γενουβίσους!» Γροικῶντα ὁ σὶρ Τζουὰν τε Ναβίλες ὁ βισκούντης τὴν τὰραχήν, ἐκαβαλλίκεψεν καὶ ἦρτεν καὶ ἀρώτησέν τους: «Τίντα θέλετε;» Εἶπαν του: «Νὰ ἐβγοῦν οἱ λᾶς μας ἀπὲ τὴν φυλακήν, [τοὺς ἐβάλαν] διὰ δανεικὰ τοὺς Γενουβίσους.» Παραῦτα ὥρισεν ὁ βισκούντης καὶ ἀννοῖξαν τὴν φυλακήν, καὶ ἐβγάλαν ἐκείνους ὅπου ἔθελεν ὁ λαός, τοὺς δὲ ἄλλους ἀφῆκαν τους· καὶ ἐδῶκαν τ᾿ ἀνοικταρία τοῦ βισκούντη, καὶ ἦρταν εἰς τὸ σπίτιν τοῦ κοντοσταύλη καὶ εἶπαν τοῦ το. Καὶ μοναῦτα ἐποῖκεν διαλαλημόν, νὰ μὲν ᾖνε τινὰς ἀπότορμος νὰ ποίσῃ ταραχήν· καὶ ὡς γοιὸν ἔβγαιννεν ὁ διαλαλητὴς νὰ ποίσῃ τὸν διαλαλημόν, ἐρίψαν τον καὶ ἐτζαλαπατῆσαν τον, καὶ δὲν τὸν ἀφῆκα νὰ διαλαλήσῃ, λαλῶντα: «Ἐμεῖς δὲν πολομοῦμεν μάλλωμαν, παρὰ τὸν ἀφέντην μας τὸν κοντοσταύλην δὲν τὸν ἀφίννομεν νὰ πάγῃ ἀποὺ ᾿ξ αὑτόν μας, μηδὲν μείνωμεν ἀνακέφαλοι.»
§399.-Θωρῶντα οἱ λᾶς ὅτι ἐσκολίζουνταν καὶ ἀξαργοῦσαν ἀπὸ τὴν δουλειάν τους, διὰ νὰ βλέπουν τὸν κοντοσταύλην, καὶ ἐγινίσκετόν τους ζημία, ἐσηκώθην [ὁ Ψιχίδης] καὶ ἐσυνπίασεν ξʹ ἀνομάτους, καὶ ἐπῆρεν ἀπάνω του νὰ βλεπίσῃ τὸν κοντοσταύλην εἰς μόδον ὅπου νὰ μὲν πάγῃ, καὶ ὁ λαὸς νὰ πολομᾷ τὴν δουλείαν τους· καὶ ὅλοι ἐκουντεντιάσαν, καὶ ἀφῆκαν τὸ βάρος εἰς τὸν Ψιχίδην. Καὶ [ὅνταν τὸ πλῆθος τοῦ λαοῦ ἐφῆκαν τὸν κοντοσταύλην κουβέρνον τῆς Λευκωσίας.]
§400.-Ἀμμὲ ὁ κοντοσταύλης πάντα ἐννοιάζετο νὰ τελειώσῃ τοὺς ὸρισμοὺς τοῦ ρηγός, καὶ δὲν τὸν ἀφίνναν οὐδὲ χαρτὶ νὰ τοῦ μηνύσῃ, καὶ ἐδιαφεντέψα νὰ μὲν τορμήσῃ τινὰς νὰ πάγῃ εἰς τὴν Ἀμόχουστον. Θωρῶντα ὁ κοντοσταύλης τὸ πρᾶμαν τὸ πῶς ἐπροξέναν μέγαν κίντυνον, τὴν ἄνγκρισιν τοῦ ρηγὸς καὶ τὴν ὄρεξιν τοῦ λαοῦ, ἐσυνπίασεν τοὺς καβαλλάριδες τοὺς Κυπριῶτες, καὶ δύο φρενίμους καβαλλάριδες Φράγγους, τὸν σίρε Γγαλιὸ τι Ταμπιέρες καὶ τὸν σίρε Μπελισοὺν τε Λα Πελισουνιέρε, καὶ ἀπὲ τοὺς πουρζέζηδες, καὶ ἐζήτησέν τους βουλὴν νὰ τοῦ ποῦν τὸν φανόν τους, τίντα νὰ ποίσῃ, μηδὲν ἀφοραθῇ ὁ ρήγας κακόν: «Ἀλήθεια ἐπολογήθηκα τοῦ ρηγὸς εἰς τὸ πρῶτον χαρτὶν το πῶς δὲν ἤμουν καλά· τὸ βʹ ἐμήνυσά τους, τὸ πῶς οἱ λᾶς δὲν μὲ ἀφίννουν νὰ ἔρτω, καὶ βλέπουν τὲς πόρτες τῆς Λευκωσίας καὶ τῆς αὐλῆς μου νὰ μηδὲν ἔρτω, ῾ἀμμὲ ἐλπίζω νὰ τοὺς καταπραΰνω καὶ νὰ ἔλθω εἰς τοὺς ὁρισμού(ς) σου·᾿ τοὺς ἀνθρώπους δὲν ἠμπορῶ νὰ τοὺς φύγω· λοιπὸν φαίνεταί μου νὰ τοῦ γράψω χαρτίν, καὶ νὰ τζακκίσετε τὸν λαὸν νὰ τὸν ἀφήσου νὰ πάγῃ.» Καὶ ἐκατηχῆσαν τὸν λαὸν πολλά, καὶ εἶπαν: «Δίκαιον εἶνε νὰ γραπτῇ ἀντίλογος καὶ χαρτὶν εἰς τὸν ἀφέντην μας τὸν ρήγα, νὰ ξεύρῃ πῶς εἴμεστεν ὑποτακτικοί του, μηδὲν παντέχῃ ὅτι ἐρεβελιάσαμεν καὶ ἐποίκαμεν τὸν ἀφέντην τὸν κοντοσταύλην κουβερνούρην, καὶ ζηλέψη καὶ φέρῃ τοὺς Γενουβίσους καὶ ξολοθρέψῃ μας.» Τοῦ λαοῦ ἄρεσέν του νὰ γράψουν χαρτίν· καὶ νὰ τοῦ γράψουν εἰς τοιούτην τάξιν: «Ἀκριβὲ ἀφέντη καὶ γνήσιέ μου ἀδελφότεκνε, ταπεινὰ προσπίπτω εἰς τὴν ἀφεντιάνς σου· πολομῶ τὴν ἀφεντιάς σου νὰ ἠξεύρῃς, ὅτι ἐπερίλαβα τὸ χαρτίνς σου, καὶ μοναῦτα ὡς γοιὸν εὑρίσκου- μουν, ἐξέβηκα νὰ ἔλθω εἰς τὴν ἀφεντιάνς σου, ἀμμὲ τὸ πλῆθος τοῦ λαοῦ δὲν μὲ ἀφῆκεν, καὶ εἶνε πολλὰ μετανωμένοι καὶ ἀφῆκαν τὴν βασιλείαν σου καὶ τὸν ἀδελφόν μου τὸν πρίντζην καὶ ἐπήγετε· καὶ ἐφάνην μου νὰ τοὺς ἀποτζακκίσω, νὰ ἔλθω εἰς τὴν ὑπόταξιν τοὺς ὁρισμούς σου, ὡς γοιὸν δι᾿ ἄλλον χαρτὶς σοῦ τὸ έμήνυσα· τώρα θωρῶ, ὅτι καθημερινὸν περίτου καὶ περίτου μὲ βλέπουν καὶ διαφεντεύγουν με νὰ μὲν ἔβγω ἀππὦδε, καὶ διὰ τοῦτον δὲν θέλω νὰ μπῶ εἰς δοκιμὴν νὰ σκοτωθῶ· διὰ τοῦτον γράφω τὴν ἀφορμὴν τῆς ἀφεντιᾶς σου, καὶ νἆμαι σκουζιασμένος.» Καὶ γράφοντα τὸ χαρτίν, πρὶ νὰ ᾿δοῦν πίον, ἐθέλα νὰ τὸ πέψουν εἰς τὴν Ἀμόχουστον.
§401.-Καὶ ὅνταν ἔπεψεν τὸ χαρτίν, ἐφέραν μίαν γραφὴν ἀπὲ τὸν καπετάνον τῆς Κερ(υν)ίας καὶ οὕλης τῆς ἀνοριᾶς του εἰς τὸν κοντοσταύλην, λαλῶντα οὕτως· «Δικέ μας καὶ τριστιμημένε ἀφέντη, πολομῶ τὴν ἀφεντίανς σου νὰ ἠξεύρῃς, ὅτι ὁ ἀφέντης μας ὁ ρήγας ἔπεψέν μας εἰς τὴν Κερ(υν)ίαν τὸν σὶρ Φρεσὲ Σατοῦρνον μὲ δικόν του αὐθεντι(κὸ) χαρτίν, λαλῶντα ὅτι νὰ κρατήσωμεν τὸν αὐτὸν σὶρ Φρασὲς εἰς τὴν συντροφίαν τοῦ τζιβιτάνου μας, καὶ νὰ διαλαλήσωμεν ἀπὲ τὴν μερίαν τῆς βασιλείας του, ὅτι οὗλοι οἱ λᾶς τῆς Κερυνίας νὰ ᾖνε εἰς τὸ θέλημαν τοῦ αὐτοῦ σὶρ Φρασὲς τοῦ Κατελάνου. Γροικῶντα τοῦ ὸρισμοῦ, καὶ σκοπίζοντα τὴν ἀφεντιάνς σου, πῶς ἀφεντεύγεις τὴν Λευκωσίαν καὶ οὗλον τὸ νησσίν, δὲν ἐδέκτημαν τὸν αὐτὸν σὶρ Φρασές, ἀμμὲ ᾿δώξαμέν τον καὶ ἐστράφην εἰς τὴν Ἀμόχουστον· ὅτι φαίνεταί μας οἱ Γενουβίσοι τὸν ἐπέψαν μήπως καὶ βάλουσιν τὴν Κερυνίαν εἰς τὸ χέριν τους, καὶ ἐφάνην μας τοῦτον τὸ κατάστημαν ἐποῖκαν το οἱ Γενουβίσοι διὰ τὸν φόβον ὅπου σὲ φοβοῦνται, μηδὲν κρατήσῃς τὸ αὐτὸν κάστρον εἰς τὸ χέρινς σου. Ἐμεῖς ὅλοι ἀντάμα θέλομέν σε καὶ ψηφοῦμεν σε διὰ ἀφέντην μας, ὅτι κανένας δὲν ἀγαπᾷ-ν τὸ αὐτὸν νησσὶν περίτου σού· διὰ τοῦτον οὗλοι μας παραδιδούμεθαν εἰς τὴν ἀφεντίαν σου, καὶ παραδιδοῦμεν καὶ τὸ κάστρον εἰς τὴν βλέπισίν σου, ὅσ᾿ ὥς που νὰ ἔρτῃ ὁ ἀφέντης μας ό ρήγας ὁ τρισσακριβός σου ἀδελφότεκνος, ὅπου νὰ σοῦ τὸν χαρύνῃ ὁ θεός, καὶ νὰ μᾶς βλεπίσῃ ἀπὲ τοὺς ἀθέους Γενουβίσους.»
§402.-Παραῦτα ὥρισεν ὁ κοντοσταύλης εἰς τὸ σύνγκριτον καὶ ᾿πέψαν ᾿νοῦ μηνὸς πλέρωμαν εἰς τὸ κάστρον, καὶ ἐμήνυσέν τους νὰ τὰ μοιραστοῦν, καὶ ἔπεψέν τους ἀντίλογον: «Ἀκριβοί, [καλοὶ καὶ] δίκαιοι φίλοι καὶ συντρόφοι, τὴν γραφήν σας ἐπερίλαβα· ἀπὲ τὸ μ᾿ ἐψηφίσετε διὰ κουβερνούρην τοῦ κάστρου, εὐκαρίζομαί σας καὶ πέμπω σας πλέρωμαν ᾿νοῦ μηνός· καὶ ἂς ᾖστε ὄξυπνοι, καὶ πολομᾶτε καλὲς βίγλες ᾿μέρες καὶ νύκτες, ὅτι οἱ ἐχθροὶ τριγυρίζουν μας, καὶ βλεπηθῆτε, διατὶ δὲν ἠξεύρ(ει) τινὰς τὸν κλέπτην ποίαν ὥραν ἔρκεται· καὶ εἴ τι χρήζεσθε, μηνύσετέ μου νὰ σᾶς πέψω.»
§403.-Εἰς τὴν Ἀμόχουστον θωρῶντα ὅτι ὁ κοντοσταύλης οὐδὲν ἐπῆγεν, οὐδὲ τὸ κώλυμαν ἐμήνυσεν, ἔμειναν ξηστικοί, καὶ ἀναγγάσαν τὸν ρήγα νὰ πέψῃ νὰ ᾿δῇ τίντα πολομοῦν. Ὁ ρήγας ἔδωκεν ἕναν χαρτὶν τῆς ἐμπιστιοσύνης εἰς τὸ χέριν τοῦ σὶρ Τιπὰτ Μπελφὰρτζ καὶ ἐπαράγγειλέν του πολλὰ τίποτε νὰ πῇ τοῦ κοντοσταύλη ξηστοματίς. Τὸ σάμβατο, τῇ ιηʹ νοεμβρίου ατογʹ Χριστοῦ, ὥρ(α) πρώτῃ τῆς νυκτοῦ, ἦλθεν ὁ σίρε Τιπάτ, βουργέσης τοπικός, καὶ ἔφερεν τὸ χαρτὶν τοῦ ρηγός· καὶ ἦλθεν εἰς τὸ σπίτιν τοῦ κοντοσταύλη καὶ ἔδωκέν του τὸ χαρτίν, τὸ ποῖον ἐλάλεν: «Τρισακριβὲ καὶ ἠγαπημένε μου θεῖε, πέμπομέν σου τὸν ἠγαπημένον μας Τιπὰτ Μπελφαράτζ, [τὸν ποῖον ἐπαραγγείλαμέν του πολλὰ λογία] κρυφὰ νὰ σοῦ συντύχῃ, καὶ εἴ τι σοῦ πῇ κράτησ᾿ το ἀληθῶς, ὡς γοιὸ νὰ σοῦ τὄπαμεν μὲ τὸ στόμαν μας.» Τότες ὁ κοντοσταύλης ἐπῆρεν τον ἀπὲ τὸ χέριν καὶ ᾿ζητῆσεν του νὰ τοῦ δώσῃ τὸν ὁρισμὸν τοῦ ρηγός· ὁ ποῖος εἶπεν του: «Ὁ ρήγας χαιρετᾷ σε καὶ λαλεῖ, ἂν τὸν ἀγαπᾷς, τώρα νὰ ποίσῃς θαρούμενα, ὅτι ξεύρει καὶ ἀγαπᾷς τον, νὰ πᾷς μοναῦτα εἰς τὴν Κερυνίαν καὶ νὰ τὴν βλεπίσῃς πρεπάμενα· καὶ δὲν ἠμπορεῖς νὰ τοῦ ποίσῃς μεγαλλήττερην χαράν, νὰ βλεπίσῃς ὅσον ἠμπορεῖς τὴν Κερυνίαν, καὶ ἤτζου ἔχει τὸ θάρος καὶ θέλεις τὸ ποίσειν.»
§404.-Ὁ κοντοσταύλης ἔχοντα τοῦτον τὸν ὁρισμὸν καὶ τὸν λόγον τοὺς Κερυνιῶτες, ἐκουντεντίασεν· καὶ μετὰ ταῦτα ἐξέβην ὁ σὶρ Τιπὰτ νὰ πάγῃ ἔσσω του. Καὶ ἐγροίκησεν ὁ λαός, ὅτι ὁ σὶρ Τιπὰτ ἦλθεν ἀπὸ τὴν Ἀμόχουστον· ἐννοιάστησαν ὅτι θέλει νὰ ποίσῃ τὸν κοντοσταύλην νὰ πάγη εἰς τὴν Ἀμόχουστον, καὶ ἀρχέψα νὰ τὸν λιθοβολήσουν· ὁ ποῖος ἔφυγεν καὶ ᾿πῆγεν καὶ ἀγιτιάστην. Καὶ πισαυρίου ταχία ἐξέβην καὶ ἦλθεν εἰς τὸν κοντοσταύλην· καὶ πάλε ἐτρέξαν τον μὲ τὲς πέτρες, λαλῶντα του: «Ἦλθες νὰ πλανέσῃς τὸν ἀφέντην μας τὸν κοντοσταύλην νὰ πάγῃ εἰς τὴν Ἀμόχουστον, καὶ νὰ ἔλθουν οἱ Γενουβίσοι νὰ μᾶς εὕρουν ἀνακεφάλους, νὰ μᾶς κουρσέψουν, καὶ νὰ πάρουν καὶ τὴν Λευκωσίαν, ὺἤ νὰ δυναστέψετε νὰ ἐκλεκτοῦν τὰ δανεικά!» Τότε ὁ σὶρ Τιπὰτ ὡς γνωστικὸς εἶπεν τους εἰς λογὴν ὅπου εὐκαρίστησαν· καὶ μοναῦτα [ἐπῆρεν] ἀντίλογον καὶ τὸ χαρτὶν τὸ εἶχεν γραμμένον καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν Ἀμόχουστον.
§405.-Τῇ δευτέρῃ, τῇ κʹ νοεμβρίου ατογʹ Χριστοῦ, καλὰ ταχία ὁ κοντοσταύλης ἔπεψεν μίαν καλὴν καὶ μεγάλην συντροφίαν λᾶς τῶν ἀρμάτων εἰς τὴν Κερυ(νί)αν καὶ πλέρωμαν ἄλλὄναν μῆναν καὶ περίτου, ἤγουν ἄσπρα τῆς Κύπρου, διὰ ν᾿ ἀγοράσουν φαγούραν, καὶ ἐμήνυσέν τους ἐγγράφως πῶς νὰ βιγλίζουν καὶ πόσες βίγλες νὰ πολομοῦν, καὶ ὥρισεν τὸν σὶρ Μουντολὶφ τε Βερνὴὺ ν᾿ ἀγοράσῃ τὴν φαγούραν, καὶ ἔδωκέν του εἰς τὴν βοήθειαν του δύο βαχλιῶτες τῆς τζάμπρας του· καὶ ἐξέβησαν τὰ ᾿σπερνὰ τὰ μικρὰ ἀπὸ τὴν Λευκωσίαν.
§406.-Καὶ ἐβγάλαν καὶ τὸν σὶρ Τζουὰν Γκορὰπ ἀπὲ τὸν φόβον ὁ λαός, διὰ νὰ μηδὲν συνβο(υ)λεύσῃ τὸν κοντοσταύλη νὰ πάγῃ εἰς τὴν Ἀμόχουστον· ἦλθαν ὡς τὸ σπίτιν τοῦ κοντοσταύλη, τὸ ποῖον εἶνε κατὰ πρόσωπα τοῦ καστιλλίου. Πάλε ὁ λαὸς εἶδαν τον καὶ ἀππηδῆσαν ἀπάνω τον κα῾εἶπαν: «Πάλε ἦρτε νὰ πλανέσῃ τὸν ἀφέντην μας νὰ πάγῃ εἰς τὴν Ἀμόχουστον!» καὶ ἑλάσσαν. Γροικῶντα τὴν ἀναλοχὴν ὁ κοντοσταύλης, ἐβίγλισε νὰ τοὺς ἰδῇ, καὶ ἦτον σκοτεινά, καὶ ὥρισεν καὶ ἐρίψαν τους βʹ τορτισία καὶ ἇψαν τα, καὶ εἶπεν τους: «Φίλοι μου, εὐχαρίζομαί σας πῶς μὲ ἀγαπᾶτε ὁτόσον, καὶ θέλετέ με διὰ βοσκόν σας· ἀμμὲ σκοτώννετέ με ἀπὲ τὰς ταραχὰς καὶ δὲν μὲ ἀφίννετε ν᾿ ἀναπαυτῶ· προυμουτιάζω σας ὅτι νὰ μὲν πάγω εἰς τὴν Ἀμό- χουστον, διὰ τὴν ζωήν μου· λοιπὸν ἂμ μὲ ἀγαπᾶτε, ἀμέτε ν᾿ ἀναπαυτῆτε, ν᾿ ἀναπαυτῶ καὶ ᾿γώ.» Γροικῶντα ὁ λαὸς ἀφῆκαν τα καὶ ᾿πήγασιν, καὶ ἐκοιμήθησαν καμπόσοι διὰ νὰ βλέπουν τὲς πόρτες τῆς αὐλῆς του μηδὲν πάγῃ κρυφά.
§407.-Καὶ τὴν δευτέρην ὥραν τῆς νυκτὸς εἶπεν τοὺς καβαλλάριδες τῆς βουλῆς του, τοῦ σὶρ Τζουὰν Γκοράπ, καὶ τοῦ σὶρ Τζουὰν τε Νεβίλες τοῦ βισκούντη τῆς Λευκωσίας, καὶ τοῦ σίρε Πιὲρ τε Κασὶν καὶ τοὺς λοιπούς, πῶς τοῦ ἐμήνυσεν ὁ ρήγας νὰ πᾷ νὰ βλεπίσῃ τὴν Κερυνίαν, καὶ δὲν ἠμπορεῖ νὰ μὲν τοῦ ὑποτακτῇ· γ-οἱ ὁποῖοι εἶπαν του: «Ἄμε εἰς τὴν καλὴν ὥραν, μόνον βάλε τινὰν εἰς τὸν τόπον σου πρὶ νὰ πᾷς.» Τότες ἔβαλεν τὸν σὶρ Πιὲρ τε Κασὶν κουβερνούρην τῆς Λευκωσίας· Τότες ἐγύρευγεν καιρὸν ὁ σὶρ Τζουὰν Κουρὰπ νὰ πάγῃ ἔσσω του, ὁμοίως καὶ ὅλοι οἱ καβαλλάριδες, καὶ ὁ λαὸς ἔβλεπεν τὲς πόρτες· θωρῶντα τὸν σὶρ Τζουὰν Γκορὰπ πῶς ἐπῆγεν ἔσσω του τἄπισα, [ἦτον πλησίον τῶν ἐσπιτίων] τοῦ σινεσκάρδου εἰς τὸν Ἅγιον Ἐλευθέριον, ἐτρέξα νὰ τὸν λιθοβολήσουν· καὶ ηὗρεν τὸ παραθύριν, τὴν πόρταν τοῦ κούντη, ἀνοικτὸν καὶ ἀπέζευσεν καὶ ἐνέβην καὶ ἐρωμανίστην, καὶ λαλοῦν: «Καλ᾿ ἡμέρα ξημερώννεται!» Καὶ ἤτζου ἐγλύτωσεν.
§408.-Καὶ τὴν τρίτην, τῇ καʹ νοεμβ(ρ)ίου ατογʹ Χριστοῦ, ὅταν ἐσήμανεν τὸ μεσανυκτικόν, ὁ αὐτὸς κοντοσταύλης ἑδηγήθην μὲ τὴν κυρὰν τὴν Χελουγὴς τὴν κοντοσταύλαιναν τε Πρεζουϊή, καὶ τὴν ἀνήλικήν του θυγατέραν καὶ μὲ τὴν ὑποταγήν του καλὰ λʹ ἀνομάτους, καὶ ἐκαβαλλίκευσεν καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν πόρταν τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς· καὶ [οἱ βλεπάτοροι ἦτον κοπιασμένοι καὶ ᾿κοιμήθησαν, καὶ δὲν ἐνῶσαν,] καὶ ἐξηπόρτισεν καὶ ᾿πῆγεν πρὸς τὴν Κερ(υν)ίαν.
§409.-Καὶ ὅνταν ἐξυπνίσαν ὅπου ἐβλέπαν καὶ ἐνῶσαν [τὸ πῶς ἐπῆγεν, ἑλάξαν καὶ ἐκλάψαν: «Μήπως .... καὶ ὁ πατήρ του ὁ ρὲ Οὗγγες νὰ ζῇ, καὶ ἀπὸ θανάτου του νὰ κατεβῇ τὸ ρηγάτον τοῦ υἱοῦ του τοῦ αὐτοῦ Γγή, χωρὶς νὰ ποῦν: ὁ πατήρ του] δὲν ἐκλερονόμισεν, πῶς νὰ κληρονομίσῃ ὁ υἱός του; Καὶ ἐκουντεντίασάν του οἱ καβαλλάριδες, καὶ ἐγράψαν το εἰς τὴν μεγάλην αὐλήν, καὶ ἐδῶκαν τὰ προβιλίζια καὶ ἐπέψαν τα τοῦ κυροῦ τῆς κόρης τοῦ αὐτοῦ Λογὴς τε Βαλοές, ἡ πγὴὺ ἁρμάστην καὶ ἐποῖκεν υἱὸν καὶ ἔκραξέν τον Οὗγγε, τὸ ὄνομαν τοῦ παπποῦ του. Καὶ ἐπόθανεν ὁ ὑιὸς τοῦ ρὲ Οὗγγε, [καὶ ὁ υἱός του ἀναγιώθην καὶ ἐγίνετον καβαλλάρης εἰς τὴν Φραγγίαν· καὶ ἐκεῖνος καὶ οἱ γονεῖς του ἀγγαλέσαν μετὰ τὸν θάνατον τοῦ ρὲ Οὗγγε, καὶ ἔστρεψεν ἡ βουλὴὺτοῦ ρὲ Πιὲρ τοῦ μεγάλου, ὁ ποῖος ἦτον θεῖος τοῦ παιδίου, εἰς τὸν πάπαν λαλῶντα, κατὰ τὰ στοιχήματα καὶ προβιλίζια τοῦ ρηγάτου ἔππεσεν τοῦ αὐτοῦ Οὗγγε τοῦ πρίντζη τῆς Γαλιλαίας· καὶ εὑρίσκεται εἰς τὴν Λουμπαρδίαν εἰς τους πολέμους, εἰς τὴν Κινούργιαν Χώραν.»
§410.-Τοῦτα οὗλα ἠξεῦραν τα οἱ Γενουβίσοι καὶ ἐψιλοκοπεύτησαν καὶ ἐκομπῶσαν τὸν τοιοῦτον καὶ τηλικοῦτον σὶρ Τζουὰν τε Μόρφου, καὶ ἐπῆραν τὸ κάστρον τῆς Ἀμοχούστου.
§411.-Ὁ ρήγας πεθυμῶντα νὰ ἀποβγάλῃ τοὺς Γενουβίσους ἔπεψέν τους βʹ καβαλλάριδες· καὶ ἐπεριλάβαν τους, καὶ ἔπεψαν καὶ κεῖνοι βʹ Γενουβίσους πολλὰ σοφούς, καὶ ἐπεσώθησαν εἰς τὴν αὐλὴν τοῦ ρηγός· καὶ ὡς ὅπου νὰ ποίσου νῶσιν τοῦ ρηγός, ἐπεριλαβέν τους ὁ σὶρ Τζουὰν τε Μόρφους καὶ ἐποῖκεν τους καλὸν πρόσωπον κατὰ τὸ συνήθιν, καὶ ἐμάθαν ἀπό ᾿ξ αὑτῆς του πῶς νὰ χαιρετήσουν τὸν ρήγα· εἶπαν του: «Κρυφὰ θέλομε νὰ σοῦ συντύχωμεν διὰ τὸ μέγα σου διάφορος, ἀφ ὅ(ν) νὰ συντύχωμεν μὲ τὸν ρήγα!» Ὥρισεν καὶ ἐμπάσαν τους εἰς τὴν τζάμπραν του καὶ εἶπαν του: «Ἀφέντη, νὰ ξεύρῃ ἡ ἀφεντιά σου καὶ οἱ ἄρχοντες τῆς βουλῆς σου, ὅτι ὁ καπετάνος μας καὶ ὅλη ἡ ἀρμάδα ρ(ικουμεντιάζουνται) εἰς τὴν ἀφεντιάνς σου, καὶ μηνοῦς σας, ὡς γοιὸν καὶ ἄλλες φορὲς τὸ ἐμηνῦσαν, ὅτι οἱ λᾶς μας δὲν θέλουν, οὐδὲ ἀρέσκει τους, οὐδὲ ἀποθαροῦν τὰ κορμιά τους νὰ πεζεύσοιν εἰς τὴν Ἀμόχουστον νὰ συντύχουν μὲ τοὺς λᾶς σας, διὰ ν᾿ ἀποφίνουν τ᾿ ἀπόβγαρμάν μας, ὅτι ὁ λαὸς τῆς Ἀμοχούστου ἔνι χοντροὶ λᾶς καὶ πλούσιοι, καὶ θέλουν μᾶς ποίσειν ἀγανάκτησιν· ἀμμέ, ἂν σᾶς φανῇ, ναὐκαιρέσετε τὴν Ἀμόχουστον, τουτἔστιν τὸ καστέλλιν, καὶ ἀφῆτε ιβʹ σεργέντες, νὰ ἔρτωμεν καὶ μεῖς ιβʹ τζακράτοροι μὲ τὴν βάρκαν τῆς θαλάσσου, καὶ νὰ νμποῦν [καὶ μαν(τα)τοφόροι ὅσους θέλετε νὰ πέψετε καὶ σεῖς,] κ᾿ ἐκεῖ νὰ ποίσωμεν ἀπόφαν τὸ μέλλει νὰ γενῇ· καὶ ἂν θέλετε νὰ τελειωθῇ ἡ δουλειά μας, ἂς γενῇ, εἰ δὲ κἂν οὔ, ἔχετε ὑγείαν, ὅτι δὲν θωροῦμεν ἀλλοίως πῶς νὰ τελειωθῇ ἡ δουλειά μας, ὅτι οἱ λᾶς μας δὲν ἀποθαροῦν τὰ κορμιά τους εἰς τὰ χέργια τοὺς Συργιάνους καὶ Ρωμαίους.» Ἐπολογήθην τους ὁ ρήγας: «Καρτερήσετε ὀλλίγον νὰ ἔχω βουλὴν [μὲ τοὺς λᾶς μου.»] Οἱ Γενουβίσοι εἶπαν του: Ἀφέντη, πᾶμεν εἰς τὸν καπετάνον μας, καὶ ἔχοντα τὴν βουλήν σου θέλεις μᾶς τὸ πεῖν καὶ θέλομεν τὸ πεῖν τοῦ καπετάνου μας.»
§412.-Ὁ σὶρ Τζουὰν τε Μόρφους, ὅπου ἦτον πεθυμημένος νὰ τοῦ καθαρίσουν τὸ τοῦ εἶπαν, ἐπῆρεν τους μερία, καὶ ἐδεῖξαν φανὸν ὅτι συντυχάννουν διὰ τὴν ἀγάπην, καὶ ἐγύρεψε νὰ μάθῃ τὸ κρυφόν· οἱ μαντατοφόροι εἶπαν του φανερά: «Ἐσοὺ θέλεις καὶ [εἴμεστεν ἀκομὴ] ὧδε, ὅτι εἰς αὑτόν σου εἶνε τὸ ἀπόβγαρμάν μας· καὶ ἂν θελήσῃς νὰ βάλῃς τὴν ὄρεξίν σου, ἀποβγαίννομεν.» Τἄπισα εἶπαν του κρυφά: «Ἐξεῦρε ὅτι τούτη ἡ ἀρμάδα ἐποίκαμέν την διὰ λλόγου σου· ὅτι ὁ κύρης ὁ πρίντζης ὁ γαπρός σου ἔνι ἀπάνω εἰς τὰ κάτεργα, καὶ εἰς τὸν ὄξοδόν του ἤρταμεν νὰ πάρῃ τὸ ρηγάτον, καὶ ἤλθαμε νὰ τὸν βάλωμεν εἰς νομήν· καὶ ποῖσε νὰ βουλεύσῃς τὸν ρήγα νὰ μᾶς βάλῃ ᾿ς τὸ καστέλλιν, κ᾿ ἐκεῖ θέλομεν κατεβάσειν τὸν γαπρόν σου καὶ θέλει περιλάβειν τὸ ρηγάτον του.» Ὁ κούντης ἐθάρεν καὶ συντυχάννει μὲ λᾶς ἁποῦ ἔχουν διάκρισιν, καὶ ᾿πίστευσέν τους εἰς τὸν ἄπιστόν τους λόγον, καὶ ἐλησμόνησεν τὸ πεῖν τοὺς φιλοσόφους ὅπου λαλοῦσιν: «Μὲν πιστεύσῃς πᾶσα λόγον τὸ νὰ γροικήσῃς, μηδὲν σὲ κρατήσουν μωρόν.» Καὶ πηγαίνοντα νὰ φάγῃ, ἐγύρεψεν πῶς νὰ παγιδέψῃ τὸν σὶ(ρ) Ραμοὺν Παπήν, ὁ ποῖος ἦτον πιστὸς καὶ καλὸς συνβουλάτορος τοῦ πρίντζη, νὰ τὸν καταστήσουν νὰ ποίσῃ τὸν πρίντζην καὶ τὴν βουλὴν νὰ συνγκατεβοῦν ν᾿ ἀφήσουν τοὺς Γενουβίσους νὰ μποῦν εἰς τὸ καστέλλιν, ὅτι ἦσαν εἰς τὸν ναὶ καὶ εἰς τ᾿ ὄχι. Καὶ ἐποῖκεν εἰς αὑτῆς του ὥς γοιὸν ἐποῖκεν ὁ διάβολος μὲ τὴν Εὔαν καὶ τὸν Ἀδάμ, ἤτζου ᾿ποῖκεν ὁ κούντη τε Ρουχᾶς μὲ τὸν πουντουλλιέρην τῆς Κᾁπρου.
§413.-Ἔκατζεν ὁ ρήγας νὰ φᾷ, καὶ τὴν βουλὴν ἀφῆκεν την ὡς τὸ ἀπόγιομαν. Τότες ἐκάλεσεν ὁ κούντη τε Ρουχᾶς τὸν πουντουλλιέρην τῆς Κύπρου νὰ φάγῃ μετά του, καὶ ἅνταν ἀποφάγαν, ἐκάτζαν μὲ .... πρὶν χαρτώσῃ οὒ ὀμόσῃ.... [Ἀμμὲ ᾿κάθετον τυφλὸς διὰ τὴν ἁμαρτίαν τους,] καὶ ἐκομπώθησαν διὰ τὸ κέρδος, καὶ ὅλοι ἐτζενιάστησαν καὶ ἐκλῦσαν τὸ νησσίν· πόσες ἐμεῖναν χῆρες καὶ [ὀρφανοὶ καὶ εἰς τὸ διακόνιον ἀπὸ τοὺς Γενουβίσους!] Τότες ἐπῆγεν ὁ σὶ(ρ) Ραμοὺν Παπὴς εἰς τὸν πρίντζην τῆς Αντιοχείας, καὶ ἐβ(ίζ)ιαζέ τον ν᾿ ἀφήσῃ τοὺς Γενουβίσους νὰ μποῦν εἰς τὸ καστέλλιν ἀπὲ τὴν πόρταν τῆς θαλάσσου νὰ συντύχουν νὰ τελειώσουν τὴν ἀγάπην.
§414.-Καὶ εἰς τοῦτον ἐκάτζαν εἰς τὴν βουλήν· καὶ πολλοὶ ἐκουντρεστιάζαν μεσόν τους, καὶ μερτικὸν ἐλαλοῦσα νὰ μὲν ἐμποῦν, διατὶ ἂν ἐμποῦν δύσκολα θέλουν ἐβγεῖν. Ἄλλοι (᾿λα)λοῦσαν: «Ἀνὲν καὶ κρατήσουν τὸ κάστρον, ἐμεῖς ἔχομεν τὴν χώραν καὶ θέλομεν τοὺς ἀποκλείσειν ἔσσω ἐμεῖς θωροῦμεν πῶς ἐκεῖνοι ἀναγγάζουνται νὰ πᾶν ἔσσω τους.» Καὶ εἰς τοῦτον τὸν λόγον ἐστάθησαν [ὅλοι] εἰς κακὴν ὥραν καὶ ἐποῖκαν ἀπόφα νὰ μποῦν. Ὥρισαν τὸν καστελάνον νὰ ἐβγῇ καὶ νὰ μείνουν ιβʹ τζακρατόροι μόνον, καὶ οἱ λοιποὶ ὅλοι νὰ ἐβγοῦν· καὶ ἐβγαίννοντά τους, ἐμηνῦσαν τῶν κατέργων, καὶ ἐνέβησαν εἰς τὲς βάρκες ιβʹ συντρό-, φοι ἀντρειωμένοι, καὶ ἀπεζέψαν, καὶ ἡ βάρκα ἐστράφη νὰ φέρῃ ἄλλους· καὶ ἐφέραν τοὺς εʹ μαντατοφόρους τοὺς Γενουσους καὶ ἀννοῖξαν τὴν πόρταν τοῦ γιαλοῦ, καὶ ἐστέκαν οἱ δώδεκα συντρόφοι, καὶ ἀφῆκαν τους καὶ ἐνέβησαν. Καὶ ἦρταν καὶ ἀπὲ τὴν πόρταν τῆς γῆς πέντε καβαλλάριδες, οἱ μαντατοφόροι τοὺς ὠρδίνιασεν ὁ ρήγας, καὶ ἐκάτζαν εἰς τὸ παλάτιν. Οἱ βάρκες ἐκουβαλοῦσαν τοὺς Γενουβίσους ἔξω τοῦ κάστρου· καὶ ἅνταν ἐμπῆκαν οἱ ιβʹ Γενουβίσοι καὶ οἱ εʹ μαντατοφόροι, ἐπιάσαν οἱ ιβʹ Ἀμουχου(στι)ανοὶ τὲς πόρτες νὰ μὲν [ἐμποῦν πλεῖον.] Καὶ μοναῦτα οἱ μαντατοφόροι οἱ Γενουβίσοι ἐποτζουκίσαν τοὺς ιβʹ Ἀμοχουστιανοὺς [ν᾿ ἀφήσουν ἀννοικτά· καὶ] ἀππηδῆσαν οἱ ιβʹ Γενουβίσοι, καὶ πασαεῖς ἐπίασεν τὸν ἕναν, καὶ οἱ πόρτες ἐμεῖναν ἀνοικτές. Καὶ [μοναῦτα] ἐγέμωσεν τὸ καστέλλιν Γενουβίσους. [Τὸ νὰ γροικήσουν οἱ μαντατοφόροι οἱ καβαλλάριδες] τὴν ταραχήν, ἀφῆκαν τὸ κάστρον καὶ ἐξεβῆσαν ἔξω, καὶ ἔμεινεν τὸ κάστρον εἰς τὸ χέριν τοὺς Γενουβίσους. Καὶ τοῦτον ἦτον (τὸ) καλὸν τὸ ᾿ποῖκαν οἱ καβαλλάριδες τῆς Κᾁπρου!
§415.-[Τότε] ἐμετανῶσαν ἐκεῖνοι ὅπου ἐργάστησαν τὸ κακόν, ὁ σὶρ Τζουὰν τε Μόρφους καὶ ὁ σὶ(ρ) Ραμοὺν Παπής. Ἀφὸν ἐμπῆκαν οἱ Γενουβίσοι εἰς τὸ καστέλλιν καὶ ἔμεινεν τέλεια δικόν τους, ἐμηνῦσαν τοῦ ρηγὸς νὰ πέψῃ τοὺς μαντατοφόρους του νὰ τελειώσουν τὴν ἀγάπην, καὶ οὐδένας καβαλλάρης δὲν ἐθέλησεν νὰ μπῇ εἰς τὰ χέργια τους, ἀμμὲ ἐμηνῦσαν: «Ἂς κατεβῇ ὁ ἀμιράλλης εἰς τὴν γῆν ἔξω τῆς Ἀμοχούστου αὔριον, καὶ νὰ βάλωμεν παπᾶν νὰ μᾶς λειτουργήσῃ καὶ νὰ μᾶς ᾿μόσουν εἰς τὸ φρικτὸν καὶ ἅγιον σῶμαν τοῦ Κυρίου νὰ μὲν μᾶς ἀδικήσουν, καὶ τότες ν᾿ ἀποθαριστοῦμε νὰ μποῦμεν εἰς τὸ καστέλλιν.
§416.-Πισαυρίου ἐκατέβην ὁ σὶρ Πιέρε ντε Καμπὲ Φρεγκοῦσε μὲ μεγάλην δόξαν καὶ φοβερὰν μὲ μίαν μεγάλην συντροφίαν τοὺς καραβοκυρούς, καὶ ἐμπῆκαν εἰς τὸν Ἅγιον Νικόλαν καὶ ἐλειτουργήθησαν· καὶ ἅνταν ἐσήκωσεν ὁ παπᾶς τὸ κορμὶν τοῦ Χριστοῦ, ἀφῆκαν το εἰς τὸν ἅγιον σκούτελλον καὶ τὸ αἷμαν τοῦ Κυρίου εἰς τὸ ποτήριον, καὶ ἐβάλαν τὰ μιαρά τους χέργια οἱ Γενουβίσοι, ὁ ἀμιράλλης καὶ οἱ καραβοκυροί, καὶ ἐμόσαν τοῦ ρηγὸς καὶ τοὺς ἄρχοντες, τὸ νὰ μποῦν εἰς τὸ καστέλλι νὰ συντύχουσιν κ᾿ ἐκεῖ νὰ γενῇ τὸ νὰ δώσῃ ὁ θεός. Καὶ ὅνταν ἐτελείωσεν ἡ λειτουργία, ἐπῆραν τὸν ρήγα καὶ τὴν μητέραν του καὶ τὸν πρίντζην, καὶ ἐκάτζαν εἰς τὸ παλάτι νὰ συντύχουν· καὶ οἱ Γενουβίσοι ἐβγαῖνεν ἕνας (ἕνας) ἔξω, καὶ ἐμεῖναν οἱ γʹ αὐθέντες μόνον, ὁ ρήγας καὶ ἡ μητέρα του, καὶ ὁ πρίντζης· καὶ ἐκλειδῶσαν τους μέσα ἄφαγους καὶ ἄποτους ὅλην τὴν ἡμέραν, δίχως νὰ τοὺς ἀφήσουν [δουλευτήν,] καὶ τὴν νύκταν ἐκοιμήθησαν χαμαὶ ἐντυμένοι. Θεωρῶντα ἡ ρήγαινα τὸν υἱόν της ἀγιομάτιστον, ἀδείπνητον καὶ κοιμισμένον χαμαί, ἐλυπήθην πολλά.
§417.-Καὶ πισαυρίου τὸ πρωῒ ἀφῆκαν ἀπὸ τὴν ὑποταγὴν τοῦ ρηγὸς καὶ τῆς ρήγαινας καὶ τοῦ πρίντζη καὶ [ἐνέβησα νὰ τοὺς δουλεύσουν·] καὶ θωρῶν(τα) τους φυλακισμένους εἰς τὰ χέργια τοὺς ἐχθρούς τους ἐφοβήθησαν πολλά. Καὶ τἄπισα ἐνέβην ὁ ἀμιράλλης νὰ τοὺς χαιρετήσῃ, καὶ τὸ νὰ τὸν ἰδῇ ἡ ρήγαινα, ἐσύντυχέν του πολλὰ ἀτζίππωτα· εἶπεν του: «Ἆ, κύρη, τούτη εἶνε· ἡ πίστι σου καὶ ὁ ὅρκο(ς) σου; Νἆχεν ἀπαντήσειν δʹ ὧρες, ἀμμὲ μοναῦτα νὰ μᾶς φυλακίσῃς ἄφαγους, ἄποτους! Τοῦτον δὲν ἐγίνην οὐδὲ εἰς Τούρκους, οὐδὲ εἰ(ς) Σαρακηνούς, καὶ νὰ μᾶς κοιμίσῃς ὡς γοιὸν τοὺς σκύλλους!» Ὁ ἀμιράλλης ἐπολογήθην: «Κυρά μου, μέγαν σκοπὸν εἶχεν τοῦτον τὸ σᾶς ἐγίνετον, καὶ ἅνταν τὸ γροικήσῃς, ὡς φρένιμη ὅποὖσαι θέλεις μοῦ εὐχαριστεῖν· νὰ ἠξεύρῃ ἡ ἀφεντιά σου, ὅτι ἡ περίτου τζοῦρμα-ν τῶν καραβίων ἐθελῆσα νὰ σᾶς θανατώσουν, ἀντὶ τοὺς λᾶς μας ὅπου σκοτώσετε, καὶ ἐδιάβασα πολλὰ φαστίδιο νὰ τοὺς μουλλώσω καὶ νὰ τοὺς ᾿μερώσω μετά σας· καὶ καλλίον καὶ ᾿μείνετε νηστικοί, παρὰ νὰ εἴχετε εἶσταιν σκοτωμένοι· [ὅμως ἐγίνετον.] Τώρα πέψετε φέρετε τοὺς καβαλλάριδες καὶ τὸν κοντοσταύλην ἀπὲ τὴν Λευκωσία νὰ συντύχωμεν, καὶ νὰ ᾿δοῦμεν ἴντα νὰ ποίσωμεν διὰ νὰ πᾶμεν ἔσσω μας.» Ἡ ρήγαινα εἶπεν του: «Κύρη, δὲν εἶνε καιρὸς νὰ συντυχάννωμεν εὔκαιρα λογία· ἐσοὺ ἀγνωρίζεις, ὅτι ὁ λαὸς ὅλος ἐφοβήθησαν, καὶ ἂν μηνύσωμεν α μαντάτα, τινὰς δὲν θέλει ποίσειν διὰ λλόγου μας· ἀμμὲ ἐβγάλετε τὸν ρήγα ἔξω καὶ νὰ τοὺς μηνύσῃ κατὰ τὰς ἀσίζας μας νὰ ἔρτουν, καὶ τότες θέλουν ἔρτειν.» Ὁ ἀμιράλλης εἶπεν της: «Ἀληθινὰ λαλεῖς, καὶ νὰ γενῇ· μόνο νὰ ἠξεύρῃς, ἐμεῖς ἤλθαμαν νὰ σᾶς δοκιμάσωμεν] ἀπὲ τοὺς παραβούλους σας, καὶ μείνετε εἰς τὴν βλέπισίν μας, καὶ θέλετε μᾶς εὐχαριστεῖν.»
§418.-Μοναῦτα ἐβγάλαν τὸν ρήγα καὶ τὴν μητέρα του καὶ ἐπῆγαν εἰς τὸ ἀπλίκιν τους· ἀμμὲ τοῦ πρίντζη ἐβάλαν του σίδερα ψιλὰ εἰς τὰ ποδία του, καὶ ἀρεστιάσα τον ὡς φονιὰν ὅπου ἐσκότωσεν τὸν ἀδελφόν του. Καὶ ἐπλημελοῦσαν νὰ πιάσουν καὶ τὸν κοντοσταύλην νὰ τὸν βάλουν εἰς τὸ χέριν τους νὰ τοὺς κακοθανατίσουν. Ὁ ρήγος ἔπεψεν καὶ ἐκράξαν τοὺς καβαλλάριδες καὶ [ἄλλους] ψουμάτους νὰ ἔλθουν εἰς τὴν Αμόχουστον μὲ τ᾿ ἄλογά τους καὶ τ᾿ ἄρματά τους καὶ τὴν δούλευσιν τοῦ ψουμιοῦ το(υ)ς, οι ποῖοι κατὰ τὸν ὁρισμὸν τοῦ ρηγὸς ἐξέβησαν καὶ ἦρταν· καὶ ἐκράξαν τους εἰς τὸ καστέλλιν εἰς τὴν βουλήν, καὶ ἐπιάσαν τους καὶ φυλακίσαν τους.
§419.-Θωρῶντα τοῦτον ὁ μάγειρος τοῦ πρίντζη ὁ Γαλευτηρᾶς, πῶς ἦτον πολλὰ στενοχωρημένος (ὁ) ἀφέντης του ὁ πρίντζης καὶ κριτηρεμένος νὰ ᾿μολογήσῃ τὸ δικόν τους, καὶ ἄργεν εἰς τὸ καστέλλιν, ἐννοιάστην νὰ τὸν ἐβγάλῃ ἀπὲ τὴν φυλακήν· καὶ ἤτζου ἐγίνετον· καὶ λαλεῖ του: «Ἀφέντη, εἶμαι πολλὰ περίλυπος, θωρῶντα τὸν ρήγα καὶ τὴν μητέραν του εἰς τ᾿ ἀπλικία τους καὶ σέναν φυλακισμένον καὶ φαίνεταί μου κακὰ ἐννοιάζουνται διὰ λλόγου σου, ὅτι πολλὰ σὲ μισοῦν· ἀμμὲ ἂν θέλῃς νὰ βάλῃς τὸ κορμίν σου εἰς περίκουλον, μὲ τὴν δύναμιν τοῦ θεοῦ θέλω σὲ ἐβγάλειν ἀππὦδε.» Ὁ πρίντζης εἶπεν του: «Τὸ λαλεῖς ἀρέσκει μου, καὶ εἴ τι μοῦ πῇς νὰ ποίσω, καὶ ὡς τὸ δώσῃ ὁ θεὸς ἂς γενῇ.» Καὶ πισαυρίου ἔφερεν αʹ κόπελλον τοῦ μαγειρείου μὲ μίαν ζυγὴν ποδήματα πλατεῖα, καὶ ἔμπασεν τὸν πρίντζην εἰς τὸ μαγειρεῖον καὶ ᾿νακόμπωσεν ψηλὰ τὰ σίδερα καὶ ἔβαλεν τὰ ποδήματα, καὶ ᾿κατάδησέν τα, καὶ ᾿φόρησέν του τὰ ροῦχα τοῦ κοπέλλου, καὶ ἐμουζώθην, καὶ ἔβαλεν εἰς τὴν κεφαλήν του ἕναν χαρκὶν καὶ ἕναν χαρκόπουλλον εἰς τὸ χέριν του, λαλῶντα, [πᾷ νὰ τὰ γανώσῃ.] Καὶ ἔβγαλέν τον ἀπὸ τὸ καστέλλιν, καὶ ἔβγαλέν τον ἀπὸ τὴν πόρταν τῆς Ἀμοχούστου, καὶ ἐπῆρεν τον εἰς τὸ πραστεῖον του εἰς τὸν Κολόταν, καὶ έκεῖ ἐκαβαλλικέψεν τον ἀπάνω εἰς τὴν φοράδαν τοῦ καστελλάνου καὶ ἐπῆρεν τον εἰς τὴν Καντάρανο. [Καὶ ἅνταν ἐγυρέψαν οἱ Γενουβίσοι τὸν πρίντζην,] λαλῶντα: «Εἴχα- μέν τον εἰς τὰ χέργια μας, καὶ ἐπεθυμοῦμε νὰ βάλωμεν καὶ τὸν κοντοσταύλην· τώρα ὁ κοντοσταύλης, κατὰ τὸ ᾿μάθαμεν, εἶνε εἰς τὴν Κερ(υν)ίαν, καὶ ὁ πρίντζης ἐπῆγεν εἰς τὴν Καντάραν!»
§420.-Θωρῶντα ὁ ρήγας τοὺς Γενουβίσους, πῶς τὸ καστέλλιν ἐκρατοῦσαν το δυνατὰ καὶ πολλὰ τὸ ἐβλέπαν, εἶχεν κακὴν καρδίαν· εἶπαν του οἱ καβαλλάριδες ὅπου ἦσαν ἔξω τοῦ καστελλίου ὅπου ἔρχουνταν ξύστερα, καὶ μανθάνοντα οἱ ἄλλοι πῶς ἦσαν εἰς τὴν φυλακήν καὶ εἶπαν τοῦ ρηγὸς καὶ ὥρισεν καὶ ἐσγάψαν χαντάκιν ἔξω τοῦ καστελλίου καὶ ἐχωρίσαν το ἀπὲ τὴν Ἀμόχουστον· τὸ ποῖον ὀλλίγον ἐφέλεσεν, ὅτι ἔχοντα τοὺς καβαλλάριδες πολλοὺς καὶ τοὺς καλλιώτερους εἰς τὴν φυλακὴν ἐβγῆκαν οἱ Γενουβίσοι καὶ ᾿πῆραν τὴν Ἀμόχουστον ὅλην. Καὶ ὁ ἀμιράλλης τοὺς Γενουβίσους ἀπλικεμένος μὲ τὸν ρήγα εἰς τὴν αὐλὴνὺτὴν ρηγάτικην, καὶ ἔβαλεν βαχλιῶτες τοῦ ρηγὸς καὶ λουχιέριδες Γενουβίσους βλεπατόρους νὰ μὲν ἀφήσουν κανέναν Κυπριώτην νὰ συντύχῃ μὲ τὸν ρήγα κρυφά. Καὶ ἀνοῖξαν τὲς πόρτες τῆς Ἀμοχούστου τῆς θαλάσσου καὶ ἀπεζεῦψαν καὶ ἐγεμῶσαν τὴν Ἀμόχουστον.
§421.-Καὶ τοῦτον ἐγίνετον διὰ τὰ πολλά μας κακά, ὅπου τοὺς ἐτύφλωσεν ὁ διάβολος καὶ ἐκουσεντιάσαν ὅλοι οἱ καβαλλάριδες καὶ τὸ κοινὸν τοῦ λαοῦ, καὶ δὲν ἐδιαφεντέψαν οὒ μὲ ἔργον, οὒ μὲ λόγον· ὅτι δὲν δύνεται κανένας ἄνθρωπος εἰς τὴν δύναμίν του νὰ καυχιστῇ, διότι (ὁ) Κύριος ἀστενεῖ τον, διὰ νὰ δυναμώσῃ τὸν ἐχθρόν του. Καὶ ἅνταν οἱ ἄπιστοι Γενουβίσοι μὲ ἀφορμὴν καὶ τέχνην ἐσηκῶσαν τὴν Ἀμόχουστον ἀπὲ τὸν ρήγα διὰ γʹ κακὰ τὰ εἶχαν οἱ καβαλλάριδες, διὰ τὸ κέρδος τους τὸ εἶχα μὲν ξοδιάσουν, φθόνον κρυφόν, καὶ βουλὴν τοὺς παιδίους.
§422.-Καὶ ἐλαλοῦσαν τοῦ ρηγὸς καὶ τῆς μητέρας του : Ἀφήσετε νὰ βάλωμεν τοὺς καβαλλάριδες εἰς τὰς φυλακὰς ἀπάνω εἰς τὸ καστέλλιν, νὰ σφικτοῦ νὰ δώσουν καὶ νὰ πλερώσουν τὸ ἐπρουμουτιάσαν, ν᾿ ἀποβγοῦνμεν ἀξ αὑτόν σας, νὰ πᾶμεν ἀππὦδε.» Τότε ἐβάλαν τοὺς καβαλλάριδες εἰς τὸ καστέλλιν καὶ τοὺς πουρζέζιδες εἰς τὰ κριτήρια, τὰς χήρας καὶ ὀρφανοὺς ἐπαῖρναν τὸ δικόν τους, καὶ ἐκουρσέψαν [τὴν χώραν] δύο καὶ γʹ φορές, καὶ πολλὰ κακὰ τὰ ἐποίκασιν. Ἐβάλαν κοῦρσος εἰς τὴν Ἀμόχουστον δύο γʹ φορὲς καὶ ἐποῖκαν πολλὲς ἀγανάκτησες, καὶ ἐκριτηρεῦγαν τοὺς λᾶς καὶ ᾿μολογοῦσαν τὸ δικόν τους καὶ ἐπαῖρναν το· καὶ εἴ τι καὶ ἂν εἶχαν χωσμένον καὶ φανερὸν ἐπῆραν το, καὶ Ἑβραίους καὶ χριστιανούς.
§423.-Καὶ τῇ κυριακῇ τῇ κβʹ ὀκτωβρίου ατογʹ Χριστοῦ ἐκόψαν τὲς κεφαλάδες τοὺς κάτωθεν δηλούμενους, διὰ νὰ πάρῃ βεντέτταν ἡ ρήγαινα· τουτἔστιν τὸν κύρην τοῦ Ἀρσεφίου, ὁ ποῖος ἔδωκεν μεγάλα ξενία νὰ γλυτώσῃ· καὶ ἐθέλα νὰ τὸν γλυτώσουν, ἀμμὲ ἡ γεναῖκα του ἐπῆγεν εἰς τὴν Ἀμόχουστο νὰ δουλεύγῃ τοῦ ἀντρός της, καὶ ἐπῆγεν μὲ τὸν ἀμιράλλην, καὶ γροικῶντα πῶς ἔμελλε νὰ γλυτώσῃ, εἶπεν του: «Τούτη εἶνε ἡ ἀγάπη ὅπου μὲ ἀγάπας! Γλυτώννεις τὸν ἄντραν μου, ὁ ποῖος μεγάλον κακὸν καὶ θάνατον θέλει μοῦ δώσειν: [έμέναν·] τὸ ξένιον ἔπαρ᾿ το καὶ κεῖνον θάνατός του!» Καὶ ἤτζου ἐγίνετον. Καὶ [ἀπάνω εἰς τὴν Πιλλιρὴν ἐκόψαν τὴν κεφαλὴν τοῦ] σὶρ Χαρρὴν τε Ζιπλὲτ Μενικιώτη, καὶ τοῦ σὶρ Τζουὰν τε Γαβριαλλή, ὅτι τοῦτοι ἐσκοτῶσαν τὸν ρὲ Πιὲρ τὸν μέγαν. Καὶ ὁ διαλαλητὴς ἐλάλεν: «Γροικᾶτε πάντες τὸν διαλαλημὸν τοῦ θεοῦ καὶ τοῦ ρὲ Πιὲρ τοῦ ρηγὸς τῶν Ἱεροσολύμων καὶ Κύπρου· μηδὲν ᾖνε κανένας ἀπότορμος νὰ βάλῃ το χέριν του εἰς τὸν ἀφέντην του· καὶ τούτη εἶνε ἡ κρίσις τοῦ θεοῦ καὶ τοῦ ρηγὸς τῶν Ἱεροσολύμων καὶ Κύπρου.» Καὶ πολλοὺς ἀντρειωμένους ἐρίψαν εἰς τὴν θάλασσαν, καὶ ἄλλους ἐφουρκίζαν, κατὰ κεῖνον τὸ ἐπροδῶνναν οἱ κάτινες, οἱ [ἄπιστοι Γενουβίσοι,] καὶ ὁ θεὸς νὰ τοὺς μακαρίσῃ.
§424.-Θωρῶντα οἱ Γενουβίσοι ὅτι ἡ Λευκωσία ἔμεινεν εὔκαιρη ἀπὸ τοὺς ἀφέντες, ἐπέψαν ἀπὸ τοὺς λᾶς τους καὶ ἐκουρσέψαν την, καὶ τὰ κούρση ἐφέραν τα εἰς τὴν Αμόχουστον· καὶ ἐκρατοῦσαν τὸ τειχόκαστρον ἀπὸ τὴν πόρταν τοῦ Φόρου ὡς τὸν πύργον τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου, καὶ ἐκτίσαν ἀπάνω τοὺς τοίχους καὶ ἐκρατοῦσαν το δυνατά· καὶ τὸν πύργον ὅπου εἶνε κοντὰ τῆς πόρτας τοῦ Φόρου ἐγεμῶσαν το χῶμαν καὶ βιζάκες, καὶ ἐποῖκαν τον ὡς γοιὸν καστέλλιν.
§425.-Τότε ὁ ἀμιράλλης [μὲ τοὺς καβαλλάριδες] ἐποῖκεν βουλὴν ν᾿ ἀφεντέψῃ ὅλον τὸ νησσίν· καὶ εἶπαν του πῶς: «Ἀνισῶς καὶ πάρωμεν τὴν Κερυνίαν, ὅλη ἡ Κύπρος εἶνε ἐδική μας.» Τότε ὁ πρίντζης ἐσηκώθην ἀπὸ τὴν Καντάραν καὶ ἐπῆγεν εἰς τὸν Ἅγιον Λάργιον. Καὶ μανθάνοντά το ὁ ἀμιράλλης ἦλθεν καὶ εἶπεν τοῦ ρηγός: «Κύρη, ἐγροίκησες πῶς ἐδιαμοιράσαν τὸ ρηγάτον σου οἱ θγειοῦδε(ς) σου· [ὁ ν-εἷς] κρατεῖ τὸν Ἅγιον Λαρίον, καὶ εἶνε κάστρον μέγαν καὶ δυνατόν, καὶ ὁ κοντοσταύλης τὴν Κερ(υν)ίαν, καὶ φαίνεταί μου πῶς θέλουν κρατήσειν ὅλον τὸ νησσίν, καὶ σοὺ θέλεις μείνειν πτωχὸς καὶ ἄκλερος· ἀμμὲ δός μας τὸ ᾿σσώκαστρον τῆς Κερυνίας, καὶ μεῖς νὰ νοικοκυρεύσωμεν τὸν τόπον.» Ὁ ρήγας ἀπολογήθην καὶ εἶπεν τους: «Πολλἆτε, ἐγὼ δὲν θέλω νʹ ἀγκρίσω τοὺς θειοῦδες μου, ὅτι ἤτζου ἔχουν καὶ κεῖνοι πογέριν εἰς τὸ ρηγάτον ὡς γοιὸν ἐμέναν.» Ἀγκρίστην ὁ ἀμιράλλης καὶ εἶπεν του μὲ θυμόν: «Ζητῶ σου νὰ μοῦ τὸ δώσῃς νὰ σοῦ τὸ βλεπίσω, καὶ δὲν θέλεις;» Ὁ ρήγας ἀπολογήθην του: «Ἀκανεῖ ἐκεῖνον τὸ μοῦ ἐποίκετε ὡς καὶ τώρα· ὁ θεὸς νὰ σᾶς πλερώσῃ! Ἀνγκρίστην ὁ ἀμιράλλης καὶ ἔδωκεν τοῦ ρηγὸς μίαν σφοντυλίαν· ὁ ρήγας ἐδάκρυσεν καὶ εἶπεν του: «Ηὗρες με πτωχὸν καὶ δέρνεις με! Ὁ θεὸς νὰ μοῦ βουθήσῃ!» Καὶ τότε ἐπῆγεν ὁ ἀμιράλλης καὶ ἕρισεν καὶ ἐσφαλίσαν τὸν ρήγα ἔσσω νηστικὸν ὅλην τὴν ἡμέραν καὶ ὅλην τὴν νύκταν· καὶ πισαυρίου ἐμήνυσέν του ὁ ρήγας, καὶ ἦλθεν· καὶ εἶπεν του: «Καλέ, παρὰ νὰ μὲ θανατώσῄς ἀποὺ τὴν πεῖναν, ὅρισε ἴντα νὰ γενῇ!» Τότες ἐποῖκαν χαρτία τοῦ κοντοσταύλη νὰ παραδώσῃ τὸ κάστρον τῆς Κερυνίας εἰς τὴν ἀφεντίαν τοῦ σὶρ Πιὲρ τε Καμπὲ Φρεγκοῦζε τοῦ ἀμιράλλη τοὺς Γενουβίσους.
§426.-Καὶ ἅνταν ἐτελείωσεν τὸ χαρτίν, εἶπαν οἱ Γενουβίσοι τοῦ ἀμιράλλη: «Ἀφέντη, ἐκεῖνον τὸ᾿ποῖκες δὲν ἠφελᾷ, ὅτι ἐμεῖς [εἰ πᾶμεν, καὶ ὅλον τὸ στάτον εἶνε εἰς τὴν Κερυνίαν καὶ δὲν θέλουν μᾶς ὑποτακτεῖν, ἀμμὲ δώχνει μας·] ἴντα θέλομεν πολομᾶν; Ἀμμὲ πὲ τοῦ ρηγὸς νὰ μᾶς δώσῃ τὴν μητέραν του εἰς τὴν συντροφίαν [σου, τῆς ποίας θέλεις τῆς τὸ παραδώσειν] τὸ κάστρον καὶ κείνη θέλει μᾶς τὸ δώσειν.» Καὶ ἄρεσέν τους ὁ λόγος, καὶ ἐζήτησάν [την τοῦ ρηγός, καὶ ἔδωκέν τους την. Τότες ἐκατήχησέν την ὅ ἀμιράλλης, λαλῶντα: «Ἐσοὺ ξεύρεις τὸ πῶς ὁ κοντοσταύλης ἦτον εἰς τὴν βουλὴν νὰ σκοτώσουν τὸν ἄντραν σου τὸν ρήγα καὶ τώρα ἐπῆγεν καὶ ἐπῆρεν τὸ κάστρον τὴν Κερυνίαν· διὰ τοῦτον φαίνεταί μου νὰ σοῦ δώσω φουσάτον καὶ νὰ πάγῃς νὰ τὴν πάρῃς, καὶ νὰ τὴν βλεπίσῃς.» Ἡ ρήγαινα ἔδειξεν φανόν, ὅτι ἀρέσκει της. Καὶ ἔπεψεν φουσάτον μετά της καὶ βʹ καπιτάνους, καὶ ἦλθαν καὶ ἐγιοματίσαν εἰς τὴν Ἄσκιαν, καὶ τοὺς καπετάνους, ἐκράζαν τους τὸν ἕναν σὶρ Κὸλ τα Κασκό καὶ ὁ ἄλλος σίρε Τίσιο Σίμπο, μὲ ψʹ ἀνθρώπους τῶν ἀρμάτων.
§427.-Πηγαίννο(ν)τα ἡ ρήγαινα μὲ τὸ φουσάτον, ἔμεινεν ὁ γραμματικὸς ὁ μικρὸς τῆς ρήγαινας ὀνόματι Δημήτρης Δανιέλ, καὶ ἀγόρασεν ἁρμυρὰ διὰ τὸ κελλάριν καὶ ἔπεψέν τα μὲ τὴν ὑποταγὴν τῆς ρήγαινας, καὶ ἐκοντοστάθην ὥστη νὰ πλερώσῃ· καὶ ἅντα τὰ ᾿πλέρωσε, ἐκαβαλλίκευσε νὰ πάγῃ· καὶ ὁ ρήγας πικραμμένος ἔστεκεν εἰς τὰ παραθύρια τῆς λόντζας, καὶ ἐδιαλογίζετον πὰς καὶ ἡ ρήγαινα κομπωθῇ καὶ πᾶσιν καὶ πάρουν τὴν Κερυνίαν· καὶ ἔγραψεν αʹ χαρτὶν μὲ τὰ γράμματά του εἰς τὴν ρήγαιναν τὸ θέλημάν του, καὶ ἐγύ ρευγεν τινὰν ἐμπιστὸν ἄνθρωπον νὰ τοῦ τὸ δώσῃ νὰ τῆς τὸ πάρῃ· θωρῶντα τὸν Δημήτρην ἐμήνυσέν του μὲ τὸν φαρράσην του νὰ πάγῃ εἰς τὸ Σὰν Τομένικον, καὶ ἡ ἀναπὰ γ-ἡ ρηγάτικη τοῦ Σὰν Τεμένικου κρούει πρὸς ἐκεῖ, καὶ νὰ πάγῃ, εἰς τὴν ἀναπάν· καὶ ἅνταν ἦλθεν ὁ Δημήτρης εἰς τὸν τοῖχον τῆς ἀναπᾶς, καὶ εἶπεν του ὁ ρήγας: «Δημήτρη, ἔξω ᾿σαι;» Εἶπε: «Ναί, ἀφέντη!» «Μοναχὸς εἶσαι;» Εἶπεν του: «Ναί, ἀφέντη.» Καὶ εἶχεν μίαν τρύπαν καὶ ἔριψεν τὸ χαρτὶν καὶ εἶπεν του: «Τοῦτον τὸ χαρτὶν διδῶ σου το εἰς τὸ χέριν σου, καὶ ἀπὸ τὸ χέριν σου [δός το εἰς τὸ χέριν] τῆς μητέρας μου.» Καὶ εἶπεν του: [«Μὲν ἀναγγαστῇς νὰ ἐβγῇς ἀπὸ τὴν Λευκωσίαν ὥς που νὰ διαβοῦν πέντ᾿ ἕξι ᾿μέρες, καὶ] μοναῦτα νὰ γράψῃ χαρτία εἰς τὴν Πενταγίαν, εἰς τὴν Πάφον νὰ ἔρτουν τὰ φουσάτα τοῦ Κορομίλου, ὁμοίως καὶ οὕλους τοὺς Βουργάρους ἁποιῦ ἐφύγασιν ἀπὸ τοὺς Γενουβίσους, καὶ ἐπρουμουτίασέν τους ὁ κοντοσταύλης νὰ τοὺς ἐλ(ευ)θερώσῃ, καὶ ἀφῆκεν τους νὰ βλέπουν τὰ παραγιάλια, καὶ νὰ τοὺς στερεώσῃ εἴ τι τοὺς ἐτάκτηκεν ὁ θεῖος μου, καὶ εἶνε μὲ τὴν ρήγαιναν καὶ μὲ τὸν καλόγηρον. Καὶ [ἂς κάτζουσιν] εἰς τὸ Πὰς καὶ ἂς βλεπίσουν τὲς στράτες, καὶ ἂς ἔνε ὅτοιμοι ὅσο νὰ τὴν ἰδοῦ νὰ τὴν δράξουν, καὶ τοὺς Γενουβίσους [ἂς τοὺς δώξουν μὲ μεγάλην πομπήν,] καὶ μοναῦτα ἂς ἐμπῇ εἰς τὴν Κερυνίαν, καὶ ἂς τὴν φυλάγουσιν ὡς γοιὸν τὰ ᾿μμάτιά τους.»
§428.-Ὁ αὐτὸς Δημήτρης παίρνοντα τὸ αὐτὸν χαρτίν, ἐννοιάστην πὰς καὶ ψηλαφήσουν τον εἰς τὴν πόρταν καὶ ποντιστῇ ἡ δουλεία· ἐπῆγεν εἰς τὸν τόπον ὅπου ἔδησεν τὸ ἄλογον καὶ ἔβγαλεν τὴνς σέλλαν, καὶ ἄννοιξεν τὸ πανέλλιν τῆς μίας μερίας καὶ ἔβαλεν τὸ χαρτὶν μέσα καὶ τὸ ᾿σέλλωσεν, καὶ ἐκαβαλλίκευσεν καὶ ἐπῆγεν ε(ἰ)ς τὴν πόρτα νὰ βγῇ. Οἱ Γενουβίσοι ὡς γοιὸν φρόνιμοι ἐπιάσαν τὴν πόρταν καὶ ᾿βλέπαν την, ἀφ᾿ ὅν ἐπῆγεν ἡ ρήγαινα καὶ ἡ ὑποταγὴ της καὶ ὅλον τὸ φουσάτον, νὰ μὲν ἐβγῇ πλεῖον τινάς, μηδὲν γενῇ τίποτες παραβουλία· παγαίννοντα [νὰ βγῇ] ἐστρέψαν τον εἰς τὸν ᾿μιράλλην μὲ τὸν σιργέντην, ἂν ὁρίσῃ νὰ τὸν ἀφήσουν· καὶ ἅνταν ἐνέβην ὀμπρὸς τοῦ ἀμιράλλη, εἶπεν του: «Ἀφέντη, ἐγὼ εἶμαι κελλάρης τῆς κυρᾶς μου τῆς ρήγαινας, καὶ ἀγόρασα ἁρμυρὰ διὰ τὰ φουσάτα καὶ ἔπεψά τα μὲ τοὺς στρατοκόπους, ὥς που νὰ πλερώσω· ἐγὼ τὸν ἄνθρωπον ἔμεινα, καὶ δὲν μὲ ἀφίνουσιν νὰ ἐβγῶ.» Τότες ὥρισεν καὶ ἐβάλασιν κερὶν εἰς τὸ νύχιν τοῦ μεγαλλιόνος του καὶ ἐβουλλῶσαν το, καὶ εἶπαν του: «Ἄμε νὰ πᾶς.»
§429.-Θωρῶντα ὁ ρήγας τὸν Δημήτρην πῶς τὸν ἐφέραν εἰς τὸν ἀμιράλλην, ἐννοιάστην πὰς καὶ ηὕρασιν τὸ χαρτὶν τὸ τοῦ ἔδωκεν, καὶ ἐφοβήθην, καὶ ἐκδέχετον νὰ ᾿δῇ τὸ τέλος· καὶ ἅνταν τὸν εἶδεν πῶς ἐστρέφετον, ἐχάρην. [Ἐρώτησεν τὸν Δημήτρην] ὁ ρήγας: «Ποῦ ἤσουν;» Εἶπεν του: «Ἀφέντη, δὲν μὲ ἀφήκασι νὰ πάγω, ὡς ὁποῦ καὶ ἔδωκέν μου ὁ ἀμιράλλης βούλλα νὰ πάγω.» Ὁ ρήγας ἐχάρην καὶ εἶπεν του: «Χαιρέτα μου τὴν μητέραν μου.» Ἐβγαίννοντα ὁ Δημήτρης, εἰς τὸ κατήφορον τοῦ Ἁγίου Μάμα ἀπέζευσεν καὶ ἔβγαλεν τὸ χαρτὶν καὶ ἔβαλέν το εἰς τὸ κόρφον του, καὶ ἐκαβαλλίκευσεν καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Ἄσκιαν, καὶ ηὗρεν τὸ φουσάτον καὶ ἀπόφαγεν καὶ ἐκάτζα ν᾿ ἀναπαυτοῦν· καὶ ἐνέβην εἰς τὸ ἀπλίκιν ὁπου ἦτον ἡ ρήγαινα, καὶ ἔκραξεν τὴν Προφέτταν τὴν κιλιτρίαν τῆς ρήγαινας καὶ εἶπεν της: «Ποῖσε νῶσιν τῆς κυρᾶς μου, ὅτι θέλω νὰ τῆ(ς) συντύχω ἀπὸ τὴν μερίαν τοῦ ἀφέ(ν)τη μου τοῦ ρηγός.» Καὶ ἡ ρήγαινα ἔκραξέν τον ὀμπρός της καὶ ἀρώτησέν τον διὰ τὸν ρήγα· καὶ εἶπεν της: «Κυρά μου, ἔνι καλὰ καὶ χαιρετᾷ σε α χαιρετίσματα, καὶ ἕρισέν με νὰ σοῦ συντύχω.» Καὶ παραῦτα ἕρισεν ἡ ρήγαινα τὴν Προφέττην καὶ ἐβγῆκεν ἔξω, καὶ ὁ Δημήτρης ἐγονάτισεν καὶ ἔδωκέν της τὸ χαρτὶν καὶ εἶπεν της ξηστοματίς του τὰ λόγια τὰ τοῦ εἶπεν ὁ ρήγας· καὶ ἅνταν ἐγροίκησεν ἡ ρήγαινα τὰ λογία τοῦ παιδίου, ὡς φρόνιμη ἐφοβήθην μηδὲν τ᾿ ἀποσκεπάσῃ τὰ λογία, ὅτι ὁ Δημήτρης ἦτον Γενουβίσος ὠνοματισμένος. Τἄπισα ἔκραξεν ἡ ρήγαινα τὴν Προφέτταν καὶ ὥρισέν τη νὰ βάλῃ ὀμπρός της τάβλαν μικρὴν νὰ δώσῃ τοῦ Δημήτρη νὰ φᾷ, καὶ ὥρισεν τὸν σκουτιέρην νὰ δώσῃ τοῦ ἀλόγου του ταγίν.
§430.-Καὶ ὥς που νὰ φάγῃ ὁ Δημήτρης, ἔγραψεν ἡ ρήγαινα χαρτὶν μὲ τὰ γράμματά της τοῦ κοντοσταύλη, νὰ πέψῃ νὰ συνπιαστῇ τὸ φουσάτον [γλήγορα] νὰ τὸ βάλῃ εἰς τὸ στενὸν διάβαν [τῆς Κερυνίας,] καὶ ἂς μᾶς ἐκδεκτουν που νἄρτωμεν, καὶ τὸ νὰ φτάσωμεν ἂς ἔνε ὅτοιμοι νὰ μὲ πιάσουν, καὶ τοὺς Γενουβίσους ἂς τοὺς δώξουν μὲ ἀντροπήν· καὶ τὸν Δημήτρην τὸν ἀποκομισθὴν τὸν δουλευφτήν μας ποίσετε τὸ καλλίττερον τὸ νὰ μπορήσητε, ὡς γοιὸ νὰ ᾔμεστεν ἐμεῖς, καὶ πᾶσα χρῆσιν τὴν ἔχει μὲ(ν) τοῦ τὸ κρατήσῃς, καὶ μὲν τὸν ἀφήσῃς νὰ βγῇ ἀποὺ τὴν Κερυνίαν ὥς που νὰ ἔρτωμεν.» Τἄπισα ἔκραξεν ἡ ρήγαινα τὸν Δημήτρην καὶ εἶπεν του: «Ἐσοὺ μοῦ ἔφερες τὸ χαρτὶν καὶ τὰ μαντάτα, ἐσοὺ νὰ πάγῃς εἰς τὴν Κερυνίαν νὰ τὸ πῇς τοῦ κοντοσταύλη, νὰ πέψῃ νὰ φέρῃ τὰ φουσάτα ὡς γοιὸν μοῦ τὰ ἐξηγήθης, καὶ ποῖσε ν᾿ ἀναγγαστῇς νὰ πάγῃς γλήγορα διὰ νὰ στραφῇς ἀπόψε εἰς τὴν χώραν, καὶ γδέχομαί σε.» Ὁ Δημήτρης ηὗρεν ἀφορμήν: «Τὴν στράταν, κυρά μου, δὲν τὴν ἠξεύρω, καὶ τὸ ἄλογόν μου εἶνε ἀποσταμένον.» Καὶ εἶπεν του: «Ἔγραψα τοῦ κοντοσταύλη νὰ σοῦ δώσῃ ἄλογον· ἀπὲ τὴν στράταν, τώρα νὰ κράξω τὸν μάστρον τοὺς ἀγελάρχιδες καὶ θέλει σοῦ τὴν παραγγείλει, καὶ σοὺ βάρ᾿ την εἰς τὸν νοῦς σου.» Καὶ ἐκράξαν τὸν Τρικωμίτην, τὸν μάστρον τοὺς ἀγελάρχιδες, καὶ ἦλθεν ὀμπρός· καὶ εἶπεν του: «Ἀππόθε νὰ πάγω ἀππὦδε εἰς τὴν Κερυνίαν;» Καὶ ἔδειξέν του τοὺς τόπους καὶ ἐπαράγγειλέν του. Τότες εἶπεν του: «Ἐγροίκησες τὴν στράταν; ἄμε τώρα ᾿ς τὸ καλόν.» Τότες ἐπῆρε τὸ χαρτὶν καὶ ἔβαλέν το ᾿ς τὸ πανέλλιν, ὡς γοιὸν ἐποῖκεν εἰς τὸ ἄλλον, καὶ ἐπῆρεν τὸ ἄλογόν του νὰ τὸ ποτίσῃ, καὶ ἀφὸν ἤπγεν, ἐχαλίνωσέν το καὶ ἔβαλεν τὴν στράταν ὀμπρὸς καὶ ἐπῆγεν· στέκοντα ἡλίου ἐπέσωσεν εἰς τὴν Κερ(υν)ίαν καὶ ἐννοιάζετον πότε νὰ στραφῇ εἰς τὴν χώραν.
§431.-Ἡ κυρὰ ἡ ρήγαινα, πηγαίννοντα ὁ Δημήτρης, ὥρισεν καὶ ἑδηγῆσαν καὶ ἐκαβαλλικέψαν καὶ ἐπεσῶσαν εἰς τὴν Λευκωσίαν, καὶ ηὗρεν ἀφορμὴν καὶ εἶνε συτζακισμένη, καὶ ἀποὺ ᾿μέραν ὡς ἡμέραν μὲ ἀφορμὲς ἔσυρέν τους ἡμέρες ςʹ εἰς τὴν Λευκωσίαν, διὰ νὰ δηγήσῃ ὁ κοντοσταύλης. Καὶ ἅνταν ἐδιάβασεν τὴν γραφὴν τῆς ρήγαινας ὁ κοντοσταύλης, ἔκραξεν τὸν Δημήτρην νὰ μπῇ νὰ δειπνίσῃ μετά του· καὶ εἶπεν του: «Ἀφέντη, ἡ κυρά μου ἡ ρήγαινα ἕρισέν με νὰ πάγω γλήγορα, καὶ ἐκδέχεταί με.» Καὶ ὁ κοντοσταύλης εἶπεν του: «Ἀπόψε δὲν σὲ ἀφίννω νὰ πάγῃς, καὶ ἐγὼ θέλω τῆς μηνύσειν πῶ(ς) σ᾿ ἐκράτησα ἐγώ, γιατὶ ἤτζου γράφει.» Λαλεῖ του: «Ἀλήθειαν λαλεῖς, καὶ γράφει σου, ἀμμὲ ὕστερα εἶπεν μου ξηστοματίς, ὅτι νὰ πάγω γλήγορα καὶ θέλει με.» Εἶπεν του: «Ἀπόμεινε ν᾿ ἀναπαυτῇ τὸ ἄλογόν σου καὶ σού.» Τόσον τὸν ἔσφιξεν καὶ στανιό του ἐκράτησέν τον, κ᾿ ἔμεινεν μίαν ἡμέραν καὶ νύκταν· καὶ τὸ πωρνὸ ἐκολάκευγέν τον νὰ τὸν ἀφήσῃ νὰ στραφῇ εἰς τὴν Λευκωσίαν, καὶ ἔδειξέν του τὸ χαρτίν, καὶ στανίο του ἐστάθην ὥς που καὶ ἦλθεν ἡ ρήγαινα καὶ τὰ φουσάτα.
§432.-Καὶ τὴν κυριακὴν εἰς τὰς δʹ δικεβρίου ατογʹ ἦτον ὅπου ᾿μπῆκεν ἡ ρήγαινα εἰς τὴν Λευκωσίαν μὲ τʹ ἀνθρώπους καβαλλάριδες ἀρματωμένους καὶ υ ἀπεζοὺς μὲ τὸν καπιτάνον τους, καὶ οἱ ἀπεζοὶ ἄλλον καπετάνον. Καὶ ἐβγῆκεν ἀπὸ τὴν Λευκωσίαν ὁ σὶρ Πιὲρ τε Κασὶν ὁ κουβερνούρης [τοῦ (ρη)γ(ός),] καὶ μερτικὸν ἀνθρώπους τῆς Λευκωσίας, καὶ ἐσυνεπαντῆσαν τῆς ρήγαινας καὶ ἐπροσδέκτησάν την ὡς ἔπρεπεν· καὶ ἐσάστησαν οἱ Γενουβίσοι καὶ ἐνέβησαν δύο, δύο, καὶ ὕστερα ὁ καπετάνος· καὶ ὀπίσω τοὺς λᾶς τῶν ἀρμάτων ἦτον ἡ ρήγαινα συντροφιασμένη μὲ τοὺς τζακρατό- ρους τοὺς Κυπριῶτες, καὶ οἱ καβαλλάριδες τριγύρου της· Καὶ οἱ καπετάνοι ἐμπαῖνναν καὶ κατεβαῖνναν καὶ ἐπαῖρναν σκοπὸν μὲν τοὺς ἀναφάνῃ φουσάτον· καὶ μὲ τοιούτην ὀπλὴν ἐνέβησαν εἰς τὴν χώραν· καὶ εἰς τὸ ἀπέζεμάν της ἦτον ἀργά, καὶ οἱ καπετάνοι ἦσαν ὀμπρὸς τῆς ρήγαινας, καὶ ἐσφαλίσαν οἱ πόρτες, καὶ ἐφέραν οἱ καβαλλάροι τῶν πόρτων τ᾿ ἀνοικτάρια νὰ τὰ δώσουν τῆς ρήγαινας· καὶ παραῦτα ἐτανύσαν οἱ καπετάνοι καὶ [ἐπῆραν τα. Τότε ἐπέψαν τοὺς Γενουβίσους ν᾿ ἀπλικέψουν] εἰς τὸ ἀπλίκιν τοῦ μισὲρ Τζουὰν τε Μουρέ, ὅπου εἶνε κατὰ πρόσωπα τοῦ Ἁμαξαρείου, οἱ καπετάνοι καὶ τὰ φουσάτα ὧδε κ᾿ ἐκεῖ τοῦ ποταμοῦ, καὶ ἐκρατοῦσαν ἀπὸ τὸ γιοφύριν τῆς Πιλλιρῆς ὡς τῂν πόρταν τοῦ Φῲρου.
§433.-Καὶ τὴν τρίτην ςʹ δικεβρίου τογʹ Χρτστοῦ ἐθελῆσαν οἱ Γενουβίσοι δυναστικῶς νὰ σηκώσουν τὰ ἄρματα τοὺς Λευκωσιάτες, καὶ ἀρχέψαν ἀπὸ τὴν Ἀρμενίαν, καὶ ἀρχέψαν ταραχὰς μεγάλες· καὶ οἱ Λευκωσίτες ἐπῆραν δυναστικῶς τὰ ἀνοικτάρια τῆς πόρτας τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου καὶ ἐκλεῖσαν τὰ διάβατα μὲ σανιδία, καὶ ἐστάθησαν ἕτοιμοι εἰς τὸν πόλεμον, καὶ ἐθανατῶσαν [τοὺς] Γενουβίσους, ὅτι ἀποθαροῦσαν τὰ κορμιά τους καὶ ἐτριγυρίζαν τὴν χώραν σκορπισμένοι ὡς πρόβατα· καὶ τοὺς μὲν ἐρίβγαν εἰς τοὺς λάκκους, τοὺς δὲ ἐρίβγαν ᾿ς τὰ χαντακία, καὶ τὴν νύκταν ἐτριγυρίζαν τους· καὶ ἐπολομοῦσαν πόλεμον οἱ Γενουβίσοι ἀπὸ τὴν πόρταν τοῦ Φόρου καὶ οἱ Λευκωσιάτες ἀπὸ τὴν πόρταν τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου· καὶ ἀντρειώθησαν οἱ Λευκωχιάτες καὶ ἐπῆγαν καὶ ἐδράξαν καὶ τ᾿ ἀννοικταρία τῆς πόρτας τοῦ φόρου ἀπὸ τὰ χέργια τοὺς Γενουβίσους. Τότες ὁ σὶρ Τίζος Σίνπο ὁ καπετάνος καὶ ὁ ἄλλος ὁ σὶρ Νικὸλ ντα Γκάρος ἦρταν εἰς τὴν ρήγαιναν καὶ εἶπαν της: «Κυρά μου, ἡ ἐλπίδα μας ἦτον εἰς τὸν θεὸν καὶ εἰς ἐσέναν νὰ ἔχωμεν βοήθειαν νὰ σὲ ἐκδικήσωμεν ἀπὸ τοὺς ἐχθρούς σου, καὶ ἐμεῖς ηὕραμεν τὸ κατάδικον, καὶ ἀπέσωσές μας ὧδε νὰ μᾶς σκοτώσουν.» [Καὶ μοναῦτα] ὥρισεν κατὰ τῆς εἶπαν οἱ καπετάνοι, καὶ ἐδιαλαλῆσαν, ὅτι πᾶσα ἄνθρωπος ἀπλικεμένος εἰς τὴνὺΛευκωσίαν νὰ πᾷ νὰ πολομᾷ τὴν δουλειάν του, καὶ μὲν γυρεύγουν τὲς δουλεῖες τὲς ρηγάτικες, ὅτι τοῦτον ἐγκίζει ἄλλους καὶ θέλουν τὸ γυρέψει· καὶ εἴ τις δὲν ὀπιδιάσῃ τὸν αὐτὸν ὁρισμὸν νὰ κόβγουν τὴν κεφαλήν του ὡς ἀνυπότακτον.» Καὶ παραῦτα οἱ Ἀρμένιδες καὶ οἱ Λευκωχιάτες ἐστρέψαν τ᾿ ἀνοικταρία τῶν πόρτων καὶ πασα-γ-εῖς ἐπῆγεν εἰς τὴν δουλειάν του. Καὶ οἱ Γενουβίσοι ἐμπῆκαν παραμπρὸς εἰς τὴν Λευκωσίαν.
§434.-Καὶ τὴν τετράδην τῇ ζʹ δικεβρίου ατογʹ Χριστοῦ ἐφέραν μαντάτον, ὅτι ὁ κοντοσταύλης ἐξέβην ἀπὸ τὴν Κερυνίαν μὲ φουσάτον πολλύν Βουργάρους διὰ νὰ ἐμποῦν εἰς τὴν Λευκωσία, καὶ οἱ Γενουβίσοι [ἐτρομάξαν·] καὶ γροικῶντα τὰ αὐτὰ μαντάτα τὸ πλῆθος τοὺς λᾶς τῆς χώρας ἐπῆγαν μὲ μεγάλην καρδία νὰ τζακκίσουν τὲς πόρτες τῆς χώρας τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς, καὶ ἐτζακίσαν τες καὶ ἐπῆραν τὸν κουφανόν καὶ ἐπῆγα νὰ προσδεκτοῦν τὸν κοντοσταύλην· καὶ ἐπῆγαν μερτικὸν Γενουβίσοι νὰ τοὺς κωλύσουν, καὶ έσκοτῶσαν τους. Καὶ ἐβάλαν τὸ φουσάτον ὅπου ἐβγήκεν συνεπαντὶς τοῦ κοντοσταύλη, τὸν σὶρ Ματέον τε Βιλιὲρ ἔχοντα εἰς τὴν συντροφίαν του λʹ καβαλλάριδες καὶ πολλύν πλῆθος ἀπεζικόν· καὶ περίτου ἐβγαῖνναν ἀπὸ τὴν Λευκωσίαν καὶ ἐσμίγουνταν ἀντάμα. Καὶ τὸ νὰ εὕρουν τὸν κοντοσταύλην, ἐπροσδέκτην τους μὲ μεγάλην χαράν, καὶ ἕρισεν τὸν σὶρ Ματέον τε Βιλιερὸ νὰ πάρῃ τὸ φουσάτον του καὶ νὰ παγαίννῃ ἐμπρός. Ἄλλοι Γενουβίσοι ἦρτα νὰ κρατήσουν τές πόρτες νὰ μὲν ἐβγοῦν ἐκεῖνοι, ουδὲ ν᾿ ἀφήσου ν᾿ ἐμπῇ ὁ κοντοσταύλης· τοὺς ποίους ἐτρέξαν, καὶ [ἄλλους ἐσκοτῶσαν, καὶ ἐπῆραν τους εἰς] τὸ γιοφύριν τοὺς Ἁγίους Ἀποστόλους· καὶ γροικῶντα οἱ λᾶς, ἐλάχαν ἄφνου καὶ ἦσαν ἀρματωμένοι, καὶ οἱ Γενουβίσοι ἐστάθησαν ἀπάνω ᾿ς τὸ γιοφύριν, καὶ μὲ τὲς τζάκρες ἐλαβῶνναν [τους·] καὶ δὲν ἐδυνήθησα νὰ τοὺς βουθήσῃ καὶ νὰ δώξῃ τοὺς Γενουβίσους ἀπὸ τὸ γιφύριν;» Καὶ ἐστέκαν εἰς τὴν πόρταν· παραῦτα ἐσηκώθην ἕνας καβαλλάρης ὀνόματι σὶρ Νικὸλ Λαζέ, ὁ ποῖος εἶπεν τοῦ κοντοσταύλη: «Ἀφέντη, βαστᾷ με ἡ ψυχή μου, ἂν ἔνε ὁρισμούς σου, νὰ πάγω καὶ νὰ ποίσω ὅσον δώσῃ ὁ θεός!» Καὶ ἔπεψέν τον.
§435.-Τότες ἐκαβαλλίκευσεν ὁ σὶρ Νικὸλ Λαζὲ καὶ ἐπῆρεν ἀπὸ τὸ φουσάτον τοῦ κοντοσταύλη ρνʹ ἀνομάτους τζακρατόρους, καὶ ἦρταν τρεχάτοι ἀπάνω τοὺς Γενουβίσους· καὶ τὸ ν᾿ ἀναφανοῦν, ἐννοιάστησαν πῶς ὁ κοντοσταύλης, καὶ ἐφύγαν οἱ Γενουβίσοι καὶ ἐμπῆκαν εἰς τὴν αὐλὴν τοῦ ρηγός, καὶ εἶπαν το τῆς ρήγαινας καὶ μοναῦτα ἔπεψεν ἡ ρήγαινα τὸν σὶρ Τζουὰν τε Νεβίλες τὸν βισκούντην νὰ τάξῃ τὸν κοντοσταύλην νὰ πάρῃ τὰ φουσάτα καὶ νὰ πάγῃ ἀπὸ τὴν Λευκωσία· ὁ ποῖος ἦρτεν τραχάτος ὡς τὸ γιοφύριν τῆς Πιλλιρῆς, καὶ ἐκεῖ ἔμπλασεν τοῦ σὶρ Νικὸλ Λαζιέ, καὶ ἦρτεν ἀπο τὴν μερίαν τῆς ρήγαινας νὰ πάγῃ ἀπὸ τὴν Λευκωσίαν. Καὶ παραῦτα ἔστρεψεν τοὺς λᾶς μὲ τὸ φουσάτον τὸ ἔφερεν, καὶ πολλοὺς τοπικούς, καὶ ἐπῆγαν ὡς τοῦ κοντοσταύλη καὶ εἶπαν του, πῶς ἔπεψεν ἡ ρήγαινα καὶ ἐμήνυσέν του νὰ πάρῃ τὰ φουσάτα καὶ νὰ πάγῃ ἀπὸ τὴν Λευκωσίαν. Παραῦτα ἐστράφην μὲ τὸ φουσάτον εἰς τὴν Κερυνίαν καὶ ἐπίασεν τὸ διάβαν, ὡς γοιὸν ὡρισμένος.
§436.-Καὶ τὴν πέφτη τῇ ηʹ δικεβρίου ατογʹ Χριστοῦ, ἐπαντέχαν οἱ Γενουβίσοι, ὅτι ὁ κοντοσταύλης ἀπέζευσεν [καὶ ἐπαρακάθετον τῆς Λευκωσίας,] καὶ ἀρματώθησαν καὶ ἦρτα νὰ τὸν πολεμίσουν καὶ νὰ τὸν δώξουν· καὶ ὅνταν ἦλθαν εἰς τὴν πόρταν ηὗραν την ἀννοικτὴν καὶ εὔκαιρην, καὶ ἐστρέφουνταν. Καὶ κάτινες Λευκωχιάτες ὅπου ἐνοιάστησαν ὅτι τοῦτα τὰ καμώματα εἶνε μὲ τὴν βουλὴν τῆς ρήγαινας, ἐπροδῶκαν τους ἄλλοι ὅπου ἐπήγασιν μὲ τὸν κοντοσταύλην, καὶ ἐπῆγαν καὶ ἐκουρσέψαν τὰ σπιτία τους ὡς ἄπιστοι· θωρῶντα ἄλλοι τοπικοὶ τὸ πῶς ἐκουρσεῦγαν τοὺς λᾶς, παραῦτα ἐπιάσαν δυνατὰ τὸν τόπον ἀποὺ κοντὰ τῆς πόρτας τοῦ Φόρου ὡς τὴν πόρταν τοῦ Ἁγίου Ἀντρέου, καὶ ἐκαταδῶξαν τοὺς Γενουβίσους εἰς τὴν αὐλὴν τοῦ ρηγός, καὶ πολλοὺς ἐσκοτῶσαν. Καὶ ἄλλοι λᾶς ἐσηκώθησαν ἀπὸ τὸν Τράχοναν καὶ ἀπὸ τὸ σιμιντήριν καὶ οἱ Βονιάτες καὶ ἐκαταδίωξάν τους καὶ ἀρχέψα νὰ κουρσεύσου ὡς τὸ γιοφύριν τῆς Πιλλιρῆς· καὶ ἐκεῖ ἐσμίξαν πόλεμον, πολλὺς καὶ δυνατὸς ἀπὸ τὸ γιοφύριν τῆς Πιλλιρῆς ὡς τὸ γιοφύριν [τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου] καὶ ἀπάντησεν ὡς τὴν καʹ ὥρ(αν) τῆς ἡμέρας. Καὶ ὅνταν ἐπῆγαν οἱ Γενουβίσοι εἰς τὴν αὐλὴν τοῦ ρηγός, ἐπῆγαν οἱ τοπικοὶ καὶ ἐκουρσεῦσαν τὰ σπιτία τοὺς Γενουβίσους τοὺς ἄσπρους καὶ τοὺς Λευκωσιάτες ὅπου εἶχαν ἀγάπην μὲ τοὺς Γενουβίσους· καὶ οἱ πτωχοὶ χεροτεχνίτες οἱ ἀνήμποροι ἐμπῆκαν καὶ ἀποκλείστηκαν εἰς τὰ σπιτία τους καὶ ἐπόμεινεν ἡ χώρα ὡς ἔρημη. Ὁμοίως ἐβάλαν λαμπρὸν εἰς τὰ σπιτία τοὺς Γενουβίσους, καὶ [ὀλλίγον ἐδιαφορέψαν, ὅτι παραῦτα οἱ Γενουβίσοι ἐσβῆσαν τα ὅλα.]
§437.-Ἐγράψαν χαρτὶν οἱ καπετάνοι καὶ ἐπέψαν το [τοῦ σὶρ Πιὲρ τε Καμπὲ Φρεγκοῦζε] εἰς τὴν Ἀμόχουστον· καὶ τὴν παρασκευγὴν τῇ θʹ δικεβρίου ὁ αὐτὸς ἀμιράλλης ἔπεψεν δύναμιν εἰς τὴν Λευκωσίαν, μὲ τὴν βουλὴν τοῦ ρηγός, ὅτι (ὁ) αὐτὸς ἀμιράλλης εἶπεν του: [Ἀγρωνίζει,] «ὁ θεῖος σου ὁ κοντοσταύλης θέλει νὰ κρατήσῃ τὴν Λευκωσίαν διὰ λλόγου του, καὶ ὀλλίγον ὀλλίγον θέλει νὰ σὲ ξηκληρώσῃ ἀπὸ τὸ ρηγάτονς σου, καὶ νὰ στείλωμε νὰ τὴν βλεπίσωμεν.» Καὶ ὅνταν ἤρτασιν, ηὕρασιν [τὰ σπιτία εὔκαιρα,] ὅτι τοῖοι ἐπῆγαν εἰς τὴν Κερυνίαν μὲ τὸν κοντοσταύλην, [ἄλλοι ἐγυρίζαν ἀπὸ τὴν μίαν μερίαν καὶ ἀπὲ τὴν ἄλλην καὶ] ἐπολε- μίζαν. Καὶ πάλε ἐκουρσεῦσαν τὴν Λευκωσίαν καὶ ἐπῆγαν εἰς τὴν πόρταν τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς, καὶ ἐσφαλίσαν καὶ ἐκλειδῶσαν την, καὶ ἦρταν εἰς τὴν πόρταν τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου, καὶ ηὕρασιν τὸν πύργον γεμάτον Ἀρμένιδες καὶ Συρ(γι)άνους ὅπου ἐβλέπασιν τὴν πόρταν, καὶ δὲν ἐδυνηθῆσα νὰ τὴν σηκώσουν ἀποὺ τὸ χέριν τους.
§438.-Ἐστάθησαν καὶ ἐσυμβουλεύτησαν οἱ Γενουβίσοι τίντα νὰ ποίσουν, ὅτι πᾶσα πόλεμον χάννουνται πολλοὶ καὶ καθημερινὸν ὀλλιγανίσκουν, καὶ δὲν ἐθελῆσα νὰ ποίσουν πόλεμον, καὶ εἶπαν το τοῦ ἀμιράλλη, καὶ κεῖνος εἶπεν τοὺς καπιτάνους, καὶ κεῖνοι εἶπαν το τῆς ρήγαινας· καὶ εἴπασιν νὰ γενῇ διαλαλημός, ὁ ποῖος ἐλάλεν: «Πᾶσα ἄνθρωπος ὅπου εἶνε εἰς τὸν πύργον τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου καὶ νὰ κατεβῇ μὲ ἀγάπην, νὰ ᾖνε συγχωρημένος, καὶ νὰ πᾷ νὰ τοὺς δώσῃ ὁ ἀμιράλλης ἕναν χαρτὶν ἀπὲ τὴν μερίαν τῆς ρήγαινας νἄρτῃ εἰς τὴν συντροφιάν της· καὶ εἴ τις δὲν ποίσῃ διὰ τὸν αὐτὸν ὁρισμὸν καὶ πιάσουν τον ἀπάνω εἰς τὸν αὐτὸν πύργον, νὰ ᾖνε τὸ κορμίν του καὶ τὸ δικόν του εἰς τὸν ὁρισμὸν τῆς ρήγαινας.» Γροικῶντα τὸν αὐτὸν διαλαλημόν, ἀφῆκαν τὸν πύργον καὶ πῆγαν καὶ ἐδῶκαν τὰ χαρτία τῆς ρήγαινας σημαδεμένα μὲ τὰ γράμματα τοὺς καπετάνους, διὰ νὰ μὲν κουρσέψουν τὰ σπιτία τους.
§439.-Καὶ πάλε οἱ Συριάνοι ἐμετανῶσαν, καὶ ἐστράφησαν καὶ ἐπιάσαν τὸν πύργον· καὶ ἦλθαν οἱ Γενουβίσοι καὶ εἶπαν τους: «Δὲν ἐγροικήσετε τὸν ὁρισμὸ νὰ πᾶτε ἀπὸ τὸν πύργον;» Καὶ εἶπαν του: «Δὲν πολομοῦμεν διὰ λλόγου σας, οὐδὲ γιὰ τὸν διαλαλημόν!» Θωρῶντα οἱ Γενουβίσοι τὸ πῶς [ὅλοι οἱ Λευκωσιάτες ἐπιάσαν τοὺς πύργους,] τότες ἐβάλασιν δύο περδέσκιες ἀπὸ τὴν μίαν μερίαν καὶ ἀποὺ τὴν ἄλλην τοῦ πύργου, καὶ ἐβάλαν μίαν καλὴν συντροφίαν ἀνθρώπους τῶν ἀρμάτων, καὶ ἐστάθησαν καὶ ἒσφικτοπολεμίσαν τὸν αὐτὸν πύργον· καὶ ἐπεθάναν ιζʹ Γενο(υ)βίσοι πρὶν πάρουν τὸν πύργον· καὶ κβʹ Συριάνοι ἐκρατοῦσαν τὸν πύργον. Θεωρῶντα πῶς ἐπάνταν ὁ πόλεμος, καὶ οἱ Γενουβίσοι ἀλλάσσουνταν, μαχανιασμένοι, ἀποσταμένοι, καὶ οἱ Συριάνοι ἀποστάθησαν καὶ δὲν εἶχαν ἀποὺ τινὰν βοήθειαν, καὶ ἐκρεμμίσαν δέκα εἰς τὸ χαντάκιν καὶ ἐτζακκίσαν τὰ ποδία τους καὶ ἐμεῖναν ἐκεῖ χαμαί· τότες ἐπῆραν καρδίαν οἱ Γενουβίσοι καὶ ἐνέβησαν εἰς τὸν πύργον καὶ ἐκατακόψαν τοὺ(ς) Συριάνους ἁποῦ ᾿μεῖναν. Θωρῶντα ἕνας, ὄνομα Νάσαρις, ἐστάθην δυνατὸς εἰς τὸ σπαθίν του καὶ ἐδιαφεντεύγετον ὥς που ἀπάντα· θωρεῖ βʹ Γενουβίσους ὅπου ἐστέκετον εἰς ἕναν προμοχιόνιν· χάννεται καὶ ἀγγαλίζει τους, καὶ ἐκρεμμίσαν εἰς τὸ ἔσσω τῆς χώρας, καὶ παραῦτα ἐπεθάνασιν καὶ οἱ γʹ, διότι ὅλους του τοὺς συντρόφους ἐκατακόψαν τους· Καὶ τότες ἐπῆραν τὸν πύργον οἱ Γενουβίσοι, καὶ ἐξέβησαν καὶ ἐκατακόψαν τοὺς ιʹ ὅπου ἐκρεμμίσαν.
§440.-Τἄπισα ἐνέβησαν εἰς τὴν χώραν καὶ ἐξανακουρσέψαν την ὅλην, τόσον ἐκείνους ὅπου εἶχαν τὰ χαρτία, ὡς γοιὸν ἐκείνους ὅπου δὲν εἶχαν· καὶ ἅνταν ἀποκουρσεῦσαν, ἐδιαλαλῆσαν ἀπὸ τὴν μερίαν τοῦ ἀμιράλλη, ὅτι κανένας Γενουβίσος νὰ μὲν ᾖνε ἀπότορμος νὰ ποίσῃ κανέναν Κυπριώτην ν᾿ ἀγανακτῇ· τοῦτον ἐποῖκαν το τοὺς λᾶς διὰ νὰ κάτζουσι ἀμέριμνα εἰς τὰς δουλειάς τους· καὶ πολλοὶ ἁποῦ ἔξω ᾿δῶκαν ἐμπῆκαν εἰς τὴν χώραν. Καὶ διαβαίννοντα καμπόσες ἡμέρες, ηὗραν ἀφορμὴν οἱ Γενουβίσοι λαλῶντα ὅτι: «Τοῦτοι ὅπου ἐλεῖπα καὶ ἦρταν εἶνε καταπατητάδες, καὶ τοῦτοι ἀρχέψαν τὴν ταραχήν· δώξετέ μας τους!» Καὶ κάτινες ἄπιστοι Κυπριῶτες ἀπὸ τὴν ζήλαν τους ἐδῶχναν τους ἀποὺ ζήλαν παλαιὰν ἐκείνους ἁποῦ ἐθέλασιν· καὶ οἱ Γενουβίσοι ὡς ἐχθροὶ καὶ ὡς ἐκεῖνοι ὅπου ἐθέλα ν᾿ ἀφεντέψουν τὸν τόπον, καὶ ἐπλημελοῦσαν νὰ ὀλλιγάνουν τὸν τόπον, καὶ ὅσους ἐδεῖχναν, χωρὶς νὰ τοὺς ἐξετάσουν, ἐκωλοσύρναν τους καὶ ἐφουρκίζαν τους· μέσα εἰς τοὺς δελοιποὺς καὶ ἐπιάσαν τὸν Ψιχίδην καὶ τοὺς νʹ του συντρόφους, οἱ ποῖγοι κατὰ τὸν παράβουλόν τους διαλαλημὸν ἐποῖκαν τὸ νὰ πολομοῦν τὲς δουλειές τους, καὶ ἐβάλαν τους στεκάμενους εἰς τ᾿ ἁμάξια δημμένους, καὶ ἐβράζαν τὲς δοντάκρες καὶ ἐκατζουρίζαν τὰ κριάτα τους, καὶ ἐφουρκίζαν τους.
§441.-Καὶ εἰς τὰς ιηʹ δικεβρίου τῆς αὐτῆς ἐχρονίας ατογʹ Χριστοῦ, ὁμοίως ἕναν Γλίακαν ἱερέαν τοῦ Χριστοῦ, διατὶ ἦτον μετά τους, ἐπῆραν τον καὶ ἐφουρκίσαν τον τὸ μεσανυκτικόν· οἱ ἄπιστοι κοπέλλοι ὅπου τοὺς ἐδεῖχναν! καὶ πῶς τὰ ἐβάσταξεν ὁ δίκαιος κριτής; Ἀμμὲ διὰ τὰς πολλὰς καὶ ἀμέτρητες ἁμαρτίες ἐπαραχώρησεν ὁ θεός.
§442.-Φοβούμενοι οἱ Γενουβίσοι [διὰ τὲς πολλὲς ἀδικίες,] φόνους, κούρση καὶ ἄλλα κακά, μηδὲν φουσατέψουν οἱ Κυπριῶτες καὶ ἀδικήσουν τους, ἐδιαλαλῆσαν ἀπὸ τὴν μείραν τοῦ ρηγὸς καὶ τοῦ ἀμιράλλη, νὰ μὲν τορμήσῃ τινὰς νὰ ἔχῃ ἄρματα ἔσσω του, οὐδὲ καλά οὐδὲ κακά, οὔ κῃνούργια, οὔ παλιά, οὒ κανέναν πρᾶμαν ἁποῦ νὰ μπορῇ νὰ κακοδικήσῃ τινάν· καὶ εἴ τις εὑρεθῇ ὅτι ἔχει ἄρματα καὶ δὲν τὰ παραδώσῃ εἰς τὴν τζαρδαχάναν τοῦ ρηγός, νὰ κόβγουν τὴν κεφαλήν του, καὶ εἴ τις τὸν προδώσῃ νὰ ἔχῃ ἀπὸ τὸ δικόν του ὀνομίσματα πεντήκοντα. Θωρῶ(ν)τα οἱ πτωχοὶ οἱ λᾶς τοὺς τυρανισμοὺς καὶ τὲς ἀδικὲς ἀπειλὲς τοὺς Γενουβίσους, παραῦτα ἐφέραν [πᾶσα λογὴν ἄρματον τὸ εἴχασιν] καὶ ἐρίψαν τα εἰς τὴν τζαρδαχάναν.
§443.-Καὶ νὰ σᾶς ἐξηγηθῶ τὴν ἀπιστίαν τοὺς Γενουβίσους μέσα εἰς τοὺς λᾶς ὁποὖσαν ἔξω τῆς χώρας, καὶ ἅνταν ἐμπῆκαν ἐπιάσαν τους καὶ ἐκαταμακελλέψαν τους. Ν-εἷς πτωχὸς θωρῶντα τὸ πῶς ἐδιάβην καιρὸς καὶ πλεῖον δὲν ἐγυρεύγασιν τινάν, ἐφάνην του νὰ ἐμπῇ κρυφὰ ἔσσω του, καὶ ν᾿ ἀποσκεπάσουν οἱ λᾶς του, καὶ ἂν τὸν γυρεύγουσιν νὰ φύγῃ εἰ δὲ κἂν οὒ νὰ μείνῃ νὰ πολομᾷ τὴν δουλειάν του· καὶ ἦτον ἡμέρα σάββατον, καὶ ἅνταν ἐμπῆκεν δὲν ηὗρεν τὴν γυναῖκαν του ἔσσω του, ὅτι ἐπῆγεν εἰς τὸ λουτρόν· καὶ κάτινες ἄπιστοι εἶδαν τον πῶς ἔμπαινεν ἔσσω του, καὶ ἐπῆγαν καὶ ἐπροδῶκαν τον· καὶ ἅνταν ἦρτα νὰ τὸν πιάσουν, ἀνάφανεν ἡ γυναῖκα του ἀπὸ τὸ λουτρόν, καὶ θωρεῖ τους πῶς ἐμπῆκαν καὶ ἐγυρεῦγαν τον, καὶ εἶπεν τους: «Ἀφέντες, τίντα γυρεύγετε;» Καὶ εἶπαν της: «Τὸν ἄνδραν σου.» Καὶ εἶπεν τους: «Δὲν εἶνε ὧδε.» Καὶ εἶπαν της: «Ὧδ᾿ ἔνε, ἀμμὲ κρύβγεις τον.» Ἐκείνη ἡ κακότυχη ἤτον κα(θα)ρὴὺ ἀπὸ τὴν ἀφορμήν, καὶ δὲν ἔξευρεν τὸ ἔλα τοῦ ἀντρός της, καὶ εἶπεν τους: «Ἄρχοντες, ἂν εὑρεθῇ ὁ ἄντρας μου ἔσσω μου, νὰ μὲ [κάβγου.] Ὁ πτωχὸς ὁ ἄντρας της γροικῶντα τὴν ταραχὴν ἄνοιξεν ἕναν σεντούκιν καὶ ἔδωκεν μέσα. Τοῦτοι ἐνέβησα καὶ ἐγυρεῦσαν ἀπόθεν καὶ ἀποκεῖθθεν ὁτόσον, ὅτι ἐγανακτῆσαν πῶς οὐδὲν εὑρίσκετον, καὶ ἐπῆγαν καὶ ἀννοῖξαν τὸ σεντούκιν καὶ ηὗραν τον. Καὶ μοναῦτα οἱ ἐχθροὶ τοῦ θεοῦ οἱ Γενουβίσοι ἐπῆραν τὴν πτωχὴν τὴν γυναῖκαν του, τὴν ἐλέγαν ἡ Βεργιλίνα, καὶ ἐκάψαν την εἰς τὸ Ἁμαξαρεῖον, καὶ ἐκεῖνον ἐφο(υ)ρκίσαν τον εἰς τὴν φούρκαν.
§444.-Ἀπεκεῖ ἐφέραν μαντάτα τὸ πῶς ὁ κοντοσταύλης ἐπῆγεν κρυφά εἰς τὴν Πενταγίαν καὶ εἰς τοῦ Μῲρφου καὶ εἰς ὅλην τὴν Σολίαν, διότι ἐθάρησεν ὁ σὶρ Μουντολὶφ νὰ κουβερνιάσῃ, καὶ νὰ δηγήσῃ τὴν Κερυνίαν βιτουαλίαν, καὶ ἐκράτησεν τὰ καρτζὰ καὶ τίποτες δὲν ἀγόρασεν, καὶ ὡς δὲν ἀγόρασεν οὐδὲ τὸ σιτάριν τό ᾿χεν μὲν εἶχεν τὸ πουλήσειν διὰ τὴν σουπερπίαν καὶ νὰ κερδέσῃ; καὶ ἔμεινεν τὸ κάστρον εὔκαιρον, καὶ ἂν εἶχεν ἔρτειν τὸ στόλος ἀπάνω του ἐπαραδώννουνταν ἀπὸ τὴν πεῖναν. Καὶ διὰ τοῦτον ὡς καλὸς νοικοκύρης καὶ φρόνιμος ἀφέντης ὁ κοντοσταύλης ἐπῆγεν μὲ τὸ κορμίν του καὶ ἐκουβάλιεν τους ψουμὶν καὶ ἑδῆγαν τους, καὶ ὁδήγησεν καὶ τὸ κάστρον.
§445.-Θωρῶντα οἱ χωργιάτες τὸν κοντοσταύλην ἐπροσκυνῆσαν τον [καὶ] ἐρεβελιάσασιν, καὶ δὲν ὑποτάσσουνταν οὐδὲ τοῦ καστελλάνου, οὐδὲ τοῦ ἀφέντη τους, οὐδὲ, ἀγγάριον ἐδιαβάζαν, οὐδὲ τὰ τέλη τους ἐπλερῶνναν. Καὶ πᾶσα ἀφιτζιάλλης εἶπεν το τοῦ πραχτόρου, ὅσ᾿ ὥς πο(υ) καὶ ἀγγαλέσαν εἰς τὴν ρήγαινα· διατὶ ὁ ρήγας ἦτον εἰς τὴν Ἀμόχουστον, εἶπαν το τῆς ρήγαινας· καὶ εἶπεν τους: «Οἱ ρέντε(ς) σας ἔρκουνται παρκάτω, καὶ ἀππόθε νὰ πλερώσῃ ὁ ρήγας τὰ χρέ του;» Καὶ ἐπαρακαλέσα νὰ βάλῃ κανέναν καβαλλάρην νὰ βλεπίσῃ τὴν ἀνορίαν καὶ νὰ ποίσῃ τοὺς χωργιάτες νὰ ὑποτάσσουνται τοὺς προεστούς.
§446.-Ἡ ρήγαινα ὥρισεν παραῦτα τὸν Τζόρτζε Μονομάχον, καβαλλάρην πολίτην, γιὰ κεφάλιν καὶ ἔδωκέν του ξʹ ἀνθρώπους τῶν ἀρμάτων καβαλλάριδες καὶ πεντῆντα ἀπεζοὺς καὶ ὅλους τοὺς πουρζέζιδες ὅπου ἦσαν μὲ [τοὺς Βουργάρους μὲ τὸν κοντοσταύλην· γροικοῦν πῶς] οἱ Γενουβίσοι ἐπέψαν κεφάλιν καὶ λαὸν νὰ βλέπουν, ἐτρέξαν τους καὶ ἐδῶξαν τους· καὶ εἶχαν μετά τους τζακρατόρους καὶ δοξιῶτες καὶ ἐσύραν ἀπάνω τους σαΐττες καὶ βερετουνία, [ὅτι μὲ μεγάλες ἀνάγγες ἐστράφησαν εἰς τὴν Κερυνίαν·] καὶ ἐτρέξαν τους καὶ ἐσκοτώσασιν πολλούς, καὶ ἐπιάσασιν λʹ Γενουβίσους καὶ ἐπῆραν τους εἰς τὲς φυλακὲς τῆς Κερυνίας· καὶ ἦλθεν ὁ Μονομάχος, εἶπεν το τῆς ρήγαινας καὶ τοὺς καπετάνους, καὶ πολλὰ ἐθυμώθησαν.
§447.Παραῦτα ἕρισεν καὶ ἐδῶκαν τους ἄλλους σʹ νὰ πᾶσι νὰ πολεμίσουν τοὺς πουρζέζιδες, καὶ ἐπῆγαν εἰς τοῦ Μόρφου γυρεύγοντά τους· καὶ δὲν τοὺς ηὕρασιν, ὅτι ἐπήρασιν ψουμὶν καὶ ἐπῆγαν εἰς τὴν Κερυνίαν, καὶ ἐπέψαν καὶ τοῦ πρίντζη εἰς τὸν Ἅγιον Λάριον, καὶ ἐστράφησαν οἱ δυακόσιοι εἰς τὴν Λευκωσίαν. Καὶ ὁ κοντοσταύλης δὲν ἔπαψεν καὶ νὰ πέψῃ νὰ κουβαλῇ ψουμὶν τῆς ρηγάδας ἀπὸ τὸ Μόρφου καὶ ἀπό τὴν Πενταγίαν νὰ γεμώσῃ τὴν Κερυνίαν καὶ τὸν Ἅγιον Λαρίον. Ἀλήθεια οἱ Γενουβίσοι δὲν ἐπάψα νὰ διαφεντεύγουν τοὺς πουρζέζιδες καὶ τοὺς προδέλοιπους τοῦ κοντοσταύλη, καὶ δὲν ἐπλάζουνταν, ὅτι εἴχασιν πιγές, καὶ τὸ νὰ ᾿στρέφουνταν εἰς τὴν Λευκωσίαν, ἔρχουνταν καὶ ἐφορτώννασιν· καὶ ὅσες φορὲς ἐσμίκτησαν, εἶχαν τὸ χειρόττερον οἱ Γενουβίσοι.
§448.-Καὶ εἰς τοῦτον ἕνας καβαλλάρης, ὀνόματι σὶρ Πιὲρ τε Κασίν, θωρῶντα τὴν ἀνδρείαν τοῦ κοντοσταύλη [ἑδήγησεν καὶ] τὸν Ἅγιον Ἱλαρίον, [ἐζήλευσεν καὶ ἐσυ- πίασεν] πολλὺν φουσάτον χωρὶς νὰ τοῦ πῇ τινάς· θεωρῶντα τοὺς Γενουβίσους πῶς ἐξηλοθρεῦγαν τὴν Ἀκροτικήν, ἐπῆρεν τοὺς λᾶς τοὺς ἐσυμπίασεν καὶ ἔβλεπεν τὲς πόρτες τῆς Ἀμοχούστου εἰς τιτοίαν λογὴν ὅπου δὲν εἶχαν καμίαν ζωήν. Ἐπαρακαλῆσαν τοὺς τοπικοὺς νὰ βάλουν νὰ σηκωθῇ ὁ καλὸς καβαλλάρης ἀπ᾿ ἐκεῖ, διὰ νὰ μποῦν οἱ λᾶς νὰ τοὺς φέρουν νὰ τρῶσιν, καὶ νὰ βγοῦν καὶ κεῖνοι νὰ κουρσεύβγουν· ότόσον ἐγίνετον ὅτι ἐγανακτῆσαν καὶ ἐπῆγαν ὅλοι εἰς τὸν Ἅγιον Σέργιον, καὶ ἀπὸ᾿κεῖ, ἦτον τὸ διάβαν τοὺς Ἀμοχουστιανούς, καὶ ἐκάθουνταν εἰς τὸν πύργον. Καὶ ἕνας κλέπτης χωργιάτης ὅπου ἔκλεφτεν καὶ ἔπαιρνέ τα κρυφὰ ᾿ς τὴν Ἀμόχουστον, καὶ ἐνῶσαν τον, καὶ διὰ τὸν φόβον τοῦ σὶρ Πιὲρ τε Κασὶ δὲν ἐπῆγεν καπόσες ἡμέρες νὰ πᾷ ᾿ς τὴν Ἀμόχουστον, καὶ ἐστάθην ἔξω μετά τους, καὶ εἶδεν τους πῶς ἀποριμνῆσαν καὶ πολλὲς βίγλες δὲν ἐπολομοῦσαν· διατὶ οἱ Γενουβίσοι ἐφοβήθησαν φόβον πολλὺν καὶ δὲν ἐτόρμα νὰ ἐβγῇ τινάς, καὶ τὸ νὰ ᾿πιάσαν ἐφουρκίζαν τον, οὐδὲ ἀππέξω νὰ ἐμπῇ ἔσσω ἀποὺ ᾿ξ αὑτόν τους καὶ ἐφουρκίζαν τους, καὶ οἱ λᾶς ὅπου ἦσαν μετά του ἐγυρίζαν καὶ ἐπήγαιναν ἔσσω τους· καὶ ὅνταν τοὺς ἀποσκάπασεν ὁ χωργιάτης καλά, ἔφυγεν καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν Ἀμόχουστον καὶ εἶπεν τους: «Τίντα μοῦ διδεῖτε νὰ σᾶς πάρω ἐκεῖ ἁποῦ κοιμᾶται ὁ σὶρ Πιὲρ τε Κασίν, καὶ νὰ τὸν πιάσετε;» Καὶ ἐκεῖνοι ἐφοβήθησαν μήπως καὶ παραβγάλλῃ τους νὰ τοὺς βάλῃ ᾿ς τὸ χέριν του· τότες εἶπεν τους : «Δήσετέ με καὶ πάρτε με μετά σας, καὶ ἅντα νὰ πιάσετε τὸ νίκος, ποίσετέ μου ζωήν, εἰ δὲ ἂν σᾶς τζενιάσω, δότε μου θάνατον.» Παραῦτα ἐβγῆκεν μία μεγάλη καὶ καλὴ συντροφία Γενουβίσοι ἀπὸ ἀπὸ ᾿σπέρας καὶ ἐφτάσαν ἀπανωθίον τους τὸ πρωτόπνιν, καὶ ηὗραν τους ἀπὲ τὸν κόπον κοιμισμένους, θαρουμένου(ς), σφαλισμένους, κλειδωμένους· καὶ παραῦτα ἐτριγυρίσαν τοῦ πύργου μὲ τὸ λαμπ(ρ)όν. Καὶ τὸ νὰ ξυπνήσουν, ἐπαραδοθῆκαν τοὺς Γενουβίσους· καὶ ἐσβῆσαν τὸ λαμπρόν, καὶ ἐπίασαν τὸν σὶρ Πιὲρ τε Κασὶν καὶ καλὰ ξʹ ἀνομάτους, καλὰ παλληκάρια· καὶ οἱ ἄλλοι ἐλεῖπαν εἰς τὰ σπιτία τους καὶ ἐγλυτῶσαν. Καὶ τὸν καβαλλάρην ἐδῆσαν τον μὲ τοὺς δελοιπούς, καὶ ἐπῆραν τον μὲ τοὺς δελοιποὺς εἰς τὴν Ἀμόχουστον. Καὶ τὸν χωργιάτην ἐποῖκαν του μηνίον, καὶ εἶχαν τον εἰς μεγάλην τιμήν. Καὶ τούτη ἦτον ἡ πρώτη ἀντραγαθία τὴν ἐποῖκαν οἱ Γενουβίσοι, διότι πάντα τὸ νὰ ᾿βρέθηκαν εἰς τὸν πόλεμον ἐνικοῦσαν οἱ Κυπριῶτες.
§449.-Θωρῶντα οἱ Γενουβίσοι ὅπου ἤλθασιν, πῶς δὲν ἠμπορῆσα νὰ ἔχουν νίκην, ὅτι κατὰ τὸ ἐννοιάζουντα νὰ πάρουν τὴν Κερυνίαν ἐμποδίζουνταν καθημέρι, πότε ἀππη- δοῦσαν τους καὶ ᾿πολεμίζαν τους καὶ ἐθανατῶνναν τους, ἐκάτζαν εἰς τὴν βουλὴν καὶ εἶπαν : «Ἄρχοντες, ἤρταμεν [νὰ κάμωμεν,] καὶ ὁ θεὸς ἔδωκέν μας τὴν Αμόχουστον· τώρα ἤλθαμε νὰ πάρωμεν τὴν Κερυνίαν, φοβούμεσταν μὲν χάσωμεν τὰ ἥμερα διὰ τὰ ἄγρια· μὲ τοῦ θεοῦ ἔχομεν τὴν Ἀμόχουστον, καὶ μὲν χάσωμεν διὰ τὴν Κερυνίαν τὴν Ἀμόχουστον· ὅτι ἐμάθετε πῶς ἐκαταστῆσαν τὸν σὶρ Πιὲρ τε Κασὶν καὶ μὲ ὀλλίγον φουσάτον ἐστενοχωρῆσαν τοὺς συντρόφους μας τῆς Αμοχούστου, καὶ ἂν δὲν εἶχαν τὸν πιάσειν ἐψοφοῦσαν τῆς πείνας. Τώρα ὁ πρίντζης εἶνε εἰς τὸν Ἅγιον Ἱλαρίον καὶ ὁ κοντοσταύλης εἰς τὴν Κερυνίαν, καὶ δὲν κοιμοῦνται, ἀμμὲ ἐννοιάζουνται πῶς νὰ μᾶ(ς) σκοτώσουν καὶ νὰ πάρουν καὶ τὴν Ἀμόχουστον ἀπὲ τὰ χέργια μας· καὶ οἱ τοῖχοι τῆς Ἀμοχούστου εἶνε χαμηλοί, μὲν πᾶν καὶ σκαλώσουν καὶ πάρουν την, ἀμμὲ νὰ μηνύσωμεν τοῦ ἀμιράλλη νὰ τοὺς ψηλώσῃ, καὶ νὰ τὸν φοβερίσωμεν νὰ ᾿ρίσῃ νὰ πολομοῦν καλὲς βίγλες ᾿μέραν καὶ νύκταν.»
§450.-Καὶ ἤτζου ἐγίνετον· καὶ τὸ νὰ περιλάβῃ ὁ ἀμιράλλης τὰ χαρτία ἕρισεν καὶ ἐψηλῶσαν τὰ τειχία ὅπου ἦσαν χαμηλά, καὶ ἐγύρεψε νὰ τὴν τριγυρίσῃ μὲ τὴν θάλασσαν, νὰ τὴν ποίσῃ νησσίν.
§451.-Τότες ἐπέψαν [τὴν πατρίτζαιναν] εἰς τὴν Ἀμόχουστον, καὶ ἐπέψαν καὶ ἐκουρτζέψαν τὸ σπίτιν τοῦ πρίντζη, καὶ ηὗραν ὁτόσον λογάριν, ἀσήμιν καὶ χρουσάφιν, πέτρες καὶ μαργ(α)ρ(ιτάριν) καὶ πλῆθος δουκάτα, καὶ γρισία καὶ καρτζά, ὅτι ἦσαν ἀκανητὸν νἆχαν κουντεντιαστεῖν οἱ Γενουβίσοι καὶ νἆχαν πάγειν· ἀμμὲ ἦτον τόσα ἀκριβός, ὅτι ἐπῆραν τὴν γεναῖκαν του καὶ τὸ δικόν τους, καὶ ἐκιντύνευγεν καὶ κεῖνος· καὶ εἰς τὸ ὕστερον ἐσκοτώθην. Τοῦτα παθάννουν οἱ ἀκριβοί, καὶ χειρόττερα τοὺς πρέπει! κρίσις θεϊκὴὺ ἦτον εἰς τὸ δικόν του.
§452.Ὅτι ἅνταν ἐκάτζαν εἰς τὴν βουλὴν καὶ [ἐσύντυχε] διὰ τὸν ρήγα διὰ τὸ πλέρωμαν τοὺς ἐξόδους τοὺς Γενουβίσους νὰ πᾶν εἰς τὸ καλόν, εἶπεν: «Ἄρχοντες, θωρεῖτε ὅτι οἱ Γενουβίσοι ἐππέσαν ἀπάνω μας, καὶ τὸ ρηγάτον καταλυέται καθημερινόν, καὶ σεῖς εἶστε μέρος τοῦ ρηγάτου· ὁ ἀφέντης ὁ ρήγας ζητᾷ ἀξ αὑτόν σας νὰ δώσετε ἀπὲ τὸ ἐδικόν σας καὶ ἐκεῖνος ἀπὲ τὸ ἐδικόν του, νὰ ᾿λευθερωθοῦμεν ἐξ αὑτόν τους νὰ πᾶ νὰ μᾶς ἀφήσουν. [Οἱ ἄρχοντες:] «Τάξετε πασἄναν μὲ φόβον θεοῦ κατὰ τὸ ἔχει, καὶ νὰ τὸ δώσωμεν ὅλοι καλὰ μετὰ χαρᾶς, ὡς χρέος ἀγρωνιζάμενον εἰς τὴν αὐλήν. Καὶ εἶπαν: «Ἂς ἔνι τὸ νὰ δώσῃ πασαεῖς ὀμπρός μας· μηδὲν ποίσουν παιδία καὶ προγονία.» Καὶ [εἶπαν τοῦ πρίντζη] ὡς πρῶτον· καὶ εἶπεν νὰ δώσῃ τʹ μόδ(ια) κριθ(ά)ρ(ιν) ἀπὲ τὴν Κολόταν, τὸ ἐπουλιέτον ιβʹ καφιζία εἰς τὸ λοκοτίνιν, ὅπου ἔξαζεν βυ(ζάντια) σʹ, καὶ ἂς εἶχεν τακτεῖν νʹ δουκάτα. Θωρεῖτε οἱ ἀκριβοὶ πῶς ξοδιάζουν περίτου παρὰ τοὺς φτηνούς! ὅτι ἂν εἶχεν δώσειν ν δουκάτα, ἐδιδοῦσαν καὶ οἱ ἄλλοι καβαλλάριδες καὶ οἱ πουρζέζιδες καὶ ὁ ρήγας ἕναν μιλούνιν, καὶ ἐθέλαν πᾶν εἰς τὸ καλόν. Καὶ ἤτζου ἐπῆραν τοῦ πρίντζη περίτου παρὰ᾿ναν μιλούνιν δουκάτα καὶ τὴν γεναῖκαν του, καὶ [κεῖνον εἶχαν τον εἰς τὴν φυλακήν,] καὶ ἐπῆραν τὴν Ἀμόχουστον [καὶ ἐκδῦσαν τοὺς πτωχούς, καὶ αἰχμαλωτεῦσαν τοὺς καβαλλάριδες καὶ τοὺς πουρζέζιδες.]
§453.-Θωρῶντα οἱ Γενουβίσοι τὸν βίον τὸν ἀμέτρητον τὸν ἐσυνπίασαν ἀπὲ τὸν πρίντζην, πάλε ἐξανακουρσέψαν τὴν χώραν τὴν πικραμμένην, καὶ καβαλλάριδες καὶ πουρζέζιδες καὶ τὸν παχὺν λαόν, καὶ τὰς δύο εὐγενικὲς τῆς Ἀμοχούστου καὶ τῆς Λευκωσίας· ὁμοίως καὶ τὸ δανεικὸν τὸ εἶχαν βάλειν καὶ δὲν ἐπλερῶσαν, τώρα ἐπλερώθησάν το, καὶ ἐπῆραν πολλὺν λογάριν· καὶ τούτη ἦτον ἡ γʹ φορὰ ὅπου ἐκουρσέψαν τὴν Κύπρον, καὶ πολλοὶ ἐπεθάναν εἰς τὸ μαρτύριον.
§454.-Ω τῆς θεϊκῆς σοφίας! Ἅνταν ἐκουρσεῦσαν τὴν Λευκωσίαν ἐκουβαλοῦσαν τα εἰς τὸ σύνκριτον, καὶ τότες ἐφορτῶσαν τα εἰς τὰ καμηλία καὶ εἰς τ᾿ ἁμάξια, τζαμιλοττία, ᾿σήμιν καὶ χρυσάφιν, νὰ πάρουν εἰς τὴν Ἀμόχουστον· καὶ ἔφυγεν ἕναν μικρὸν κοπέλλιν καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν Κερυνίαν, καὶ εἶπεν τοῦ κοντοσταύλη, τὸ πῶς [μέλλει νὰ φορτώσουν τὸν βίον νὰ πάρουν] εἰς τὴν Ἀμόχουστον, «καὶ ἐγὼ εἶμαι ἕναν παιδίν ἀπὲ κείνους ὅπου βαστοῦν τὸ λογάριν νὰ τὸ πάρουν, καὶ εἶνε φʹ ἀνομάτοι· καὶ διατὶ εἶμαι Κυπριώτης, ἦλθα νὰ σοῦ τὸ ποίσω νῶσιν.» Ὁ κοντοσταύλης εὐχαρίστην του καὶ ἔδωκέν του πολλὰ τίποτες, καὶ ἔβαλέν τον εἰς τὴν τζάμπραν του· καὶ μοναῦτα ὥρισεν καὶ ἐκαβαλλικέψαν φʹ ἀνομάτους λᾶς τῶν ἀρμάτων καὶ ἐτρέξαν ὀπίσω τους, καὶ ἦλθαν εἰς τὴν Σίβουρην εἰς τὸ ἀπλίκιν τὸ δεσποτικόν· καὶ ἀρώτησεν ἂν ἠξεύρουν ποῦ εὑρίσκου(ν)ται [μὲ τὸ λογάριν·] καὶ εἶπαν του, καὶ εἶνε εἰς τὴν Ἄσκιαν, καὶ [κοιμοῦνται.] Παραῦτα εἶχεν βουλὴν ὁ κοντοσταύλης μὲ τὸ φουσάτον, ἀν τοὺς φανῇ νὰ πᾶν εἰς τὴν Ἄσκιαν, [οὔ νὰ τοὺς ἐγδεκτοῦν ὧδε·] καὶ εἶπαν του: «Ἂν πᾶμεν καὶ πάρωμεν τὸ πρᾶμαν ἀπὲ τὴν Ἄσκιαν, ὥς που νὰ περιποιθοῦμεν, φεύγουν καὶ πολομοῦ νῶσιν, καὶ τὸ διάστημαν τῆς Ἀμοχούστου εἶνε κοντὰ καὶ τρέχουν καὶ ἐφτάνου μας, καὶ θέλομεν κιντυνέψειν· ἀμμὲ ἄφησε νἄρτουν ὡς τὴν Σίνταν, ν᾿ ἀπομακρίζουν, κ᾿ ἐκεῖ μὲ τὸ θέλημαν τοῦ θεοῦ θέλομεν τὸ πάρειν.» Καὶ ἄρεσεν τοῦ κοντοσταύλη.
§455.-Τότες ἦρταν εἰς τὴν Σίνταν καὶ ἕρισεν καὶ ἀπεζέψαν, καὶ ἐβγάλαν τὰ χαλινάρια, καὶ ἀνοῖξαν τὸ ὁργιὸν καὶ ἐπῆραν κριθ(ά)ρ(ιν) καὶ ἐταγίσαν τ᾿ ἄλογα, πασανοῦ πινάκιν, καὶ κεῖνοι ἀναπαύγουντα, καὶ ἀκρώννουνταν. Καὶ ἀναφάναν δʹ Ἀλαμάνοι ὅπου εἶχαν μηνίον τοὺς Γενουβίσους καὶ ἔρκουνταν ὀμπρὸς καὶ ᾿παῖρναν σκοπόν· καὶ παραῦτα ὥρισεν ὁ κο(ν)τοσταύλης καὶ ἐχαλινῶσαν τ᾿ ἄλογα καὶ ἐκαβαλλικεῦσαν, καὶ ἐδωκαν ὄνομαν Σὰν Τζουλία, ὅτι ἦτον ἀργά· καὶ ηὗραν τοὺς δʹ Ἀλαμάνους, καὶ ἐππέσαν ἀπάνω τους, καὶ μοναῦτα ἐπροσκυνῆσαν τον, καὶ ἐπαρα(δό)θησαν τοῦ κοντοσταύλη· καὶ ἀρωτῆσαν τους ἂν θέλουσι νὰ σταθοῦν εἰς τὴν ρόγαν του, οἱ ποῖοι ἐστάθησαν καὶ ἐποῖκαν του ὅρκον· καὶ ἀπὸ ᾿ξ αὑτῆς τους ἐμάθαν πῶς ἔρκουνται τ᾿ ἁμαξία καὶ τὰ καμηλία. Καὶ [τότες ἐπῆγεν] ὁ κοντοσταύλης καὶ τὸ φουσάτον ἀπάνω τοὺς Γενουβίσους· καὶ μοναῦτα ἐβάλαν φωνὴν οἱ Βουργάροι καὶ ἀρχέψαν εἰς τὰ δοξαρία, καὶ ἐφωνάξαν: «Βίβα ρὲ Πιέρ!» τὸ ἑρμηνεύεται, «Ζῇ ὁ ρὲ Πιέρ.» Καὶ ἐπεθάναν οἱ Γενουβίσοι, καὶ οὕλους ἐκατακόψαν τους. Καὶ ἀπ᾿ ἐκείνους [μερτικὸν] ἐχώστησαν ἀποὺ κάτω ᾿ς τ᾿ ἁμαξία, καὶ διατὶ ἦτον σκοτεινὰ δὲν τοὺς εἴδασιν· καὶ ἅνταν ἐβγῆκεν ὁ ἥλιος, οἱ Βουργάροι ὅπου ᾿μεῖναν ὀπίσω, εἶδαν τους καὶ ἐπῆγα νὰ τοὺ(ς) σκοτώσουν μὲ τὰ κονταρία καὶ σπαθία.
§456.-Καὶ ἕνας δοῦλος λεγόμενος Μπαξὴς ᾿νοῦ σακκουμάνου τὸν ἐκράζαν Κοσμᾶ Μαχαιρᾶ, καὶ ὁ σακκουμάνος ἄλλαξεν τὸ ὄνομάν του καὶ ἔκραζέν τον Ἀντώνιον· ὁ ποῖος ἐκαβαλλίκευγεν, καὶ ἦτον εἰς τὸν τόπον τοῦ μαστόρου του, διατὶ ἐπῆγεν ὁ μάστρος του μὲ τοὺς λοιποὺς συντρόφους καὶ ἀφῆκαν τοὺς Βουργάρους νὰ τοὺς βλέπουν καὶ τὸ παιδὶν τοῦτον· καὶ ἅνταν εἶδαν τὸ θέλημάν τους καὶ ᾿θέλα νὰ σκοτώσουν, ἔβαλεν φωνὴν ὅσην ἐδύνετον ἀπὲ τὴν μερίαν τοῦ ἀφέντη τοῦ κοντοσταύλη: «Μηδὲν τορμήσετε νὰ τοὺς ἐγκίσετε, ὅτι ἐπαρεδόθησαν εἰς τὸν μάστρον μου, καὶ ἀφῆκεν με καὶ βλέπω τους ὥς που νὰ στραφῇ μὲ τὸν ἀφέντην τὸν κοντοσταύλην!» Καὶ ἅνταν ἐξημέρωσεν, (ὁ) ἀφέντης ὁ κοντοσταύλης ἐστράφην, ὅτι εἶχεν πάγειν ὀμπρὸς μὲ τὸ φουσάτον, του διὰ ν᾿ ἀποσκεπάσῃ μηδὲν ἀππηδήσουν καὶ ποίσουν δισπλαζίριν, καὶ ηὗρεν τους παραδομένους εἰς τὸ παιδὶν τὸν Ἀντώνην Μαχαιρᾶν· διότι ἔξευρεν φράγγικα, καὶ τὸ νὰ ξηφωτίσῃ καὶ νὰ ᾿δοῦν τοὺς Βουργάρους πῶς ἔμελλε νὰ τοὺ(ς) σκοτώσουν, ἐβάλαν του φωνὴν φράγγικα: «Διὰ τὸν θεὸν παραδιδούμεθά σου καὶ γλύτωσ᾿ μας!» Τότες ὥρισεν ὁ κοντοσταύλης καὶ ᾿δῆσαν τους καὶ ἐφέραν τους ζωντανοὺς εἰς τὴν Κερυνίαν, καὶ τὸ πρᾶμαν ἐφέραν το εἰς τὴν Τρυπημένην, κ᾿ ἐκεῖ ἀπεζέψαν τὸ πρᾶμαν ἀπὲ τ ἁμαξία καὶ ἐφορτῶσαν τα εἰς τὰ καμήλια, ὅτι οἱ Γενουβίσοι νὰ πᾶσιν γλήγορα· καὶ ἀποφορτῶσαν τ᾿ ἁμάξια, καὶ ἐβάλαν τα ὅλα ἀπάνω ᾿ς τὰ καμήλια, καὶ ἐξέβησαν ἀπὲ τὴν Τρυπημένην καὶ ἐπῆγαν εἰς τὴν Κερυνίαν.
§457.-[Καὶ τ᾿ ἁμαξία τοὺς περβολάριδες ἀποφορτῶσαν τα καὶ ᾿στράφησαν· θωρῶντα οἱ Γενουβίσοι ἀρωτῆσαν τους: «Ποῦ ᾿νε τὸ πρᾶμαν τὸ ἐβαστούσετε;» Καὶ εἶπαν τους, πῶς ὁ κοντοσταύλης τὸ πρᾶμαν ἐπῆραν το. καὶ τοὺς ἀνθρώπους ἄλλους ἐσκοτῶσαν, καὶ ἄλλους ἐπῆραν αἰχμαλώτους καὶ ἐπῆρεν τους εἰς τὴν Κερυνίαν.]
§458.-Παραῦτα οἱ Γενουβίσοι ἑδηγήθησαν καὶ ἐκαβαλικεῦσαν καὶ ἐπῆγαν εἰς τὴν στράταν τῆς Κερυνίας τὸν γεννουάριον ατογʹ Χριστοῦ, καὶ πολλὰ ἐπαραδάρτησαν, καὶ ψέματα ἐκοπιάσαν, καὶ ᾿μάθαν πῶς τὰ ᾿πῆραν καὶ ᾿βάλαν τα εἰς τὴν Κερυνίαν κατευοδωμένα, καὶ ἐστράφησαν εἰς τὴν Λευκωσίαν θλιμμένοι μὲ ἀναστεναγμοὺς καὶ πόνους.
§459.-Θωρῶντα [τούτην τὴν ζημίαν, καὶ φόβον καὶ σκοτωμοὺς καθημερινὸν ἀπὲ τὸν κοντοσταύλην,] ἐπῆραν βουλὴν εἰς τίντα λογὴν νὰ βάλουν τὸν κοντοσταύλην εἰς τὰ χέργια τους, καὶ εἶπαν μεσόν τους: «Ἐμεῖς ἤλθαμεν μὲ τὴν ρήγαιναν μὲ τὸν ὁρισμὸν τοῦ ρηγὸς νὰ μᾶς παραδώσουν τὴν Κερυνίαν, καὶ ἂς πᾶμε νὰ τὴν [ἀναγκάσωμεν·] νὰ πᾶμεν καὶ παίρνοντα τὴν Κερυνίαν, ἐκεῖ νὰ κυνηγήσωμεν καὶ τὸν κοντοσταύλην, καὶ εἰς τοῦτον τὸν μόδον θέλομεν βάλειν εἰς τὴν ἐξουσίαν μας ὅλον τὸ ρηγάτον τῆς Κύπρου.» Τοῦτος ὁ λόγος ἄρεσεν ὅλους· καὶ ἅνταν ἐποῖκαν τὴν βουλήν, ἐπῆγαν εἰς τὴν ρήγαιναν, καὶ εἶπαν της ταπεινὰ καὶ κουρτέσικα: «Κυρά μου, ἐμεῖς ἀφήκαμεν τοὺς τόπους μας καὶ τὸ δικόν μας καὶ ἤλθαμεν νὰ σοῦ ποίσωμεν ἐκδίκησιν ἀπὸ τοὺς ἐχθρούς σας τὸν κοντοσταύλην καὶ τὸν πρίντζην, καὶ νὰ [τὴν βλέπωμεν] διὰ τὸν ἠγα(πη)μένον σου υἱόν. καὶ διὰ λλόγου σας ἐμείναμεν ὡς καὶ τώρα, ἔχομεν ιεʹ ᾿μέρες· διὰ τοῦτον, ἂν ὁρίζῃς, νὰ πᾶμεν [νὰ πάρωμεν καὶ νὰ αἰχμαλωτίσωμεν τὴν Κερυνίαν.» Ἡ ποία τοὺς εἶπεν:] «Καλοί μου φίλοι, ἂς πᾶμεν! ἀποὺ μέν᾿ μὲν ἔχῃ κώλυμαν.»
§460.-Καὶ ἐκαβαλλίκεψεν ἡ ρήγαινα ἀπάνω τῆς θαυμαστῆς μούλας τοῦ ἀνδρός της τοῦ ρὲ Πιέρ, ὀνόματι Μαργαρίτα, καὶ ἔκατζεν ἀπάνω τῆς θαυμαστῆς μούλας γυναικεῖα, καὶ ἐπαράγκειλεν τοῦ σκουτιέρη της, ὀνόματι Πουτζουρέλλο, νὰ κρατῇ μετά του τὰ φτερνιστηρία της, [καὶ ἅντα τοῦ νέψῃ, νὰ γυρίσῃ τὸ πόδιν της νὰ κάτζῃ ἀνθρωπινά·] ἡ ποία ἦτον κουντέντε, ὅτι τὰ φουσάτα ἐγδέχουντάν την. Καὶ ἅνταν ἦλθεν κοντὰ εἰς τὴν Ἀνύχιαν, οἱ Γενουβίσοι ἔρχουνταν πόδιν, πόδιν, καὶ ἐννοιάζουνταν παίρνοντα τὸ κάστρον πῶς νὰ τὸ βλεπίσουν, καὶ ποίους νὰ βάλουν νὰ τὸ βλέπουν· καὶ ἅνταν ἐνέβην ἡ ρήγαινα εἰς τὸ ἀνήφορον, ἔνεψεν τοῦ Πουτζουρέλλου καὶ ἐγύρισεν τὸ πόδιν καὶ ἐφόρησέν της τὰ πτερνιστηρία, καὶ ἔσφιξεν τὴν μούλαν καὶ ἐπήγαιννεν· τότες ἐβάλαν φωνήν: «Ὅ,τις θέλει νὰ ἔρτῃ, ἂς ἔρτῃ, καὶ ἁποῦ δὲν θέλει νἄρτῃ, ἂς πάγῃ εἰς τὴν φούρκαν!» Καὶ μοναῦτα ἔμπλασεν ἡ ρήγαινα [τοῦ (φου)σάτου,] καὶ ἐπροσδέκτησάν την πολλὰ τιμημένα. Καὶ ἅνταν ἐποσώθησαν οἱ Γενουβίσοι, ἀππήδησαν οἱ Βουργάροι μὲ τὰ δοξάρια καὶ ᾿δῶξαν τους, ὁμοίως οἱ τζακρατόροι ἀποὺ τὰ ἐγγρύμματα, καὶ ἐκαταπληγῶσαν τους, καὶ πολλῆς ἀντροπῆς ἐστράφησαν κακόκαρδοι εἰς τὴν Λευκωσίαν. Καὶ τὴν ρήγαινα ἐπῆραν την εἰς τὴν Κερυνίαν μὲ τὴν ὑποταγήν της καὶ μὲ τὸ δικόν της.
§461.-Τότες ἦρτεν ὀμπρός της ὁ Δημήτρης Τανίους ὁ γραμματικός της, καὶ ἐπροσκύνησέν την καὶ εὐχαρίστην της, καὶ εἶπεν της: «Ἄ, κυρά μου, τίντα κακὸν ἐποῖκα τῆς αὐθεντία(ς) σου καὶ ἐφυλακίσες με, σάντες τῆς χάριτας ἁποὔθελες νὰ μοῦ ποίσῃς; Ὅτι ἐπειδὴὺἀξιώθηκα καὶ ἐφέρα σου τὸ χαρτίν, νὰ μείνω ἀρεστιασμένος, ὥς που νἄρτη ἡ ἀφεντιά σου! Ὅμως ὁ θεὸς νὰ σὲ πολλυχρονῇ.» Καὶ ἀπολογήθην του ἡ ρήγαινα καὶ εῖπεν του: «Υἱέ μου Δημήτρη, ὁ θεὸς τὸ ξεύρει, ὅτι ἐπῆρα τόσον φόβον, ὅνταν μοῦ εἶπες τὰ μαντάτα, κακὰ ᾿μπόρε νὰ φυλαχθῇ εἰς τοὺς παιδίους, ὅτ᾿ εἰ εἶχαν ἐβγεῖν ἀπὲ τὰ χείλη σου, ἤμουν σκοτωμένη, ὁμοίως καὶ ὁ τρισάκριβός μου υἱὸς ὁ ρήγας, καὶ τὸ νησσὶν ἤθελεν αἰχμαλωτευθεῖν· ὄχι διὰ τόσον ἔλθοντό(ς) σου εἰς τὴν Κερ(υν)ίαν ἔλειψέν σου τίποτες;» Ναί,» εἶπεν της, «κυρά μου, τὸ πρόσωπον τῆς ἀφεντιᾶ(ς) σου! Ἀμμὲ ὁ καλοπίχερος ὁ καβαλλάρης ὁ καπετάνος ἐποῖκεν μου περίτου παρὰ ποῦ πρέπει, καὶ εἰς τὴν μακάριάν σου ζωὴν ἁποῦ τὸν ὥρισες καὶ εἰς τὴν ζωήν του.» Καὶ μοναῦτα ὥρισεν καὶ ἐπιντῶσαν τὸ μηνιόν του ἀπάνω εἰς τὸ εἶχεν ὀνομίσματα ρʹ τὸν χρόνον, καὶ ἐμήνυσεν χαρτὶν τοῦ σὶρ Πὸλ Μαριτζᾶ τοῦ ἐμπαλὴὺτῆς αὐλῆς της νὰ τὸ [πιντώσῃ.]
§462.-Μοναῦτα ἔδωκεν ἡ ρήγαινα τοῦ μαγείρου της καρτζὰ νὰ πᾷ ν᾿ ἀγοράσῃ ὄρνιθες διὰ τὸ φᾶν της διὰ τὸν δεῖπνον· τότες ἀρχέψαν οἱ λᾶς καὶ ᾿μουρμουρίζαν: «Ποῦ ναὔρωμεν κριάτα καὶ ὀρνιθία διὰ τὸν κοντοσταύλην καὶ διὰ τὴν ρήγαινα, καὶ σιτάριν καὶ [ἄλλο] φαγούραν; καὶ κεῖνον τὸ ἔχομεν εἶνε πολλὰ ὀλλίγον· τίντα νὰ γενοῦμεν ἂν μᾶς παρακάτζουν οἱ Γενουβίσοι;» Ὁ κοντοσταύλης ἦτον ἀπλικεμένος εἰς τὸ ἀπάνω κάστρον, καὶ ἡ ρήγαινα εἰς τὸ ξώκαστρον· καὶ μοναῦτα ὁ κοντοσταύλης ἐκατέβην,-ἐμπροσδέκτην τους, -καὶ ἐπαρακάλεσέν τη νὰ πάγῃ [ἀπάνω,] καὶ δὲν ἄκουσεν λαλῶντα: «Ἔχω ἀποταγὴν πολλὴν καὶ, δὲν ἠμπορῶ νὰ φυλακιστῶ.» Καὶ ἐπαράδωκέν της τ᾿ ἀνοικταρία, καὶ δὲν ἄκουσε νὰ πάρῃ· εἶπεν του: «Ὁ θεὸς ἕρισέν με εἰς τὴν βλέπισίν σου, καὶ σοὺ μοῦ διδεῖς τ᾿ ἀνοικτάρια; Κράτε τα καὶ [βλέπε τα] διὰ τὸν ἀδελφότεκνόν σου.» Τότες ἡ ρήγαινα ἐγροίκησεν τὸν γογκυσμὸν τοῦ λαοῦ διατὶ δὲν εἶχαν νὰ ζήσουν· ἕρισεν καὶ ἐκράξαν τὸν καπετάνον καὶ τοὺς μαστόρους καὶ ὅλον τὸ πλῆθος τοῦ λαοῦ, καὶ εἶπεν τους: «Ἄρχοντες, ἐγὼ ἦλθα ὧδε νὰ φύγω ἀπὲ τοὺς ἐχθρούς μου, ἀμμὲ δὲν ἦρτα νὰ μὲ μαντενιάζετε· μὲ τὴν δύναμιν τοῦ θεοῦ διὰ λλόγου μου καὶ διὰ λλόγου σας.» Τότες ἕρισεν καὶ ἔκραξαν τὸν Δημήτρην τὸν γραμματικόν της, καὶ εἶπεν του: «Φέρ᾿ μου τὰ καρτζὰ τὰ βαστᾷς ὧδε!» Καὶ ἐβαστάξαν καὶ ᾿φέραν τα ὀμπρός της νʹ χιλιάδες γʹ γρόσια, χωρὶς τὰ δουκάτα καὶ τὰ καρτζὰ τὰ μικρά. Τότες εἶπεν τοῦ καπετάνου: «Πέψε μου ἀπὸ τοὺς λᾶς τῆς Κιρυνίας νὰ πᾶν εἰς τὴν ἀνορίαν ν᾿ ἀγοράσουν πᾶσα πρᾶμαν τοῦ φαγίου.» Καὶ ἤτζου ἐγίνετον· καὶ ἐπῆγαν, καὶ ἐφέραν καὶ ᾿γεμῶσαν τὸ κάστρον, σιτάριν καὶ κριθάριν, σφακτά, χοιριδία, ὀρνιθία, τυρία, καὶ πᾶσα καλόν. Μεσὸν τοῦ κοντοσταύλη καὶ τῆς ρήγαινας ἐγέμωσεν τὸ κάστρον πᾶσα πρᾶμαν τὸ ἐχρήζετον, καὶ ἐβλεπήθην καλὰ καὶ δυνατά, ὡς γοιὸ νὰ τὸ γροικήσετε παραμπρός.
§463.-Μέσα εἰς τοῦτες τὲς ταραχὲς καὶ τὰ ἀργίσματα τοὺς Γενουβίσους, κανεὶς δὲν ἐστράφη νὰ πᾷ πρὸς τὴν Ρόδον· εἶχεν πέντε μῆνες, καὶ οἱ Ροδῖτες ἐπεθυμοῦσα νὰ μάθουν μαντάτον· ἐθαυμάστην ὁ μέγας μάστρος καὶ ἀρμάτωσεν μίαν γαλιότταν καὶ ἐμπῆκεν μέσα καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Κύπρον. Τὸν γεννάρην ατογʹ Χριστοῦ ἦλθεν εἰς τὴν Ἀμόχωστον, καὶ ἐγύρεψε νὰ μπῇ μεσόν τους νὰ τοὺς σάσῃ. Θωρῶντα οἱ Γενουβίσοι ὅτι ἐκατακουρσέψαν τὸ ρηγάτον, [καὶ τίποτες δὲν εἶχαν οἱ λᾶς, καὶ ἦσαν ἐννοιασμένοι,] καὶ ὁ μέγας μάστρος ἐπλημέλαν πολλὰ καὶ τίποτες δὲν ἠμπόρησε νὰ ποίσῃ, ἀπὲ τὴν πλῆξιν ἀστένησεν καὶ ἐπέθανεν τὸν Φεβρουάρην ατογʹ Χριστοῦ, καὶ ἐθάψαν τον εἰς τὸν Ἅγιον Ἰωάννην εἰς τὸ Σπιτάλλιν τῆς Λευκωσίας τῇ ιςʹ φεβρουα- ρίου, καὶ ἐστράφην τὸ ξύλον εἰς τὴν Ρῲδον.
§464.-Τώρα νὰ ξηγηθοῦμεν τοὺς πολέμους ἁποῦ ἐπολεμίζαν [ἁποῦ ἦτον ἀπὲ τὸν θεὸν φυλαμένη τὴν Κερυνίαν οἱ Γενουβίσοι.]
§465.-Καὶ τῇ ιδʹ ἰαννουαρίου ατογʹ Χριστοῦ ἐφουσκῶσαν τὸν ρὲ Πιέρ, λαλῶντα του: «Ἐδιαμερίστησαν οἱ θειοί σου τὴν Κύπρον, ὁ ν-εἷς ἐπῆρεν τὸ Ἅγιον Ἱλαρίον καὶ ὁ ἄλλος τὴν Κερυνίαν· ἐσέναν ἴντα σοὔμεινεν;» Εἶπεν τους: «Καὶ τίντα ἐμπορῶ νὰ ποίσω ἐγώ, πτωχὸν ὀρφανόν ἀποκλεισμένον εἰς τὰ χέργια σας; ἴντα νὰ ποίσω;» Εἶπαν του: «Ἔβγα ἔλα μετά μας [νὰ τὴν πολεμίσωμεν.»] Εἶπεν τους: «Εἰς τὸν ὁρισμόν σας.» «Νὰ τὴν πολεμίσωμεν, καὶ νὰ πάρωμεν καὶ νὰ σοῦ τὴν δώσωμεν.»
§466.-Καὶ ἀρματώθην ὁ ἀμιράλλης τοὺς Γενουβίσους ὁ σὶρ Πιὲρ τε Κάμπε Φρεγγοῦγγε μὲ τὸν ρήγα μὲ β ἀνθρώπους τῶν ἀρμάτων, καὶ ἦρταν εἰς τὸ Δίκωμον· καὶ ἐκεῖ ἐποῖκαν τὴν κατούναν τους, διατὶ ἐφοβοῦνταν νὰ διαβοῦν τὸ Διάβαν, ὅτι ἐβλέπαν οἱ Βουργάροι καὶ ἄλλοι πολλοὶ λᾶς τῶν ἀρμάτων. Τότες ἐπέψαν μίαν καλὴν συντροφίαν λᾶς τῶν ἀρμάτων νὰ πᾶ νὰ διαβοῦν. Τὸ Διάβαν εἶνε στενόν, καὶ λᾶς [πολλὰ] ἐβλέπαν καὶ ἀπὦδε καὶ ἀπὸ κεῖθεν· καὶ πολλὰ ἐσφίκτησα νὰ διαβοῦν οἱ Γενουβίσοι καὶ δὲν ἠμπορῆσαν, καὶ λαβωμένοι καὶ ἀντροπιασμένοι ἐστράφησαν εἰς τὴν κατούναν. Θωρῶντα ὁ ἀμιράλλης ἔπεψεν πολλοὺς καὶ πολλὲς φορές, καὶ ἐστρέφουντα ὡς τὸ πρῶτον· καὶ ἀφῆνναν καὶ ἐδιαβαῖνναν μερτικόν, καὶ ἐπιάνναν τους καὶ ἐπέμπαν τους εἰς τὲς φυλακὲς εἰς τὴν Κερυνίαν· καὶ πολλοὶ ἐσκοτώθησαν. Καὶ ἐποῖκαν εἰς τοῦτον τὸν πειρασμὸν ηʹ ἡμέρες εἰς τὸ Δίκωμον, καὶ ᾿πλημελοῦσαν ᾿μέρα νύκταν, καὶ ἐστρέφουνταν μὲ πᾶσαν ἀντροπὴν καὶ ζημίαν.
§467.-Θωρῶντα τὲς ἀγανάκτησες τὲς ἐδιαβάζαν τὰ φουσάτα τοὺς Γενουβίσους, εἶπαν τοῦ ἀμιράλλη: «Φαίνεταί μας [ὧδε θέλετε] ν᾿ ἀποθάνωμεν· θωροῦμεν πῶς καθημερι- νὸν πᾶμεν καὶ κατακόβγουν μας· ἄ(ς) στραφοῦμε νὰ πᾶμεν ἔσσω μας!»
§468.-Καὶ τῇ κβʹ ἰουννουαρίου ἐκαβαλλικέψα νὰ στραφοῦν εἰς τὴν Λευκωσίαν. Καὶ θεωρῶντα τους μὲ τὸν ρήγα ἕνας παπᾶς Ρωμαῖος ἐρώτησέν τους: «Τίντα ἔχετε καὶ πλημελᾶτε;» Οἱ Γενουβίσοι ὡς γνωστικοὶ ἐκονμπῶσαν τὸν παπᾶν· εἶπαν του: «Πατέρα μου, οἱ θειοῦδες τοῦ ρηγὸς ηὗραν τον ὀρφανὸν καὶ πτωχόν, καὶ ἐμοιράστησαν τὸ νησσίν του· ὁ πρίντζης ἐπῆρεν τὸν Ἅγιον Ἱλαρίον, καὶ ἡ ρήγαινα καὶ ὁ κοντοσταύλης ἐπῆραν τὴν Κερυνίαν, καὶ ἐφέραμέν τον νὰ τοῦ τὰ δώσωμεν· καὶ κάθουνται εἰς τὸ Διάβαν καὶ δὲν ἠμποροῦμε νὰ πᾶμε νὰ τοῦ τὰ δώσωμεν τὸ ἐδικόν του, νὰ πᾶμεν καὶ ἐμεῖς ἔσσω μας.» Ἐννοιάστην ὁ παπᾶς ὅτι οἱ Γενουβίσοι λαλοῦν του ἀλήθειαν, καὶ θωρῶντα τὸν ρήγα πικραμμένον εἶπεν τους: «Διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ καλοῦ μου ἀφέντη νὰ σᾶς πάρω ἀπ᾿ ἄλλην στράταν καὶ νὰ τζακκίσετε τὸ φουσάτον ὅπου εἶνε εἰς τὸ Διάβαν, καὶ ἀπεκεῖ ἂν ἠμπορήσετε νὰ πάρετε τὰ κάστρη, καὶ σεῖς οἱ καβαλλικεμένοι νὰ πᾶτε εἰς τὴν Λευκωσίαν.» Ἐχάρησαν χαρὰν μεγάλην καὶ ἀκλουθῆσαν τοῦ παπᾶ, καὶ ἔμπασέν τους ἀπὲ τὸ μονοπάτιν, καὶ ηὗραν τους ἀμέριμνους· ὅτι οἱ λᾶς τῶν ἀρμάτων καὶ οἱ Βουργάροι θωρῶντα τὰ μακελλεῖα τὰ ἐποῖκαν τοὺς Γενουβίσους, καὶ θωρῶντα τους πῶς δὲν ἐτορμοῦσα νὰ ἔλθουν πλεῖον, ἀμεριμνῆσαν καὶ ἐκάθουνταν κάτω χαμηλά· καὶ τότες ἐπῆραν ἀποὺ πάνω κάτω.
§469.-Οἱ Βουργάροι καὶ οί λοιποὶ εἶδαν ὀλλίγους Γενουβίσους καὶ ἔρχουνταν ἀπὲ τὴν στράταν, ἐτρέξαν, καὶ εὑρέθησαν πιασμένοι ἀποὺ πάνω καὶ ἀποὺ κάτω· καὶ ἐγυρέψα νὰ φύγου· καὶ ἐβάλαν φωνές οἱ ἀπουπάνου τοὺς κάτω, καὶ ὅσους ἐμπορῆσαν ἐκατακόψαν οἱ Γενουβίσοι· οἱ δελοιποὶ ἐπῆγαν εἰς τὸν Ἅγιον (Ἱλαρίον) καὶ ἐγλυτῶσαν. Καὶ ὁ ἀμιράλλης ἑδηγήθη νὰ πάγῃ εἰς τὴν χώραν, καὶ ἀφῆκεν καπετάνον μὲ τὸν ρήγα, καὶ ἐπῆγε νὰ βλεπίσῃ τὴν Λευκωσίαν. Ἐμπαίννοντα [οἱ Βουρκάροι] εἰς τὸν Ἁγίον Ἱλαρίον, ἐμέτρησέν τους ὁ σὶρ Τζουὰν Περότ, ὁ ποῖος ἦτον μὲ τὸν πρίντζην, καὶ ηὗρεν τους παρκάτω ρʹ ἀνομάτους, οἱ ποῖγοι ἐσκοτώθησαν εἰς τὸ Διάβαν τὸ στενόν. Καὶ ὁ σὶρ Πιὲρ τε Κασὶν ἦτον μὲ τὸν πρίντζην, καὶ ἐπῆγεν ἀπὦδε καὶ ἐπιάστην.
§470.-Τότες ἐπῆραν τὸν ρὲ Πιὲρ μετά τους, ὡς γοιὸ νὰ εἶχεν εἶσταιν σφακτὸ, -νἆχα θέλει νἆχαν τὸ σφάξειν, -τὸ ὀρφανόν, τὸ ἀνακέφαλον· καὶ ἐποῖκαν τὲς κατοῦνες εἰς τὸν Ἅγιον Ἀντώνιον. Τὰ κτηνὰ τὰ εἶχαν διὰ τὴν ζωήν τους τῆς Κερυνίας ἐβόσκουνταν ἔξω, καὶ καθημερινὸν ἐσκοτῶναν καὶ ᾿τρῶγαν τα, καὶ ἐκαταλύσαν τα. Ὁ κοντοσταύλης καὶ ἡ ρήγαινα ὡρίσαν καὶ ἐσηκῶσαν τοὺς πούντους καὶ ἐκαρφῶ- σαν τὰς πόρτας. Τότες ἦρταν οἱ Γενουβίσοι κορτέσικα καὶ εἶπαν τους: «Καλέ, δότε τὸ κάστρον τοῦ αὐθέντη του!» Οἱ λᾶς τοῦ κάστρου εἶπαν του: «Τὸ κάστρον ἔνι τοῦ αὐθέντη μας τοῦ ρηγὸς καὶ ἐμεῖς ἀνθρῶποι του! Χωριστῆτε ἀπὲ τὸν αὐθέντην μας, καὶ ἂς ἔρτῃ καὶ ἂς περιλάβῃ τὸ κάστρον του!» Τότες ἐξητιμάσαν τὴν ρήγαιναν, λαλῶντα: «Ἔφερές μας νὰ μᾶς δώσουν τὸ κάστρον καὶ μὲ τὲς τέχνες σου ἐξαπό- λυσές μας, καὶ ἔφυγες καὶ ᾿πῆγες εἰς τὸ καστέλλιν!» Ἐσύραν βερουτουνία καὶ ἀπουπάνω ἐρίψαν πέτρες καὶ ἄλλα ἀργαλεῖα, καὶ ἐπηγαῖνναν οἱ πέτρες ὡς τὲς κατοῦνες, καὶ λαμπρὸν ἑλληνικόν· πολλοὺς ἐπληγώσασιν. Τότες ἐσηκῶσαν τὴν κατούναν καὶ ἐπῆραν την ἐξωμέρου [νὰ μὲν ἐφτάννῃ πέτρα,] καὶ ἀρχέψαν εἰς τοὺς πολέμους· καὶ ἐπελεκοῦσαν σκάλες καὶ πέτρες καὶ τζενία καὶ μάνγκανα πολλά, καὶ ὡς τὴν γʹ ἡμέραν φεβρουαρίου ἐτελειῶσαν τ(α).
§471.-Καὶ τὸ σαββάτον τῇ δʹ φεβρουαρίου ατογʹ Χριστοῦ ἀρματώθησαν οἱ Γενουβίσοι καὶ ἐπῆραν κʹ σκάλες μετά τους· ὅτι εἶχαν πολ(λ)ὲς σκάλες εἰς τὴν Λευκωσίαν καὶ ἒπεψέν τους ὁ ἀμιράλλης εἰς τὴν Κερυνίαν· καὶ οἱ Βουργάροι ἀππηδῆσαν καὶ ἐπῆραν τες, καὶ ἐσκοτῶσαν ἁποῦ τὲς ἐπῆραν· καὶ κεῖνες ἐπῆραν τες εἰς τὸν Ἅγιον Ἱλαρίον, καὶ ὅσους ἐπιάσαν ζωντανοὺς ἐβάλαν τους εἰς τὰ σίδερα εἰς τὸν Ἅγιον Ἱλαρίον· καὶ οἱ Γενουβίσοι ἐγδέχουντάν τους. Καὶ ἐμάθαν ἀπὸ κείνους ἁποῦ ἐφύγαν] πῶς τὲς ἐπῆραν οἱ Βουργάροι.
§472.-Τότες [ἐπῆραν τους] καὶ ἐπῆαν εἰς τὴν Κερυνίαν, καὶ μοναῦτα ἐκόψαν κλαδία τῶν δένδρων, καὶ ἐρίψαν τα ᾿ς τὸ χαντάκιν τῆς Κερυνίας, καὶ ἐπῆραν τὲς σκάλες καὶ ἐκουμπίσαν τες εἰς τοὺς τοίχους, καὶ ὅσα ξύλα ἠμπορῆσα νὰ εὕρουν ξερὰ ἐρίψαν τα εἰς τὸ χαντάκιν. Ὁ κοντοσταύλης ὥρισεν, κανενεὶς Κερυνιώτης μηδὲν δείξῃ πρόσωπον. Θωρῶντα οἱ Γενουβίσοι πῶς τινὰς δὲν δείχνει φανὸν ἀπὲ τὸ κάστρον, ἀμεριμνῆσαν καὶ ἐννοιάστησαν ὅτι [διὰ πρώτης] νὰ τοὺς παραδοθοῦν· τότες εἶπαν τοῦ ρηγός: «Ἔννοιαν μὲν ἔχῃς, καὶ εἰς βʹ ὧρ(ες) νὰ μποῦμεν εἰς τὴν Κερυνίαν.» Παραῦτα ἐδιαλαλῆσαν τὸν ὁρισμὸν τοῦ ρηγός: «Ἄρχοντες, μικροί, μεγάλοι, ὅπου εἶστε εἰς τὴν συντροφίαν τῆς ἀφεντίας τοῦ ρηγός, μηδέν τορμήσετε νὰ σύρετε βερετούνιν εἰς τὴν Κερυνίαν, [ἂν θέλου] νὰ δοθοῦν εἰς τὸν ἀφέντην τους· ἀκομὴὺ ἐσεῖς ἄρχοντες, ὅπου εἶ(στε) ᾿ς τὸ κάστρον, ἂν θέλετε μὲ τὸ καλὸ νὰ στρέψετε τὸ κάστρον τοῦ ἀφέντη του, θέλετε μείνειν ἀναπαμένοι, καὶ ὁ ρήγας θέλει σᾶς περιλάβειν μὲ μεγάλην χαράν, καὶ θέλει σᾶς μερετιάσειν πασανοῦ κατὰ τὸ πρέπει. Καὶ μηδὲν εἶστε ἀπότορμοι νὰ σύρετε [βερετούνιν] εἰς τὴν κατούναν τοῦ ἀφέντη τοῦ ρηγός, καὶ εἴ τις θελήσῃ νὰ σύρῃ θέλομεν τὸ κρατήσειν διὰ παράβουλον· καὶ [ἂν δὲν τὸ δώσετε μὲ τὸ καλόν,] θέλομεν ἐμπεῖν μὲ δυναστείαν καὶ θέλομεν σας κατακόψειν, ὡς παρα- βοῦλοι τοῦ ρηγός.»
§473.-Απολογήθην ὁ λαὸς ἀπουπάνω τοῦ κάστρου καὶ εἶπαν τοῦ διαλαλητή: «Ἄμε πὲ τοῦ ἀφέντη μας ἀπὲ τὴν μερίαν τῆς κυρᾶς μας τῆς μητέρας του καὶ ἀπὲ τὴν μερίαν τοῦ ἀφέντη τοῦ κοντοσταύλη τοῦ θείου του καὶ ἀποὺ ὅλους μικροὺς καὶ μεγάλους, ὅτι ὅλοι μας κρατοῦμεν τὸ αὐτὸν κάστρον διὰ τὸν ἀφέντην μας τὸν ρήγα· ἂς ἔρτῃ μόνος του καὶ νὰ τὸν προσδεκτοῦμεν, ὡς γοιὸν τὸ προείπαμεν· ἀμμὲ ὄχι νὰ μπῇ κανένας ἀπὲ τοὺς ἄπιστους Γενουβίσους τοὺς παράβουλους, ὅπου παρακαλοῦμεν τὸν θεὸν νὰ ᾿δῇ τὴν ταπείνωσίν μας καὶ νὰ σηκώσῃ τὴν σουπερπίαν τους. Ἡ γραφὴ λαλεῖ, μὲν φοβηθῇς ἀποὺ ἄνθρωπον σουπέρπιον, ὅτι ἂν ᾖνε σήμμερον αὔριον δὲν εἶνε. Μηδὲν τὸ θελήσῃ ὁ θεὸς νὰ σταθοῦμε νὰ πιαστοῦμεν ἀπὸ τοὺς Γενουβίσους, οἱ ποῖοι ἔνι ἐφίορκοι, καὶ ἐμόσαν τοῦ ἀφέντη μας τοῦ ρηγός, καὶ ἐπῆραν τὴν θαυμαστὴν καὶ πλουσίαν πόλιν τὴν Ἀμόχουστον, ὁμοίως καὶ τὴν μεγάλην χώραν τὴν Λευκωσία, καὶ μὲ μαρτυρίες καὶ πολλὰ βασανίσματα καὶ ρʹ χιλιάδες τέχνες ἐσηκῶσαν τὸ βίον τοὺς καβαλλάριδες καὶ τοὺς προδέλοιπους· διὰ τοῦτον προτήττερα ν᾿ ἀποθάνωμεν ὅλοι μας καὶ πασαεῖς, παρὰ ν᾿ ἀφήσωμεν τοὺς Γενουβίσους νὰ μποῦν ὧδε.» Καὶ παραῦτα οὗλοι ἀντάμα ἕναν στόμαν ἐβάλαν φωνὴν: «Ζῇ ὁ ρὲ Πιέρ!» γʹ. Θωρῶντα ὅτι ὁ διαλαλητὴς δὲν ἔθελε νὰ στραφῇ, ἀμμὲ ᾿πρός του ἐδιαλάλεν, τότες ἐκαταλαβῶσαν τον μὲ τὰ βερετουνία, καὶ ἔφυγεν καὶ ἐπῆγεν εἰς τοὺς καπετάνους, καὶ ἐξηγήθην τὸ ἐγροίκησεν ἀπὸ τὴν Κερ(υν)ίαν.
§474.-Τότες ἐποῖκαν ἀποὺ σανιδία παφέζια καὶ σκάλες, καὶ ἐφέραν τα πάλε καὶ ἦρταν, καὶ ἦτον καὶ οἱ ἄλλες ἐκεῖ ἠκουμπισμένες. Καὶ πάλε ἐξαναδιαλαλῆσαν: «Εἴ τις νὰ μπῇ ἀπὸ τὲς σκάλες εἰς τὸ κάστρον νὰ βάλῃ φλάμπουρον, ὁ πρῶτος νὰ ἔχῃ ὀνομίσματα α.» Γροικῶντα οἱ ἀπέσσω, τοῦ ρηγός. Πάλε ὁ διαλαλητὴς ἐδι(αλ)άλησεν: «Ὅπου νὰ βάλῃ τὸ βʹ, νὰ ἔχῃ ὀνομίσματα φʹ.» Καὶ πάλε ἐδιαλάλησεν: «Ἁποῦ νὰ βάλῃ [τὸ γʹ,] νὰ ἔχῃ ὀνομίσματα τʹ.» Καὶ ἀππέσσω ἔβαλαν [ἄλλον] φλάμπο(υ)ρον. [«Καὶ ὁ δʹ] νὰ ἔχῃ ὀνομίσματα ρʹ.» Καὶ ἀππέσσω ἐβάλαν [ἄλλον,] καὶ εἶπαν τους: «Τα φλάμπουρα τὰ θέλετε νὰ βάλετε, εἶνε σημαδία τοῦ ρηγός; Ἄπιστοι Γενουβίσοι, παράβουλοι, ἐμεῖς βάλλομεν τὰ φλάμπουρα τοῦ ἀφέντη μας, καὶ βάλλομεν καὶ τὴν ψυχήν μας καὶ τὸ κορμίν μας νὰ τὸ βλεπίσωμεν· ὅντα θελήσῃ ὁ θεὸς νὰ μᾶς λυτρώσῃ, νὰ φύγετε νὰ πᾶτε εἰς κακὴν ὥραν!» Καὶ μοναῦτα ἐσύραν βερετουνία καὶ ἐδῶξαν τους· καὶ ἐστράφησαν καὶ ἐπολεμίζαν β Ϝ ὧρες, καὶ ἐθυμώθησαν πολλὰ [οἱ ἀπουπάνω.]
§475.-Καὶ ἀπάνω μέσα εἰς ὅλους ἦτον ἕνας παιδίος καλὸς τζακράτορος καὶ ᾿κόρδαινεν ὄμορφα, καὶ ἐκόρδωνεν τοῦ κοντοσταύλη, καὶ ἔσυρνεν πολλὰ καλὰ καὶ δὲν ἔχαννεν βερετούνιν. Καὶ ἐσκοτῶσαν υʹ ἀνομάτους ἐκείνην τὴν ἡμέραν ἀπὲ τοὺς Γενουβίσους. Καὶ κεῖνος ὅπου ἐκόρδωννεν δυνατὰ ὀνόματι ΝικολὴὺΜαχαιρᾶ, καὶ εἶπεν τοῦ συντρόφου του: «Σύρε εἰς ἐκεῖνον τὸν Γενουβίσον καὶ δός του εἰς τὴν κεφαλήν!» Καὶ τοῦτος ἔστεκεν ὅτοιμος καὶ ἔσυρεν κ᾿ ἔδωκεν τοῦ Γενουβίσου· ὁ Γενουβίσος ἐπόνησεν, παντέχοντα ἐτρύπησέν τον, ἔβαλεν τὴν παλάμην του νὰ ᾿δῇ τὸ πασινέττιν του, καὶ παραῦτα ὁ Νικολὴς ἔσκασεν τὴν τζάκραν καὶ ᾿τρύπησεν τὴν παλάμην του καὶ ἐδιάβην τὸ πασανέττιν, καὶ ἀπόθανεν.
§476.-Καὶ θωρῶντα πῶς δὲν ἠμποροῦ νὰ ποίσουν τίποτες, ἐστράφησαν εἰς τὴν κατούναν τους. Καὶ ἐποῖκαν ἕναν ροπάρουν τριγύρου τῆς μία(ς) σκάλας τῆς κουμπισμένης εἰς τὸ κάστρον, καὶ ἀπουπάνω ἐδεῖχνα φανὸν ὅτι δὲν τοὺς θωροῦν· τἄπισα ἀφῆκαν την καὶ ᾿στράφησα ν᾿ ἀναπαυτοῦν. Καὶ τὸ ἀπόγιομαν ἔθελα νὰ ἔρτουν νὰ μποῦν· καὶ πρὶ νὰ φᾶν ἐποῖκαν ἀναθεώρησιν εἰς τοὺς λᾶς, καὶ ηὗραν καὶ ᾿λεῖπαν υʹ ἀνομάτοι· καὶ ἀπὸ τέτες ἀρχέψαν καὶ ἐδειλιοῦσαν. Θωρῶντα ὁ πτωχὸς ὁ παπᾶς, ὅτι τὸ κάστρον ἐκρατοῦσαν το διὰ τὸν ρήγα, καὶ δὲν ἦτον ὡς γοιὸν τὸν ἐκομπῶσαν οἱ Γενουβίσοι, ἐμετάνωσεν καὶ ἐστράφην· τὸ νὰ τὸν ᾿δοῦν οἱ Βουργάροι, ἐκατακόψαν τον.
§477.-Καὶ μετὰ τὴν αὔριον ὅπου εἶνε εʹ φεβρουάρη, ατογʹ Χριστοῦ, τῇ κυριακῇ καλὰ πωρνόν, ἐξέβησαν ἀπὲ τὴν κρυφὴν πόρταν τῆς Κερυνίας ιεʹ συντρόφοι στρατιῶτες ἀντρειωμένοι, καὶ ἐβαστοῦσαν λαμπρὸν καὶ ἐβάλαν εἰς τὸ χαντάκιν, καὶ ἐκάψαν τὴν παβιέραν καὶ ᾿κάψαν τὰ ξύλα, καὶ μέρος ἐμπάσαν ἔσσω εἰς τὸ κάστρον· καὶ ἐγλυτῶσαν βʹ σκάλες μακρεῖες καὶ ιʹ σανίδια ἀπὲ τὴν παβιέραν. Τότες ἀρχέψαν τοῦτ᾿ οἱ ιεʹ ἀνομάτοι καὶ ὑβρίζαν τοὺς Γενουβίσους πολλὰ ἄσκημα, καὶ ἐβάλαν τους φωνήν: «Ἂν ᾖστε ἀντρειωμένοι, ἐλᾶτε νὰ παραδιαβάσωμεν!» Καὶ τότες ἐχώστησαν οἵ ιεʹ ἀνομάτοι, καὶ ἀπουπάνω ἐκράξαν τους· τότες ἐβγῆκαν καὶ ἔρχουνταν πρὸς τὸ κάστρον· τότες ἐναφάναν (οἱ) ιεʹ, καὶ οἱ Γενουβίσοι [ἐδιαλαλῆσα] νὰ ἔρτουν ἀπάνω τους. Καὶ μοναῦτα ἀννοῖξαν τὴν πόρταν καὶ ἐρίψαν τὸν ποῦντον τοῦ κάστρου.
§478.-Καὶ τούτην τὴν ἀποτορμίαν ἐποῖκαν την, διότι εἶχαν τὸν ποῦντον διπλόν· ὅτι ὀμπρὸς εἶχαν ἕναν μικρόν, ὁ ποῖος εἶχεν κοντὰ εἰς τὸν ποῦντον τὸν μέγαν ἕναν σεντούκιν γεμάτον πέτρες καὶ ἐσοζύγαζεν· καὶ τὸ νἆρταν Γενουβίσοι ν᾿ ἀνέβησαν, [ἔπαιρνέν τον καὶ ἔπεφτεν] κάτω εἰς τὸ χαντάκιν, καὶ πάλε ἐστρέφετον ὁ ποῦντος, καὶ διὰ τοῦτον τὸν ἀφῆκαν ἀννοικτόν· καὶ ὀμπρὸς σιμὰ εἰς τὸν ἄλλον ποῦντον εἰς τὴν ἄκραν τοῦ τούτου, εἶχεν ἕναν διαζύγιν ἀπουκάτω του καὶ ἐβάσταν το· καὶ οἱ λᾶς ἐμπαῖναν θαρούμενα. Καὶ πολλοὶ Γενουβίσοι ἐκομπώθησαν καὶ γλήγορα ἐτρέξαν καὶ ἦλθα νὰ ἐμποῦν· καὶ τὸ διαζύγιν εἶχαν το σύρειν, καὶ οὗλοι ἐκρεμμίσαν [κάτω·] καὶ ἐκεῖνοι ὅπου ἐμεῖναν ἐφύγαν· καὶ ἀπουπάνω ἐπαῖζαν τζάκρες καὶ ἐκαταλαβῶσαν τους. Τότες ἐξέβησαν οἱ Κερυνιῶτες καὶ ἐκράξαν τους νὰ κοντέψουν, μὲ πολλὲς ᾿τιμασίες καὶ ἀντροπές.
§479.-Τότες ἐθυμώθησαν οἱ Γενουβίσοι καὶ ἐδιαλέξαν φʹ ἀνομάτους ἀντρειωμένους καὶ ἦλθα νὰ πολεμίσουν· τότες ἀρκέψαν ἀπουπάνω καὶ ἀπὲ τὴν παρπακάναν εἰς τιτοίαν λογήν, ὅτι ἐφύγαν μὲ μεγάλην ἀντροπὴν ὡς οὐκ ἐμπλέπαν· καὶ ἐλαβώθην ὁ σὶρ Λογὴς Τόριας ὁ ἀμιράλλης τῆς Νέας Πόλις, ὁποῖος ἦτον καπετάνος τοὺς Γενουβίσους· [καὶ οἱ Κερυνιῶτες ἦτον καλὰ καὶ γεροί, καὶ μὲ καλὴν καρδίαν καὶ νίκος.]
§480.-Θεωρῶντα οἱ Γενουβίσοι, ὅτι δὲν ἠμποροῦ νὰ πᾶν παραμπρός, ἐμηνῦσαν εἰς τὴν Ἀμόχουστον, καὶ ἦλθαν τῆς θαλάσσου βοήθεια, καὶ ἔφεραν μάγγανα καὶ ἀργαλεῖα, ὅτι ἐπετάσσαν πέτρες τόσον μακρὰ ὡς γοιὸν καλὸν δοξάριν, καὶ μὲ τὸν πάφυλον, ὅπου ἦλθεν τῇ ιʹ φεβρουαρίου ατογʹ Χριστοῦ, καὶ μέσα εἶχεν ἕναν μάγγανον ὡς γοιὸν τραπουτζέττιν καὶ ἔσυρνεν ἴχια ὡς γοιὸν τζάκρα, ἀμμὲ ἔσυρνεν κοντά, καὶ μίαν μεγάλην πέτραν ὅπου ἐβάρεν δʹ λίτρες Κυπριώτικες, καὶ μὲ κεῖνον τὸ μάγγανον ἐπολεμίζαν ἀπέξω ἀπὲ τὴν θάλασσαν. Τότες ὁ κοντοσταύλης ὡς φρένιμος ἐβίγλισεν τὸν τοῖχον τοῦ κάστρου ὅπου [ἐκτύπαν ἡ πέτρα,] καὶ μοναῦτα ἐποῖκεν καὶ ἐκεντῶσαν τον ἀππέσσω καὶ ἐφούργιασέν τον μὲ ἄλλον τοῖχον εἰς τιτοίαν λογήν, ὅτι ἡ πέτρα δὲν ἔβλαπτεν τὸ τοῖχον. Τότες ἐβράσαν καὶ ἐκοντέψαν, καὶ ἀππηδῆσαν εἰς τοὺς τοίχους· καὶ ἀπουπάνω ἐρίψαν τόσες πέτρες καὶ βουτζία γεμάτα πέτρες καὶ ἄμμον, καὶ ἐμακελλέψαν τους. Γροικῶντα οἱ Γενουβίσοι ὅπου ἦσαν τῆς γῆς τὸν πόλεμον τῆς θαλάσ(σ)ου, ἀποτορμῆσαν καὶ ἦρταν τῆς γῆς, καὶ ἐνέβησαν εἰς τὸ χαντάκιν καὶ (ἀρχέ)ψα νὰ μποῦν εἰς τὲ(ς) σκάλες· καὶ ἅνταν ἐγεμῶσαν ἀνθρώπους, ἐρίψαν ἀπουπάνω μίαν μεγάλη νευρίαν, ὅπου ᾿κάθετον ἀπάνω τὸ πριμοχιόνιον, καὶ ἐσκοτῶσαν τους, καὶ ἐτζακκίσαν τὴν σκάλαν, καὶ οὗλοι ἐππέσαν εἰς τὸ χαντάκιν, καὶ ἀπουπάνω ἐρίψαν τόσες πέτρες, καὶ ἂν εἶχεν τινὰν ὁποῦ γνἄζεν ἐσκοτῶσαν τον· καὶ εἰς τὴν ἄλλην σκάλαν ἐρίψαν ἄγκουρες μὲ τὰ σχοινία καὶ δυναστικῶς ἐσύραν την ἀπουπάνω· καὶ ἐστέκαν δʹ Γενουβίσοι ἀπάνω καὶ δὲν ἐπῆραν σκοπὸν πῶς τὲς ἐκορακίσαν οἱ ἄγγουρες, καὶ θωρῶντα τὴν σκάλαν πῶς ἐμπαῖνναν, ἐκρεμμίσαν καὶ ἐδῶκαν εἰς τὸ χαντάκιν, καὶ μὲ τὲς πέτρες ἐσκοτῶσαν τους· καὶ ν-εἷς ἀπότορμος παιδίος Γενουβίσος ὁποῦ ἐκράτεν πέρνουν νὰ τὸ βάλῃ ἀπάνω εἰς τὸ κάστρον, καὶ ἐσύραν τον μὲ τὴν σκάλαν καὶ ἐσκοτῶσαν τον.
§481.-Βιγλίζοντα οἱ Γενουβίσοι πῶς ἦσαν σφηνοκοπημένοι ἀπὲ τὴν Κερυνίαν, καὶ δὲν ἠμποροῦσα νὰ ποίσουν τὸ ᾿θέλαν, ἡ φαγούρα ἔλειψέν τους· ἐπέψα νὰ φέρουν, καὶ εἰς τὸ ἔλα ἐδράσσαν το οἱ Βουργάροι καὶ ἐβάλαν το εἰς τὸν Ἄγιον Λαρίον, καὶ ἄλλους ἐσφάζαν καὶ ἄλλους ἐλαβῶνναν. Ἐβάλαν βουλὴὺνὰ πάρουν τὸν ρήγαν εἰς τὴν Λευκωσίαν· καὶ τῇ ιγʹ φε(β)ρ(ουαρίου) τογʹ Χριστοῦ ἐπῆραν τὸν ρήγαν εἰς τὴν Λευκωσίαν· καὶ μὲ τὴν δύναμιν τοῦ θεοῦ οἱ Κυπριῶτες πάντα εἶχαν τὴ νίκην.
§482.-Καὶ ἂν θέλῃς νὰ σοῦ πῶ πῶς ἡ Ἀμόχουστο ἐπάρτην, ἦτον παραχώρησις θεοῦ διὰ τὰς ἁμαρτίας μας· ὄχι τὴν Ἀμόχουστον μοναχά, ἀμμὲ ἦτον δίκαιον νἆχαν πάρειν καὶ ὅλην τὴν Κύπρον διὰ τὲς πολλές μας ἁμαρτίες· καὶ διὰ νὰ σᾶς τὸ πῶ φανερά, πρῶτον πάντων ἡ ἁμαρτία τοὺ(ς) σκλάβους· ἐχάννετον ἡ Ρωμανία, καὶ ἐκουβαλοῦσαν τοὺ(ς) σκλάβους καὶ ἀμάλωτα ᾿ς τὰ νησία, καὶ ἐγίνουνταν ὁτόσον σκληρόκαρδοι ἀπάνω τους, ὅτι ἐκρεμμοῦσαν τους ἀπὲ τὰ δώματα καὶ ἐσκοτώννουνταν, καὶ ἐπέφταν εἰς τοὺς λάκκους, ἐφουρκίζουνταν, ἀπὲ τὰ μεγάλα βάσανα ἁποῦ τοὺς ἐπολομοῦσα νὰ πολομοῦν καὶ ἀπὲ τὴν πεῖναν. Ἐπαραδῶκαν τὸν ἀφέντην τους τὸν ρήγα εἰς τὸν θάνατον· ἀκομὴ ἐπαραδῶκαν τὸν ὅμοιόν τους τὸν σὶρ Τζουὰν Βισκούντην τοῦ ρηγὸς καὶ ἐσκότωσέν τον. Ὁμοίως καὶ διὰ τὴν ἀρσενοκοιτίαν, ὅτι πολλὰ τὴν ἐγουζιάζαν εἰς τὴν Ἀμόχουστον· καὶ ἐπῆγαν κατὰ πρόσωπα τοῦ θεοῦ, ὅπου λαλεῖ: ςʹ χρόνους νὰ σοῦ δουλεύσῃ ὁ δοῦλος σου, καὶ εἰς τοὺς ζʹ νὰ τὸν λευτορώσῃς, καὶ μὲν κοιμηθῇς εἰς κρῖμαν μὲ ἄρσεν. Καὶ ἄλλον, θεὸν ᾿βλασφημοῦσαν· καὶ διὰ τινὰν μὲν πῇς κακόν, καὶ τοῦτοι εἰς τοῦτον. Καὶ τοῦτοι τὸν ρήγαν ὁποῦ ἐτίμησεν τὴν Κύπρον ἐσκοτῶσαν τον ὡς γοιὸν ἕναν χοιρίδιν. Καὶ τὸ ὕστερον, ἡ ἁμαρτία τῆς σουπερπίας· ἀπὲ τὸν μέγαν πλοῦτον τὸν εἶχαν, ἐκαταφρονοῦσαν τοὺς λᾶς. Ηὗραν ἀρματωμένους τοὺς Γενουβίσους, νἆχαν ἔχειν ἀπομονήν, ἀμμὲ ὄχι νὰ τοὺς κρεμμίσουν ἀπουπάνω κάτω· διὰ τοῦτον ἐκαβαλλικέψαν οἱ Βουργάροι καὶ οἱ σκλάβοι καὶ οἱ Γενουβίσοι, καὶ ἐκουρσεῦσαν τους καὶ αἰχμαλωτεῦσαν τους, καὶ [ἐταπεινῶσαν τὲς γυναῖκες τους καὶ τὸν βίον τους.]
§483.-Τῆ κζʹ φεβρουαρίου ατογʹ Χριστοῦ ὁ σὶρ Τζουὰν Περότ, ὠρδινίασέν τον ὁ κοντοσταύλης καὶ ὁ πρίντζης, καὶ ἐπῆρεν Βουργάρους καὶ ἐβλέπαν ἀπέξω [τὴν χώραν,] νὰ στενοχωρηθοῦν οἱ Γενουβίσοι. Καὶ μανθάνοντα τὸ μήνυμαν ὅπου τοὺς ἐμηνῦσαν ἀπὲ τὸ σέντζιν τῆς Κερυνίας, ἢ νὰ τοὺς πέψουν βιτουαλίες, εἰ δὲ κἂν οὔ, νὰ εὐκαιρέσουν τὸν τόπον, τότες ἐπέψαν υʹ καμήλες φορτωμένες βιτουαλίαν καὶ ἀρματωσίαν· καὶ τῇ κηʹ φεβρουαρίου ἐλθόντος τους εἰς τὸ Πάς, ἐππηδῆσαν καὶ ᾿πῆραν τα οἱ Βουργάροι, καὶ ἐπῆραν τα ᾿ς τὸν Ἅγιον Λαρίον, καὶ δὲν ἐγλυτῶσαν παρὰ εʹ τὰ εἶχαν λάχειν ὀπίσω. Τοὺς Γενουβίσους ἐδῶξαν τους καὶ ᾿σκοτῶσαν τους. Καὶ κατὰ τὸ συνήθιν τὴν αὐτὴν ἡμέραν ἐδῶκαν μέγαν πόλεμον εἰς τὴν Κερυνίαν, καὶ μὲ τὴν δύναμιν τοῦ θεοῦ [δὲν τοὺς ἐβλάψαν,] καὶ ἐστράφησαν πολλὰ πληξισμένοι οἱ Γενουβίσοι. Καὶ τὴν αὐτὴν ἡμέραν ἐστρέψαν τὸν ρήγαν διὰ νυκτοῦ εἰς τὴν Ἀμόχουστον μὲ τὸν ἀμιράλλην.
§484.-Εἴ τις ἔχει ἀπλαζίρι ν᾿ ἀγροικήσῃ τὸν πόσον τῶν Γενουβίσων ὁποῦ ἐπεθάναν εἰς τὸ ρηγάτον τῆς Κύπρου ἀπὲ τὴν ἀρμάδαν τους, καὶ μηδὲν σᾶς φανῇ καὶ πολομῶ το διὰ νὰ φουμίσω τὰ φουσάτα μας τῆς Κύπρου κατὰ πρόσωπα τῶν φουσάτων τοὺς Γενουβίσους· διότι πολλὲς φορὲς [λαλῶ σας τοὺς μακελλεμοὺς ὅπου ἐμακελλεύγουνταν οἱ Γενουβίσοι.] Τώρα θέλω νὰ σᾶς πῶ ν᾿ ἀγροικήσετε τὸν ἀριθμὸν ἀπὲ τὴν ἀρμάδαν τὴν ἐφέραν ὡς ἐκείνην ὅπου ᾿πῆγεν εἰς τὴν Γένουβαν. Πρῶτον ἦρταν ςʹ κάτεργα καλὰ ἀρματωμένα, καὶ τἄπισα εʹ κατεργα, καὶ ἀπεκεῖ βʹ κάτεργα, καὶ λςʹ κάτεργα· ὁμάδα μθʹ κάτεργα, καὶ ἕναν καράβιν. Καὶ ἐπῆγαν ιβʹ κάτεργα μοναχὰ εἰς τὴν Γένουβαν καὶ κακὰ ἀρματωμένα, καὶ κεῖνοι ὅπου ᾿μεῖναν εἰς τὴν βλέπισιν τῆς Ἀμοχούστου, μακάρι ἐμεῖναν οἱ λᾶς τῶν δύο κατέργων καὶ τοῦ καραβίου. Λοιπὸν ἐλείφτησαν τῶν λεʹ κατέργων. Καὶ μέσα εἰς τὰ ιβʹ ἁποῦ ᾿πῆγαν ἦσαν καὶ οἱ καβαλλάριδες ἁποῦ ᾿πῆραν ἀπὲ τὴν Κύπρον. Καὶ ἐννοιαστῆτε πόσοι ᾿σκοτωθῆκα!
§485.-Θωρῶντα οἱ Γενουβίσοι τὸ πῶς δὲν ἀξιώθησαν νὰ ἔχουν κανέναν νίκος εἰς τὴν εὐλογημένην Κερυνίαν, ἐμηνῦσαν τοῦ κοντοσταύλη παρακαλήματα, νὰ πέψῃ μαντα- τοφόρον εἰς τοὺς Γενουβίσους, μὴὺ καὶ συνπάψουν, νὰ πᾶν τὴν δουλειάν τους. Γροικῶντα ὁ κοντοσταύλης,-ἦτον πολλὰ στενοχωρημένος διὰ ζωήν, καὶ ᾿παρακάλεν τὸν θεὸν νὰ πᾶσιν, --ἐμήνυσεν εἰς τὸ σιέντζιν νὰ πέψουν [ἀμάχιν τινάν, διὰ νὰ πέψουν] μαντατοφόρους εἰς τὴν Ἀμόχουστον. Οἱ Γενουβίσοι καὶ ἐπέψαν ιʹ Γενουβίσους εἰς τὴν Κερυνίαν, καὶ ἐκράτησέν τους ὁ κοντοσταύλης· καὶ ἔπεψεν ἕναν καβαλλάρην φραντζόζην εἰς τὸν ρήγα καὶ εἰς τὸν ἀμιράλλην τοὺς Γενουβίσους, καὶ ἐδῶκαν του καὶ χαρτίν, τὸ ποῖον ἐφόρτωσέν τον (ὁ) κοντοσταύλης πολλὰ λογία νὰ συντύχῃ τοῦ ἀμιράλλη τοὺς Γενουβίσους. Ὁ ποῖος καβαλλάρης ἐξέβην καὶ ἦρτεν εἰς τὴν Λευκωσίαν, καὶ δὲν ηὗρεν οὐδὲ τὸν ἀμιράλλην οὐδὲ τὸν ρήγα· ἀμμὲ ὁ καπετάνος [τῆς γέρρας] ἔδωκέν του ἀπλίκιν ν᾿ ἀπλικέψῃ, ὥς που νὰ προβιδιάσῃ νὰ πάγῃ εἰς τὴν Ἀμόχουστον. Καὶ ἐδιαφέντεψεν νὰ μὲν πάγῃ τινὰς νὰ συντύχῃ μὲ τὸν μαντατοφόρον, διὰ νὰ μὲν ἀποσκεπαστῇ ἡ μαντατοφορία, ἀμμ᾿ ἔβαλεν τινὰ νὰ τὸν κουβερνιάσῃ. Τἄ- πισα ἦρτεν ἔμπροσθεν τοῦ καπετάνου καὶ ἔδειξεν τὰ χαρτία τὰ ἐβάσταν καὶ εἶπεν τους τὴν μαντατοφορίαν, καὶ ἐστρέψαν τον εἰς τὸ ἀπλίκιν του.
§486.-Καὶ ἕνας Γενουβίσος, ὁποῖος ἦτον Φραντζόζης, δὲν ἐγροίκησεν τὸν διαφεντεμὸν διὰ τῆς ἀτυχιᾶς του· θωρῶντα τὸν Φραντζόζην ἐπῆγε νὰ τὸν ἰδῇ καὶ [ἐρωτῆσαν τον ἀπὲ τοὺς δικούς του·] καὶ [τὸ νὰ βγῇ] ἔπεψεν ὁ καπετάνος καὶ ἐπῆρεν τον ὀμπρός του, καὶ ἐπαραβίασέν τον διὰ νὰ τοῦ πῇ τὴν συντυχίαν τοῦ μαντατοφόρου ὅπου ᾿σύντυχεν· ἐκεῖνος ὁ πτωχὸς εἶπεν του: «Ἀφέντη, ἔνι φίλος μας, καὶ ἀπὲ τὸν τόπον μου, καὶ ἐρώτησέν με [διὰ τὰ ἰδία μας,] καὶ εἴπουν του τὸ ἤξευρα, καὶ ὄχι ἄλλον.» Καὶ ὁ καπετάνος νὰ στερεώσῃ τὸν ὁρισμόν του καὶ τὸν διαφεντεμόν του τὸν ἐποῖκεν, διατὶ ἦτον ὁ ἄνθρωπος ξένος, ὥρισεν καὶ ᾿πῆραν τον βʹ σεργέντες καλὰ βλεπημένον ὡς ἔξω τῆς χώρας, καὶ ἑρίσαν τον μηδὲν στραφῇ εἰς τὴν [χώραν] ὥς που νὰ πάγῃ ὁ μαντατοφόρος, ἀπάνω εἰς κόμμαν τῆς κεφαλῆς του. Τοῦτον ἐγίνην, μηδὲν πέψουν καὶ κολακέψουν τονς λᾶς τῶν ἀρμάτων τοὺς Γενουβίσους καὶ σταθοῦν εἰς τὸ μηνίον τοῦ ρηγός, καὶ νὰ πᾶν εἰς τὴν Κερυνίαν· καὶ εἶπαν τους: «Τάσσομένς σου, ὅτι ἂν δὲν εἶχες εἶσταιν περατικός, ἐφουρκίζαμέν σε!»]
§487.-Ὁ καπετάνος ὥρισεν [καὶ ἐγράψαν ἀντιλόγους εἰς τὴν Ἀμόχουστον εἰς τὸν ἀμιράλλην] καὶ εἰς τὸν ρήγαν, καὶ ὥρισεν αʹ ἄνθρωπο νὰ πάγῃ εἰς τὴν συντροφίαν [του,] καὶ ἔπεψέν τους εἰς τὴν Ἀμόχουστον· καὶ ὅνταν ἐνέβην εἰς τὴν Ἀμόχουστον ὁ μαντατοφόρος ὀμπρὸς τοῦ ρηγός, ἐπροσκὺνησεν τὸν ρήγα ὡς ἔπρεπεν, καὶ ἐρικουμαντίασεν τὸν κοντοσταύλην εἰς αὑτῆς του καὶ ὅλην του τὴν συντροφίαν, καὶ ἄρχεψεν τὴν μαντατοφορίαν τοῦ ρηγός· καὶ γροικῶντα ὁ ἀμιράλλης, ἦλθεν κοντὰ νὰ γροικήσῃ τὰ λογία τοῦ μαντατοφόρου, καὶ ἄρχεψεν τὴν μαντατοφορίαν εἰς τιτοίαν λογήν: «Ἀφέντη ἀμιράλλη, ἔμπροσθεν τοῦ θεοστέπτου ἀφέντη μας τοῦ ρηγός, ὅπου εὑρίσκομαι ἔμπροσθέν του, ὅτι εἰς τὴν ἐζήτησιν τοῦ καπιτάνου τοῦ σιεζίου ὁποῦ παρακάθουνται τῆς Κερυνίας, καὶ ἔπεψεν [εἰς ἀμάχιν] διὰ λλόγου μου, καὶ ἐκουσεντίασεν ὁ ἀφέντης μου ὁ κοντοσταύλης καὶ ἐπέψεν με μαντατοφόρον εἰς τὴν αὐθεντιά σας, νὰ σᾶς δώσω νὰ γρωνίσετε τὸ θέλημαν τὸ ἐδικόν του καὶ τῆς βουλῆς του· διὰ τοῦτον παρακολῶ σε, μηδὲν μὲ κατηγορήσετε ἀπ᾿ ἐκεῖνον ἁποῦ νὰ σᾶς συντύχω· καὶ ἀνὲν καὶ ἡ χοντροσύνη μου δὲν μοῦ δώσῃ νὰ συντύχω ὡς γοιὸν πρέπει, ἐσοὺ ὅπου εἶσαι σοφὸς γεμάτος σοφίαν, ἔπαρ᾿ τα ὡς γοιὸ νἆχε σοῦ πεῖν ὁ Ἀριστοτέλης.»
§488.-Ὁ ἀμιράλλης ἐπολογήθην του εἰς τοιούτην λογήν: «Ἀφέντη, ἐγροίκησά σου, καὶ ἐπειδὴὺεἶσαι Φράγγος θέλεις εἶσταιν κουρτέσης, καὶ ὅπου εὑρίσκεται κουρτεχία, οὗλα τὰ λογία εἶνε παιδεμένα· καὶ ἀποὺ τὸ εἶπες, ὅτι ὁ κοντοσταύλης [μὲ ἀμάχιν σὲ ἔπεψεν] νὰ ἔλθῃς εἰς ἐμᾶς, καλῶς ἦλθες· ἀπὲ τὴν παρακάλεσιν μηδὲν ᾖσαι κατηγορη- μένος, ὅ,τι τὸ νὰ συντύχῃς· ἐγρώνισα ὅτι σοφὸς εἶσαι καὶ διὰ σοφὸν σὲ ἐδιαλέξασιν καὶ ἐπέψαν σε εἰς αὑτόν μας· διὰ τοῦτον φαίνεταί μου ὅ,τι θέλεις εἰπεῖν πρὸς τὸ τέλος τῆς μαντατοφοριᾶ(ς) σου, θέλεις τὸ πεῖν καλὰ καὶ πρεπάμενα καὶ μαλακτόττερα παρὰ ποῦ σοῦ ᾿παράγγειλαν πολλά· ὅτι, πολλὲς φορὲς οἱ σοφοὶ μαντατοφόροι καταπαύγουν τὸν θυμὸν τοῦ ἀφέντη τους, ὅτι οἱ ἀφέντες ἀποὺ τὸν θυμόν τους λαλοῦν πολλά, ὅμως πολομοῦν ὀλλίγα, καὶ οἱ μαντατοφόροι ἀλλάσσουν καὶ πολομοῦν τὰ σκληρὰ εἰς μαλακτοσύνην, καὶ οὕτως γίνεται ἡ ἀγάπη εἰς τὸν κόσμον· καὶ διὰ ἄλλες τὲς ἄνωθεν ἀφορμὲς φαίνεταί μου καὶ θέλεις ξηγηθεῖν τὴν μαντατοφοριάν σου τιμημένα καὶ πρεπάμενα, καὶ εἰς τοῦτον ποττὲ μαντατοφόρος δὲν κατηγορᾶται· ἀπὲ τὸ χαρτίν, ὡς γοιὸ νὰ τὸ δώσῃ θέλει-ν πάρειν!»
§489.-Τότε λαλεῖ ὁ ἀποκλισιάρης πρὸς τὸν ἀμιράλλην τῆς Γένουβας: «Ἀφέντη ἀμιράλλη, ὁ ἀφέντης μου ὁ κοντοσταύλης χαιρετᾷ σε, καὶ πολλὰ θαυμάζεται, ὅτι ἤλθετε ὧδε ἀντρειωμένοι, σοφοὶ καὶ τιμημένοι ἀπὸ τὴν δύσιν εἰς ἕναν πτωχὸ νησσὶν καὶ ὀρφανὸν ρηγάτον, τὸ ποῖο νησσὶν εἶνε θεμελιωμένον ἀπάνω εἰς μίαν πέτραν μέσα εἰς τὴν θάλασσαν καὶ τριγυρισμένον ἀπὸ τοὺς ἀπίστους Τούρκους καὶ Σαρακηνούς· καὶ ἐποίκετε εἰς αὑτόν μας κρίσες καὶ πολλὰ ἄδικα τοὺς λᾶς τοὺς κατοικισμένους ἁποῦ εἶνε ἀπουκάτω εἰς τὴν βασιλείαν εἰς τὸ σκέπος τοῦ ρηγός· καὶ ἀπάνω εἰς ὅλα θέλετε νὰ γυρέψετε τὸν πτωχὸν τὸν ρήγα ἀπὸ τὸ ρηγάτον του νὰ τὸν ἀδικήσετε. Καὶ εἰς τοῦτον φοβηθῆτε τὸν θεόν καὶ ἀγρωνίσετε πῶς μέλλει ν᾿ ἀπεθάνετε καὶ σεῖς καὶ μεῖς καὶ ἀκανεῖ σας ὅτι ἐπλερωθήκετε ὅσα ἐζητήσετε. Πρῶτον ἐζητήσετε, καὶ ἐσκοτώσετε γʹ, δʹ καβαλλάριδες, ἂς ἔνι διὰ τοὺς δʹ Γενουβίσους ὅπου ᾿σκοτῶσαν εἰς τὸ κουρουνίασμα, χωρὶς ἐκείνους ὅπου ἐμακελλέψετε εἰς τὸν πόλεμον· δεύτερον ἐκουρσέψετε τὴν θαυμαστὴν Ἀμόχουστον καὶ τὴν εὐγενικὴνὺ Λευκωσίαν, καὶ μὲ τρόπους ἐβάλαν δανεικά, καὶ ἐσηκώσετε πᾶσα πρᾶμαν τὸ εἶχαν ὅλοι, καὶ ἄρχοντες καὶ πτωχοί. Διὰ τοῦτον εἶστε πλερωμένοι τοὺς ἐξόδου(ς) σας καὶ ἐκεῖνον τὸ ἐπῆραν ἀπὸ τοὺς λᾶς σας· διὰ τοῦτον φαίνεται ὅτι ναὐκαιρέ σετε τὸν τόπον, καὶ νὰ πᾶτε εἰς τὸ καλόν· καὶ συμβο(υ)λεύγω σας νὰ πᾶτε εἰς τὸ καλόν, καὶ ν᾿ ἀφήσετε τὸν ρήγα ν᾿ ἀναπαυτῇ ἀπὲ τὰ κακὰ ὅπου τοῦ ἐποίκετε. Καὶ ἂν δὲν θελήσετε νὰ γροικήσετε τῆς βουλῆς μας, ἀκριβὰ θέλετε τὰ ξαναγοράσειν· καὶ ἀνισῶς καὶ ἔχετε τὸ θέλημα νὰ καθαρίσετε τὸν ρήγα ἀπὸ τὴν κληρονομίαν του, ὁ θεὸς τοῦ οὐρανοῦ δὲν θέλει τὸ βαστάξειν. Καὶ ἀκανεῖ τὸ ἐποίκετε, καὶ ἄμετε εἰς τὸν, τόπον σας· καὶ τοῦτον ἂν τὸ ποίσετε, ὁ θεὸς θέλει σᾶς ἔχειν, χάριταν καὶ θέλει ἀρέσειν τῆς βασιλείας του καὶ τοὺς ἀνθρώπους.»
§490.-Καὶ ἀπολογήθην του ὁ Πιὲρ Καμπὲ Φρατζόζε καὶ ἀμιράλης τῆς Γένουβας, ἀπολογήθην ταπεινὰ καὶ ὄμορφην τάξιν καὶ μὲ γλυκεῖα λογία: «Ἀφέντη καβαλλάρη, ἐγροίκησα ἐγὼ καὶ οἱ ἄρχοντες ὅπου εἶναι μετά μου τὸ χαρτὶν τὸ ἔφερες ἔμπροσθεν τοῦ ρηγὸς καὶ ἐμέναν καὶ το(ὺς) συντρό φους μου τοὺς καπιτάνιδες, ἀπὲ τὸ ποῖον ἀπολογοῦμαι σου. Πρῶτον, ἀπὲ τοὺς λᾶς ὁποῦ ἐσφάγησαν, εἴμεστεν πλερωμένοι τὸ αἷμαν τοὺς Γενουβίσους μᾶς· δὲν εἶνε ἤτζου! ὅτι περίτου μᾶς [ἔβλαψεν, παρὰ ποῦ μᾶς ἐφέλεσεν,] ὅτι ἐμεῖς ἐκαταλύθημαν πολλά. Καὶ [ἀπὸ τὸ λαλεῖ,] ὅτι ἐπεριλάβαμεν τὸν τόπον καὶ ἀποκληρώσαμεν τὸν ρήγα καὶ ἐκουρσέψαμεν, τοῦτον γέγονεν διὰ τῆς χάριτος τοῦ θεοῦ ὅπου σᾶς δείχνει φανερὰ πῶς εἶνε ἀγκρισμένος μετά σας, ὅπου ἐσφάξατε τὸν ἀφέντην σας τὸν ρήγα κειταμένον εἰς τὴν κλίνην του, ὁ ποῖος ἦτον χρισμένος καὶ ἦστε κρατούμενοι τοῦ ὅρκου του, καὶ ἐθανατώσετέ τον (εἰς) τὴν ὀμορφίαν τῆς σαρκός του καὶ εἰς τὴν παραδιάβασιν τῆς παιδιοσύνης του· τὸ λοιπὸν ξεύρετέ το πῶς εἶστε ὅλοι ἀφωρισμένοι καὶ ἔξω τῆς ἐκκλησίας τοῦ θεοῦ καὶ καταραμένοι ἀποὺ τὸν θεόν! Καὶ ἀποὺ τὸ λαλεῖτε πῶς ἐπήραμεν πολλὰ πράματα ἀπὸ τοὺς λᾶς καὶ νὰ κρατηθοῦμεν πλερωμένοι, τοῦτα ὅσα λαλεῖτε ἐπῆραν τα οἱ λᾶς τῶν ἀρμάτων καὶ ὄχι ἐμεῖς· δὲν μᾶς τὰ ᾿δώκετε ἐσεῖς εἰς ὄνομαν πλερωμάτου, οἱ λᾶς τὰ ἐκουρσε(ῦ)σαν καὶ ἐμοιράσαν τα εἰς τὴν μέσην τους· ἀπὸ τὸ λαλεῖτε, ὅτι θέλομε νὰ ξηκληρώσωμεν τὸν ρήγα ἀπὸ τὸ ρηγάτον του, μηδὲν τὸ θελήσῃ ὁ θεός! Ἀμμ᾿ ἐμεῖς βιαζούμεθαν καὶ ἤλθαμεν ὧδε νὰ τὸν βάλωμεν εἰς νομὴν τοῦ ρηγάτου του καὶ νὰ τὸν ἐκδικήσωμεν ἀπὸ τοὺς ἐχθρούς του, καὶ τὸ τέλος θέλει δείξειν τὸ θέλημάν μας. Λοιπὸν εἰπὲν τοῦ κοντοσταύλη, ἂν θέλετε νὰ πᾶμεν ἀππὦδε, νὰ μᾶς πέψῃ ἕναν μιλούνιν δουκάτα, διατὶ ἔχομε νὰ ζητήσωμεν καὶ νὰ πάρωμεν· καὶ ἀνισῶς καὶ τώρα δὲν τὸ ἔχει, ἂς ποίσῃ μὲ τὸν καντζιλιέρην ἕναν προβιλίζιν καὶ σημαδεμένον μὲ τὸν ρήγα, καὶ ἂς μᾶς πέψῃ ἀμάχια, καὶ νὰ τ᾿ ἀφήσωμεν νὰ πᾶμεν· καὶ ἀλλοίως ἀππὦδε δὲν πᾶμεν ὥς που ν᾿ ἀποθάνωμεν. Καὶ τοῦτον εἶνε τὸ πλέρωμαν τῆς δουλείας!»
§491.-Καὶ ὁ καβαλλάρης ἐπολογήθην εἰς τοιούτην λογήν: «Ἀφέντη, ἐκατάλαβα τὸ ἐσύντυχες μὲ τὸ στόμαν σου· νὰ ἐθέλησεν ὁ θεὸς νὰ ἦτον καὶ μέσα εἰς τὴν καρδιάν σου ἤτζου ὡς γοιὸν τὸ εἶπαν τὰ χείλη σου! καὶ μακάρι νἆχεν ποίσειν τοῦ πα(σα)νοῦ παραθύριν, νὰ τ᾿ ἀνοῖγαν νὰ ᾿θωροῦσαν τὲς καρδιές τους, ἂν ἔνι ὡς γοιὸν λαλοῦν τὰ χείλη, μας! ὅτι μεγάλη διαφορὰ εἶνε [ἀπὸ τὸ πεῖν ὡς τὸ νὰ ποίσῃ.] Ἀπὸ τὸ λαλεῖς, πῶς εἶσαι νὰ βάλῃς εἰς νομὴν τὸν ἀφέντην μας τὸν ρήγα εἰς τὸ ρηγάτον του, δὲν εἶνε κανενεὶς ἁποῦ δὲν τὸ θέλει, χωρὶς ἐσᾶς ὅπου ἐσηκώσετε τὸ κάστρον του καὶ (᾿κω)λοσύρετέ τον ἀππὦδε καὶ ἀπεκεῖ, [ὡς γοιὸν φυλακισμέν(ον),] καὶ κοπιάζετε ᾿μέραν καὶ νύκταν μὲ πολλὲς παραβουλίες καὶ μὲ τίντα σκοπὸ νὰ πάρετε [τὸ κάστρον καὶ τὸ δελοιπὸν] ρηγάτον, ὅπου νὰ μὲν σᾶς ἀξιώσῃ ὁ θεός! Ἀπὸ τὸ θέλετε νὰ ἐκδικήσετε τὸν ρήγα ἀπὸ τοὺς παράβουλούς του καὶ ἄλλα πολλὰ εὔκαιρα λογία, δὲν σᾶς ἐγκίζει, ἀμμὲ λαλεῖτε το νὰ πιστέψῃ ὁ ρήγας πῶς τὸ λαλεῖτε μὲ ἀλήθειαν, καὶ ᾿ννοιάζεστε, ὅτι ἀνισῶς καὶ δὲν ξορτώσετε νὰ πάρετε τὸ αὐτὸ νησσὶν παντελῶς, νὰ σηκώσετε ὅσον εἶνε δύναμις, καὶ τὸ ρέστο νὰ γυρέψετε χρέος πολλύν, εἰς τιτοίαν λογὴν ὅπου νὰ τὸ ἔχετε δουλωμένον πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς μας, καὶ ἕως τῆ(ς) συντελείας τοῦ αἰῶνος!» Τότε εἶπεν του ὁ ἀμιράλλης: Ἀκανητὸν εἶνε· ἐμεῖς εἴπαμέν σου τὸ ἔμμελεν, καὶ ὡδὰ ὁ καντζιλιέρης μας νὰ σοῦ ποίσῃ τὸν ἀντίλογον νὰ πᾷς.»
§492.-Ὁ καβαλλάρης ἐγύρισεν πρὸς τὸν ρήγα καὶ εἶπεν του: «Τρισφοβερώτατε κραταιὲ ἀφέντη, μηδὲν ἔχῃς ἔννοιαν καμίαν διὰ τὰ λογιά μας, ὅτι συνήθιν εἶνε εἰς τοὺς μαν(τα)τοφόρους ὅτι πολλὲς φορὲς λαλοῦν λογία, ὅπου φαίνεται τοὺς λᾶς καὶ εἶνε ἀλήθεια, κ᾿ ἐκεῖ ὅπου νὰ ᾿δῇς μεγάλες ταραχές, ἐκεῖ θέλεις ἰδεῖν καὶ ἀγάπην καὶ φιλίαν, ὅτι μετὰ τὴν σκλερίαν ἔρχεται γαλήνη. Καὶ ὅσοι εὑρισκούμεθαν εἰς τὴν Κερυνίαν παρακαλοῦμεν τὸν θεὸν νὰ σοῦ δώσῃ [μακαρίαν] ζωήν, ὅλοι νὰ διαβοῦν, καὶ σοὺ νὰ μείνῃς ὡς καθολικὸς ἀφέντης· ὅτι τὸ νερὸν πάγει, καὶ ὁ ἄμμος μεινίσκει, τουτἔστιν οἱ ξένοι θέλουν πάγειν, καὶ οἱ τοπικοὶ θέλουν, μείνειν. Καὶ λαλῶ σου φανερά, ἄλλον ἔν᾿ τὸ ἐννοιάζουνται τοῦτοι οἱ καλοπίχεροι, καὶ ἄλλον τὸ λαλοῦν· ἀμμὲ ἂν θέλῃς νὰ περιλάβῃς τὸ κάστρον σου τὴν Κερυνίαν, καὶ ἔχῃς τὸ κορμίν σου εἰς τὴν ἐξουσίαν σου, ἔλα μὲ τοὺς καβαλλάριδές σου καὶ θέλεις ἰδεῖν μοναῦτα πῶς νὰ σοῦ τὸ δώσουν· καὶ εἶμαι ὅτοιμος νὰ σὲ πάρω καὶ νὰ σὲ βάλω μέσα.» Ὁ καβαλλάρης ὡς γνωστικὸς ὅπου ἦτον καὶ σοφικὰ ἐδοκίμασεν τὸν ρήγα νὰ ᾖνε εἰς τὴν ἐξουσίαν του, καὶ γονατίζει καὶ λαλεῖ του: «Ἀφέντη, ἔχω ὁρισμὸ νὰ σοῦ πῶ κάτι λόγια κρυφά, καὶ ὅρισε τοὺς Γενουβίσους νὰ πᾶν ἐξωμέρου νὰ σοῦ συντύχω.» Ὅτι οὗλοι οἱ δουλευτάδες τοῦ ρηγὸς ἦτον Γενουβίσοι καὶ δὲν ἀφίναν τὸν ρήγα νὰ συντύχῃ μὲ τινὰν κρυφά. [Τότε ἐβάλαν του φωνήν]: «Ἄμε ᾿ξωμέρου, ὅτι ὧδε δὲν ἔχει ἄπιστους, οὐδὲ παραβουλίες! τὸ θέλεις νὰ τοῦ πῇς, πέ το φανερά.» Τῷτε λαλεῖ του: «Ἀφέντη, ἐγροίκησα τοῦ ἀμιράλλη λαλῶντα πῶς ἦλθα νὰ σὲ βάλουν [εἰς νομήν,] κ᾿ ἐγὼ θωρῶ τὸ κατάδικον· ὅτι κουρτέσικα εἶσαι τριγυρισμένος, καὶ τινὰς δὲν ἠμπορεῖ νὰ σοῦ συντύχῃ κρυφά· τώρα ἀγρωνίζω φανερὰ τὸ πεῖν τοῦ ἀμιράλλη ὡς τὰ ἔργατά του.» Εἶπεν του ὁ ἀμιράλης: «Ἀφέντη, φαίνεταί μου ὅτι εἶνε ἀπὸ ἐλλίγην πίστιν.» Καὶ πολλὰ μωροὶ εἶνε ὅπου (πι)στεύγουν εἰς τὰ λογία σας, καὶ ἁποῦ ν᾿ ἀποθαρήσῃ εἰς τὰ ταξίματά σας! Κακὰ καὶ ἄπιστα κρατεῖτε τὸν ἀφέντην μας τὸν ρήγα εἰς τὸ χέριν σας φυλακισμένον, καὶ ὁ θεὸς ὁ ἐπουράνιος θέλει ποίσειν κρίσιν ἀπάνω σας!» Ἐγύρισεν ὁ ἀμιράλλης καὶ εἶπεν του:» «Φαίνεται καλὰ πῶς εἶσαι ἕνας οὐδετιποτένος, καὶ ἂν δὲν ἦτον ὅτι εἶσαι ὀμπρὸς τοῦ ρηγός, [ἐκόβγαν] τὴν κεφαλήν σου!» Καὶ ὁ καβαλλάρης εἶπεν του: «Δὲν εἶνε θαυμαστὸν [ἂν κόψουν] τὴν κεφαλήν μου· χειρόττερα ἐμπορεῖς νὰ ποίσῃς· ἀμμὲ ἀθυμίζω σε πόσον κακὸν θέλει-ν γινεῖν εἰς τοὺς Γενουβίσους ὅπου εἶνε εἰς τὴν Κερυνίαν, ἐκείνους ὅπου κρατοῦν ἀμάχιν διὰ λλόγου μου.» [Τότε εἶπεν του ὁ ρήγας:] «Ἀκανετόν, κὺρ ἀμιράλλη· ξεύρεις πολλὰ καὶ οἱ μαντατοφόροι λαλοῦν πολλά, καὶ περίτου [παρὰ τοῦτα.»]
§493.-Τότε ἕρισεν τὸν καντζιλιέρην καὶ ἔγραψεν τοὺς ἀντιλόγους καὶ ἐδῶκαν τους τοῦ καβαλλάρη νὰ τοὺς δώσουν τοῦ κοντοσταύλη· καὶ λαλεῖ του: «Πὲ τοῦ κοντοσταύλη ναὐκαιρέσῃ τὸ κάστρον τοῦ ρηγός, καὶ θέλει ποίσειν φρόνιμα, διὰ νὰ ἔλθῃ ὁ ρήγας μὲ τοὺς φίλους του νὰ ἐμπῇ μέσα· εἰ δὲ κἂν οὔ, ὁ ρήγας μὲ τὴν βουλήν του θέλει ἀρματώσειν καὶ θέλει-ν τὴν πολεμίσειν εἰς τιτοίαν λογὴν ὅπου θέλει-ν τὴν πάρειν χωρὶς κώλυσιν, καὶ τότες θέλει δώσειν πασανοῦ τὸ πλέρωμαν, ὅπου εἶνε μέσα, ὡς γοιὸν τοὺς πρέπει.» Ὁ καβαλλάρης εἶπεν του: «Ἀφέντη, οἱ λᾶς φοβοῦνται ἀποὺ ἀνθρώπους ὅπου δὲν εἴδασιν, εἰ δὲ λᾶς ὅπου εἶδαν καὶ ᾿δοκιμάσαμεν μηδὲν τοὺς φοβερίζουν, καὶ δὲ᾿ ᾿νε χρῆσι· διὰ τοῦτον ἐννοιάστου νὰ εὐκαιρέσετε τὸν τόπον καὶ νὰ πᾶτε τὴν δουλειάν σας, εἰ δὲ κἂν οὔ, θέλετε τὸ μετανώσειν!»
§494.-Τότε ἐδῶκαν ὁρισμόν τοῦ μαντατοφόρου καὶ ἐξέβην, καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Κερυνίαν καὶ ἐνέβην ἔσσω τῇ βʹ μαρτίου ατοδʹ Χριστοῦ, καὶ ἐξηγήθην καταληπτῶς πᾶσα πρᾶμαν τοῦ κοντοσταύλη.
§495.-Καὶ τὴν πέφτην τῇ γʹ μαρτίου ατοδʹ Χριστοῦ ἐπεσώθησαν τὰ κάτεργα τοὺς Γενουβίσους εἰς τὴν Κερυνίαν, καὶ ἀρμάδα τῆς γῆς εἰς τὴν συντροφίαν τῶν κατέργων· καὶ ἐποῖκαν πόλεμον μέγαν καὶ φοβερόν, καὶ ἀποὺ τὴν γῆν ἐβάλαν σκάλες, καὶ ἀπὸ τὸ κάστρον οἱ λᾶς ἐτζακκίζαν τες μὲ τὲς πέτρες, καὶ ἐλαβῶσαν καὶ πολλούς. Καὶ ἐξέβην καὶ ἀπὸ τὴν Λευκωσίαν μὲ φουσάτον ὁ σὶρ Τουμᾶς Ταγκὰν ὁ Γενουβίσος, καὶ ἐνέβην εἰς τοὺς τοίχους τῆς Κερυνίας, καὶ ἀπουπάνω ἐλαβῶσαν τον μίαν βερετουνίαν εἰς τὸ πρόσωπον ἀπὲ τὸ χέριν τοῦ Νικόλ(α) Μαχαιρᾶ, καὶ ἄλλην εἰς τὸ στῆθος ὑπὸ χειρὸς τοῦ κοντοσταύλη· καὶ μοναῦτα ἐστράφην εἰς τὴν κατούναν του, καὶ ἐγιατρεῦσαν τον καὶ ᾿γίανεν. Καὶ ἄλλοι πολλοὶ ἐλαβώθησαν, καὶ ἐποθάναν πολλοί. Καὶ ἀπὸ τῆς θαλάσσου ἦρτεν κοντὰ ἕναν κάτεργον καὶ ἦλθεν εἰς τὴν ἄλυσον τοῦ λιμιόνος καὶ ἐσήκωσέν την καὶ ἐκόψεν την μὲ τὸ κοπίδιν καὶ ἀπουπάνω ἐσύραν βερετουνία καὶ πέτρες, καὶ ἦτον σκεπασμένον καὶ οὐδὲν τοὺς ἐβλάψαν· καὶ ἔρχουντα ν᾿ ἀπεζεύσουν καὶ δὲν τοὺς ἀφίνναν νὰ μποῦν ἀπάνω. Καὶ τὸ ἕναν κάτεργον ἐπῆγεν πρὸς τὴν Κάβαν, καὶ ἀπεζεῦσαν τοὺς λαβωμένους καὶ ἐφέραν τους εἰς τὴν κατούναν τους, καὶ ἐγιατρεῦσαν τους, τουτἔστιν εἰς τὸ σιρέντζιν· καὶ ἐποῖκαν το νῶσιν τοῦ καπετάνου. Καὶ ἀπουπάνω εἶπαν τοῦ κατέργου ὁποὔκοβγεν τὴν ἄλυσον: «Μηδὲν τὴν κόψετε, καὶ μεῖς νὰ τὴν χαλάσωμεν!» Καὶ εἶπαν τους: «Θέλετε τὴν χαλάσειν νὰ ἐμποῦμεν, εἰς τὸ ἔβγα θέλετε τὴν κορδώσειν! καὶ διὰ τοῦτο νὰ τὴν κόψωμεν.» Καὶ κόβγοντά την ἐπῆγεν ἐξωμέρου, καὶ ὥρισεν ὁ κοντοσταύλης καὶ ἔσασάν την ὡς γοιὸν ἦτον.
§496.-Καὶ μοναῦτα ἀρχέψαν εἰς τὸν πόλεμον. Καὶ ἀπὲ τὴν γῆν ἐφέραν ἕναν μάγγανον ὀνόματι Τριόα, ἤγουν σκρόφα, καὶ ἦτον τρίπατον, καὶ ἄλλα γʹ μάγκανα, καὶ ἐπολεμίσαν πολλὰ δυνατά. Τὸ πρῶτον μάνγκανον ἦτον ἕναν ξυλόκαστρον καὶ ἦτον τρίπατον μὲ γʹ περδεσκίες, ἡ μία ἀπάνω τῆς ἄλλης, καὶ μέσα εἶχεν ἕναν πετροκόπον καὶ μὲ τὰ ἀργαλεῖα του, διὰ νὰ τρυπήσουν τὸν τοῖχον τοῦ κάστρου, καὶ εἰς τὴν ἄλλην εἶχεν πολλοὺς τζακρατόρους καὶ ἐσύραν βερετουνία ἀποὺ τὴν μίαν μερίαν νὰ σκολίζουν τοὺς λᾶς· ἦτον τόσα ψηλὰ καὶ ἦτον ὡς τὰ κρινέλλια τοῦ ξωκάστρου, καὶ [ἀπὲ τὸ ψῆλος τὸ εἶχεν] ἀποσκεπάζαν τοὺς λᾶς τοῦ κάστρου, τὸ τίντα ᾿πολομοῦσαν· καὶ ἐκράζαν τὸ κάστρον τοῦτον Κάττα· καὶ τὸ ἄλλον Φαλκόνιν, καὶ ἦτον ἕναν καστέλλιν ξυλένον γεμάτον ἀνθρώπους καὶ σκάλες νὰ ἐμποῦν ἀπάνω εἰς τοὺς τοίχους τῆς χώρας. Καὶ τὸ τρίτον ἦτον ἕναν κλουβὶν καθημένον ἀπάνω είς μίαν κορφὴν μίας νευρίας, καὶ ἦτον γεμάτον ἀνθρώπους τζακρατόρους, καὶ ἐπολεμίζαν πολλὰ δυνατὰ τὸ αὐτὸν κάστρον τῆς Κερυνίας. Τότε ὁ κοντοσταύλης ὡς ξευράμενος τοῦ πολέμου ἔβαλεν ἀππέσσω Ϛʹ ἀνθρώπους Βουργάρους καὶ ἐπῆραν λαμπρὸν μετά τους καὶ ἐκάψαν τὰ βʹ μάγγανα, τὸ Φαλκόνιν καὶ τὸ κλουβίν, καὶ τὴν Σκρόφαν ἐρίψαν την εἰς τὴν γῆν, καὶ ἀπουπάνω μὲ (πέ)τρες ἐτζακκίσαν την τελεῖα.
§497.-Καὶ ἐνύκτωσεν, καὶ ἐξέβησαν ἀπὸ τὸ κάστρον, καὶ ἐκλέξαν τὰ καρφία καὶ ἐβάλαν τα εἰς τὴν Κερυνίαν. Τότε ἕρισεν ὁ κοντοσταύλης καὶ ἐπῆραν σανιδία καὶ ἐκαρφῶσαν τα μὲ τὰ καρφία καὶ ἐχῶσαν τα εἰς τὸν ἄμμον, τὲς κεφαλάδες κάτω καὶ τὲς μοῦττες ἀπάνω· καὶ τοῦτον ἐποῖκαν το, ὅτι οἱ Γενουβίσοι ἐπῆγα ν᾿ ἀναπαυτοῦν ὀλίγην ὥρ(αν). Καὶ πισαυρίου ἦλθαν πολλοὶ Γενουβίσοι τρεχάτοι καὶ ἐνέβησαν εἰς τὸ χαντάκιν καὶ ἐπολεμίζαν διὰ νὰ συνπιάσουν τὰ καρφία τῶν μαγγάνων, καὶ ᾿θαροῦσα νὰ τὰ εὕρουν· καὶ ἅνταν ἐκοντεῦσαν ἐκεῖ, ἀπουπάνω δὲν τοὺς ἐδεῖξαν φανόν, διὰ νὰ τοὺς ἀφήσου ν᾿ ἀποτορμήσουν· καὶ ἅνταν ἀπεσῶσαν ἐκεῖ, ἐκαρφώθησαν ὅλοι τὰ ποδία τους, καὶ ἀπὸ τὸν πόνον οὐδὲν ἠμποροῦσα νὰ σταθοῦν, ἀμμὲ ᾿ππέσαν ἀπούκουππα, καὶ ἀπάνω ἐσύραν πέτρες καὶ βερετουνία καὶ ᾿σκοτῶσαν τους.
§498.-Ἀμμὲ ἀπὸ τῆς θαλάσσου ἐκαταστῆσαν ἕναν μάγγανον ἀπάνω τῶν δύο κατέργων εἰς τούτην τὴν λογήν· ἐβάλαν τὴν πλώρην τοῦ ᾿νοῦ κατέργου μὲ τὴν πλώρην τοῦ ἄλλου καὶ ἐδῆσαν τα ἀντάμα, καὶ ἀπάνω εἰς τὰ δύο καταρίτια τῶν δύο κατέργων ἐβάλαν ἕναν κάτεργον σταυροειδές, καὶ μέσα εἰς τὸ αὐτὸν κάτεργον ἐβάλαν μίαν νευρίαν ὄρτου, καὶ ἀπάνω εἰς τὴν κορυφὴν τῆς νευρίας ἐβάλαν μίαν περδέσκα γεμάτην τζακρατόρους, καὶ ἐπολεμίζαν πολλὰ δυνατά· καὶ ἦτον ψηλόττερη παρὰ τοὺς τοίχους τῆς Κερυνίας τρεῖς κάννες· καὶ τόσον ἐπολεμίζαν τοὺς Κερυνιῶτες, ὅτι κανένας δὲν ἐτόρμα νὰ ἐβγῇ ἀππέσσω του ἁποῦ δὲν τὸν ἐλαβῶνναν. Καὶ ὁ κοντοσταύλης ὥρισεν καὶ ἐποῖκαν ἕναν τοῖχον ξυλένον, ψηλὸς κάννες Ϛʹ, καὶ ἐβάλαν τον κατὰ πρόσωπα τῆς περδέσκας ὡς γοιὸν μίαν παρπακάναν, καὶ ἐκλείστην τὸ δεῖν τους, καὶ δὲν ἐθωροῦσαν ποῦ νὰ ρίψουν τὰ βερετουνία· καὶ μὲ τοῦτον τὸν μόδον δὲν ἠμπορῆσα νὰ ποίσουν κακὸν τοὺς Κερυνιῶτες. Ὁμοίως ὁ κοντοσταύλης ἐποῖκεν γʹ καπουτζεττία, καὶ τὸ ἕναν ἔσυρνεν ἀπάνω τῆ(ς) Σκρόφας, καὶ ἐκράξαν το Χοιρίδιν· καὶ [τὸν κόρπον ὅπου ἔδωκεν] ἐτζάκκισεν τὴν Τρόαν, καὶ πλέον δὲν ἠμπορῆσα νὰ τὴν κορδώσουν, ὅτι ἐτζακκίστην ὁ τροχός της. Τὸ δεύτερον ἐριβγεν εἰς τὴν θάλασσαν ἀπάνω τοῦ κατέργου κοντὰ εἰς τὴν ἄλυσον, καὶ τὸ γʹ ἔριβγεν εἰς τὴν γῆν ἀπάνω τοὺς πολεμάρχους. Καὶ θέλετε νὰ ᾿δῆτε τὴν κρίσιν τοῦ θεοῦ! κατε- βαίννει ἕνας κόρπος ἀπὸ τὸ τριπουτζέττιν καὶ ἐμπαίνει τῆς περδέσκας τῶν κατέργων καὶ παίρνει την καὶ ρίβγει την εἰς τὴν θάλασσαν, καὶ ἐφύγαν ἀπὸ τὸν λιμιόναν μακελλεμένοι καὶ ἀντροπιασμένοι οἱ Γενουβίσοι.
§499.-Ἀπὸ τὴν κατούναν ἐμηνῦσαν εἰς τὴν Κερυνίαν νὰ ἐβγοῦ νὰ πολεμίσουν χέριν καὶ χέριν, ἢ ἂν ἔχουν κανέναν γενήσιμον νὰ βγῇ νὰ πολεμίσῃ μετά τους, καὶ ἐλαλοῦσαν: «Ἄλλον εὐγενικὸν δὲν ἔχει παρὰ τὸν κοντοσταύλην!» Τότε τὸ πλῆθος τοῦ λαοῦ ἐξητίμασέν τους πολλά, λαλῶντα: «Ψέμα λαλεῖτε, λᾶς τῆς μέσης, λύκοι ψαροπούλιδες! ἀμμ᾿ ἔχομεν καβαλλάριδες εὐγενικούς, λιζίους καὶ πουρζέζιδες, πολλὰ καλὰ ἀναγιωμένους. Ἐσεῖς ναῦτες κατεργάριδες, πῶς τορμᾶτε νὰ κακολογᾶτε τοὺς καλὰ ἀναγιωμένους τῆς Κύπρου; Ἀμμέ, ἂν ἔχετε ὄρεξι νὰ παρδιαβάσετε, ἐμπήξετε χαμαὶ εἰς τὴν γῆν αʹ κοντάριν, καὶ νὰ ᾖνε σημάδιν τῆς δικαιοσύνης, καὶ ἀπάνω τοῦ κονταρίου ἂς ἔχῃ φλάμπουρον, καὶ τότε νὰ ἐβγοῦμε νὰ παρδιαβάσωμεν.» Ὁ κοντοσταύλης ἔβγαλεν αʹ παιδὶν ὅπου ἦτον βαχλιώτης του, ὀνόματι Πολὴὺ Μαχαιρᾶ, καὶ ἀρμάτωσέν τον τ᾿ ἄρματά του, καὶ ἔβγαλέν τον ἔξω μὲ τὸ ἄλογόν του νὰ στέκῃ εἰς τὸν κάμπον διὰ θαρούμενος καὶ μὲ καλὴν συντροφίαν, καὶ ἐπέψαν καπετάνον τὸν σὶρ Τζάρλο Χαρμπουτζιὲρ καβαλλάρην κυπριώτην νὰ πολεμίσουν μὲ τοὺς Γενουβίσους. Οἱ Γενουβίσοι ἐβάλαν τὸ κοντάριν καὶ τὸ φλάμπουρον διὰ νὰ πολεμίσουν, ἀμμὲ δὲν ἐθελῆσα νὰ πολεμίσουν.
§500.-[Ἀμμὲ ᾿μήνυσεν] τοῦ κοντοσταύλη νὰ πέψῃ εἰς ἀμάχιν τουτἔστιν σιγουρτάν, γιὰ νὰ πέψουν μαν(τα)τοφόρους. Τότες ἐπέψαν τοὺς λᾶς εἰς τὴν Κερυνίαν, καὶ ἔπεψεν τὸν σὶρ Νικὸλ τε Μπελὴν καὶ τὸν σὶρ Τζουὰν τε Πλεσίε καὶ τὸν σὶρ Ἀρνὰτ τε Μιμὰρς τὸ νέον, καβαλλάρην Κύπρου, καὶ μὲ φʹ ἀνθρώπους ἀπάνω εἰς τ᾿ ἄλογα ἀρματω- μένοι καὶ ἀπεζούς, εἰς τὸ θάρος τῆς παντιέρας. Καὶ ὅταν ἦλθαν εἰς τὴν κατούναν, τὸ λεγόμενον σιέζιν, οἱ καπετάνοι τοὺς Γενουβίσους ἐπεριλάβαν τους πολλὰ τιμημένα· ἐκρατῆσαν τους, καὶ ἐπέψαν μαντατοφόρους τὸν σὶρ Δανιὲλ Γατανίαν Γενουβίσον, καὶ τὸν σὶρ Τζὰκ τε Σὰν Μικέλ, καὶ τὸν σὶρ Ἀρφοὺς Φαράτ, ἀνθρῶποι τοῦ ρηγός, καὶ ἕτεροι εἰς τὴν συντροφίαν τους. Καὶ ἐμπάσαν τους ἔμπροσθεν τοῦ κοντοσταύλη, καὶ ἐδέκτην τους πολλὰ τιμημένα, καὶ ἐδῶκεν τους πλατεῖα νὰ φᾶν καὶ νὰ πίουν, νὰ μὲν παντέχουν ὅτι εἶνε στενοκοπημένοι, καὶ ὁ θεὸς οἶδεν ἴντα στενοχωρίαν τὴν εἶχαν!
§501.Καὶ ὅταν ἐθέλα νὰ ποῦν τὴν μαντατοφορίαν τους, εἶπαν την εἰς τιτοίαν λογήν: «Ἀφέντη, ἐσοὺ εἶσαι δυνατὸς παρὰ τὸν ρήγα καὶ περίτου ξεύρεις τὸ καλὸν τοῦ τόπου· ἔθελεν εἶσταιν καλὰ φτιασμένον νὰ δώσῃς τὸ κάστρον τοῦ ἀφέντη του, καὶ τότε νὰ μᾶς συβουλέψῃς τὸν ρήγαν νὰ μᾶς ἀποβγάλῃ· καὶ πολομῶντα τοῦτον, ὁ ἀμιράλλης θέλει σοῦ ἔχειν μεγάλην χάριτα.» Τότε εἶπεν ὁ κοντοσταύλης τοὺς μαντατοφόρους: «Ἄρχοντες, πολλὰ θαυμάζομαι εἰς αὑτόν σας, ὅταν ἐννοιάζεστε ὅτι ἐγὼ κρατῶ τὴνὺΚερυνίαν διὰ λλόγου μου· δὲ θέλ᾿ εἶσταιν τινὰς ἀπότορμος τοῦτον νὰ τολμήσῃ νὰ τὸ πῇ, ὅτι ἔχει ἄλλον ἀφέντην παρὰ τὸν ἀφέντην μου τὸν ρὲ Πιέρ, ὅπου ὁ θεὸς νὰ τοῦ δώσῃ ζωήν.» Τότε ὅλοι ἀντάμα ἐβάλαν φωνήν: «Ζῇ ὁ ρὲ Πιέρ!» γʹ φορές· «Ἀμμ᾿ ἐγώ θωρῶ πῶς ἐκονπώσετε τὸν ρήγα καὶ ἔχετέ τον φυλακισμένον, καὶ τὸν ἀδελφόν μου τὸν πρίντζην ἐβάλετέ του σίδερα καὶ ἔχετέ τον φυλακισμένον, ὁμοίως καὶ οὕλους τοὺς λοιποὺς καβαλλάριδες· δὲν σᾶς ἀποθαρῆσαν; Ἀπὸ τὸ μὲ συμβουλεύγετε νὰ δώσω τὴν βουλήν μου τοῦ ρηγὸς καὶ νὰ σᾶς πλερώσῃ· τίς μὲ κατέστησεν ἄρχονταν καὶ δικαστὴν ἀπάνω τοῦ ἀφέντη μου; Ἀκομὴ γροικῶ ὅτι ἡ Ἀμόχουστος καὶ ἡ Λευκωσία εἶνε εἰς τὰς χεῖρας σας, καὶ ὁ ρήγας δὲν μετέχει τίποτες· πῶς νὰ τοῦ μηνύσω νὰ σᾶς πλερώσῃ;»
§502.-Οἱ μαντατοφόροι διὰ νὰ ξετάσουν καλὰ τὸν [τόπον,] ἐποῖκαν Ϛʹ ἡμέρες νὰ σάζουνται καὶ νὰ ξηλώννουνται, καὶ πάντα ἐπλημελοῦσαν νὰ σηκώσουν ἀκ τὸ χέριν του τὴν Κερυνίαν· καὶ θωρῶντα πῶς δὲν ἐμποροῦσα νὰ ποίσουν τὸ θέλημάν τους, ἐποχαιρετῆσαν καὶ ἐστράφησαν εἰς τὴν κατούναν τους· καὶ οἱ καβαλλάριδες ἦλθαν εἰς τὴν Κερυνίαν, τοὺς ἐκρατοῦσαν οἱ Γενουβίσοι διὰ τοὺς μαντατοφόρους τους. Καὶ ὅτοιμα ἐπέψαν τοὺς μαντατοφόρους εἰς τὸν ἀμιράλλην, ὅνταν εἶδεν καὶ δὲν ἠμπορεῖ νὰ ποίσῃ τὸ θέλημάν του· οἱ ποῖοι ἐξηγήθησάν του ὅ,τι ἐγροίκησαν· καὶ ἀνγκρίστην ὁ ἀμιράλλης πάλιν εἰς τὴν κατούναν, ἐκεῖ ὅπου ἦσαν οἱ καθεζόμενοι.
§503.-Θεωρῶντα οἱ Γενουβίσοι ὅτι δὲν ἐβγατίζουν οὐδὲ μὲ τὰ μάνγκανά τους, οὐδὲ μὲ τοὺς πολέμους τους, οὐδὲ μὲ τὰ λόγ(ι)α τους, ἀφῆκαν τὸν τόπον καὶ μὲ μεγάλην ἀνάγγην ἐπῆγαν εἰς τὴν Λευκωσίαν, καὶ μὲ τοὺς Βουργάρους ἐμήνυσάν το τοῦ ρηγὸς καὶ τοῦ ἀμιράλλη εἰς τὴν Ἀμόχουστον. Ὁ ρήγας ἦτον πολλὰ πικραμμένος· τότε εἶπεν του ὁ ἀμιράλλης: «Πέψε νὰ ἔλθῃ ἡ μητέρα σου καὶ οἱ καβαλλάριδές σου νὰ ᾿δοῦμεν ἀππόθε νἄχωμεν τὸ πλέρωμάν μας, καὶ θέλομε νὰ πᾶμεν ἔσσω μας.»
§504.-Γροικῶντα οἱ Βουργάροι ὅπου ἦτον ἔξω τῆς Λευκωσίας τὸ πῶς ἐπῆγαν ὅλοι οἱ περίτου Γενουβίσοι εἰς τὴν Ἀμόχουστον, καὶ ἁποῦ᾿μεῖναν ἦτον ὀλίγοι-ν, ἐννοιάστησα νὰ τὴν δράξουν· καὶ μανθάνοντα πῶς εἰς ἐκείνους ὅπου ᾿μείνασιν εἶχαν οί Γενουβίσοι δύο ἀδελφοὺς εἰς τὸ μηνιόν τους ἀντρειωμένους, ὁ ἕνας ἦτον ὁ κούντη τ᾿ Ὀρπήν, καὶ ὁ Φραντ(ζ)έσκος ὁ ἀδελφός του, ἐμήνυσαν τῆς ρήγαινας νὰ πέψῃ νὰ τοὺς παραβγάλῃ νὰ ἔλθουν, καὶ ἀποκεῖ νὰ δράξουν τὴν χώραν. Ἡ ρήγαινα εἶπεν: «Τίς ἔνι ἀπότορμος ἀπὸ τοὺς δουλευτάδες μου νὰ πάρῃ χαρτὶν εἰς τὸν πνευματικόν μου εἰς τὴν Λευκωσίαν;» Μοναῦτα εἶπεν της ὁ Δημήτρης Τανιὲλ ὁ μικρὸς γραμματικός: «Κυρά μου, ἐγὼ νὰ τὸ πᾴρω.»
§505.-Καὶ ἐννοιάστησαν πῶς νὰ τὸ πάρη, καὶ εἶπεν του, ὡς γοιὸν τὸ θέλομεν ξηγηθεῖν ὧδε, καὶ ἄρεσέν τους· καὶ ᾿γράψαν του τὰ χαρτία καὶ ἔδωκέν του τα, καὶ ἔφερέν τα. Καὶ ἦρτεν εἰς τὸν Ἀράν· κ᾿ ἐκεῖ ἦτον ἕνας του τατᾶς ὁποῦ τὸν ἐβάπτισεν, ὁ ποῖος εἶχεν ἕναν σκλάβον βοσκὸν εἰς τιτοίαν ἑλικίαν ὡς γοιὸν τὸν Δημήτρην, καὶ ἔπαιρνεν κάθα πωρνὸν ἕναν λαγήνιν γάλαν εἰς τὸν νῶμον του εἰς τὴν Λευκωσίαν καὶ ποῦλεν το. Τότε εἶπεν τοῦ τατᾶ: «Ἀφέντη, ἐγὼ θέλω νὰ πάγω νὰ ᾿δῶ τοὺς λᾶς μου καὶ φοβοῦμαι μηδὲν ἀγνωριστῶ· τὸ λοιπονὶν δός μου τὰ ροῦχα τοῦ κοπέλλου σου καὶ τὸ γάλαν νὰ πάγω, νὰ τοὺς ἰδῶ καὶ νὰ στραφῶ.» Ὁ ποῖος εἶπεν του: «Ἔπαρε τὸ θέλεις καὶ ἄγωμε εἰς τὸ καλόν, ἀμμὲ βλέπε διὰ τὸν θεὸν μηδὲν σὲ ἀποσκεπάσουν.» Τότε ὁ Δημήτρης ἐγδύθην καὶ ᾿φόρησεν τὰ ροῦχα τοῦ βοσκοῦ, καὶ γεμώννει καὶ τὸ λαγηνόπουλλον γάλαν, καὶ ἦλθεν εἰς τὴν χώραν καὶ ᾿πῆγεν εἰς τὸν Σὰντ Ἀγουστὴν καὶ ἔδωκεν τὸ χαρτὶν τοῦ πνευματικοῦ της. Τὸ νὰ τὸν ἰδῇ ὁ πνευματικὸς ἐτρόμαξεν· ἀλήθεια ὅτι ὁ Δημήτρης ἦτον ἀσχημόττερος τοῦ βοσκαριδίου. [Τότε ἐσύντυχεν, καὶ ᾿κατάστησεν τὸν κούντη τ᾿ Οὐρπὶ καὶ τὸν ἀδελφόν του,] καὶ ἐξέβησαν καὶ ἐπῆγαν εἰς τὴν Κερυνίαν μὲ τὸν κὺρ Δημήτρην, καὶ παλαιὸν σκιάδιν εἰς τὴν κεφαλήν του. Καὶ ἅνταν ἐπεσῶσαν εἰς τὸν Ἀράν, καὶ ἔβγαλεν τὰ παλιόρουχα καὶ τὸ λαγήνιν εὔκαιρον, ὅτι τὸ γάλαν ἔδωκέν το τοὺς καλογήρους· τότε ᾿φόρησεν τὰ ροῦχα του καὶ ἔφαγεν, καὶ ᾿καβαλλίκεψεν τὸ ἄλογόν του καὶ ᾿πῆγεν εἰς τὴν Κερυνίαν.
§506.-Θεωρῶντα τους ἡ ρήγαινα πολλὰ ἐχάρην, καὶ καὶ ἐπιντῶσαν του τὸ μηνίον του ἄλλα ὀνομίσματα ρʹ τὸν χρόνον, καὶ ἐπεριλάβαν τὸν κούντην καὶ τὸν ἀδελφόν του μὲ μεγάλην τιμήν. Τότε εἶπεν τους [ν᾿ ἀππηδήσουν τῆς Λευκωσίας, καὶ εἶπαν της: «Εἰς τοὺς ὁρισμού(ς) σου,] μόνον ἔχε ὀλλίγην ἀπομονήν.» Καὶ ἅνταν ἐγυρέψαν οἱ Γενουβίσοι τὸν κούντην καὶ δὲν τὸν ηὗραν, ἐθαυμάστησαν πῶς ἐξέβησαν ἀποὺ τὴν χώραν, καὶ τίς τοὺς ἔφερεν μαντάτον, καὶ τίς τοὺς ἐπῆρεν εἰς τὴν Κερυνίαν. Τότε εἶπαν τῆς ρήγαινας: «Κυρά μου, χρηζούμεθαν ἄλογα διὰ νὰ πᾶμε ν᾿ αππηδήσωμεν τῆς Λευκωσίας.»
§507.-Θεωρῶντα ὁ ἀμιράλλης ὅτι ἔγραφεν χαρτία ἀπὸ τὴν μεριὰν τοῦ ρηγὸς νὰ ἔλθου νὰ βάλουν βουλὴ [νὰ τοὺς ἀποβγάλουν,] καὶ δὲν τοὺς ἀποθαροῦσα νὰ πᾶν εἰς τὴν Ἀμόχουστον, ἔφερεν τὸν ρήγα καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Λευκωσίαν. Γροικῶντα ἡ ρήγαινα πῶς ὁ υἱός της ἦλθεν εἰς τὴν Λευκωσίαν, καὶ ὁ κούντης ἐζήταν ἄλογα, ἔκραξεν τὸν Δημήτρην καὶ εἶπεν του: «Υἱέ μου, χρῆσι εἶνε νὰ πάρῃς χαρτὶν καὶ νὰ πάγῃς νὰ φέρῃς ἄλογα.» Ἐκεῖνος εἶπεν της: «Εἰς τὸ ὁρισμόν σου.» [Καὶ κατὰ τὸ πρῶτον, πάλε μὲ τὸ γάλαν εἰς τοὺς καλογήρους καὶ τὸ χαρτίν, ἐνέβην καὶ ἔδωκεν τὸ γάλαν καὶ τὸ χαρτὶν τοῦ ξηγορευτῆ της· ἐκεῖνος ἐπῆγεν καὶ εἶπεν το τοῦ ρηγός.
§508.-Καὶ μοναῦτα] ἔκραξεν ἕναν Καταλάνον ὀνόματι Πρεμερά, ὁ ποῖος ἦτον ᾿κουβερνίαζεν τ᾿ ἄλογα τοῦ ρηγός, καὶ εἶπεν του: «Ὡς γοιὸν [πᾷς τὸ πωρνόν εἰς τὲς πηγές,] θέλει ἔρτειν ἕναν κοπέλλιν βοσκαρίδιν νὰ σοῦ ζητήσῃ ἄλογα, καὶ δός του ὅσα θέλει.» Καὶ πισαυρίου ἐβγάλαν τ᾿ ἄλογα ἔξω, καὶ ἐμετρῆσαν τα οἱ Γενουβίσοι ὅπου ᾿βλέπαν τὴν πόρταν· καὶ πηγαίνοντα τὸ κοπέλλιν καὶ ἔδειξέν του (τὸ) σημάδιν του Πρεμερά, ἀφῆκεν τον καὶ ᾿πῆρεν ἄλογα ιγʹ· καὶ ἔδωκάν τα τοὺς ἀνθρώπους ὁποῦ ἔφερεν ὁ Δημήτρης μετά του, καὶ ἐπῆραν τα καὶ ἐπῆγαν εἰς τὴν Κερ(υν)ίαν· ὁ δὲ Δημήτρης ἐστράφην εἰς τὴν Λευκωσίαν διὰ νὰ πάρῃ τὸν ἀντίλογον τῶν χαρτίων ἀπέ τὸν ξηγορευτήν. Καὶ ἐμπαίννοντα τ᾿ ἄλογα εἰς τὴν πόρταν, μετροῦν τα οἱ Γενουβίσοι καὶ εὑρίσκουν τα παρκάτω ιγʹ· πολομοῦν το νῶσιν τοῦ ἀμιράλλη, καὶ ὁ ἀμιράλλης ἐρώτησεν τὸν Πρεμιράν, καὶ εἶπεν: [«Ἑρίσαν με καὶ ἦλθεν ἕναν χωργιατοπούλλιν καὶ ᾿πήρεν ἄλογα ιγʹ.»] Μοναῦτα ἕρισεν ὁ ἀμιράλλης καὶ ἐφουρκίσαν τὸν Πριμεράν. Καὶ ἐγυρέψαν τὸ χωργιατόπουλλον. Μανθάννοντα ὁ ξηγορευτὴς τὰ μαντάτα, εἶπεν τοῦ Δημήτρη: «Διὰ τὸν θεὸν διασώθου, μηδέν μᾶς χάσουν οὕλους, καὶ βλέπε, ὅτι ε(ἰ)ς τὴν πόρταν ἔχει μεγάλην βλέπισην διὰ λλόγου σου.» [Τὸ παιδὶν] ἐσηκώθην τὴν αὐγὴν καὶ ἦλθεν εἰς τοῦ Πιαλέκι, κ᾿ ἐκεῖ εἶχεν τρύπαν [μὲ μίαν χολέτραν ξυλένην καὶ ᾿πήγαιννεν τὸ νερὸν ᾿ς τὸν Τράχανον, καὶ ᾿διάβην ἀπουμέσα καὶ ᾿ποντίστην μὲ τὰ βόρβορα,] καὶ ἐπῆγεν εἰς τὸν Ἀρὰν καὶ ἐγδύθην καὶ [ἐπλύνναν τον,] καὶ ἐκαβαλλίκεψεν καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν Κερυνίαν. Καὶ ἦλθαν οἱ Γενουβίσοι, καὶ ἐγυρέψαν, καὶ [ηὗραν τὸν τόπον καὶ τὴν συρματίαν εἰς τὴν χολέτραν] καὶ ἐνῶσαν πῶς ἐξέβην ἀπ᾿ ἐκεῖ τὸ χωργιατόπουλλον· καὶ ἔβαλεν βʹ βέργιες σίδερον εἰς τὲς τρύπες εἰς τὸν τοῖχον. Θωρῶντα τὸν Δημήτρην, ἐχάρην πολλὰ ἡ ρήγαινα καὶ πάλιν ἐπίντωσεν τὸ μηνιόν του ἕτερα ὀνομίσματα ρʹ τὸν χρόνον· καὶ πλεῖον δὲν ἐτόρμησε νὰ πάρῃ χαρτία.
§509.-Ὁ πρίντζης εὑρίσκετον εἰς τὸν Ἅγιον Ἱλαρίον καλὰ συντροφιασμένος μὲ τοὺς σκλάβους, τοὺς Βουργάρους, Ρωμανίτες, καὶ Τατάρους, καὶ πουρζέζιδες· ἔπεμπεν καὶ ἀνάγκαζεν τὴν ρήγαιναν ν᾿ ἀναγγάσῃ τὸν κούντη τ᾿ Οὐρπὴὺ νὰ πάγῃ νὰ πάρῃ τὴν Λευκωσίαν. Ὁ κούντης ἐλάλεν το τοῦ ἀδελφοῦ του, καὶ οἱ ἀνθρῶποι ἦτον ἀπεζοὶ καὶ ἐλαλοῦσαν: «Πῶς νὰ πᾶμεν μὲ τόσα ἄλογα εἰς τόσους μεγάλους φόβους, [νὰ δώσουν καὶ νὰ φύγουν, ἂν ἔνι χρεία; ἀμμὲ νὰ μποῦν καὶ νὰ τοὺς] κατακόψουν, εἶνε ζημία καὶ κρῖμαν!» Ἐμήνυσέν το ἡ ρήγαινα τοῦ πρίντζη, καὶ ὁ πρίντζης ἐμήνυσέν της: «Ὁ κούντης οὐδὲν θέλει, ἀμμὲ καλὰ ἐμπορεῖ νὰ τὸ ποίση.» «Ἂν θενὰ μποῦν ἀποὺ τὴν τρύπαν, τ᾿ ἄλογα ἀπόθε νὰ τὰ μπάσωμεν;» Ἡ ρήγαινα [ἀνάγγασεν] τὸν κούντην καὶ τὸν ἀδελφόν του οἱ ποῖγοι εἶπαν [τους :] «Διὰ παραβουλίαν μᾶς ἐφέρετε νὰ χάσωμεν τὰ κορμιά μας!» Ὅμως ὁ Φραντζέσκος εἶπεν: «Εἰς τὸ ὄνομαν τοῦ θεοῦ, ἐπειδή [καὶ δὲν μᾶς γροικοῦσιν, ἂς πᾶμεν.»] Καὶ πάντα ὁ πρίντζης ἐζήλευγεν καὶ ἐφοβᾶτον τὴν ρήγαινα καὶ τὸν κοντοσταύλην, ὅτι ἐθῶρεν τὰς πρᾶξες τους πῶς πηγαίννουν παραμπρός, καὶ ἔπλησσεν καὶ ἔθελε νὰ ποίσῃ τρόπον νὰ παρκατεβῇ ἡ συντροφιά τους.
§510.-Τότες ἐξέβην ὁ κούντη τ᾿ Οὐρπὴς μὲ τὸν ἀδελφόν του καὶ πολλοὺς ἄλλους ἀπεζούς, καὶ ἦλθαν εἰς τὴν τρύπαν ὅποὖτον ὁ Τράχονας, καὶ διὰ νὰ μηδὲν ποίσουν ταραχὴν δὲν ἐτζακκίσαν τὲς πόρτες νὰ μποῦν καὶ τ᾿ ἄλογα. Γροικῶντα οἱ Γενουβίσοι ἐφύγαν καὶ ἐπῆγαν εἰς τὴν πὸρταν τοῦ Φόρου καὶ [ἐνέβησαν τοῦ τειχίου. Καὶ ἦλθεν ὁ κούντης τ᾿ Οὐρπὴς ὡς τὸ γιοφύριν τῆς Πιλλιρῆς ἀπεζοί· γροικῶντα οἱ Γενουβίσοι πῶς ἦτον ἀπεζοὶ μὲ ὀλλίγους λᾶς, ἐκλωθογυρίσαν τους· καὶ ᾿στάθησαν εἰς τὸν πόλεμον· καὶ ἅνταν ἐποστάθησαν, ἐσύρτησαν μικρὸν διὰ ν᾿ ἀναπαυτοῦν, καὶ βρίσκουν ὀπίσω τους ἄλλους Γενουβίσους. Καὶ θεωρῶντα τους, ἔφυγεν ἀπὦδε καὶ ἀπεκεῖ· καὶ ἐκρεμμοῦσαν ἀπὸ τὸ τειχόκαστρον κάτω· καὶ ὁ κούντης ἐνέβην εἰς τὸν πύργον τοῦ Τραχόνου· [καὶ τοσαῦτα ἐπολεμίσαν, καὶ ὅσοι ἐκρεμμίσαν ἐσώθησαν·] καὶ ὁ κούντης καὶ πολλοὶ ξενικοί,-ἐπιάσαν τους· καὶ ἐφουρκίσαν τὸν κούντην καὶ τὸν ἀδελφόν του εἰς τὸ γιοφύριν τῆς Πιλλιρῆς, καὶ τοὺς ἄλλους ἐκωλοσύραν καὶ ἐφουρκίσαν τους εἰς τὴν φούρκαν.
§511.-Τότε ὁ ἀμιράλλης εἶπεν τοῦ ρηγός: [«Φαίνεταί μου] μὲ τοὺς ὁρισμούς σου κρατοῦν τὴν Κερυνίαν, ὅτι πῶς τορμᾷ ὁ θειός σου νὰ κρατῇ τὸ κάστρον διὰ λλόγου σου 5; Ἐμηνύσαν σου δύο, τρεῖς φορές, ὅτι κρατεῖ το διὰ λλόγου σου, καὶ οὐδὲν δείχνεις φανὸν [ὅτι ἀνγκρίστης· ἀμμὲ παραγγελλιά σου εἶνε!» Ὁ ρήγας εἶπεν του: «Ἀφότις μ᾿ ἔχεις εἰς τὰ χέργια σου καὶ τινὰς δὲν τολμᾷ νὰ μοῦ συντύχῃ χωρίς σου, πῶς ἐμπορεῖ νὰ γενῇ τοῦτον τὸ λαλεῖς; Ἀμμὲ ἐσεῖς γινώσκω πῶς εἶστε πολλὰ φρόνιμοι, πέψετε τινὰν τὸν ἀποβγάλω ἀπὸ ᾿κεῖ, καὶ πολομῶντα το, ἐγὼ φαίνεταί μου διὰ καλόν.» Καὶ μοναῦτα ἔταξαν τὸν σὶρ Ἀλαφρὰν Τόργιαν καὶ τὸν σὶρ Τουμὲς Γατανία καὶ [ἦλθεν] εἰς τὴν Κερυνίαν εἰς τὸν κοντοσταύλην νὰ τοῦ δώσουν τὰς γραφὰς ἁποῦ τοῦ ἔπεψεν ὁ ρήγας· ὁ ποῖος ρήγας ἔγραψέν του μίαν γραφὴν διὰ τῆς παραγγελλίας τοῦ ἀμιράλλη, ἡ ποία ἔλεγεν οὕτως:-
§512.-«Πέτρος διὰ τῆς χάριτος τοῦ παναγίου πνεύματος ρήγας Ἱεροσολύμου καὶ Κύπρου πρὸς τὸν τρισάκριβόν μου θεῖον τὸν κοντοσταύλην. Ὡς γοιὸν [δι᾿ ἄλλης] σοῦ ἔγραψα νὰ μᾶς στρέψῃς τὸ κάστρον μας εἰς τὴν ἐξουσίαν μας, καὶ σοὺ ἀφορμολογᾷς λαλῶντα δὲν τὸ πολομᾷς, παροὺ μηδὲν σηκωθῇ ἀπὲ τὸ χέριν σου καὶ δοθῇ εἰς τὰς χεῖρας τῶν ἐχθρῶν μας, εὐκαρίζομαί σου, καὶ ἀγρωνίζομέν το, πῶς ὅσους ἔχει μέσα, ἄλλος δὲν θέλει τὸ διάφορός μας παρὰ σού· τώρα διατὶ εἴμεστεν πολλὰ πεθυμημένοι ν᾿ ἀποβγοῦμεν [τοὺς λᾶς τούτους] ἁποῦ μᾶς [ἐκολλήθησαν,] καὶ πολλὰ στοιχήματα μετά τους πολομῶ, καὶ πότε τοὺς ἀρέσκει καὶ πότε ξηλώννουνται, καὶ εἰς τοῦτον εὑρίσκουν ἀφορμὴν πῶς νὰ μηδὲν πᾶσιν ἀππὦδε [χωρὶς ν᾿ ἀποβγοῦν ἀπὸ] τὴν Κὲρυνίαν, διὰ τοῦτον μηνοῦμεν σου καὶ ἐξορκίζομέν σε εἰς τὴν ἀγάπην την μᾶς κρατεῖς, ναὐκαιρέσῃς τὸ κάστρον μας, καὶ παράδοσ᾿ το τοῦ ἠγαπημένου μας Λουκὲτ τʹ Ἀτιαμὲ καὶ δήγα το νὰ τὸ βλέπῃ πρεπάμενα. Καὶ σοὺ νὰ ἐμπῇς εἰς τὸ κάτεργόν μας, καὶ ἔπαρ᾿ καὶ μετά σου τὰς δύο μας γαλιάτζας καὶ ἄγωμε ὅπου θέλεις, καὶ ἔπαρε εἰς τὴν συντροφιάν σου ἀπὸ τοὺς λᾶς τῆς Κερυνίας. Καὶ τοῦτον ἂς γενῆ, πρὶ νὰ ἐβγοῦν οἱ Γενουβίσοι καὶ ἐμπλάσουν σου καὶ ἐμποδίσουν σε, ὅτι ὅλοι ἀντάμα λαλοῦσιν πῶς τὸ κάστρον κρατεῖς το διὰ λλόγου σου, καὶ ποῖσε τους νὰ ἐβγοῦν ἀπὸ τὴν ἔννοιαν τούτην· ὁμοίως τάσσουνταί σου καὶ πολομοῦν σου σάλβο κουντοῦτον, καὶ νὰ σοῦ μόσου νὰ μὲν ἐβγοῦν ἀπὸ τὸ νησσὶν ἀπὸ τὴν ἡμέραν ὅπου νὰ ἐβγῇ ἕως ἡμέρες ιεʹ. Καὶ πέμπομέν σου [ιʹ χιλιάδες δουκάτα διὰ τὴν ἔξοδόν σου, τὰ ποῖα θέλεις τὰ πάρειν ἀπὸ τὴν Βενετίαν,] καὶ πέμπει σου καὶ ὁ ἀμιράλλης τὸ σάλβο κουντοῦτον σημαδεμένον μὲ γράμματά του, ἀνισῶς καὶ ἐμπλάσῃ σου ἡ ἀρμάδα τοὺς Γενουβίσους νὰ μὲν σοῦ ποίσουν καμίαν ἀγανάκτησιν, οὐδὲ εἰς λιμιόναν, οὐδὲ εἰς τὸ κάστρον, οὐδὲ εἰς τὴν στερεάν· καὶ διὰ περίτου στερέωμαν στέλλω σου ὀκτὼ καραβοκυροὺς εἰς τὴν συντροφιάν σου νὰ τοὺς κρατῇς διὰ σιγουρτὰν εἰς τὸ κάτεργόν σου, καὶ ἀνισῶς τινὰς ἀποὺ τὰ κάτεργα θελήσου νὰ σὲ ἀδικήσουν νὰ ᾿ρίσῃς νὰ κόψουν τὰς κεφαλάς τους. Καὶ μηνοῦμεν σου καὶ ὁρίζομέν σε εἰς τὸν ὅρκον ὅπου μᾶς χρεωστεῖς νὰ πάγῃς εἰς τὴν Ρώμην εἰς τὸν ἁγιώτατον πατέρα τὸν πάπαν ν᾿ ἀγγαλέσῃς ἀπὸ τὴν μεριάν μας ἀπὲ τὸν ἄδικον ξηλοθρεμμὸν ὅπου ᾿ποῖκαν οἱ Γενουβίσοι· καὶ τοῦτον γινίσκεται, ἀνὲν καὶ οὗλοι μουλλώσουν καὶ οἱ Γενουβίσοι θέλουν πάγειν ἀππὦδε. Καὶ θέλεις ποίσειν ὡς γοιὸν ἀκριβός μας θεῖος ὅπου εἶσαι, καὶ ὡς γοιὸν πιστεύομεν εἰς τὴν ἀγάπην σου. [Καὶ ἤτζου ὀρπίζομεν νὰ γενῇ.»
§513.-Ἀκομὴὺ ἕρισεν ὁ ρήγας καὶ ἐποῖκαν ἕναν χαρτὶν ἀπὲ τὸν κατζιλ(ι)έρην, τὸ ποῖον λέγει οὕτως: «Τῇ δευτέραν τῇ ιδʹ μαρτίου ατοδʹ Χριστοῦ, [ὁ ρήγας] μὲ ἔμπροσθεν μερτικὸν ἀποὺ τοὺς ἀνθρώπους του διὰ λλόγου του καὶ διὰ τοὺς κλερονόμους του, ἐδῶκαν ἐξουσίαν τοῦ θείου του τοῦ μισὲρ Τζάκου τε Λουζουνία τοῦ κοντοσταύλη τῶν Ἱεροσολύμων νὰ ποίσῃ εἴ τι θέλῃ ἀποὺ τὰ χωργιά του, τουτἔστιν νὰ τὰ πουλήσῃ, νὰ τ᾿ ἀμαχεύσῃ ὅλα ε(ἰ)ς τὸ θέλημάν του [μὲ χαρτὶ νοταρικόν·] καὶ εἴ τι ποὶσῃ, νὰ ᾖνε ἀξαζόμενον, ὡς γοιὸ νὰ ἦτον γράψιμον τῆς μεγάλης αὐλῆς.» Καὶ ἔβαλάν το εἰς τοιούτην τάξιν καὶ ἔπεψέν του το.
§514.-Ἀκομὴὺ ἔγραψεν καὶ ἄλλὄναν χαρτὶν εἰς τοὺς λᾶς τῆς Κερυνίας λαλῶντα ἀπὸ τὸν ρήγα, καὶ λαλεῖ οὕτως: «Γινώσκετε ὅτι ἀπὸ τὸν τρισάκριβόν μας θεῖον ἐμάθαμεν τὸν κόπον ὅπου ἐπῆρεν διὰ τὴν βλέπισιν τοῦ κάστρου μας, καὶ παρακαλοῦμεν κύριον τὸν θεὸν νὰ μᾶς ἀξιώσῃ νὰ σᾶς τὸ μερετιάσωμεν [πρεπάμενα οὗλα ἀντάμα καὶ πασανοῦ σας·] καὶ μηνοῦμεν τοῦ θειοῦ μας νὰ παραδώσῃ τὸ κάστρον μας τοῦ ἠγαπημένου καὶ ἐμπιστοῦ μας καβαλλάρη Λουκὲτ τ᾿ Ἀτιάμε, καὶ μηνοῦμεν σας νὰ ᾖστε εἰς τὴν ὑπόταξίν του, ὡς γοιὸν νὰ ἦτον τὸ κορμίν μας, καὶ φυλάγετέ το καλὰ [διὰ τοὺς κλέπτες,] ὅτι τὸν θεῖον μου στέλλω τον εἰς χρῆσες ἐδικές μας.»
§515.-Ἀκομὴ οἱ Γενουβίσοι ἐποῖκαν ἕναν χαρτὶν νοταρικόν: «Τῇ δευτέρα τῇ ιδʹ μαρτίου ατοδʹ Χριστοῦ, ἔμπροσθεν ἐμοῦ το(ῦ) δημοσίου νοταρίου καὶ μαρτύρων τῶν κάτωθεν ὠνοματισμένων, ἐπὶ τοῦτον κληθέντων καὶ παρακληθέντων, οἱ ἐντιμότατοι καὶ φρονιμώτατοι ἀνθρῶποι, τουτἔστιν ὁ μισὲρ Πιὲρ τε Κάμπε Φρανγκοῦζε καὶ ἀμιράλλης τῆς Γένουβας, ὁ σὶ(ρ) Ρουμπὰρ Σπινούλα, ὁ σὶρ Τιζία Σιππό, ὁ σὶρ Γριγγὸν τε Νεγρού, καὶ ὁ σὶρ Φρὰν Τόρια, καὶ οἱ λοιποὶ καραβοκυροὶ τῶν κατέργων τῶν Γενουβίσων, ἦλθαν ἔμπροσθεν τοῦ ρηγὸς τῶν Ἱεροσολύμων καὶ Κύπρου, καὶ ἐπῆραν ἀπάνω τους ἔμπροσθεν τῆς μαρτυρίας τοῦ θεοῦ καὶ εἶνε εἰς τὴν βοήθειαν καὶ εἰς τὴν βλέπισιν τοῦ κατέργου τοῦ ρηγός, εἰς τὸ ποῖον μέλλει νὰ μπῇ ὁ κοντοσταύλης νὰ πάγῃ εἰς τὰ δύσικα μέρη, νὰ μὲν τοῦ δώσωμεν ἐμπόδισμαν κανέναν, οὐδὲ καμίαν ἀγανάκτησιν· καὶ ἂν γινῆ ἀλλοίως, καὶ γυρίσῃ καμία-ν ζημία τοῦ ρηγὸς ἢ τοῦ θειοῦ του, ἢ τινὸς ἄλλου Κυπριώτη ἀποὺ τὴν τζούρμαν τοῦ κατέργου τοῦ ρηγάτικου, νὰ ππέσουν εἰς χρέος χʹ χιλιάδες δουκάτα εἰς τὴν τζάμπραν τοῦ ρηγὸς τῆς Φραγγίας. Καὶ διὰ μεγαλλήττερην στερέωσιν καὶ βεβαίωσιν ἐγράπτη διὰ χειρὸς τοῦ νοταρίου τὸ αὐτὸν ἔγραφος τὴν ἡμέραν καὶ ἐχρονίαν τὴν ἄνωθεν, ἔμπροσθεν τοὺς κάτωθεν μάρτυρ(ας), τουτἔστιν μισὲρ Τζουὰν τε Λαπήν, σὶρ Τζουὰν τε Φινίουν, σὶρ Τζάκε τε Σάντα Μικέλ, σὶρ Τζάκε τε Σκαντελίου, Λουρέντζο Μαλαπιέρον τε Λαβιέρε, Τζουὰν Τόργια, Μαρτὶ τα Φέσκο, καὶ ἕτεροι ἄλλοι πολλοί.» Τὸ αὐτὸν προβιλίζιν ἐπέψαν το τοῦ κοντοσταύλη εἰς τὴν Κερυνίαν.
§516.-Ἀκομὴ ὁ ρήγας ὥρισεν καὶ ἐποῖκαν ἄλλον χαρτὶν ἀνοικτόν, τὸ ποῖον ἔφαιν(εν) οὕτως: «Πέτρος τε Λουζουνίας διὰ τῆς χάριτος τοῦ θεοῦ ρήγας Ἱεροσολύμων καὶ Κύπρου. Διὰ τὸ αὐτόν μας χαρτὶ πολομοῦμε νὰ ξεύρουν ὅλοι ἀντάμα, καὶ πασα-γ-εῖς, ὅτι ὅλες τὲς ἐλευθερίες τοὺ(ς) σκλάβους τοὺς ἐποῖκεν ὁ τρισάκριβός μας θεῖος ὁ κοντοσταύλης εἰς τὴν Κερυνίαν, καὶ ὅσες κουντουνάντζες τὲς ἐποῖκεν τοὺς κακο- ποιούς, κλέπτες, φονιάδες καὶ ἕτερους, γραμμένα καὶ σημαδεμένα μὲ τὰ γράμματά του, θέλομεν νὰ ᾖνε στερεωμένα καὶ βεβαιωμένα διὰ πάντοτε, ὡς γοιὸ νἆχεν εἶσταιν ὑπὸ χειρός μας· ὁμοίως καὶ τὰ πιντώματα τῶν μηνίων καὶ τὰ κοψίματα, καὶ τοὺς κρατημένους καὶ τοὺς ἐπίντωσεν τὸ μηνίον στερεώννομέν το, καὶ θέλομε νὰ ᾖνε ἀξαζόμενα καὶ καλά, ὡς γοιὸ νὰ τὰ ᾿ποίκαμεν ἐμεῖς μὲ τὸ χέριν μας· ὁμοίως καὶ οὗλα τὰ χαρίσματα τοὺς καβαλλάριδές μας ὅπου ἦσαν μετά του καὶ πουρζέζιδες, [στερεώννομέν τα, εὑρισκόμενον χαρτὶν στερεωμένον ἐξ αὑτόν του.] Ἀκομὴ πολομοῦμεν κινούργιαν χάριταν ὅλους τοὺς πταισμένους, κακοποιούς, καὶ σκλάβους φευγούς, ὅλοι νὰ ᾖνε συμπαθημένοι, καὶ νὰ στραφῇ πασαεῖς εἰς τὸ σπίτιν του, καὶ εἰς τὴν τέχνην του· ὁμοίως καὶ τοὺς δελοιποὺ(ς) σκλάβους τοὺς ἐλευθέρωσεν ὁ θειός μου ὁ πρίντζης, τὸ ἐποῖκεν εἰς τὴν Καντάραν καὶ εἰς τὸν Λέονταν, καὶ εἰς τὸν Ἅγιον Ἱλαρίον. Καὶ διὰ πίστωσιν καὶ βεβαίωσιν τῆς ἀληθείας ἐποίκαμεν καὶ [ἐγράψαμεν] τὸ αὐτὸν προβιλίζιν καὶ ἐσημαδέψαμέν το μὲ τὰ γράμματά μας καὶ ἐβουλλώσαμέν το μὲ τὴν βοῦλλαν μας τὴν συνειθισμένη.»
§517.-Καὶ ἐποῖκεν καὶ ἄλλον χαρτὶν [τοῦ Λουκὲτ ἀπὲ τὸν ρήγα:] «Γινώσκετε, λοσμένοι δοῦλοι τοῦ ρηγάτου μας· στέλλομεν τὸν θεῖον μας τὸν κοντοσταύλην πέρα, του ποίου ἐμηνύσαμέν του νὰ σοῦ παραδώσῃ τὸ κάστρον μας εἰς τὸ θέλημάν σου, καὶ ἐμηνύσαμεν τοὺς λᾶς μ(α)ς τοῦ αὐτοῦ μας κάστρου νὰ σοῦ ὑποτάσσουνται ὡς ὅπου νὰ μᾶς φανῇ· διὰ τοῦτον μηνοῦμεν σου νὰ ὁρίσῃς τοὺς λᾶς νὰ πολομοῦν καλὴν βλέπισιν ᾿μέραν καὶ νύκταν, ὥς που ὁ λύκος κρατεῖ εἰς τὴν Κύπρον, μηδὲν εὑρῃ τοὺς λᾶς κοιμισμένους καὶ δράξῃ τὸ ἀρνίον· καὶ ποῖσε καὶ βίγλισε ὅλον τὸ κάστρον καταληπτῶς πᾶσα χρῆσιν τὴν εὑρίσκεται μέσα, διὰ νὰ πέψωμε νὰ τὸ δηγήσωμεν ὡς γοιὸν πρέπει. Ἀκομὴὺὁρίσετε τὸν γραμματικὸν νὰ πέψῃ τὸν λογαριασμὸν αὐτοῦ κάστρου νὰ ᾿δῶ τὸ χρωστοῦν τοὺς λᾶς ὅλον φεβρουάρην, νὰ πέψω νὰ τοὺς πλερώσω. Ἐγράπτη ιδʹ μαρτίου τοδʹ Χριστοῦ.»
§518.-Ἀκομὴ ἐποῖκεν ἕναν χαρτὶν εἰς τὸν θεῖον του τὸν πρίντζην λαλῶντα οὕτως: «Διὰ πολλὲς ἀφορμὲς τοῦ ρηγάτου πέμπομεν τὸν κοντοσταύλην εἰς τὴν δύσιν, καὶ διὰ τὴν ὄρεξιν τοὺς Γενουβίσους ἐσυνεβάστησαν μετά του, καὶ ἐμηνῦσα νὰ βλέπεται τὸ κάστρον, εἰς τὸ καλλήττερον [τὸ νὰ μπορῇ,] ὡς ὅπου νὰ πᾶν οἱ Γενουβίσοι· καὶ σοὺ βλέπε τὸν Ἅγιον Ἱλαρίον εἰς τὸ καλλιώτερον ὅπου νὰ μπορήσῃς.»
§519.-Ἀκομὴ ἔγραψεν τῆς μητέρας του εἰς τιτοίαν λογήν: «Τρισακριβὴὺκαὶ πολλά μου σπλαγχνικὴ μητέρα, γίνωσκε, διὰ τῆς χάριτος τοῦ θεοῦ ἐσυνπάψαν οἱ Γενουβίσοι μετά μας, διὰ πολλὲς ἀφορμὲς τὲς σοῦ μηνοῦμεν· τὸ πρῶτον ἦτον, Γγεφρὰν Γγιπλὴν τῶν ἐννοικατόρων ὅποὖτον μεσό, τους καὶ ἐμαλλῶσαν δύο τρεῖς φορὲς ὡς τὸν θάνατον, καὶ διὰ τούτην τὴν ἀφορμὴν ἐσηκῶσαν τὴν κατούναν τους ἀποὺ τὴν Κερυνίαν· τὸ βʹ, ὅτι ἐχάσαν ἀπὸ τὰ χέργια τους τὸν θειόν μας· τὸ ἄλλον, ὅτι ἐκομπήθησαν ἀξ αὑτόν σου καὶ δὲν ἠμπορῆσα νὰ πάρουν τὴν Κερυνίαν, διότι ὁ κοντοσταύλης ἐποῖκεν τους πολλοὺς σκοτωμοὺς καὶ πολλὰ κακά. Διὰ τοῦτον ἐφάνην τους καὶ ἐποίκαμεν ἀστοιχήματα μεσόν μας, τὰ ποῖα θέλομεν σοῦ ξηγηθεῖν ὅντα νὰ ἔλθῃς εἰς τὴν Λευκωσίαν. Ἐγράπτη τῇ ιδʹ μαρτίου, ατοδʹ Χριστοῦ.»
§520.-Ἡ κατούνα ἐσηκώθην ἀπὲ τὴν Κερυνίαν μὲ ἀγάπην τῆ ιεʹ μαρτίου τοδʹ Χριστοῦ· καὶ ἐστεντιάσαν δʹ μῆνες καὶ δὲν ἠμπορῆσα νὰ κερδέσουν ἄλλον, παροὺ ἐθανα- τῶσαν ὅλους τοὺς Γενουβίσους, καὶ ἦλθαν εἰς τὴν Λευκωσίαν καὶ δὲν ἐποῖκαν ἄλλον. Ὁ ἀμιράλλης δὲν ἦτον πολλὰ ἀποὺ μεγάλην γενιάν, [καὶ ἐφθονῆσαν τους, καὶ ἀπὸ τὴν σουπερπίαν τους καὶ ἀπὸ τὴν πλῆξιν τους ἐγλυτώσαμέν τους· καὶ πολλὲς φορὲς ἐγυρέψα νὰ τὸν σκοτώσουν. Τὸ ποῖον] δὲν ἔχει καμίαν γενιὰ νὰ ζηλεύγουν παρὰ οἱ Γενουβίσοι καὶ οἱ Ἀρμένιδες, οἱ δύο καταραμένοι, ὅτι εἶχαν σʹ κάστρη καὶ χῶρες οἱ Ἀρμένιδες καὶ ἀπὸ τὴν ζήλαν τους ἐχάσαν τα, τὸ ποῖον ἤτζου θέλει γινεῖν καὶ τοῦτον τὸ κουμούνιν, θαροῦμεν εἰς τὸν θεόν.
§521.-Γροικῶντα ὁ πρίντζης καὶ ὁ καπετάνος τοῦ Λιόντα καὶ τῆς Καντάρας πῶς ἐμερῶσαν οἱ Γενουβίσοι, ἔγραψεν πασαεῖς χαρτὶν καὶ ἔπεψεν τοῦ ρηγός, ὅτι: «Ἐμάθαμεν διὰ τὸ ἔλεος τοῦ θεοῦ πῶς ἐσύμπαψες μὲ τοὺς Γενουβίσους καὶ μέλλει νὰ πᾶσιν· διὰ τοῦτον μηνοῦμεν σου καὶ παρακαλοῦμεν σε τὴν ἀφεντιάν σου νὰ ὁρίσῃς νὰ ἔλθου νὰ μᾶς ἀλλάξουν, καὶ ἂν ἔχετε τὰ σημαδία ἂς τὰ φέρουν, ἢ χαρτὶν τῆς ἐμπιστιοσύνης, καὶ ἂς ἔλθου νὰ τὰ περιλάβουν.»
§522.-Καὶ ὁ κοντοσταύλης, ὅσον ἐπεριλάβαμεν τὰ χαρτία ὁποῦ τοῦ ἔπεψεν καὶ προβιλίζια νοταρικὰ καὶ ἕτερα, μοναῦτα ἔγραψεν ἀντίλογον τοῦ ρηγός· λέγει οὕτως: Τρισακριβὲ καὶ τρισηγαπημένε ἀδελφότεκνε καὶ καλέ μου ἀφέντη, τὲς γραφέ(ς) σου ἐπερίλαβα, καὶ τὸ μοῦ γράφεις ἐγροίκησα· ἀπὲ τὸ μὲ ὁρίζεις νὰ παραδώσω τὸ κάστρον σου τοῦ σὶρ Λίουνκεν τ᾿ Ἀνιαμὲ καὶ τὰ ἑξῆς, κατὰ τὸν ὁρισμόν σου ἔκραξα ὅλον τὸ πλῆθος τοῦ λαοῦ καὶ [ἔδωκα] τὸ χαρτὶν τὸ μοῦ ἔπεψες, καὶ ὑποτάκτησαν τοῦ ὑψηλοτάτου σου ὁρισμοῦ καὶ παραδιδοῦνται εἰς τὴν ἀφεντίαν σου· καὶ ἔδωκα ὄρδινον τοῦ σὶρ Λίουν τ᾿ Ἀτιαμὲ εἰς τίντα λογὴν καὶ τίντα τάξιν νὰ κρατῇ τὸ κάστρον· ἀκομὴ ἔγραψέν σου χαρτὶν ὁ λαὸς καὶ πέμπουν το τῆς ἀφεντιᾶς σου, καὶ ἄλλον ὁ σὶρ Λιοὺν τ᾿ Ἀτιαμὲ καὶ πᾶσα χρῆσιν τὴν ἔχει.»
§523.-Καὶ πάλιν ὁ κοντοσταύλης μηνᾷ ἄλλον χαρτὶν τοῦ ρηγός:«Ἀφέντη, ἀπὲ τὸ μοῦ μηνᾷς, ὅτι οἱ Γενουβίσοι ἐποίκασιν χαρτὶν σάλβο κουντοῦτον καὶ ἔπεψές μου το· δὲν το πιστεύγω, ὅτι διὰ πολλὲς φορὲς μὲ ὅρκους ἐκονπῶσαν μας· ἀπὲ τὸ μὲ ὁρίζεις νὰ κρατῶ ὀκτὼ καπετάνους τῶν κατέργων εἰς τὸ κάτεργόν μου, θαυμάζομαι πολλὰ εἰς τὴν ἀφεντιάν σου καὶ κείνους πῶς μὲ κρατοῦν ἀνήξευρον· ὁ θεὸς νὰ βλέπῃ τὸ ἀρμάτωμαν τοὺς Γενουβίσους νὰ μοῦ ᾿κοντέψαν· ποῖος ἐτόλμα νὰ ᾿γκίσῃ τινὸς ἀπὸ τοὺς καραβοκυρούς; Γιὰ τοῦτον δὲν μοῦ φαίνεται νὰ μπῶ εἰς τὴν θάλασσαν, ἂν δὲν πᾶσιν· ἀμμὲ διὰ τὸ ἀπλαζίριν σου καὶ τὴν θαράπαυσίν μου, πὲ τοῦ ἀμιράλλη νὰ πέψῃ᾿ς τὴν Κερυνίαν [κανέναν Γενουβίσο] νὰ μοῦ μόσῃ εἰς τὸ κορμὶν τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἅντα νὰ ὑψώσῃ τὸ σῶμαν τοῦ Κυρίου καὶ τὸ αἷμαν, νὰ μὲν μοῦ ποίσουν καμίαν ζημίαν, οὐδὲ νὰ μὲ ξηλώσουν ἀπὲ τὴν στράταν μου.»
§524.-Καὶ ἐπῆγεν τὸ χαρτὶν εἰς τὸν ρήγα, καὶ ἀνάγνωσέν το τοῦ ἀμιράλλη· καὶ μοναῦτα ὁ ἀμιράλλης ὠρδινίασεν τὸν σὶρ Τάμε Γατανία, ὁ ποῖος εἶχεν ἐξουσίαν ἀπὲ τὸν δούκαν τῆς Γένουβας καὶ ἀπὲ τὸ κουμούνιν νὰ ποίσῃ εἰς τὴν Κύπρον εἴ τι θέλῃ, εἰς τὴν συντροφιὰν τοῦ ἀμιράλλη, καὶ τοῦ σὶρ Τζὰκ τε Σάντα Μικὲλ εἰς τὸν τόπον τοῦ ρηγός· ἦλθαν εἰς τὴν Κερυνίαν· καὶ ὁ κοντοσταύλης ἐπερίλαβέν τους πρεπάμενα, καὶ ἐπῆγαν εἰς τὸν ναὸν τοῦ Ἁγίου Εὐνομένος, καὶ ἄλλαξεν παπᾶς, καὶ ἄρχεψεν ἡ λουτουργία εἰς τὸ ὄνομαν τῆς ἁγίας Τριάδος, καὶ εἰς τὸ τέλος τῆς λουτουργίας, ὅνταν ὁ ἱερεὺς ὕψωσεν τὴν ὅσταν καὶ τὸ αἷμαν καὶ τότε ἔβαλέν τα εἰς τὴν ἁγίαν τράπεζαν, τότε ὁ σὶρ Τατιαμὲ Γατανία τὸ χαρτὶν τὸ ἐποῖκεν ὁ ἀμιράλλης, καὶ οἱ λοιποὶ καβαλλάριδες τὸ ἐγράψαν καὶ ἐμηνῦσαν τοῦ κοντοσταύλη γράψιμον ἐμπιστιοσύνης καὶ πολλὰ ἕτερα στοιχήματα καὶ προυμουτιάσματα, καὶ ἐβάλαν το εἰς τὸ βῆμαν καὶ τὸ σάλβο κουντοῦτον ὅπου τοῦ ἐπέψαν τὲς διαβοῦσες ἡμέρες, καὶ ἐβάλαν τὰ χέργια τους ὁ σὶρ Τάτε Γατανία καὶ ὁ σὶρ Τζάκε τε Σάντα Μικὲλ καὶ εἶπαν: «Ἐγὼν Τάμε Γατανίε ὀμνύω εἰς τὸ κορμὶν τοῦ Χριστοῦ διὰ οὕλο(υ)ς τοὺς καραβοκυρούς, νὰ κρατήσωμεν στερεωμένα καὶ ὑποτακτοῦμεν τὸ σάλβο κουντοῦτον τὸ σοῦ ἐπέψαμεν μὲ ὅσα προυμουτιάζουν μέσα, τὰ εἶνε γεγραμμένα, χωρὶς καμίαν κακουργίαν κακῆς ἀφορμῆς.» ῾ Ο ἱερεὺς εἶπεν του: «Ἤτζου νὰ σοῦ βοηθήσῃ ὁ θεός!» Ὁ σὶρ Τζάκες τε Σάντα Μικὲλ εἶπεν του: «Ἀφέντη, μόννω σου ἀπάνω εἰς τὸ τίμιον σῶμα καὶ αἷμαν τοῦ Κυρίου, διὰ τὸν ἀφέντην μου τὸν ρήγα, ὡς χριστιανὸς ὅπου εἶμαι, ὅτι ἀποὺ οὗλες τὲς γραφές, ταξίματα καὶ ἄλλα ὅπου σοῦ ἐμήνυσεν ὁ ρήγας, νὰ τὰ κρατήσῃ καλὰ καὶ στερεωμένα μὲ τὸ δίκαιόν του πογέριν.» Καὶ πάλε ὁ σὶρ Τατιαμὲ εἶπεν του: «Μόννω σου ἀπὸ τὴν ἡμέραν ὅπου νὰ μισεύσῃς νὰ μὲν ἐβγοῦμεν ἐμεῖς ὡς ἡμέρες ιεʹ ἀπὸ τὴν Ἀμόχουστον, διὰ νὰ πάγῃς εἰς τὸ ταξείδιν σου.» Καὶ τελειώννοντα ἡ λειτουργία, καὶ πάλε μέσα εἰς τὴν ἐκκλησία ἐξαναπαράδωκεν ὁ κοντοσταύλης τὸ κάστρον εἰς τὸ χέριν τοῦ καπετάνου. Καὶ οὗλοι τοῦ μηνίου ἐμόσα νὰ βλέπουν τὸ κάστρον καλὰ καὶ ἐμπιστὰ διὰ τὸν ρήγα κατὰ πρόσωπα πᾶσα λογῆς ἀνθρώπου. Ὁ δὲ ἱερεύς, κάθα νὰ ᾿μόσαν ἢ νὰ ᾿προυμουτιάσαν τίποτες, ἐλάλεν τους: «Ἤτζου νὰ σᾶς βουθήσῃ ὁ θεός!»
§525.-Καὶ μοναῦτα ἐδιαλαλῆσαν εἰς τὴν Κερυνίαν: «Ἄρχοντες, μικροὶ μεγάλοι, ἠξεύρετε, ὅ,τι λογῆς εὑρίσκεσθε, πλούσιοι καὶ πένητες, κλησιαστικοὶ καὶ λαγικοί, ὅπου εὑρίσκεσθε ὧδε, ἠξεύρετε ὅτι οἱ Γενουβίσοι ἐποῖκαν καλὴν ἀγάπην μὲ τὸν ἀφέντην μας τὸν ρήγα τῆς Κύπρου· διὰ τοῦτον πασαεῖς ἐμπορεῖ νὰ μπῇ καὶ νὰ βγῇ, νὰ πραματευτῇ, νὰ πάγῃ πέρα ἢ τῆς γῆς ὅπου νὰ θελήσῃ εἰς τὴν ὄρεξίν τους, ὡς γοιὸν ἦτον συνειθισμένοι, καὶ κανέναν δισπλαζίρι νὰ μὲν ἔχουν οὐδὲ ἀπὲ τὸ κορμίν τους οὐδὲ ἀπὲ τὸ δικόν τους, καὶ εἴ τι ἐγίνετον, καὶ θανάτοι, κούρση, καὶ ἀδικὲς ἀπὲ τὴν μίαν μερίαν καὶ ἀπὲ τὴν ἄλλην νὰ ᾖνε συμπαθημένον, καὶ μηδὲν ἦνε τινὰς ἀπότορμος νὰ γυρέψῃ τίποτες ἀπὲ τὸ ἐδιάβην, εἰς πέναν τῆς ζωῆς του. Καὶ τοῦτος εἶνε ὀρισμὸς τοῦ θεοῦ καὶ τοῦ ἀφέντη μας τοῦ ρὲ Πιὲρ τοῦ ρηγὸς τῶν Ἱεροσολύμων καὶ Κᾁπρου.»
§526.-Τότε ἐβγῆκεν ἡ κυρὰ ἡ ρήγαινα ἀπὸ τὴν Κερυνίαν καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Λευκωσίαν μὲ τὴν ὑποταγήν της καὶ τὸ ἐδικόν της. Καὶ ὁ σὶρ Πιὲρ τε Καμπὲ Φρεγκοῦζε ἐπῆρεν τοὺς Γενουβίσους καὶ ἐπῆγὲν εἰς τὴν Ἀμόχουστον. Καὶ ὁ κοντοσταύλης ἔπεψεν μαντατοφόρον τὸν Μουντολὶφ τε Βερνή, καὶ ἦλθεν εἰς τὸν ἀμιράλλην, πρὶ νὰ βγῇ ἀπὲ τὴν Λευκωσίαν, διὰ νὰ στερεώσουν τὰ μαντάτα καὶ τὴν ἀγάπην· καὶ τῇ ηʹ ἀπριλλίου ατοδʹ Χριστοῦ ἐξέβην ὁ Μουντολὶφ καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Λευκωσίαν ἔμπροσθεν τοῦ ρηγός, καὶ εἶπεν του: «Ὁ ἀφέντης ὁ θειός σου ρικουμεντιάζεται εἰς τὴν ἀφεντιάν σου καὶ παρακαλίσκει νὰ τοῦ μηνύσῃς ἀνισῶς καὶ ὁ ὅρκος ἐγίνην ἔπροσθέν σου.» Καὶ ὁ ρήγας εἶπεν του: «Οὗλα ἐγίνησαν ὀμπρός μου καὶ μὲ τὴν βουλήν μου.» Τότες ἦλθεν καὶ ὁ ἀμιράλλης ἐκεῖ ὅπου ἦτον ὁ ρήγας· καὶ οὗλοι τοῦ φουσάτου ἐπῆγαν εἰς τὴν Ἀμόχουστον χωρὶς τὸν ἀμιράλλην καὶ τοὺς δικούς του. Καὶ πάλε [ἀποσκεπάστην ὁ Μουντολὶφ ὀμπρός του,] λαλῶντα: «Ἀφέντη, ὁ κοντοσταύλης ἔπεψέν με ὀμπρός σας διὰ νὰ σᾶς ἐρωτήσω τίποτες· πρῶτον τὸν ἀφέντην τὸν ἀμιράλλην, τὸν σασμόν, τὴν ἀγάπην καὶ τοὺς ὁρισμοὺς ὅπου ἐγίνουνταν ἀναμεσόν σας, κρατεῖ τα ἡ ἀφεντιά σου ἐξαζόμενα;» Ὁ ἀμιράλλης εἶπεν του: «Εἰς τὴν πίστιν μου κρατῶ τα ἐξαζόμενα καὶ στερεωμένα!» Τότε ἔδωκέν του τὰ στοιχήματα γραμμένα, καὶ ἐζήτησεν τὲς δέκα χιλιάδες τὰ δουκάτα τοὺς ἐξόδους του. Ὁ ρήγας ὥρισεν καὶ ἐποῖκαν του χαρτὶν εἰς τὸν μισέρὺ Τζουὰν Κορνὰρ νὰ τοῦ δώσῃ δέκα χιλιάδες δουκάτα, διὰ μʹ χιλιάδες ἄσπρα τῆς Κύπρου. Τότε ὁ ἀμιράλλης εἶπεν του: «Ἐλησμόνησες νὰ μοῦ πῇς νὰ στερεώσω καὶ νὰ κρατήσω τὰ στοιχήματα τὰ ἐποῖκεν ὁ σὶρ Τάμε, καὶ νὰ σοῦ δείξω πῶς εἶμαι ὅ(τοι)μος νὰ σοῦ μόσω!» Μοναῦτα ὁ ἀμιράλλης καὶ οἱ καραβοκυροὶ ὅπου εὑρέθησαν εἰς τὴν Λευκωσίαν ὠμόσαν ἔμπροσθεν τοῦ ρηγὸς ἀπάνω εἰς τὰ ἅγια τοῦ θεοῦ εὐαγγέλια, ὅτι ὅλα τὰ στοιχήματα τὰ ἐποῖκεν ὁ σὶρ Τουμᾶς τε Γατανίε μὲ τὸν κοντοσταύλην, τὰ ποῖα ἤθελεν τὰ δώσειν ὁ Μουντολὶφ τοῦ ρηγός, νὰ τὰ κρατήσουν καλὰ καὶ στερεωμένα διὰ πάντοτε. Τότε ὁ ρήγας ἐποῖκεν ψουμὶν τοῦ Μουντολὶφ αφʹ ἄσπρα τῆς Κύπρου νὰ τὰ παίρνῃ ἀπὲ τὰ καθαρώττερα καρτζὰ τὰ ἔχει ἡ ρηγάδα. Ἀκομὴὺκαὶ ὁ ἀμιράλλης καὶ οἱ καραβοκυροὶ ἐμόσαν τοῦ ρηγός, καὶ ὁ ρήγας ἐκείνους, νὰ κρατήσουν στε(ρε)ωμένα τὰ στοιχήματα τὰ ἐποῖκαν μεσόν τους. Καὶ τότε ἀφῆκεν ὁ ἀμιράλλης τὴν Λευκωσίαν τοῦ ρηγός, καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν Ἀμόχουστον μὲ ὅλην τὴν συντροφίαν.
§527.-[Τότε] εἶπαν οἱ Γενουβίσοι τοῦ ρηγός: «Ἀφέντη, ὁ κοντοσταύλης πάγει καθὼς ἔμοσεν ὁ Μουντολίφης· ὁ πρίντζης μεινίσκει εἰς τὰ καλά του. Διὰ τοῦτον θέλομε νὰ μᾶς δώσῃς ἐγκυμασίαν διὰϠʹ χιλιάδες δουκάτα, (τὰ) εἴμεστεν σασμένοι νὰ μᾶς δώσετε, καὶ [νὰ πλερωθοῦμεν, νὰ στρέψωμεν τὸ ἀμάχιν· καὶ ἂν δὲν θέλῃ ὁ κοντοσταύλης,] νὰ τὸν ξηκληρίσῃς ἢ καὶ νὰ μᾶς δώσῃς ἐγκυτὴν εἰς τὴν Ἀμόχουστο, νὰ τὸν κρατοῦμεν ἐγκυτήν, τουτἔστιν ἀμάχιν, ὥς που νὰ μᾶς πλερώσης.» [Τότες ὁ ρήγας εἶπεν του:] «Δὲν σᾶς ἀκανεῖ τὸ ἀμάχιν τὸ ἔχετε, [τουτἔστιν ἡ Ἀμόχουστο, ἀμμὲ ζητᾷ καὶ ἄλλα] διὰ τὲς Ϡʹ χιλιάδες τὰ δουκάτα;» Τότε ὁ ἀμιράλλης εἶπεν του: «Ἀφέντη, οἱ Τενμπλιῶτες ἐπουλῆσαν τὸ νησσὶν ὅλον διὰ ρʹ, χιλιάδες δουκάτα, καὶ μεῖς νὰ κρατήσωμεν τὴν Ἀμόχουστον διὰ Ϡʹ χιλιάδες δουκάτα; οὐδὲν εἶνε αὐταρκετόν! [Ἐμεῖς ἔχομεν τὴν Ἀμόχουστον καὶ τοὺς καβαλλάριδες ὅπου κρατοῦμεν, καὶ δὲν εἴμεστεν κουντέντε, παρὰ θέλομεν καὶ ἄλλην σιγουριτάν.» Ὁ ρήγας εἶπεν τους: Οἱ Τεμπλιῶτες ἐπουλῆσαν τὸν τόπον διατὶ ὁ τόπος ἀφέντην δὲν εἶχεν διατὶ ἐπέθανεν ὁ δούκας καὶ ὁ βασιλεὺς ἦτον μακρά· κ᾿ ἐκεῖνοι ἐχάσαν τὴν δύναμίν τους, κ᾿ ἐκεῖνοι εὑρέθησαν καὶ ἐπουλῆσαν πρᾶμαν ξένον, καὶ ὁ βασιλεὺς ἦτον εἰς μεγάλες γέρρες καὶ ἦτον σκολισμένος. Ἀμμὲ ἐμεῖς δὲν ἐθέλαμεν τὸν κρατήσειν, μὰ ἐσήκωνέ μας τον ὡς πρᾶμαν δικόν του. Μάθετε πόσα στοιχήματα καὶ προυμουτιάσματα ἐποῖκαν οἱ γονεῖς μου νὰ μπορήσου νὰ φέρου ἀφέντες καὶ ἀνθρώπους διὰ νὰ μπορήσου νὰ κρατήσουν τὸ νησσίν, καὶ τότε πέτε ἀνὲν καὶ ἦτον νὰ τὸ ἀγοράσουν διὰ ρʹ χιλιάδες δουκάτα.»
§528.-Πάλε ὁ ἀμιραλλὴς ἐγύρισεν καὶ εἶπεν τοῦ ρηγός: «Ἀνὲν καὶ θέλῃ νὰ πάγῃ ὁ θεῖος σου ὁ κοντοσταύλης εἰς τὲς δουλλειές σου ἁποῦ τὸν πέμπεις μὲ τὸ κάτεργον τὸ δικόν σου, ποῖσε ὁρισμὸν νὰ τὸ πάρη·» Καὶ μοναῦτα ἐποῖκεν ὁρισμὸν τοῦ κοντοσταύλη νὰ τὸ πάρῃ.] Τότε ἔπεψεν ὁ ἀμιράλλης τὸ κάτεργον τὸ ρηγάτικον νὰ πᾶσι νὰ σηκώσουν τὸν κοντοσταύλην ἀπὲ τὴν Κερυνίαν, καὶ ἔδωκεν τοὺς ὀκτὼ καραβοκυροὺς τοῦ σὶρ Μουντολὶφ καὶ ἐπῆρεν τους εἰς τὴν Κερυνίαν νὰ τοὺς βάλῃ εἰς τὴν συντροφίαν τοῦ κοντοσταύλη, καὶ ἔπεψεν καὶ ἄλλα δύο κάτεργα νὰ πᾶσιν εἰς τὴν συντροφίαν τοῦ κατέργου τοῦ [ρηγός.]
§529.-Ὁ ρήγας ἔγραψεν χαρτὶν τοῦ πρίντζη εἰς τοιούτην λογήν:«Τρισάκριβέ μας θεῖε, ἐξεῦρε ὅτι πέμπω τὸν θεῖον μου, τὸν κοντοσταύλην εἰς τὸν πάπαν, καὶ ἐσυνε- βάστηκα μὲ τοὺς Γενουβίσους καὶ ἐπῆγαν εἰς τὴν Ἀμόχουστον· διὰ τοῦτον ἔβγα καὶ ἔλα εἰς τὴν Λευκωσίαν νὰ ᾿δῇς τὰ στοιχήματα.» [Καὶ ἔπεψεν καὶ ἕναν καβαλλάρην ἄρχον εἰς τὸν Ἅγιον Ἱλαρίον, καὶ ἄλλους εἰς ὅλα τὰ κάστρη.] Θωρῶντα τὸ χαρτὶν ὁ πρίντζης, μοναῦτα ἦλθεν εἰς τὴν Λευκωσίαν· ὁ ρήγας ἔδειξέν του τὰ στοιχήματα καὶ εἶπεν του: «᾿Ποζητοῦν καὶ ἀποὺ ᾿ξ αὑτόν σου ἐγκυμαχίαν διὰ Ϡʹὺ χιλιάδες δουκάτα, καὶ κρατοῦν καὶ τὴν Ἀμόχουστον ὥς που νὰ πλερώ(σω)μεν· εἰ δὲ ἂν γενῇ ἀλλοίως νὰ πάγῃ εἰς τὴν Ἀμόχουστον.» Θεωρῶντα ὅτι ἀργοῦσαν καὶ δὲν ἀκοῦαν νὰ μισεύσουν ὥς που νὰ πάρουν ἀμάχιν, μὲ τὸ ἴδιον του θέλημαν ἔπεψεν τοὺς δύο του υἱούς, τὸν Τζάκες τε Λουζουνίαν τὸν κούντην τῆς Τρίπολις, γνήσιος υἱός, καὶ τὸν μισὲρ Τζουὰν τε Λουζουνίαν τὸν πορνικόν του, ὁποῦ ἦτον υἱὸς τῆς ταμὲ Ἀλὴς τε Ζιπλέτ, συμβία τοῦ μισὲρ Φιλίππε τε Κός· καὶ διὰ νὰ μηδὲ νώσῃ ὁ αὐτὸς σὶρ Φιλίππε Κός, ὅτι τὸ παιδὶν ἦτον πορνικὸν τοῦ πρίντζη, ἐπονόμασέν τον τὸ ὄνομάν του Τζανότ, τὸ ὄνομαν τοῦ πρίντζη· ἀμμὲ ἀπὸ θανάτου τοῦ ἄνωθεν μισὲρ Φιλίππε ἀποσκεπάστην πῶς ἦτον υἱὸς τοῦ πρίντζη. Καὶ εἶχεν τον εἰς τὸ σπίτιν του καὶ ἐκράζετον υἱὸς τοῦ πρίντζη. Καὶ ἐζήτησεν [τὴν πρίντζαιναν] καὶ ἐφέραν την ἀπὸ τὴν Ἀμόχουστον.
§530.-Καὶ ἅνταν ἐστράφην ὁ σὶρ Μουντολὴφ τε Βερνὴς εἰς τὴν Κερυνίαν εἰς τὸν κοντοσταύλην καὶ ἔδωκέν του τὸ σάλβο κουντοῦτον, ὡς γοιὸν τοῦ ᾿παράγγειλεν ὁ κοντοσταύλης, καὶ τὸ χαρτὶν τοῦ ρηγὸς τοῦ ἀλλαμάτου, καὶ εἶπεν του πῶς ἐμόσαν ὀμπρὸς τοῦ ρηγός, καὶ εἶπεν του πῶς μέλλει νὰ δηγήσουν τὸ κάτεργον νὰ πάγῃ εἰς τοὺς ὁρισμοὺς τοῦ ρηγὸς μὲ τὸν κοντοσταύλην. Καὶ ἅνταν οἱ Κερυνιῶτες ἐμάθαν πῶς ξορίζουν τὸν κοντοσταύλην ἀπὲ τὴν Κύπρον, ὤ, τίντα κλάμαν, καὶ ποτάπη λύπη ἐγίνετον! ἀμμὲ ὀλλίγον ἐφελέσαν, ἐπειδὴὺ ἦτον τὰ πράματα ε(ἰ)ς τὸ τέλος. Ἀμμὲ πολὰ ἐμετανῶσαν καὶ ἐτελειῶσαν τὴν ἀγάπην.
§531.-Ὅμως εἶχαν ἀληθινὰς ἀφορμὰς νὰ γενῇ· πρῶτον, ὅτι ἅνταν ἦλθαν οἱ μαντατοφόροι εἰς τὴν Κερυνίαν μεγάλοι ἀνθρῶποι, ἐποῖκεν μέγαν ὄξοδον ὁ κοντοσταύλης καὶ ἐκράτεν τους ιεʹ ᾿μέρες ἔσσω, καὶ τὸ σιτάριν τὸ εἶχεν τὸ κάστρον ἄλεσέν το καὶ ἔδωκέν το τοὺς μανγκίπους καὶ ᾿ποίκασιν ψουμὶν καὶ ᾿πουλοῦσαν το φτηνὸν εἰς τὴν μέσην, διὰ νὰ ᾿δοῦν οἱ μαντατοφόροι πῶς ἔ(χει) σιτάριν πολλύν, διὰ νὰ σηκώσουν τὴν κατούναν τους νὰ φύγουν· καὶ ἅνταν ἐθέλα νὰ πᾶν οἱ μαντατοφόροι ἀποὺ τὸ κάστρον, ἔδωκέν τους δύο γομάργια ψουμὶν καὶ ἐπῆραν μετά τους. Καὶ ἐβούθησεν ἐκεῖνον τὸ ἄττον τοῦ κοντοσταύλη καὶ ᾿κόμπωσέν τους καὶ εἶπαν: «Ἂν ποίσωμεν θʹ χρόνους ὧδε, δὲν κάμνομεν τίποτες!» Καὶ μοναῦτα ἐσηκῶσαν τὴν κατούναν ἀππέξω.
§532.-Ἀληθινὰ εἶνε ὅτι ἐκομπώθην ὁ κοντοσταύλης ἀπὲ τὸν Μουντολὶφ τε Βερνή· ὅτι ἐπέψεν τους νὰ πᾶ ν᾿ ἀγοράσουν σιτάριν διὰ τὸ κάστρον, καὶ διὰ τὴν ἀκριβείαν τους ἐκρατῆσαν τὰ καρτζά, καὶ τὸ κάστρον ἔμεινεν εὔκαιρον, καθὼς ἄνωθεν τὸ ἐξηγήθηκα· ὅτι μακάρι οἱ ἀκριβοὶ νὰ μὲν ἐγεννοῦνταν, ὅτι ἡ λύσσα τῆς φιλαργυρίας πολομᾷ τοὺς ἀνθρώπους δαιμόνους· ὅτι ὁ κοντοσταύλης ἐθάρεν τὸ κάστρον πῶς ἔχει σιτάριν διὰ αʹ χρόνον, καὶ κεῖνον δὲν εἶχεν διὰ μῆνες Ϛʹ. Καὶ ἂν εἶχεν λείψειν τὸ ἐκουβαλοῦσαν οἱ πουρζέζιδες, οἱ Βουργάροι ἐφεῦγαν, καὶ ὅσον ἐγόρασεν ἡ ρήγαινα, τὸ κάστρον ἔθελεν παραδοθεῖν, διὰ ν᾿ ἀβαντζιάσῃ ὁ ἄτυχος καβαλλάρης ὀνομίσματα φʹ· ἀλήθεια πρὶν νὰ κουβαληθοῦν ἔξω οἱ Γενουβίσοι, καθημερινὸν ἐκουβαλοῦσαν, ἀμμὲ ἀφ᾿ ὅν ἐβάλαν τὴν κατούναν ἔξω οἱ Γενουβίσοι, κανένας δὲν ἐτόλμησεν ἔξω νὰ βγῇ, μᾶλλον τὸ κτηνοβόλιν τὸ εἶχαν ἔξω, ἐπῆραν τα· διὰ τοῦτον ἐστενοχωρήθησαν, καὶ ὁ θεὸς ἐβούθησέν τους.
§533.-Καὶ μετὰ ταῦτα ἐφάνην τὸ κάτεργον εἰς τὴν Κερυνίαν τὸ ἔμελλε νὰ μπῇ ὁ κοντοσταύλης μέσα· καὶ ἑδηγήθην καὶ ἡ κυρὰ ἡ κοντοσταύλαινα καὶ ἡ κόρη του, καὶ ὅλη του ἡ ᾿ποταγή· καὶ [ἅνταν ἐσηκώθην] ὁ κοντοσταύλης, πάλε ἔπεψεν πανταχοῦ καὶ ἐκουβάλησεν εἰς τὸ κάστρον σιτάριν, ἀπὸ τὴν ἀγάπην τὴν εἶχεν εἰς τὴν Κερυνίαν, καὶ ἀπὸ τὸν φόβον μηδὲν στραφοῦν οἱ Γενουβίσοι καὶ πάρουν την. Καὶ πάλε ὁ κοντοσταύλης ἔβαλεν τὸν σὶρ Λίουν τ᾿ Ἀτιάμε καὶ ἔμοσεν, καὶ οὗλοι οἱ λᾶς τοῦ κάστρου, νὰ μὲν παραδώσουν τὸ καστέλλιν ἄλλου τινὸς παρὰ τοῦ ρηγὸς καὶ τοὺς ὁρισμούς του, ἐβ(γά)λλοντα τοὺς Γενουβίσους, καὶ ἀνὲν καὶ μηνύσῃ τους καὶ ὁ ρήγας νὰ μὲν ποίσουν διὰ λλόγου του, ὅτι, ἂν μηνύσῃ, διὰ τὸν φόβον [τους] θέλει-ν μηνύσει.
§534.-Ὁ κοντοσταύλης ἐνέβην εἰς τὸ κάτεργον, καὶ τὸ νὰ ποίσουν ἄρμενα, ἐφάνησαν δύο κάτεργα γενουβίσικα καὶ ἦλθαν [εἰς τὴν συντροφίαν του.] Ὁ κοντοσταύλης θωρῶντα πῶς ἔππεσεν εἰς τὸ χέριν τους, κράζει τοὺς ηʹ καραβοκυροὺς καὶ λαλεῖ τους: «Ἄρχοντες, τοῦτα εἶνε τὰ προυμουτιάσματά σας καὶ οἱ ὅρκοι σας; Δόξα σοι ὁ θεός, ἀκομὴὺδὲν ἐβγήκαμεν ἀπὸ τὴν Κύπρον καὶ τὰ κάτεργά σας βλέπουν με!» Οἱ καραβοκυροί, ὡς φρένιμοι καὶ κονμποτάδες, εἶπαν του: «Ἀφέντη, ἐφάνην τοὺς καραβοκυροὺς καὶ τοὺς δελοιποὺς ἀφέντες, ὅτι εἶνε ἀντροπὴὺν᾿ ἀφήσουν τίτοιον ἀφέντην νὰ πάγῃ μ᾿ ἕναν κάτεργον, ὅπου εἶσαι αἷμαν ρηγάτικον, καὶ ᾿πέψαν τα εἰς τὴν συντροφιάν σου.» Τότε ἐκοντέψαν τὰ βʹ κάτεργα κοντὰ εἰς τὸ κάτεργον τὸ ρηγάτικον καὶ ἐχαιρετῆσαν τὸν κοντοσταύλην· καὶ τοὺς βʹ καραβοκυροὺς ἐκράζαν τὸν ἕναν Ἀντώνιο τελ Ἀτοῦρνο, καὶ τὸν ἄλλον Ἀντώνιον Σκαρτζεφοῦνγκον· καὶ λαλοῦν τοῦ κοντοσταύλη: «Μηδὲν ἔχῃς ἔννοιαν καὶ μεῖς πολομοῦμεν σου συντροφίαν ὡς ἐκεῖ ὅπου μέλλει νὰ πεζεύσῃς, καὶ τότε πᾶμεν τὴν δουλειάν μας.» Ὁ κοντοσταύλης ὅπου τοὺς ἀγρώνιζεν, δὲν ἐτόλμα νὰ τοὺς ξητζιππώσῃ, παρὰ εὐκαρίστην τους, ὅτι ὁ λόγος λαλεῖ: Κρατεῖ με ὁ δυνατός, καὶ δέρνει με ὁ ἀδύνατος. Καὶ ἅνταν ἀπεσῶσαν εἰς τὴν Ρόδον, τὸ κάτεργον τοῦ ρηγὸς ἐνέβην εἰς τὸ Μαντράκιν.
§535.-Καὶ ἐκατέβησαν οἱ φρέριδες καὶ ἐπροσδέκτησάν [τον] πολλὰ τιμημένα· καὶ [μετὰ δʹ ἡμέρες] ἦλθαν οἱ φρέριδες καὶ ἐπαρακαλέσαν το νὰ πάγῃ εἰς τὸ κάστρον, ὅτι ἦτον ἀπλικε(μέ)νος ἔξω τοῦ κάστρου, καὶ εἶπαν του: «Ἀφέντη κοντοσταύλη, ἔνι μεγάλη μας ἀντροπὴ νἆσαι πλικεμένος ἔξω τοῦ κάστρου, [ἀμμὲ ἔμπα] εἰς τὸ κάστρον καὶ ψήφα πῶς ἔνι δικόν σου, ὡς γοιὸν τὴν Κερυνίαν· καὶ ἀπάνω εἰς ὅλα φοβούμεθα μηδὲν ἔλθουν οἱ ἐχθροί σου καὶ πάρουν σε, καὶ δὲν μᾶς φαίνεται δίκαιο νὰ σὲ πάρουν ἀπὲ τὰ χέργια μας· διὰ τοῦτον παρακαλοῦμεν σε νὰ ἐμπῇς εἰς τὸ κάστρον, ὅτι ἐκεῖ θέλεις εἶσταιν πολλὰ θαρούμενα παρ᾿ ἀλλοῦ, καὶ μεῖς νὰ σοῦ δουλεύγωμεν εἰς ὅλες σου τὲς χρῆσες.» Ὁ κοντοσταύλης εὐχαρίστην τους καὶ ἐκουβαλήθην εἰς τὸ κάστρον. Καὶ εἰς τὸ ἔμπα τοῦ Μαντρακίου ἐκακοψύχησεν ἡ κόρη τοῦ κοντοσταύλη.
§536.-Τότε ἦλθαν οἱ καραβοκυροὶ τῶν βʹ κατέργων καὶ εἶπαν τοῦ κοντοσταύλη: «Ἀφέντη, καιρὸς εἶνε νὰ μπῇς εἰς τὸ κάτεργόνς σου, νὰ ποίσῃς ταξείδιν σου.» Ὁ κοντοσταύ λης θωρῶντα διὰ πάντα πῶς ἦτον εἰς τὰς χεῖρας τους ἀπολογήθην πολλὰ ταπεινὰ καὶ κουρτέσικα, καὶ εἶπεν τους: «Ὁ θεὸς τὸ γινώσκει, εὑρίσκομαι εἰς μεγάλην πεθυμία νὰ τὸ τελειώσω, ἀμμὲ ἡ μονογενή μου κόρη ἀστένησεν πολλὰ καὶ δὲν τολμῶ νὰ τὴν σκαλέψω, μηδὲν πεθάνῃ, καὶ στέκομαι ὅσο νὰ καλλιττερίσῃ νὰ μισεύσωμεν· ὅμως ἂν θέλετε νὰ πᾶτε, ἀμέτε εἰς τὸ καλόν, καὶ εὐχαρίζομαί σας ἀπὸ τὴν συντροφίαν ὅπου μοῦ ἐποίκετε ὡς ὧδε.» Οἱ ποῖγοι εἶπαν, του: «Ἐπρουμουτιάσαμε νὰ σὲ συντροφιάσωμεν ὡς ἐκεῖ ὅπου νὰ πᾷς.» Καὶ πάλε εὐχαρίστην τους πολλὰ καὶ ἀποχαιρέτησέν τους. [Καὶ ἐστράφησαν καὶ ἐπῆγαν εἰς τὸν τοποκράτωρ τῆς Ρόδου] ὅπου ἦτον εἰς τὸν τόπον τοῦ μεγάλου μαστόρου.
§537.-[Καὶ εἶπαν του] νὰ τὸν ἐβγάλῃ τὸν κοντοσταύλην ἀπὲ τὴν Ρόδον· ὅτι ἀκομὴὺ δὲν εἶχεν ἔρτειν (ὁ) μέγας μάστρος ἀπὲ τὸν πάπαν· ὁ ποῖος τοποκράτωρ ἦτον ὁ μαριτζᾶς τῆς Ρόδου, ὅπου εἶχεν ἕρτειν εἰς τὴν Κύπρον τὸν ποῖον ἐφοβερίσαν τον καὶ ἐπροτεστιάσαν τον, λαλῶντα του: «Προτεστιάζομέν σε νὰ μᾶς πλερώσῃς ὅλες τὲς ζημίες ὅπου νὰ μᾶς γενοῦν διὰ τὲς ἡμέρες ὅπου νὰ σταθοῦμεν ὧδε διὰ τὸν κοντοσταύλην· διὰ τοῦτον λαλοῦμεν σου, ἂν θέλῃς νὰ ᾖσαι φίλος μας, νὰ ᾿ρίσῃς τὸν κοντοσταύλην ναὐκαιρέσῃ τὸν τόπον, διὰ νὰ πᾶμεν τὴν δουλειάν μας· διατὶ προυμουτιάζομέν σου καὶ θέλομεν ἀπεζεύσειν, καὶ θέλομεν πλερωθεῖν ἀπὸ ᾿ξ αὑτῶν σας.» Ἀνάμεσα τῆς ταραχῆς τούτης ἐπέθανεν καὶ ἡ κόρη τοῦ κοντοσταύλη, ἡ ποία ἦτον χρόνων δύο· καὶ ἐπῆρεν καὶ κεῖνος καὶ ἡ κοντοσταύλαινα μεγάλην λύπην. Εἰ δὲ οἱ ἀδελφοὶ τῆς Ρόδου, τουτἔστιν οἱ φρέριδες, ἦτον εἰς μέγαν φόβον διὰ τοὺς Γενουβίσους· γροικῶντα τὴν σουπερπίαν τους καὶ τὸ κακὸν τὸ ᾿ποῖκαν εἰς τὴν Κύπρον, ἐμηνῦσαν τοῦ κονσταύλη νὰ βγῇ νὰ πᾷ τὴν στράταν του, διατὶ δὲν δύνουνται νὰ ἀντισταθοῦν τοὺς Γενουβίσους, τοὺς κακοὺς χριστιανούς, τὰ ἔργα τοῦ διαβόλου, [καὶ δὲν θέλου νὰ κιντυνεύσουν διὰ λλόγου του.]
§538.-Ὁ κοντοσταύλης ἀπολογήθην τους: «Ἄρχοντες, παρακαλῶ σας νὰ μὲ ρικουμεντιάσετε εἰς τὸν τοποκράτωρ καὶ εἰς ὅλους τοὺς ἄρχοντες, καὶ νὰ τοὺς πῆτε ἀπὲ τὴν μεριάν μου πῶς, τοῦτα εἶνε τὰ προυμουτιάσματα τὰ μοῦ ἐπρουμουτιάσαν, ὅντα μὲ ᾿μπάσαν ἔσσω; Δὲν εἶνε κρατούμενοι νὰ διαφεντεύσουν τοὺς πτωχοὺς ἀπὲ τοὺς κλέπτες, καὶ ἀδύνατους ἀπέ τὰ χέργια τοὺς δυνατούς; Καὶ ἐγὼ ὅπου εἶμαι υἱὸς τοῦ καλοῦ ρὲ Οὗνγγε, ὅπου πολλὰ σᾶς ἀγάπαν, [ὡς καὶ τὰ καλά σας εὑρίσκουνται] εἰς τὴν Κύπρον, καὶ εἶστε ὡρκισμένοι μας· θέλετε νὰ μὲ δώσετε εἰς τὰ χέργια τοὺς ἐχθρούς μου; Καὶ πολλὴν χαρὰν ἐπῆρα ὅνταν ἐπέσωσα εἰς τὸν τόπον σας, καὶ ἐθάρουν πῶς δὲν εἶμαι παρκάτω παρὰ τὸν δικόν μου, καὶ ἤτζου εὐχαρί(στη)κα τοῦ θεοῦ ὁποῦ μ᾿ ἔβαλεν εἰς [καλὰ] χέργια, καὶ σεῖς νὰ μὲν θελήσετε νὰ μοῦ σπλαγχνιστῆτε καὶ μὲ σκεπάσετε ἀπουκάτω τὸ σκέπο(ς) σας, ἀμμὲ νὰ φοβηθῆτε τοὺς ἀπίστους Γενουβίσους, καὶ νὰ μὲν βουθήσετε ὡς γοιὸν ὁρίζ᾿ ἡ τάξι τῆς ἀδελφοσύνης σας; Ἀκριβὰ παρακαλῶ τὸν θεὸν καὶ σᾶς νὰ μὲ βάλετε εἰς ἕναν πύργον καὶ νὰ μὲ ἀφήσετε ὥς που νὰ πάγῃ [ἡ ἄπιστος γενεὰ] τῶν Γενουβίσων ἀππὦδε, καὶ τότε θέλετε μὲ ἀφήσειν, καὶ θέλω πάγειν εἰς τὴν Ρώμην νὰ τελειώσω τὸν ὅρισμόν τοῦ ρηγός· καὶ ἂν δὲν θέλετε νὰ τὸ ποίσετε τοῦτον, παρακαλῶ σας νὰ μοῦ ἀρματώσετε ἕναν κάτεργον ἀπὲ τὰ κάτεργά σας νὰ μὲ συντροφιάσῃ εἰς τὸ ταξείδιν μου διὰ νὰ πάγω εἰς τὴν Ρώμην· καὶ πολομῶντα τοῦτον, θέλει φανεῖν ἡ καλὴ κουρτεσία τοὺς φίλους, καὶ τὸ καλὸν θέλημαν τὸ ἔχετε μὲ τὴν Κύπρον.» Οἱ ἀδελφοὶ οἱ φρέριδες ἐστράφησαν εἰς τὸν τοποκράτωρ τὸν μαριτζᾶν καὶ εἰς τὴν βουλὴν τοὺς πρώτους, καὶ εἶπαν τὴν συντυχίαν τοῦ κοντοσταύλη· καὶ ἐποῖκαν βουλὴν ὅτι νὰ τοῦ βουθήσουν καὶ νὰ τὸν συντριφιάσουν ὡς τὴν Βενετίαν.
§539.-Καὶ ἤτζου ἀποδιαβάζαν ἡμέραν πρὸς ἡμέραν· καὶ διαβαίννοντα ιγʹ ἡμέρες ἀφ᾿ ὅν ἔραξεν τὸ κάτεργον τοῦ κοντοσταύλη εἰς τὸ Μαντράκιν, ἀναφάναν ιʹ κάτεργα γενου- βίσικα, εἰς τὰ ποῖα ἦσαν οἱ καβαλλάριδες οἱ Κυπριῶτες ὅπου θέλομεν τοὺς ἀνοματίσειν κάτωθεν, καὶ τὸ λογάριν [τῆς Κύπρου ἐκεῖνον τὸ ἔμεινεν·] καὶ ηὗραν τὰ δύο κάτεργα ἐκεῖ, καὶ τὸ κάτεργον τοῦ ρηγός. Καὶ ἀνγκρίστην ὁ ἀμιράλλης [καὶ οἱ λοιποὶ καβαλλάριδες, καὶ] διατὶ ἐμεῖναν ὡς καὶ τώρα εἰς τὴν Ρόδον· καὶ εἶπαν του οἱ δύο καραβοκυροὶ τῶν κατέργων: «Ἀφέντη, μηδὲν ἀγγρίζεσαι, ὅτι οἱ Ροδῖτες κρατοῦν τὸν κοντοσταύλην, καὶ δὲν μᾶς τὸν διδοῦν νὰ πᾶμεν!» Τότε ᾿μηνῦσαν ὅλους τοὺς φρέριδες νὰ πέψουν τὸν κοντοσταύλην, μηδὲν κιντυνέψουν. Τότε ὁ τοποκράτωρ τοῦ μεγάλου μαστόρου καὶ οὗλοι οἱ πρῶτοι γέροντες καὶ ὅλη ἡ χώρα ἀναμίκτηκεν, καὶ ἐμηνῦσαν τοῦ κοντοσταύλη διὰ τὸν θεὸν νὰ ἐβγῇ νὰ πάγῃ εἰς τὴν συντροφιάν τους, «καὶ ἂν θέλῃς νὰ σοῦ δώσωμεν τὸ κάτεργόν μας συντροφίαν τοῦ ἐδικοῦ σου, εἰς τοὺς ὁρισμούς σου· ἀμμὲ ἴντα ἐμπόρου νὰ ποίσουν βʹ κάτεργα μέσα εἰς τὰ ιβʹ κάτεργα; Ἀμμὲ ἤξευρε ὡς φρόνιμος πῶ(ς) σ᾿ ἔχουν εἰς τὸ χέριν τους.» Ὁ κοντοσταύλης πολλὰ ταπεινὰ ἀπολογήθην καὶ σπλαγχνικά: «Ἀκριβοὶ ἀδελφοὶ χριστιανοί, ὅπου εἶστε σκέπος τοὺς ἀδύνατους, τώρα εἶνε καιρὸς νὰ μοῦ βουθήσετε καὶ νὰ μὲ ἀποβγάλετε [ἀπὲ τὸ πρόσωπον] τοὺς Γενουβίσους· ὅτι ἐγὼ ἦρτα εἰς τὰ χέργια σας ὡς γοιὸν ἀπελπισμένος εἰς τὸ σπίτιν σας, καὶ ἐμόσετέ μου νὰ μὲ συντροφιάσετε ὡς τὴν Βενετίαν εἰς τὸν ἔξοδόν μου.»
§540.-Καὶ ἐστράφησαν οἱ φρέριδες εἰς τὸν τοποκράτωρ ὅποὖτον εἰς τὸν τόπον τοῦ μεγάλου μαστόρου, [καὶ εἶπαν του τὰ λογία τοῦ κοντοσταύλη· οἱ ποῖοι] πολλὰ τὸ ἐλυπήθησαν, ὅμως δὲν ἐδυνήθησα νὰ ποίσουν τίποτες. Τότες ἐποῖκαν διαλαλημὸν ἔσσω εἰς τὴν Ρόδον, κανενεὶς νὰ μὲν τορμήσῃ νὰ πουλήσῃ τ᾿ ἄρματά του, καὶ ὅσοι Κυπριῶτες εὑρίσκουνται εἰς τὴν Ρόδον μοναῦτα ναὐκαιρέσουν τὸν τόπον, ἀπάνω εἰς κόμμαν τῆς κεφαλῆς του. Καὶ μοναῦτα ἐβάλαν καὶ ᾿βλέπαν τὴν πόρταν τοῦ κοντοσταύλη ἐκεῖ ὅπου ἦτον ἀπλικεμένος· καὶ τὸ σπερνὸν ἐξέβην ὁ τοποκράτωρ τοῦ μεγάλου μαστόρου καὶ [οὗλοι οἱ πρῶτοι] εἰς τὸν κοντοσταύλην, καὶ εἶπαν του: «Καλὲ ἀφέντη, ἄμε ἀπὦδε, παρακαλοῦμεν σε, ὅτι ἐμποροῦμεν νὰ κιντυνεύσωμεν εἰς τιτοίαν λογὴν ὅπου νὰ μὲν ἠμπορήσωμε νὰ διορθωθοῦμεν· διὰ τοῦτον φαίνεταί μας νὰ ἐβγῇς νὰ πάγῃς τὴν δουλειάν σου· καὶ ἂν ἠμπορήσῃς νὰ ποίσῃς τὸν ἀμιράλλην μὲ τὰ καλά σου λογία νὰ πάγῃ μὲ τὰ κάτεργα καὶ νὰ σὲ ἀφήσῃ, τότε νὰ ποίσωμεν μετά σου ὅσο νὰ ᾿μπορήσωμεν, καὶ μὲ τὰ κορμιά μας καὶ μὲ τὸ δικόν μας.» Τότες εὐχαρίστην τους καὶ εἶπεν τους: «Παρακαλῶ σας μηνύσετε τοῦ ἀμιράλλη νὰ πέψῃ τινὰ νὰ τοῦ συντύχω.» Μοναῦτα ἐπέψαν εἰς τὸν ἀμιράλλην.
§541.-Γροικῶντα το ό ἀμιράλλης, ἔπεψεν δʹ καβαλλάριδες νὰ τοῦ συντύχουν· καὶ εἶπαν του τὰ περὶ τῆς Κύπρου, καὶ εἶπαν του πῶς ὀλλίγον ἔλειψε νὰ σκοτώσουν τὴν ρήγαινα διὰ τὴν ἀπιστίαν ἁποῦ τοὺς ἐποῖκεν. Τότες εἶπεν τους: «Ἀφέντες, διατὶ δὲν μὲ ἀφίννετε νὰ πάγω τὴν δουλειάν μου, καὶ ξηλώννετέ με ἀπὸ τὴν στράταν μου; Ἐσεῖς ἐπρουμουτιάσετέ μου μὲ τὲς γραφές σας, καὶ ἐδώκετέ μου καὶ τὸ σάλβο κουντοῦτον, καὶ οὗλα ἐποίκετέ τα ψέματα· τίντα πίστιν ἔχετε, καὶ πῶς νὰ σᾶς κρατοῦμεν καὶ νὰ σᾶς πιστεύσωμεν εἰς τὸν λόγον σας ἢ εἰς τὸν ὅρκον σας;» Τότε λαλοῦν του: «Νὰ ᾿δῇς τὸν λόγον μας καὶ τοὺς ὅρκους μας πόταποι νἆνε βεβαιωμένοι καὶ στερεωμένοι; Ἔξευρε, ἐμόσαμεν τοῦ ἀδελφοῦ σου τοῦ πρί(ν)τζη καὶ ἦλθεν ἀπὸ τὸν Ἅγιον Ἱλαρίον, καὶ τῆς ρήγαινας καὶ ἦλθεν ἀπὸ τὴν Κερυνίαν, καὶ ἀγανάκτησιν δὲν τοὺς ἐποίκαμεν, ἀμμὲ ᾿ποίκαμέν τους καὶ ἀγάπην· διὰ τοῦτον ἐμπορεῖ πᾶσα ἄνθρωπος νὰ μᾶς κρατήσῃ ὀρθοὺς καὶ ἐμπιστοὺς χριστιανούς· καὶ προυμουτιάζομέν σου, μὰ τὰ ζʹ μυστήρια τῆς ἐκκλησίας καὶ εἰς τὰ θεῖα τοῦ θεοῦ εὐαγκέλια ὅτι νὰ σὲ συντροφιάσωμεν, καὶ μηδὲν κιντυνέψῃ ἡ ζωή σου, οὐδὲ τὸ κορμίν σου, οὐδὲ ἡ γυνή σου, οὐδὲ ὑποταγή σου, οὐδὲ τὸ δικόν σου, ἀμμὲ νὰ σὲ πάρωμεν καλὰ καὶ ἀναπαμένον καὶ εἰς τὸ ἀπλαζίριν σου.» Γροικῶντα ὁ κοντοσταύλης τὰ καλὰ λογία καὶ τὰ προυμουτιάσματα, καὶ θωρῶντα τὸ κορμίν του δομένον εἰς τὰ χέργια τους, καὶ δὲν ἐμπόρεν οὐδὲ διαφεντεμούς, οὐδὲ μὲ κακόν, οὐδέ μὲ καλόν, καὶ δὲν ἠμπόρησε νὰ γλυτώσῃ ἀπὸ τὰ χέργια τους, εἶπεν: «Ἀποὺ τὰ δύο κακά, τὸ παρκάτω εἶνε καλλήτερον·» ἐκουντέντιασε νὰ πάγῃ μετά τους. Καὶ οἱ φρέριδες ἐπαραδῶκαν τον τοὺς Γενουβίσους, καὶ ἐπῆγαν τὴν δουλειάν τους.
§542.-Τώρα θέλομε ν᾿ ἀφήσωμεν τοῦτον, καὶ θέλομεν νὰ ποῦμεν τὸ ἔβγα τοῦ ἀμιράλλη [καὶ οἱ καραβοκυροί.] Ὅσον ἐξέβην ὁ κοντοσταύλης ἀπὸ τὴν Κύπρον, ἀφ᾿ ὅν ἐδιάβησαν ιεʹ ᾿μέρες κατὰ τὸν ὅρκον τους, τῇ ἐσχάτῃ ἀπριλλίου ατοδʹ Χριστοῦ ἀρματῶσαν ιʹ κάτεργα μὲ τοὺς λᾶς τους καὶ μὲ τοὺς καβαλλάριδες ἁποῦ᾿πῆραν ἀπὸ τὴν Κύπρον δι᾿ ἀμάχιν διὰ (τὲς)Ϡʹὺχιλιάδες δουκάτα χρυσᾶ· πρῶτον ἐπῆραν τὸν Τζάκσον τε Λουζουνίαν τὸν υἱὸν τοῦ πρίντζη τὸν κούντην τῆς Τρίπολις, καὶ τὸν Τζάνον τε Λουζουνίαν τὸν αδελφόν του τὸν πορνικόν, καὶ τὸν σὶρ Ἀρνὰτ τὸν Σασούν τὸν σὶρ Τζουὰν τε Ζίπλ, τὸν σὶ(ρ) Ραμοὺν Βισκούντην, τὸν σὶρ Ὀτὲτ Μιμὰρς καὶ μαριτζᾶς Κύπρου, τὸν σὶρ Πιὲρ Λαζέ, σὶρ Πατὴ τε Νόρες, τὸν [σὶρ Λα Μπάμ,] τὸν σὶρ Σιμοὺ Μουντολίφ, τὸν σὶρ Πιὲρ τε Φλουρήν, τὸν σὶρ Τζάκε Πενεφίν, τὸν σὶρ Φιλίππε Κόσταν, τὸν σὶρ Μάρρην τε Πλεσίε, τὸν σὶρ Πιὲρ Μουντολίφ, τὸν σὶρ Νικὸλ τε Μουζελλά, τον σὶρ Τουμᾶς τε Πούν, τὸν σὶρ Γατιὲρ τε Νόρες, τὸν σὶρ Τζάκε τε Νεβέρε, τὸν σὶρ Τζουὰν τε Λιμνάτ, τὸν σὶρ Τζάκ Λε Πιουφλὲ τὸν Τζασουλάν, τὸν σὶρ Μαρρὴν Λε Μόνε, τὸν σὶρ Μαρρὴν Μουντολίφ, τὸν σὶρ Μαρρὴν τε Ὀλίβα, τὸν σὶρ Γὴ Προτότ, τὸν σὶρ Γὴν τε Λα Κολέ, σὶρ Τζουὰν τε Σαλαζής, σὶρ [Τὰτ] τε Λα Κολλεέ, σίρε Χαμαρὴν [Τζὰκ Τζακὲς] Μουζεζάρτ, σὶρ Γιαλίαν τε Γαπριέλ, σὶρ Πιὲρ τε Καφρά, σὶρ Τζουὰν τε Μιμάρς, σὶρ Ναρνάτος δε Λισενιέ, σὶρ Πιὲρ τε Λιμνάτ, σὶρ Λίαμ Φόρτ, σίρε Γρίμε Βισκούντης, σὶρ Χαρρὴν τε Λιμνάτ, σὶρ Ἀντρὲ τε Λα Κολλίε, σὶρ Πριάμουν Μουντολίφ, σὶρ Γγὲ τὲ Μουντολίφ· καὶ ἄλλους ὅ(που) ᾿πέψαν εἰς τὴν Χίον εἰς τὰς φυλα(κά)ς, τουτἔστιν τὸν σὶρ Τζουὰν τε Μόρφου τὸν κούντη τε Ρουχᾶς, τὸν σὶ(ρ) Ραμοὺν Παπή, τὸν σὶρ Τζουὰν Παπὴὺτὸν υἱὸν τοῦ σὶρ Γή, τὸν σὶρ Πιέρο Ρουσίαν, σὶρ Τζουὰν Παπὴ ὁ υἱὸς Ρεσία, τὸν υἱὸν σὶρ Φιλίππε Προβόστου, τὸν σὶρ Πιὲρ τε Κοῦντζες, σὶρ Τζουὰν Παπὴ ὁ υἱὸς (τοῦ) σὶ(ρ) Ραμούντ, σὶρ Νικὸλ Τζιμπελήν. Ὁμοίως ἐπῆραν καὶ τοὺς κάτωθεν δηλουμένους παῖδας νὰ τοὺς ἁρμάσουν μὲ τὲς κόρες τους· τὸν Τζάνον τε Νόρες νὰ τὸν πάρῃ γαμπρὸν ὁ ἀμιράλλης τῆς Γένουβας ὁ σὶρ Πιὲρ τε Καμπὲ Φρεγκοῦζε, τὸν Λογὴς Βισκούντην νὰ τὸν πάρῃ ὁ σὶρ Τίζο Σιππός. [Καὶ ἕτεροι καβαλλάριοι οἱ κάτωθεν δηλουμένοι, ὅπου ἐπῆγαν ἀπὸ τὴν παραπόνησίν τους μοναχοί τους εἰς τὴν Γένουβαν, τὸ νὰ πάγῃ ἡ ἀρμάδα ἀποὺ τὴν Κύπρον· ἐσήκωσεν ὁ ρήγας τὸ ψουμίν τους διὰ παραβούλους ὅπου ᾿σκοτῶσαν τὸν κύρην του, καὶ ἂν ἦλθεν κανένας καβαλλάρης, ἐξώριζέν τον καὶ ἔδωχέν τον·] τουτἔστιν τὸν σὶρ Τουμᾶς τε Μόρφου, τὸν υἱὸν τοῦ κούντη τε Ρουχᾶς, τὸν σὶρ Ἀρνὰτ τε Μιμάρς, σὶρ Γιλίαμ τε Μουντολίφ ὁ παιδίος, σὶρ Φιλίππε τε Μουφλέ, σὶρ Φιλίππες τε Σασούς, σὶρ Στάσε Λι Πετίτ, σὶ(ρ) Ραμοὺν Καντουφλέ, σὶρ Μαλεπεή, σὶρ Τουμᾶς Μάρ, σὶρ Φρασὲς Καμάδρας.
§543.-Οἱ Γενουβίσοι ἦλθαν τὰ ζʹ κάτεργα εἰς τὴν Κύπρον τὸ σαββάτον τῇ ἐσχάτῃ ἀπριλλίου ατογʹ Χριστοῦ, καὶ τῇ ἐσχάτῃ πάλε τοῦ αὐτοῦ ἐπῆγαν, ὅπου ᾿καν αʹ χρόνον εἰς τὴν Κύπρον πολλὺν κακὸν καὶ ζημίαν.
§544.-Καὶ πάλε εἰς τὸ ἐξηγούμεθαν ἂς ἔλθωμεν. Θεωρῶντα ὁ κοντοσταύλης τὸ σκάνταλον τοὺς Γενουβίσους εἰς τὴν Ρόδον, ἐκατέβην τὸ σαββάτον τῇ γʹ ἰουνίου ατοδʹ Χριστοῦ, ἐκεῖνος καὶ ἡ κοντοσταύλαινα ἡ γυναῖκα του καὶ ἡ ἀποταγή του καὶ οὗλον του τὸ δικόν, καὶ ἐνέβην μέσα εἰς τὸ κάτεργον καλὰ πωρνόν· καὶ ἐστάθησαν εἰς τὴν σκάλαν τοὺς ἀδελφοὺς τοὺς φρέριδες γʹ ἡμέρες διὰ τὴν μεγάλην σκλερίαν ὅπου ᾿σηκώθην. Τότε εἶπαν του: «Χρῆσι εἶνε νὰ ἔλθῃς μετά μας ὡς τὴν Γένουβαν διὰ νὰ μαρτυρίσῃς τὴν ἀγάπην, καὶ προυμουτιάζομέν σου νὰ ποίσῃς τὸ καλοκαίριν μετά μας, καὶ τἄπισα θέλεις πάγειν εἰς τὸν ρήγαν τῆς Φρανγκίας.» Καὶ ἐπρουμουτιάσαν του καὶ ἐποίκασιν χαρτία νοταρικά, ὅμως ὀλίγον τὸν ἐφελέσαν, λαλῶντα, διαβαίνοντα καιρός, νὰ τὸν ἀφήσου νὰ πάγῃ, καὶ οὐδὲ ὁ κοντοσταύλης τοὺς ἐπίστευ- γεν, ἀμμὲ οὐδὲν ἔσωννεν πλέον.
§545.-Οἱ φρέριδες τῆς Ρόδου μὲ ὅλους τοὺς πρωτογέρους ἐμετανῶσαν πολλὰ διατὶ ἀφῆκαν τὸν κοντοσταύλην καὶ ἐπῆραν τον οἱ ἄπιστοι Γενουβίσοι, καὶ ἐφοβήθησαν μήπως καὶ κρατήσῃ ὁ ρήγας τὰ χωργιά τους τὰ ἔχουν εἰς τὴν Κύπρον· ἀμμὲ οἱ πτωχοὶ οἱ Κυπριῶτες ὅπου βαστάννουν πολλά, καὶ ὁ θεὸς ἐκδικᾷ τους μὲ τὴν ἐλεμοσύνην του, καὶ δὲν ἀφεντεύγουν παρὰ τοὺς πτωχοὺς τοὺς παροίκους καὶ τ᾿ ἀμαχία, οὐδὲν ἐδεῖξαν κανέναν φανόν. Καὶ μὲ τούτην τὴν στράταν οἱ ἄπιστοι Γενουβίσοι ἐπῆραν τὸν κοντοσταύλην εἰς τὴν Γένουβαν οἱ ποῖγοι ἐμόσαν δεύτερον ἀπάνω εἰς τὸ σῶμαν καὶ αἷμαν τοῦ κυρίου καὶ γʹ φορὲς εἰς τὸ ἅγιον εὐανγγέλιον. νὰ μὲν ποίσουν κακὸν τοῦ κοντοσταύλη, οὐδὲ νὰ τὸν κωλύσουν ἀποὺ τὴν στράταν του ὅπου μέλλει νὰ πᾷ, καὶ ἐποῖκαν τὰ δύο σάλβο κουντοῦτα καὶ τρία νοταρικὰ καὶ στοιχήματα τῆς ἀγάπης, καὶ οὗλα ἐτζακκίσαν τα. Καὶ ἐπῆραν καὶ ἐβάλαν τους εἰς τὲς φυλακές, τὸν κοντοσταύλην καὶ ζʹ παρακαβαλλάρους του εἰς τὴν Μαλαπάγα, καὶ τοὺς δελοιποὺς ἐβάλαν τους εἰς τὸν πύργον τὸν λεγόμενον Κοντεφά· τὴν δὲ κυρὰν τὴν κοντοσταύλαιναν, ὀνόματι Χελουγὴς Πρεζουηή, μὲ τὴν ὑποταγήν της, ἀφῆκαν τους εἰς τὸ θέλημάν τους. Καὶ ἡ κυρὰ ἡ Χελουγὴς ἡ κοντοσταύλαινα ἐπῆγεν καὶ ἐπλίκευσεν εἰς μίας ἀρχόντισσας χήρας εἰς τὸ σπίτιν της, κ᾿ ἐκεῖ ἔραβγεν ἀποκάμισα καὶ εἴ τι ἄλλον εὕρισκεν, καὶ μὲ τὰ καρτζὰ τοῦ ραψιμάτου της ἑδήγαν τὸν ἄντραν της καὶ τὴν ζωήν της.
§546.-Θωρῶντα ὁ κοντοσταύλης τὸ κορμίν του εἰς τὴν φυλακὴν καὶ τοὺς ψεματινοὺς ὅρκους τῶν Γενουβίσων, δὲν ἀποθάρησε νὰ πέψῃ νὰ πάρῃ τὰ δουκάτα ἀπὲ τὴν Βενετίαν· ἐπάντεχεν ὅτι γλήγορα νὰ λευθερωθῇ ἀπὲ τὰ χέργια τους, καὶ ἅντα νὰ βγῇ νὰ πᾷ μὲ τὸ κορμίν του εἰς τὴν Βενετίαν. Καὶ μανθάνοντα ὁ ρὲ Πιὲρ τὸ πῶς οἱ Γενουβίσοι ἐπῆραν τὸν θεῖον του εἰς τὴν φυλακήν, καὶ δὲν ἐπέψα νὰ πάρουν τὲς ιʹ χι(λι)άδες τὰ δουκάτα ἀπὲ τὴν Βενετίαν, ἐμήνυσεν χαρτία εἰς τὴν Βενετίαν, ὅτι ἀνὲν καὶ πέψῃ ὁ κοντοσταύλης νὰ ζητήσῃ τὰ καρτζὰ νὰ μὲν τοῦ δώσουν τίποτες, ὅτι ὁ ρήγας ἔπεψέν τον εἰς τὸν πάπαν καὶ εἰς τὴν Φραγγίαν διὰ τὲς δουλειές του, καὶ ἐπειδὴ τὸν ἐμποδίσαν οἱ Γενουβίσοι καὶ δὲν ἐπῆγεν εἰς τοὺς ὁρισμούς του, δὲν εἶνε κρατούμενος νὰ τοῦ δώσῃ τίποτες, μήπως καὶ πάρουν τα οἱ Γενουβίσοι.
§547.-Ἁντὰν ἐποῖκεν ὁ κοντοσταύλης καιρὸν εἰς τὸν πύργον, ἐβαρύθην καὶ ἐκράτησεν στράταν μὲ καλοὺς φίλους Γενουβίσους καὶ ἐκαταστῆσα νὰ τὸν ἐβγάλουν· καὶ φοβῶντα μὲν φύγῃ καὶ πιάσουν τὴν κοντοσταύλαιναν, ἐπέψαν την εἰς τὴν Λουμπαρδίαν, καὶ τότε ἐβγάλαν τον ἀπὲ τὴν φυλακὴν καὶ ἀφῆκαν τον νὰ γυρίζῃ. Καὶ ἐπῆγαν οἱ Γενουβίσοι καὶ εἶπαν ψέματα πῶς θέλει νὰ φύγῃ, καὶ ᾿ποῖκαν του πολλὰ κακά· ὕστερα ἐποῖκαν του ἕναν κλουβὶν σιδερένον ὅσον τὸν ἐχῶρε νὰ γυρίσῃ, καὶ ἐκρεμμάσαν τον μὲ τὴν ἄλυσον εἰς τὸν πύργον τῆς Μαλαπάγας, καὶ ἐποῖκαν ὅρκον νὰ μὲν τοῦ δώσουν πα(ρὰ) ψουμὶν καὶ νερόν· καὶ ἐκαρφῶσαν ἕναν τραβαρσάνιν εἰς τὰ δύο του ποδία, καὶ ἐβάλαν τον μέσα καὶ ἐκλειδῶσαν τον· καὶ ἔμεινεν ὡς τὲς ἀποκριές. Καὶ ἐσυνβουλεύτησαν μεσόν τους καὶ εἶπαν (οἱ) κα(βα)λλάριδες: «Τοῦτος εἶνε καλὰ ἀναγιωμένος, καὶ μὲ τούτην τὴν ζωὴν ἐμπορεῖ ν᾿ ἀποθάνῃ, καὶ θέλομεν χάσειν τὸ ἐγδεχούμεθαν ἀποὺ ᾿ξ αὑτῆς του.» Ἐμετανῶσαν, καὶ μηδὲν τζακκίσουν τὸ κλουβίν, ἐποῖκαν ἕναν Γενουβίσον ὀνόματι τε Μπαγὲ νὰ πάγῃ νὰ ζητήσῃ γράσαν τοῦ κουμουνίου, νὰ τοῦ διδῇ ἐκεῖνος ψουμὶν καὶ τὸ νερον· καὶ ἐπρουμουτιάσαν του το, καὶ ὡρισαν τοὺς φυλακάτορας νὰ μὲν δώσῃ τοῦ κοντοσταύλη ἄλλος νὰ φᾷ τὸ ψουμὶν καὶ τὸ νερόν, [παροὺ ἐκεῖνος ὁ Γενουβίσος·] ὁ ποῖος ἔπαιρνεν καθημερινὸν μίαν ὄρνιθαν καὶ ἐπολόμαν την ὀπτὴν οὒ ζευστήν, καὶ [ἔπαιρνεν τὴν ἡμίσην] καὶ ἔσκιζεν τὸ ψουμὶν καὶ ἔβαλλέν [την] μέσα, οὔ ᾿ριφιακὸν ἢ ἄλλον τὸ νὰ ᾿μπόρησεν, καὶ ἐσυνγκέρναν κρασὶν μὲ τὸ νερὸν εἰς ἕναν κουζίν, καὶ τὴ νηστικὴν ψάριν καὶ ἄλλον ὅπου νὰ ᾿μπόρησεν. Καὶ γροικῶντα ἡ κοντοσταύλαινα [πῶς ὁ ἄντρας τη(ς) ἔφυγεν καὶ πάλε ἐπιάστην,] ἐστράφην εἰς τὴν Γένουβαν· καὶ θωρῶντα οἱ Γενουβίσοι πῶς ἡ ἀρχόντισσα ἐστράφην εἰς τὴν Γένουβαν, μοναῦτα ἐβγάλαν τον ἀπὸ τὸ κλουβὶν καὶ ἀπὸ τὰ σίδερα, καὶ ἐβάλαν τον μέσα εἰς τὸν πύργον μὲ τὴν γεναῖκαν του.
§548.-Ἀκομὴ γινώσκετε ὅτι οἱ καβαλλάριδες οἱ κάτωθεν ηὗραν ὀπλὴ νὰ φύγουν· τουτἔστιν ὁ σὶρ Ὀγκὲτ τε Μιμὰρς ὁ ἀμιράλλης τῆς Κύπρου, ὁ σὶρ Πατὴὺτε Νόρες, καὶ ὁ σὶρ Ὀτὲτ Σασούς, καὶ ὁ σὶρ Φιλιππούς τε Σασούς, ὁ σὶρ Πιὲρ Λαζές, Τζανὸς Παπής, καὶ ὁ σὶρ Τουμᾶς τε Πούντ, σὶρ Πιὲρ τε Καφρά, σὶρ Γὴς Βισκούντης, σὶρ Ἀρνὰτ Βισκούντης ὁ ἀδελφός του, σὶρ Τζουὰν τε Μιμάρς, καὶ οἱ δύο του υἱοὶ ὁ σὶρ Πιὲρ καὶ σὶρ Χαρρήν, καὶ ὁ σὶρ Γὴς τε Λε Παμέ, σὶρ Φιλιππὲ Κόστα, καὶ σὶρ Μαρρὴν τε Πλεσίε, καὶ [σὶ(ρ) Ροὺν Καντουφλέ.] Τοῦτοι πάντες ἦσαν εἰς τὴν βουλὴν νὰ πάρουν τοὺς καβαλλάριδες νὰ φύγουν, καὶ ἅνταν ἐτελειῶσαν τὴν βουλήν, ἀναυλῶσαν κάτεργα νὰ μποῦν νὰ ἔρτουν εἰς τὴν Κύπρον. Καὶ τοῦτον ξηγᾶται το τὸ βιβλίον τὸ ἔγραψεν ὁ σὶρ Τζουὰν τε Μιμάρς· ὅτι ὁ σὶρ Μαρρὴν τε Μὸν ἐπρόδωκέν τους εἰς τοὺς Γενουβίσους, καὶ μοναῦτα ἐπιάσαν τους καὶ ἐφυλακίσαν τους, ἐβλεπίσαν τους πολλὰ δυνατά, ἕως ὥς που τοὺς ἐλευθέρωσεν ὁ θεὸς διὰ τοῦ ἐλέου του.
§549.-Νὰ σᾶς εἰπῶ τὴν ἐκδίκησιν ὅπου ἐκδικᾷ ὁ θεὸς τοὺς ἀδυνάτους· πρὶ νὰ βγοῦν οἱ Γενουβίσοι ἀπὸ τὴν Κύπρον ἐπέψαν τὰ πράματα τὰ ἐκουρσεῦσαν πτωχοὺς καὶ πλουσίους τὰ χωρία, τὴν Λευκωσίαν, τὴν Ἀμόχουστον, [ἐπέψαν τα] εἰς τὰ κάτεργα οἱ Γενουβίσοι καὶ ἐπέμπαν τα εἰς τὴν Γένουβαν. Καὶ τῇ π(έμπ)τῃ δικεβρίου ατογʹ Χριστοῦ τὴν παραμονὴν τοῦ ἁγίου Νικολάου [ἐγένετον σκὶρση μεγάλη εἰς τὴν θάλασσαν]καὶ ἐτζακκίστησαν τὰ Ϛʹ κάτεργα εἰς τὴν Ἁγίαν Νάπαν, καὶ ὅλοι οἱ ἀθρῶποι ἐπνίγησαν, καὶ τὰ πράματα ὅλα ἐπῆγαν εἰς τὸ φοῦντος, καὶ δὲν ἐγλύτωσεν τινάς, ὅτι ὁ τόπος ἦτον πετρώδης, καὶ οὗλοι ἐπνίγησαν· τὰ ἄδικα καμουμένα!
§550.-Καὶ πρὶν ἐβγοῦν οἱ Γενουβίσοι ἀπὲ τὴν Κύπρον ἀφῆκαν καπετάνον νὰ βλέπῃ τὴν Ἀμόχουστον καὶ πολλοὺς λᾶς τῶν ἀρμάτων, καὶ ὡρίσαν τους [νὰ ζητήσουν ἀπὲ τὸν ρήγαν κάθα καιρὸν ὁτόσα] κατὰ τὰ στοιχήματα τῆς ἀγάπης· καὶ ἔμεινεν καιρόν, καὶ ἀκομὴ δὲν ἀρχέψαν νὰ τίσουν τίποτες.
§551.-Θωρῶντα ἡ ρήγαινα ὅτι (ὁ) ἀντράδελφός της ὁ πρίντζης εἶχεν εἰς τὴν συντροφιάν του πολλοὺς Βουλγάρους εἰς τὸν Ἅγιον Ἱλαρίον, [καὶ ἔρευγε νὰ τὸν κυνηγήσῃ,] καὶ πρὶν ἐβγῇ ἀπὲ τὴν Κερυνίαν ἐμήνυσέν του καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Κερυνίαν μὲ πολὺν φουσάτον· καὶ φοβῶντα εἰς τὸ Διάβαν μηδὲν τὴν πιάσῃ, ἐποῖκεν καὶ ἐλειτουργῆσαν, καὶ ἀπάνω εἰς τὸ κορμὶν τοῦ Χριστοῦ ἔμοσεν ὁ γ-εἷς τοῦ ἄλλου νὰ ἔχουν καλὴν ἀγάπην· καὶ τότες ἐστράφην εἰς τὸν Ἅγιον Ἱλαρίον, καὶ ἐκλούθησέν του ἡ ρήγαινα ὡς τὸ Πάς, καὶ ἀποχαιρετῆσαν, καὶ ἦρτεν ἡ ρήγαινα εἰς τὴν Λευκωσίαν, καὶ ὁ πρίντζης ἐνέβην μὲ τὸ φουσάτον του εἰς τὸν Ἅγιον Ἱλαρίον.
§552.-Καὶ ἅνταν ἐπέσωσεν ἡ ρήγαινα εἰς τὴν Λευκωσίαν, ἡ ρήγαινα ἐμήνυσεν χαρτὶν τοῦ πρίντζη:«Ἠγαπημένε μας ἀδελφέ, ἔπαρε σκοπὸν ἀπὲ τοὺς Βουργάρους, ὅτι συμβουλεύγουνται νὰ σὲ σκοτώσουν καὶ νὰ πάρουν τὸ κάστρον τοῦ Ἁγίου Ἱλαρίου, καὶ βλέπε τὸ κορμίν σου· καὶ διατὶ σὲ ἀγαπῶ, σοῦ τὸ μηνῶ." Ὁ καλὸς ἀφέντης ἔδωκεν πίστιν εἰς τὸ χαρτὶν τῆς ἐχθρῆς του, ἡ φαρμακοῦσα παρὰ τὸ φαρμάκιν, καὶ ἔππεσεν εἰς ἁμαρτίαν μεγάλην, ὅτι ἄδικα ἐφόνευσεν τὲς ψυχές· [καὶ] ἔμπασέν τους ἀπάνω καὶ ἐκεῖνος ἔκατζεν εἰς τὸν γούλαν ἔσσω, καὶ ἔκραζεν ἕναν πρὸς ἕναν καὶ ἕριζεν καὶ ἐρίβγαν τον ἀκ τὸ παραθύριν κάτω, καὶ ἐσκοτώννουνταν εἰς τόσον κρεμμόν· καὶ ὁ ὕστερος διὰ θελήματος κυρίου ἐγλύτωσεν, ὅτι ἐκρεμμίσαν τον καὶ δὲν ἐσκοτώθην, νὰ φανερωθῇ τὸ πῶς ἄδικα τοὺς ἐσκοτῶσαν, καὶ ἔζησεν πολλὺν καιρὸν μετὰ ταῦτα.
§553.-Παντέχοντα ὁ πρίντζης ὅτι ἦτον λυμένη ἡ καρδία τῆς ρήγαινας διὰ τὸν ὅρκον, καὶ διὰ τοῦτον ὅσον τοῦ ἔγραψεν, ἀφῆκεν τὸν Ἅγιον Ἱλαρίον καὶ ἦρτεν εἰς τὴν Λευκωσίαν. Ἡ ρήγαινα ἦτον πολλὰ φουσκωμένη καὶ ἐγύρευγεν πῶς νὰ τὸν βάλῃ εἰς τὸ χέριν της διὰ νὰ τὸν σκοτώσῃ· τότες ἐφούσκωσεν τὸν υἱόν της τὸν ρήγα νὰ τὸν σκοτώσῃ, ὡς ἐκεῖνος ὅπου ἦτον ἀφορμὴ τοῦ σκοτωμοῦ τοῦ κυροῦ του. Τὸ ἀπόγιομαν ἐμήνυσέν του νὰ ἔλθῃ εἰς τὸν ρήγα, καὶ ἔχωσεν ὀπίσω εἰς τὲς ἄρτζες τὸν σὶρ Φρασέσκην τα Μαρρήν, Γενουβίσος ὅπου ἔμεινεν εἰς τὴν Κύπρον εἰς τὸ μηνίον τοῦ ρηγὸς διὰ βαχλιώτης του, καὶ τὸν σὶρ Φρασὲς Σατοῦρνον Κατελάνον βαχλιώτην τους, καὶ ἄλλους Ἀναπολιτάνους, καὶ Λουμπάρδους, καὶ τὸν Λογὴς Ποὺς βαχλιώτην τοῦ ρηγός, καὶ καβαλλάριδες Κυπριῶτες.
§554.-Καὶ ὅνταν ἐγροίκησεν τὸν ὁρισμὸν τοῦ ρηγός, ἐκατέβην ὁ αὐτὸς πρίντζης νὰ καβαλλικεύσῃ· εἶπαν του οἱ λᾶς ἁποῦ τὸν ἀγαποῦσαν: «Μηδὲν πᾷς· εἰ δὲ κἂν οὔ, σκοτώννου σε.» Καὶ δὲν ἐπίστευσεν καὶ ἐκατέβην ὡς τὸ περρούνιν· καὶ πάλε εἶπαν του, καὶ δὲν ἐπίστευσεν· λοιπὸν εἶπεν: «Οἱ ὅρκοι παιγνιδία εἶνε!» Καὶ τὸ νὰ κάτζῃ εἰς τὸ ἄλογον, ἔχασεν τὰ ποδία του καὶ ἔφτασεν τὸ ἄλογον νὰ ππέσῃ, καὶ [εἰς τοῦτον] ἐπῆγεν ἕως τὴν αὐλήν· καὶ πρὶ νὰ πεζεύσῃ, οἱ καβαλλάριδες ἐνέψαν του: «Στράφου!» Καὶ δὲν τοὺς ἐπίστευσεν, διὰ νὰ τελειωθῇ τὸ ἔμελλε νὰ γενῇ. Εἰς τὴν καλὴν ὥραν ἐπέζευσεν, καὶ ἐνέβην εἰς τὴν τζάμπραν τὴν στρωμένην, τὸ λεγόμενον τζάμπρε τε παρίς· ἐκεῖ ηὗρεν τὸν ρήγα καὶ τὴν μητέραν του καθεζομένους εἰς τὴν φούρμαν, καὶ ὁ πρίντζης ἐχαιρέτησέν τους. [Καὶ ἡ τάβλα ἦτον δηγημένη νὰ κάτζουν νὰ φᾶσιν. Καὶ ἡ ρήγαινα εἶπεν τοῦ πρίντζη: «Ἀφέντη ἀδελφέ, ἔλα εἰς τὴν τάβλαν νὰ φᾶμεν.» Κ᾿ ἐκεῖνος, διὰ νὰ μὲν δείξῃ καμιὰν κακοσύνην, εἶπεν της: «Εἰς τὸν ὁρισμόν σου.» Καὶ ἐκάτζαν εἰς τὴν τάβλαν· καὶ ἐκείνη ἐκατάστησεν ὅσον νὰ σηκώσουν τὸ μαντήλιν, εἶχεν δηγημένον τὸ μάτιν τοῦ ρηγὸς τοῦ ἀντρός της ὅπου τὸν ἐσκοτῶσαν μέσα εἰς τὴν σανίαν, καὶ εἶπεν τους, ἐκείνους ὅπου εἶχεν χωσμένους; «Ὅσον νὰ δείξω τὸ μάτιν, ἐσεῖς ἂς ᾖστε ὅτοιμοι νὰ τὸν σκοτώσετε.» Καὶ ἤτζου ἐγίνην. Ἐκεῖνος ἐκάθετον εἰς τὴν τάβλαν, καὶ ἡ καρδία του ἦτον δημμένη. Εἶπαν του: «Ἀφέντη, φάγε.» Καὶ εἶπεν τους: «Ἡ καρδία μου δὲν ἠξεύρω ἴντα ἔχει καὶ εἶνε δημμένη, καὶ δὲν ἠξεύρω ἴντα ἔχω.» Ὅμως ἁντὰν ἀποφάγαν, ἔφερεν τὸ μάτιν εἰς τὴν τάβλαν, καὶ εἶπεν του: «Ἀφέντη πρίντζη, ἀγρωνίζεις τὸ μάτιν τοῦτον, τίνος ἔνι; Καὶ μοναῦτα ἀππηδῆσαν καὶ ἐσκοτῶσαν τὸν καλὸν πρίντζην εἰς τὴν τζάμπραν ἁποῦ ἐσκοτῶσαν τὸν ρὲ Πιέρ. Καὶ ἐγίνην μέγαν κλάμαν καὶ μεγάλη λύπη· καὶ ἐπῆραν τον ἔσσω του σκοτωμένον, καὶ ἐθάψαν τον εἰς τὸν Σὰν Τεμένικον.]
§555.-[.. . μὲ τοὺς συνγγενάδες του. Καὶ ἔβγαλέν τον γαπρόν του τὸν σὶρ Νικὸλ Ζαχαρίε Βενέτικον. Καὶ ἐχάρισεν τοῦ αὐτοῦ σὶρ Νικόλου τὰ Πιλιομάσαρα παιδία παιδιῶν του·] καὶ [μετὰ τὸ ἐλθεῖν τὸν ρὲ Ζάκ,] ἔμαθεν τὸ πῶς ὁ ἀδελφότεκνός του ἐχάρισεν πολλὰ χαρίσματα καὶ ἐποῖκεν πολλὲς ἐλευθερίες, [καὶ διατὶ ἦτον εἰς τοὺς κεʹ χρόνους ἐσήκωσέν το. ὅτι ἐποῖκαν ἀσίζαν, ὅ,τι ποίσῃ ὁ ρὲ Πιὲρ εἰς τοὺς κεʹ χρόνους νὰ μὲν ᾖνε ἀξαζόμενα, διατὶ ἦτον παιδίος·] καὶ οὕτως ἐσηκῶσαν τὰ Παλιομάσαρα. Ἀκομὴ ὁ σὶρ Νικὸλ Μαριτζᾶ δὲν ἐπῆρεν ἀποὺ τινὰν ξένιον ὥς που νὰ τελειώσῃ τὴν δουλειάν του, καὶ ἂν ἐπῆρεν καὶ ἡ δουλεία δὲν τὴν ἐτελείωσεν, ἔστρεφέν το, καὶ πολλὰ καλὰ ἐποῖκεν.
556.-Εἰς τὲς ἡμέρες ἐκεῖνες εἶχεν ἕναν παιδίον ὀνόματι Ὑπάτιον, υἱὸς τοῦ σὶρ Τζουὰν Πλεφαρὰτζ φραπιερέρης· πλούσιος ἦτον. Ἐνέβην πνεῦμα κυρίου εἰς τὴν καρδιάν του, θεωρῶντα τὸ πῶς ἐμπαῖναν καὶ ἐβγαῖνναν οἱ [Ἀμοχουστιανοὶ] εἰς τὴν Λευκωσίαν, καὶ οἱ Λευκουσιάτες εἰς τὴν Ἀμόχουστον, ἀθυμήθην, λαλῶντα: «Νὰ μηδὲν μείνῃ νὰ μηδὲν ποίσουν τίποτες ἀλαζονίαν οἱ Γενουβίσοι εἰς τὴν Λευκωσίαν· διότι ἐφοβοῦντον τὸν πρίντζην διὰ τοὺς Βουργάρους, καὶ ἀπ᾿ αὐτοῦ ἐσκοτώθησαν, ὁμοίως τὸν κοντοσταύλην ὅπου, ἐκράτεν τὴν Κερυνίαν καὶ μὲ τὲς τέχνες τους ἐβάλαν τον εἰς τὰς χεῖρας τους·» καὶ ὅτι, «ἐμετανῶσαν καὶ ἐφῆκαν τὸ παγισίον· μήπως καὶ ξαναστραφοῦν καὶ πάρουν το.» Καὶ ἐβουλήθην ἀφ᾿ ἑαυτοῦ του νὰ πάγῃ εἰς τὴν Βενετία [καὶ μὲ τὸ λογάριν του ν᾿ ἀρματώσῃ καὶ] νὰ φέρῃ λᾶς τῶν ἀρμάτων εἰς τὴν βλέπισιν τοῦ ρηγάτου, καὶ ἂν δώσῃ ὁ θεὸς νὰ σηκώσῃ καὶ τὴν Ἀμόχουστον ἀπὸ τὲς χέρες τους.
557.-Καὶ τοῦτον ὅντα τὸ εἶδεν καλά, εἶπεν το τοῦ ρηγὸς καὶ ἐθειόρκισέν τον μηδὲν ἐβγῇ ἀπὸ τὸ στόμαν του, διὰ νὰ μηδὲν ἀστοχήσῃ· ὁ ρήγας ἐρώτησέν τον πολλά, καὶ εἶπεν του, πῶς: «Οἱ Βενετίκοι ἐτάξαν μου νὰ μοῦ δώσουν ὅσα θέλω ν᾿ ἀποβγάλω τοὺς Γενουβίσους ἀπαῦτα· καὶ διὰ τοῦτο νὰ σοῦ γράψω χαρτία, καὶ ἂν δὲν σοῦ αὐταρκήσουν τὰ καρτζά σου, ἔπαρε δανεικὰ ἀπάνω μου, καὶ ποῖσε τὸ καλλήττερον τὸ νὰ ᾿μπορήσῃς, καὶ ἐγὼ νὰ τὰ πλερώσω.» Τότε ἔγραψεν χαρτία εἰς τὴν ἀφεντίαν τῆς Βενετίας, [ὡς ὅτι «ἔ(ρ)χεται] ὁ ἠγαπημένος μου λιζίος εἰς τὴν ἀφεντίαν σας ὁ Τιπάτιν Πεφαράτζ, καὶ εἴ τι χρειαστῇ διὰ λλόγου μας, δότε τοῦ το, καὶ ἐπάρετε γραφήν ὑπὸ χειρός του, καὶ ἐμεῖς νὰ σὲ πλερώσωμεν σῶα καὶ ἀνελιπές.» Τἄπισα λαλεῖ του ὁ ρήγας. «Ἐπειδὴ τοῦτον ἔβαλέν το ὁ θεὸς εἰς τὸν νοῦν σου, ἀναγκάστου νὰ στραφῇς.» Καὶ ἐπῆρεν πολλὺν λογάριν καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν Βενετίαν.
§558.-Εἰ δὲ οἱ Γενουβίσοι, ἀνθρῶποι τζιγαριστάδες καὶ δὲν παίρνουν ἄλλην ἀνάπαυσιν παροὺ εἰς τὸ πλοῦτος καὶ εἰς τὸν κάματον, ἀρχέψαν καὶ ἐμουρμουρίζαν εἰς τὴν Ἀμόχουστον νὰ ἔλθου νὰ ζητήσουν τοῦ ρηγὸς δουκάτα, κατὰ τὰ στοιχήματα τῆς ἀγάπης, «καὶ κεῖνος δὲν ἔχει νὰ μᾶς δώσῃ, καὶ ν᾿ ἀρματωθοῦμεν καὶ νὰ τὸν προτεστιάσωμεν, καὶ [νὰ πᾶμε νὰ πάρωμεν τὴν χώραν καὶ τὸν ρήγαν] εἰς τὴν ἐξουσίαν μας.» Καὶ ἀνακατώθησαν μεσόν τους, καὶ ἐπέψαν τὸν σὶρ Ἀντώνη Καντέλη νὰ ἔλθῃ εἰς τὸν ρήγα. Καὶ ἐποῖκεν τὴν μαντατοφορίαν τοῦ ρηγός· ὁ ρήγας ἔπεψέν το ν᾿ ἀναπαυτῇ, καὶ ἔμεινεν εἰς μεγάλην ἔννοιαν τίντα νὰ πῇ καὶ πῶς ν᾿ ἀπολογηθῇ.
§559.-Στέκομαι ὧδε νὰ σᾶς πῶ τὸ ᾿ποῖκεν ὁ σὶρ Τιπάτ. Ἐπῆγεν εἰς τὴν Βενετίαν καὶ ἐπίασεν εἰς τὸ μηνίον ωʹ ἀνθρώπους τῶν ἀρμάτων, [βαλέντε] τοῦ πολέμου, ὅτι νὰ στιμιαστοῦν εἰς ὅλον τὸν κόσμον διὰ ἀνθρώπους τῶν ἀρμάτων, καὶ ἦτον ὅλοι Λουμπάρδοι, Ἀλαμάνοι, Χοῦροι, Σαβογιάνοι, Φράνγκοι, καὶ Κρητικοί, καὶ Ἐνκλέζιδες, ἐκλεκτοί, καὶ ἀγόρασεν ἕναν καράβιν δυνατὸν καὶ ἔβαλέν τους, καὶ ἐνέβην μετά τους νὰ ἔλθουν εἰς τὴν Κᾁπρον.
§560.-Οἱ Γενουβίσοι ἐμάθαν το καὶ ἀρματῶσαν δύο κάτεργα καλὰ καὶ ἐβγῆκαν γυρεύγοντά τους, καὶ ἦρταν ὀμπρὸς νὰ πηδήσου νὰ τοὺς πάρουν. Ὁ λόγος λαλεῖ: ἄνθρωπος ἀντὶ βουλῆς, ὁ θεὸς ἀντὶ δυνάμις, καὶ ὁ θεὸς ἐθέλησεν νὰ βοηθήσῃ τοῦ πτωχοῦ τοῦ ρηγάτου τῆς Κύπρου, ὅτι λαλεῖ: ὁ παιδεύων καὶ πάλιν ἰατρεύει. Ἔμαθεν τὸ ἐνοιάστησαν οἱ Γενουβίσοι ὁ σὶρ Τιπὰτ ἀποὺ τινὰν φίλον ἐμπιστόν, καὶ εἶπεν του: «Βλεπήθου, μηδὲν ππέσῃς εἰς τὰς χεῖρας τοὺς Γενουβίσους τοὺς ἐχθρού(ς) σας!» Καὶ ἐκαλοδηγήθην καθὼς κάτωθεν δηλοῖ. Πρῶτον, ἐποῖκεν υʹ τριβολία σιδερένα, καὶ υʹ κομματία σανιδία τὰ ποῖα εἴχασιν δʹ χιλιάδες καρφία ξυντωτὰ καὶ ρινισμένα, καὶ τὰ ἀγγίστρια διὰ νὰ ἐμποῦν εὔκολα καὶ νὰ ἐβγοῦν δύσκολα, καὶ υʹ κουζία ἀσβέστην γεμάτα ἄκρατον, καὶ υʹ σιδεροπάλλουκα, καὶ ἐπαράδωκεν πασανοῦ [τὴν τέχνην του,] καὶ εἶπεν τους: «Τὸ ν᾿ ἀποσκεπάσουσιν τὰ κάτεργα τὸ καράβιν, βάρτε τὰς πλώρας της ἀπάνω τους!» Καὶ ὁ σὶρ Τιπὰτ ὡς καλὸς πολεμιστὴς ὥρισεν καὶ εἶχαν τ᾿ ἄρματα ὅτοιμα ἀπουκάτω τῆς κουβέρτας νὰ μὲν φανοῦν, καὶ οἱ ἀνθρῶποι ἦσαν ἀπουκάτω, καὶ ἐποῖκαν τὸν αὑτόν τους ὅτι ἐφοβήθησαν, καὶ ἦσαν ἀπουκάτω τῆς στεγῆς χωσμένοι, καὶ ἀπάνω ὁκάμποσ᾿ ὅπου ἑδηγοῦσαν τὸ καράβιν· καὶ ὥρισέν τους νὰ μὲν σκαλέψουν ὥστη νὰ τοὺς ὁρίσῃ.
§561.-Καὶ ὅνταν ἐκοντέψαν τὰ κάτεργα, παραῦτα ὥρισεν καὶ ἐπῆραν τὰ τριβολία καὶ τὰ σανιδόπουλλα ἀποὺ τὸ κατάρτιν ὡς τὴν πλώρην, καὶ ἔβαλεν εἰς τὰ δύο πλευρὰ τοῦ κα(ρα)βίου ἀνθρώπους μὲ τὰ κουζία ἀσβέστην. Καὶ τὰ κάτεργα θωρῶντα εἰς τὸ καράβιν ὀλλίγους ἀνθρηώπους, ἐπῆραν θάρος καὶ εἶπαν: «Πρὶ νὰ τὴν πολεμίσωμεν, παίρνομέν την! Ἐκοντέψαν της, καὶ ἐπῆγεν τὄναν κάτεργον εἰς τὄναν της πλευρόν, καὶ τὸ ἄλλον εἰς τὸ ἄλλον· καὶ ἀππηδῆσαν ρʹ ἀνομάτοι ἀποὺ πᾶσα κάτεργον, καὶ μοναῦτα ἐκαρφώθησαν. Καὶ οἱ δελοιποὶ ἀρχέψα νὰ πολεμίσουν, καὶ ἀρκέψαν [τους] μὲ τὸν ἀσβέστην καὶ ἐτυφλῶσαν τους· καὶ ἐξέβησαν τὰ παλλικαρία, καὶ ἐσκοτῶσαν ὅσοι τοὺς ἐκαταπροσωπίσαν· καὶ ἐκεῖνοι ὅπου ᾿μεῖναν ἐπαραδόθησαν εἰς τὰ χέργια τοῦ σὶρ Τιπάτ, καὶ ἔβαλέν τους εἰς τὰ σίδερα ἀπάνω εἰς τὸ καράβιν· καὶ ἀπὲ τὸ καράβιν ἔβαλεν λᾶς νὰ δηγοῦν τὰ κάτεργα· καὶ ἐφέραν τα καὶ ἐπεσῶσαν εἰς τὴν Πάφον.
§562.-Τώρα νὰ σᾶς εἰπῶ τίντα ἐποῖκεν τὴν αὐτὴν ἡμέραν ὁ σὶρ Τιπάτ. Ἀπότις ἦλθεν ὁ σὶρ Ἀντώνης ὁ Καντέλης ἀπὸ τὴν Ἀμόχωστον, ἐκείνην τὴν ἡμέραν ἐπέσωσεν καὶ ὁ σὶρ Τιπὰτ εἰς τὴν Πάφον. Καὶ ὥρισεν καὶ ἦλθαν ὀμπρός του οί ἀγελάρ(χι)δες, καὶ εἶπεν τους: «Ποῖος εἶνε ὁ περίτου γλήγορος νὰ πάρῃ ἕναν χαρτὶν τοῦ ρηγὸς νὰ ξημερωθῇ ὀμπρός του, καὶ νὰ λευθερωθῇ;» Ἀπολογήθην ἕνας ὁ περίτου γλήγορος καὶ εἶπεν του: «Ἐγὼ νὰ τὸ πάρω κατὰ τὸ θέλημάν σου.» Καὶ ἔδωκέν του τὸ χαρτὶν καὶ ἐπαράγκειλέν του, μηδὲν δώση τινὸς τὸ χαρτὶν παρὰ εἰς τὸ χέριν τοῦ ρηγός, καὶ νὰ τοῦ ζητήσῃ ἐλευθερίαν, καὶ νὰ τοῦ ξηγηθῇ τὰ γενόμενα ὅπου ἐγίνην. Πρὶ νὰ ξημερώσῃ ἀπέσωσεν ὁ χωργιάτης εἰς τὴν πόρταν, καὶ ἔβαλεν φωνὲς καὶ ἀνοῖξαν του, καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν αὐλὴν τοῦ ρηγὸς πρὶν ξημερώση, καὶ ἔβαλεν φωνήν: «Ποίσετε νῶσιν τοῦ ἀφέντη μου, καὶ ἐφέρα του καλὰ μαντάτα.» Καὶ εἰς τοῦτον δόξου καὶ τὸν Ἀντώνην Καντελὴὺνὰ πάρῃ τὸν ἀντίλογον εἰς τὴν Ἀμόχουστον καὶ νὰ προτεστιάσῃ τὸν ρήγα καὶ νὰ τὸν τζεφιάσῃ· εἶπαν τοῦ ρηγός: «Ἀφέντη, ἔφερά σου χαρτία αποὺ τὴν Πάφον!» Ὁ ρήγας ἕρισε νὰ πᾶ νὰ τὰ φέρουν, καὶ ὁ ἀγελάρχης δὲν τὰ ἔδωκεν, παρὰ εἶπεν: «Ὁρισμὸν ἔχω νὰ τὰ δώσω εἰς τὸ χέριν τοῦ ρηγὸς καὶ ὄχι ἄλλου, νὰ μ᾿ ἐλευθερώσῃ διὰ τὰ καλὰ μαντάτα τὰ τοῦ ἔφερα.» Ἐπῆγεν εἰς τὸν ρήγα καὶ εἶπαν τοῦ το, καὶ ὥρισε νὰ τὸν φέρουν ὀμπρός του· ἐσηκώθην καὶ ἐντύθην· καὶ τὸ νὰ ἐμπῇ ὁ ἀγελάρχης, μοναῦτα ἐνέβην καὶ ὁ Ἀντώνιος [ὁ Καντήλης.] Καὶ ἐγονάτισεν ὁ ἀγελάρχης καὶ εἶπεν του: «Ἀφέντη, ὁ ἀφέντης ὁ σὶρ Τιπὰτ ρικουμεντιάζεται εἰς τὴν ἀφεντιάν σου, καὶ ἔφερεν ωʹ ἀνομάτους καλοὺς τῶν ἀρμάτων, καὶ οἱ Γενουβίσοι ἐβγάλαν δύο κάτεργα καὶ ἐπῆγα νὰ τοὺς πιάσουν εἰς τὸ καράβιν, καὶ ἐσκότωσέν τους, καὶ τοὺς λοιποὺς ἔφερέν τους σιδερωμένους, καὶ ἔφερεν τὰ κάτεργα καὶ τοὺς παράβουλους, καὶ ἕρισεν νὰ μ᾿ ἐλευθερώσης.» Μοναῦτα ἐχάρην ὁ ρήγας, καὶ ὥρισε νὰ τὸν λευθερώσουν. Γροικῶντα τὰ μαντάτα [ὁ Σκαντελίουν] δὲν ἀποχαιρέτησεν τὸν ρήγα, παροὺ ἔφυγεν καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν Ἀμόχουστον. Καὶ ἐσφαλίστην ἀπὸ τότες ἡ Ἀμόχουστος. Τοῦτον ἐγίνην ατοεʹ Χριστοῦ.
§563.-Καὶ ἀπὲ κείνην τὴν ἡμέραν εὑρίσκουνταν καβαλλάριδες εἰς τὴν Κύπρον, δίχως τοὺς αἰχμαλώτους καὶ τοὺς φυλακισμένους ἁποὖτον εἰς τὴν Χίον καὶ εἰς τὴν Γένουβαν: ὁ σὶρ Τζουὰν τε Πριές, ὁ σὶρ Τζουὰν τε Νεβίλες, ὁ σὶρ Τζουὰν Γκοράπ, ὁ σὶρ Τουμᾶς Παλέκ, ὁ σὶρ Νικὸλ Μορά, σὶρ (Νι)κὸλ Σοῦντα, σὶρ Λιτζιὲρ Σοῦντα καὶ ὁ ἀδελφός του, σὶρ Λιοὺν τ᾿ Ἀτιάμε, σὶρ Ὀτὲτ Λα Μπάμ, σὶρ Πὶρ Πεντουὴμ τῆς Βότας τῶν Σακκίων, σὶρ Τζακὲς Λαζές, σὶρ Δανιὲλ Λε Πεντίτ, σὶρ Γιλιάμε τε Τζερνή, σὶρ Τζουὰν τε Κολλίες, σὶρ Σιμοὺν τε Φούρ, σὶρ Δανιὲλ τε Σκολάρ, σὶρ Τζουὰν Ποτηέρι, καὶ σὶρ Βερνή, σὶρ Τζουὰν τε Φινουέ, σὶρ Τζουὰν Παπὴν ὁ παιδίος, σὶρ Τζουὰν Πόνους, σὶρ Παλίαν τε Λα Βιλά, σὶρ Πιὲρ Πιζάνη, σὶρ Μαρρὴν τε Λα Κολλίες, σὶρ Παρτελέμε Μαχίο ὁ βισκούντης, σὶρ Παλίαν τε Σασούν, Τζάκος Τζάππος, σὶ(ρ) Ραμοὺν Παπή, σὶρ Τουμᾶς Μαχέ, Τζάκος τ᾿ Ἀντιότζε, σὶρ Ἀντρὲ Λέγκος, σὶρ Νικὸλ Κλορίσσας, σὶρ Τζουὰν Πρότ, σὶρ Αντρὲ τα Παριέ, σὶρ Νικὸλ τα Παριέ, σὶρ Τζουὰν Πεντουήν, Μαρτζὲ Ροζέ, σὶρ Τζουὰν Πεντουὴν τ᾿ Ἀλύσου Ἀρδρέτ, σὶρ Τζουὰν Προβόστου ὁ τρανός, σὶρ Τζουὰν τε Πί, σὶρ Τζόρτζε Μονομάχο, σὶρ Τζουὰν τε Φινίουν, σὶρ Τζουὰν τε Βιλιέρς, σὶρ Πιὲρ τε Πούν, σὶρ Τουμᾶς Προβόστου, καὶ ὁ πράκτορας, ὁ ποῖος ἔλαχεν εἰς τὴν Λευκωσίαν, ἄρχισεν ἡ ἀμάχη καὶ δὲν ἐστράφην εἰς τὴν Ἀμόχουστον· ἀμμὲ ἡ γυναῖκα του, ἀδελφὴὺ τοῦ σὶρ Τζουὰν Δθωζομένου, καὶ ἡ κόρη του ἡ κυρὰ ἡ Ἐφημία, ἡ πγοιὰ μετὰ ταῦτα ἁρμάστην μὲ τὸν σὶρ Τζουὰν Σεπάκ, καὶ ο δύο του υἱοὶ ὁ Τζόρτζης καὶ ὁ Πατής, ἐμεῖναν εἰς τὴν Ἀμόχουστον ὅπου ἐκατοικούσασιν· καὶ διαβαίνοντα καιρὸς πολλὺς ὅπου ἦτον στενοχωρία, ἐξέβην ὁ Τζόρτζης καὶ ἔφυγεν καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Λευκωσίαν. Καὶ ὁ σὶρ Νικὸλ ἐπῆρεν εἰς τὸ ψουμίν του τὴν Μαρίουν τοῦ Πισσολόγου, ἡ ποία εἶχεν υἱὸν τὸν Σιμουνὴν λαλῶντα τοῦ Χαρέρι, ἀμμὲ ὡς θωρῶ ἦτον τοῦ σὶρ Νικὸλ Πηλή· καὶ διαβαίνοντα πολλὺς καιρὸς ἔφυγεν καὶ ἡ ἀρχόντισσά του ἀπὲ τὴν Ἀμόχουστον, καὶ ἦλθαν ἀκ τὴν Ἀμόχουστον εἰς τὴν χώραν, καὶ ἔφερεν μετά της τὴν κόρην της τὴν Φημίαν καὶ τὸν Ὑπάτιον· καὶ οἱ Γενουβίσοι ἐπαρακαλοῦσαν νὰ ἐβγοῦν ἀπὲ τὴν Ἀμόχουστον οἱ ἀτύχοι ὅπου ἐκαταλυοῦσαν τὴν τροφήν. Καὶ ἅνταν ἦλθαν εἰς τὴν Λευκωσίαν ἐποῖκεν ἄλλους δύο υἱούς, τὸν Λεόντιον καὶ τὸν Πέτρον. Ἀφ᾿ ὅν ἁρμάστην ἡ κυρὰ ἡ Ἐφημία μὲ τὸν σὶρ Τζουὰν Σεπὰκ ἐποῖκεν ἄλλους δύο υἱούς, τὸ Νικολήν καὶ Τζάκον, ὅπου νὰ τοὺς δώσῃ ὁ θεὸς ζωήν.
§564.-[Ἅνταν ἐπολέμησεν ὁ ρὲ Πιὲρ τὴν Ἀμόχουστον μὲ τοὺς στρατιῶτες καὶ καπετάνιδες, μὲ] τὸν κύρην Ἀλέξιον τὸν Κρητικόν, μὲ τὸν σὶρ Κουρὰς Κουτζεμὰζ τὸν Ἀλαμάνον, μὲ τὸν Μικέλλον Οὑνγκαρόν, καὶ πολλὺν πλῆθος ἀνθρώπους τῶν ἀρμάτων, καβαλλάριδες, καὶ τζακρατόρους, καὶ δοξιῶτες.. . .
§565.-... Καὶ ὅνταν ἔμεινεν θαρούμενος ὁ τουρκοπουλιέρης καὶ πλούσιος πολλά, ἐπεθύμαν πολλὰ νὰ ἔχῃ τὸ χωργιὸν τὴν Ἐλίαν, καὶ ὀλίον ἔμεινεν καὶ δὲν τὴν ἐπῆρεν. Καὶ ἐπεθύμα νὰ πάρῃ τὸ κάστρον τοῦ Κουρίκου, ὅτι ἐφοβᾶτον ἡ καρδιά του πῶς θέλει πάθειν τὸ ἔπαθεν, καὶ ἐγύρευγεν πάντα νἄχῃ τόπον τῆς βο(η)θειᾶς του. Ὁ ρήγας ἐπρουμουτίασε νὰ το(ῦ) δώσῃ τὴν Ἐλίαν, διότι ἦτον κοντὰ ᾿ς τὸ χωργιόν του, τὸ λεγόμενον Πέτρα, καὶ ἦτον ἐδικόν του, ἀμμὲ τὸ κάστρον τοῦ Κουρίκου δὲν ἔθελεν ὁ ρήγας νὰ τοῦ τὸ δώσῃ μετὰ χαρᾶς· καὶ ὁ ἄνωθεν σὶρ Τιπὰτ δὲν ἔθελε νὰ πάρῃ τὴν Ἐλίαν, ἂν δὲν πάρῃ καὶ τὸ Κούρικος, καὶ ἐννοιάζετο νὰ τὸ πάρῃ· καὶ ἐποῖκεν καὶ μονέδα τοῦ Κουρίκος δικήν του, θαρῶντα πῶς τὄχει, καὶ ἔκραξέν την τακουρίαν.
§566.-Καὶ μίαν ἡμέραν ἐσυμβουλεύτην ὁ ρήγας μὲ τὸν δάσκαλόν του ὀνόματι σὶρ Φιλίππε, ἱερεὺς λατῖνος, ὁ ποῖος ἦτον υίὸς μίας καλογριᾶς Ρωμέσσας, ἐξάδελφη τοῦ πατρός μου τοῦ κυροῦ Σταυρινοῦ τοῦ Μαχαιρᾶ· καὶ λαλεῖ του: «Δὲν θωρεῖς πῶς μὲ βιάζει ὁ σὶρ Τιπὰτ νὰ τοῦ δώσω τὸ κάστρον μου τὸ Κουρίκος, καὶ ᾿μὲν δὲν μοῦ φαίνεται, καὶ ἐκεῖνος πολομᾷ μου μοῦττες! Διατὶ μοῦ ἐδούλευσεν πολλὰ εἰς τὴν χρῆσιν μου, θέλει νὰ τοῦ στρέψω ἀντικάνισκον! Καὶ διδῶ του τὸ χωργιὸν τὴν Λίαν, ἀμμὲ τὸ κάστρον θέλω διὰ λλόγου μου· καὶ δὲν ἠξεύρω ἴντα νὰ ποίσω!» Ὁ σὶρ Φιλίππος δασκαλεμένος ἀπὸ ἄλλους καβαλλάριδες ὅπου ἐφθονοῦσαν τὸν σὶρ Τιπάτ, καὶ ἐμουρμουρίζαν, εἶπεν τοῦ ρηγός: «Ἀφέντη, δὲ᾿ ᾿νε μόδος νὰ πάρῃ ὁ σὶρ Τιπὰτ τὸ Κουρίκος διὰ πολλὲς ἀφορμές· πρῶτον, εἶνε καβαλλάρης σου καὶ τουρκοπουλιέρης σου, μήπως κ᾿ ἔχει κακὸν θέλημαν καὶ ᾿ννοιάζεται νὰ σοῦ ποίσῃ παραβουλίαν, καὶ γυρεύγει νἄχῃ τόπον νὰ προυσουδιάσῃ. Ὁμοίως καὶ ὅλος ὁ λαὸς τῶν ἀρμάτων ἔνι εἰς τὰς χεῖρας του, καὶ ἀνισῶς καὶ θελήσῃ νὰ πάρῃ τὸ ρηγάτον, ἔχει το ὅτοιμα, ὅπου ὁ θεὸς νὰ μὲν τὸν ἀξιώσῃ! Ἀκομὴ ὅλοι οἱ ἀφέντες καὶ οἱ παρούνιδες καὶ οἱ καβαλλάριδες, θωρῶντα τὴν ἀφεντιάν σου πῶς τὸν ἀγαπᾷς ἔχεις τον ἀκριβόν, ὅλοι ἔχουν πολλὴν ἀγάπην μετά του· καὶ γιὰ τοῦτον δὲν μοῦ φαίνεται νὰ τοῦ τὸ δώσῃς τὸ κάστρον· ὄχι διὰ ὁτόσον, ἡ ἀφεντιά σου εἶσαι φρόνιμος καὶ ποῖσε τὸ νὰ βάλῃ ὁ θεὸς εἰς τὴν καρδιάν σου. Καὶ ἀποὺ τὸ πεθυμᾷς νὰ τοῦ δώσῃς διὰ τὴν δούλευσιν ὅπου σοῦ᾿δούλευσεν, φαίνεταί μου, [ἂν ᾖνε φρόνιμος,] εἶνε καλὰ πλερωμένος· ἦτον πουρζέζης, καὶ ᾿ποῖκες τον καβαλλάρην καὶ τουρκοπουλιέρην, καὶ ᾿χαρίσες του τὴν Τριμιθείαν [καὶ] τὴν Πέτραν μὲ τὴν περιοχήν της καὶ ἄλλα πολλὰ σενιάσματα, καὶ τώρα θέλεις νὰ τοῦ δώσῃς τὴν Ἔλίαν.» Γροικῶντα τοῦτα ὁ ρήγας, ὡς γνωστικὸς ἐκράτησέν τα εἰς τὸν νοῦν του καὶ εἶτεν: «Ὁ θεὸς τὸ γινώσκει, ὅτι δὲν εἶνε δίκαιο νὰ ἔχῃ ἐκεῖνος κάστρον κοντά μου, διατὶ ὅποτε θελήσῃ ἐμπορεῖ νὰ εὕρῃ ἀφορμὴν ν᾿ ἀγκριστῇ μετά μου, καὶ νὰ γενῇ ἐχθρός μου καὶ νὰ πολεμίσῃ τὸν τόπον μου καὶ νὰ μὲ κουρσσεύσῃ, καὶ ὁ θεὸς νὰ μὲ σκεπάσῃ! Ἐμπορεῖ νὰ μοῦ σηκώσῃ τὸ ρηγάτον· καὶ πάλε ἐμπορεῖ νὰ καταστήσῃ Βενέτικους νὰ πέμπουν τὰ κάτεργά τους εἰς τὸ Κουρίκος, καὶ οἱ Σαρακηνοὶ νὰ κουβαλοῦν τὲς πραματειές τους τῆς γῆς, καὶ νὰ ἔχῃ τὸ διάφορος [τὸ εἶχεν ἡ Ἀμόχουστος,] ὡς γοιὸν ἐγίνην καὶ εἰς τὸ κουβέρνον τοῦ θείου τοῦ πρίντζη· καὶ διὰ τοῦτον δὲν θέλω νὰ τοῦ τὸ δώσω!»
§567.-Τὸ λοιπὸν διαβαίννοντα καιρός, καὶ θωρῶντα ὁ σὶρ Τιπὰτ τὸν ρήγα πῶς δὲν ἔδειξεν φανὸν διὰ νὰ τοῦ δώσῃ τὸ κάστρον, ἐκακόνωσεν λαλῶντα: «Κάτις τὸν κωλεῖ! Καὶ ἔμαθα πῶς τὸ κουμέρκιν τοῦ Κουρίκος ἀξάζει γʹ, δʹ χιλιάδες δουκάτα τὸν χρόνον. Καὶ ἦτον πολλὰ ἐννοιασμένος διὰ τοῦτον, καὶ ἐπεθύμα νὰ μάθῃ ἀπὸ τινὰν κωλύεται ὁ ρήγας καὶ δὲν τοῦ τὸ διδεῖ τὸ κάστρον· καὶ ἐ(ρ)ώταν ἀπὸ τοὺς καβαλλάριδες νὰ μάθῃ καὶ ἀπὸ τοὺς βαχλιῶτες τοῦ ρηγός, ἀποὺ τινὰν ἐγίνην τὸ κώλυμαν· καὶ κάτις ἦτον ἐκεῖ ὅνταν ἐσυντύχανεν ὁ ρήγας μὲ τὸν σὶρ Φιλίππη τὸν παπᾶν, καὶ εἶπαν τοῦ: «Φαίνεταί μας, ὅτι ὁ σὶρ Φιλὶπ ὁ παπᾶς εἶνε ἁποῦ τὸν κωλεῖ, ὅτι τὲς διαβοῦσες ἡμέρες πολλὰ λόγια εἶχεν ὁ σὶρ Φιλὶπ μὲ τὸν ρήγα· ὅμως ἂν θέλῃς νὰ μάθῃς ἀκριβὰ ἀποὺ τινὰν γεννᾶται τὸ κώλυμαν, ἀξαναζήτα το τοῦ ρηγός, καὶ θέλομεν πάρειν σκοπὸν ἀποὺ τινὰν νὰ πάρῃ βουλήν, καὶ θέλεις τὸ μάθειν.»
§568.-Μίαν τῶν ἡμερῶν ἐπίασεν ὁ κύρης Ἀλεξόπουλλος κοψιάρους ἀποὺ τὴν Ἀμόχουστον, Γενουβίσους πτωχοὺς Κυπριῶτες ὅπου ἦσαν εἰς τὴν Ἀμόχουστον ἀπλικεμένοι, καὶ ἐφέραν τους εἰς τὴν χώραν τοῦ ρηγός· καὶ ἐχάρην πολλά. [Εἰς τοῦτον θωρῶντα ὁ τουρκοπουλιέρης ὁ Τιπὰτ] ἐγονάτισεν καὶ ἐζήτησέν του τὸ κάστρον, ὅ(που) πολλὰ εὐχαρίζετον ὁ ρήγας τοῦ Ἀλεξόπο(υ)λλου ἀπὲ τὴν καλήν του δούλεψιν. Τότε λαλεῖ του ὁ ρήγας τοῦ Τιπάτ: «Πολλὰ σοῦ εὐχαρίζομαι, καὶ φαίνεταί μου ὅτι τὴν χάριταν ἔστρεψά σου την, ἀνισῶς καὶ ἀγρωνίζεις το· καὶ πάλε χωρία νὰ σοῦ δώσω, ἀμμὲ τὸ κάστρον μου δὲν σοῦ τὸ διδῶ!» Καὶ ἅνταν ἀπόφαν ὁ ρήγας, ἐσυντύχαννεν ἀπάνω εἰς τοῦτον μὲ τὸν σὶρ Φιλὶπ τὸν παπᾶν καὶ ἐπαραπονᾶτον περὶ τοῦ σὶρ Τιπάτ, λαλῶντα: «Δὲν ἠξεύρω ἴντα νὰ ποίσω μὲ τὸν τουρκοπουλιέρην ὅπου μὲ βιάζει νὰ τοῦ δώσω τὸ κάστρον μου;» Ὁ ποῖος εἶπεν τοῦ ρηγός: «Εἴπουν σου τὸν φανόν μου, καὶ ποῖσε τὸ θέλεις.»
§569.-Τὸ ᾿σπερνὸν ἦλθεν ὁ σὶρ Τιπάτ, καὶ μοναῦτα εἶπαν του: «Εἴδαμεν πῶς ἐπαραπονᾶτον διὰ λλόγου σου ἔμπροσθεν τοῦ σὶρ Φιλίπου τοῦ παπᾶ, ὁ ποῖος εἶπεν τοῦ ρηγός: «Εἴπουν σου τὸν φανόν μου καὶ ποῖσε τὸ θέλεις· δὲν μοῦ φαίνεται νὰ δώσῃς τὸν δεξιὸν ὀφθαλμὸν τοῦ ρηγάτου σου ᾿νοῦ καβαλλάρη.» Τότε ἐθυμώθην ὁ σὶρ Τιπὰτ καὶ πολλὰ ἀναπειλᾶτον τὸν παπᾶν. Τότε ἦλθεν καὶ ὁ Ἀλεξόπουλλος καὶ ἐδείπνησεν μετά του, καὶ ἐξηγήθην του τὸ ἐγίνην· ὁ ποῖος Ἀλεξόπουλλος ἦτον Κρητικός, κακῆς κεφαλῆς, ὅπου πρῶτα σκοτώνει τὸν ἄνθρωπον καὶ τότε λαλεῖ του: «Βαρύνω σε θέλω! Λαλεῖ του: «Ἔ, καλὲ τουρκοπουλιέρη, διὰ ἕναν κουτζούλλην τὸν φραγκοπάπαδον νὰ ποντίζεται ἡ δουλειά σου! νὰ τὸν δηγήσων εἰς τὰ ἅγια τοῦ θεοῦ!» Ὁμοίως εἶπαν καὶ ἄλλοι δύο: «Αὔρι νὰ τὸν σκοτώσωμεν τὸν ἀπόπαπαν.» Ἐγένετον τὴν ἑβδομάδαν τοῦ Πασχάτου τὴν δευτέραν, εἰς τὲς Ϛʹ ἀπριλλί(ου), ατοϚʹ Χριστοῦ· ἐπῆγε νὰ κοιμηθῇ.
§570.-Καὶ πισαυρίου ὅπου ἦτον ζʹ ἀπριλλί(ου) ὅπου ἦτον τρίτη τῆς Λαμπρῆς, ὁ πτωχὸς ὁ σὶρ Φιλιππὲς ἐπῆγεν εἰς τὲς ματίνες εἰς τὴν Ἁγίαν Σοφίαν· καὶ ὅνταν ἀπολῦσαν ἦτον αργά· ἐκαβαλλίκευσεν καὶ ἐπῆγεν πρὸς τὴν μητέραν του νὰ τὴν ἰδῇ, ὅτι ἦτον κολογριὰ εἰς τὸν Ἅγιον Μάμαν· καὶ πηγαίννοντά του, ἔμπλασέν του ὁ βισκούντης ὁ μισὲρ Παρτελεμὲ Μαχές, καὶ ἀκλούθησέν του, καὶ ἐπῆγαν ἀντάμα. Καὶ τὴν αὐτὴν ἡμέραν ὁ κύρης Ἀλεξόπουλλος καὶ οἱ δύο Φράνγκοι, ὅπου ἐδῶκαν τὸν λόγον τους ἀσπέρας νὰ σκοτώσουν τὸν πτωχὸν τὸν παπᾶν, καὶ ἦλθαν εἰς τὴν αὐλὴν τοῦ τουρκοπουλιέρη ἀπάνω εἰς τὸ παλάτιν· ὅτι εἰς τὰ σπιτία τοῦ σὶρ Τζάκου τε Νόρες ἀπλίκευεν ὁ Αλεξόπουλλος μὲ τὸν σὶρ Τιπὰτ ἀντάμα, καὶ εἶχαν τα ἀμαχεμένα ἀπὲ τὴν τάμου Μαργαρίταν τε Νόρες συμβίαν τοῦ σὶρ Πιερτελεμὲ ντε Μουντολὶφ κυροῦ τῆς Στεφάνου Βατίλης διὰ νομίσματα αʹ ἄσπρα τῆς Κᾁπρου.
§571.-Τότε ἐκαβαλλικεῦσαν καὶ ἐπῆγαν κατὰ πρόσωπα τοῦ παπᾶ. Ἐκεῖνος ὁ πτωχὸς ἐπῆγεν καὶ εἶδεν τὴν μητέραν του, καὶ ἐστρέφετον εἰς τὸ σπίτιν του μὲ τὸν μισὲρ Παρτελεμίο, ὁ ποῖος ἦτον θεῖος του· καὶ ὅνταν ἐφτάσαν εἰς τὸ γιοφύριν τοῦ Σὰν Τεμένικου πρὸς τὴν Ἁγίαν Βαρβάραν, ἐνάφανεν ὁ Ἀλεξόπουλλος καὶ ὁ σὶρ Τιπάτ, καὶ ἄλλοι δύο· καὶ θωρῶντα τους ὁ Ἀλεξόπουλλος πῶς ἔρχουνταν καὶ ἦτον πρὸς τὴν βόταν τοῦ ἀμιράλλη, καὶ τὸ ν᾿ ἀποσκεπάσῃ ὁ Ἀλεξόπουλλος παραῦτα ἔτρεξεν ἀπάνω του, καὶ τἄπισα ἔτρεξεν καὶ ὁ σὶρ Τιπὰτ μὲ τοὺς δύο Φράνγκους· καὶ ὅσον τοῦ ἐκοντέψαν τοῦ παπᾶ, εἶπεν του ὁ σὶρ Τιπάτ: «Σὶρ Φιλίπ, κρατῶ σε διὰ φίλον μου, καὶ σοὺ πορεύγεσαι μετά μου ὡς γοιὸν ἐχθρός, ὅτι ἐγὼ κτίζω, καὶ σοὺ χαλᾷς τὰ καμώματά μου!» Τότε εἶπεν του ὁ σὶρ Φιλίπ: «Ἀφέντη, ἴντα ἄνθρωπος εἶμαι ἐγὼ καὶ ξηλλώννω τὰ καμούματά σου:» Ο δὲ Ἀλεξόπουλλος ἐθυμώθην καὶ ἔδωκέν του μίαν διπλαρίαν μὲ τὸ φηκάριν, καὶ ὁ βισκούντης ἐδιαφέντευγέν τον ἀπὸ τὴν μερίαν τοῦ ρηγὸς νὰ τὸν ἀφήσῃ· καὶ οἱ δύο Φράνγκοι ἐσκοτῶσαν τὸν βισκούντην, καὶ ὁ Τιπὰτ, καὶ ὁ Ἀλεξόπουλλος ἐσκοτῶσαν τὸν παπᾶν, ὅπου ἐλάτρευγεν τὸν θεόν, κοντὰ τοῦ ἀπλικίου. καὶ τἄπισα ἐστράφησαν εἰς τὰ σπιτία τὰ ἐκρατοῦσαν ὁ σὶρ Τιπάτ. Ὅσον τὸ ἐγροίκησεν ὁ ρήγας τὸ κακὸν τὸ ἐγίνην, ἐννοιάστην, ὅτι ὅσον ἀνάγγαζεν τὸν ρήγα γιὰ τὸ κάστρον τοῦ Κουρίκος, εἶπεν, τίποτε παραβουλίαν ἔθελε νὰ ποίση, καὶ ἔθελέν το νὰ πάγῃ νὰ βλεπηθῇ· καὶ πολλὰ ἐλυπήθην τὸν παπᾶν ὅτι εἶχεν τον εἰς τὰ κρυφά του. Ἔνι ἀλήθεια καὶ κεῖνος δὲν ἦτον ὁ πνευματικός του, ἦτον ὁ φρὰ Πιέρος ἀκ τὴν Ρώμην· καὶ πολλὰ ἐβαρύθην καὶ τὸν θάνατον τοῦ βισκούντη, ὅτι ἦτον καλὸς δουλευτὴς τοῦ ρηγός. Καὶ ἡ ἀγάπη ὅπου ἀγάπαν τὸν σὶρ Τιπὰτ ἦτον τόσον πολλά, ὅτι ἐδιάβαιννεν ὅλες τὲς ἀγάπες· ὁμοίως εἶχεν καὶ πολλὴν βοήθειαν ἀκ τὴν στρατίαν τοῦ Ἀλεξόπουλλου, καὶ ἦτον ὁ ρήγας πολλὰ ἐννοιασμένος καὶ δὲν ἤξευρεν ἴντα νὰ ποίσῃ.
§572.-Εἰς τοῦτον ἡ ρήγαινα μὲ πολλὴν πλῆξιν, καὶ παραπονημένη ἀπὲ τὸν Τιπάτ, ὅτι ἐποῖκεν της πολλὲς περιβάρυσες, καὶ εἶπεν τοῦ ρηγός, ὅτι τοῦτος ὁ σὶρ Τιπὰτ ἐσκότωσεν πολλοὺς τῆς ὑποταγῆς [της] ἄδικα, καὶ ἐλάλεν τους: «Μολογήσετε πῶς ἡ ρήγαινα ἔθελε νὰ φαρμακέψῃ τὸν ρήγα τὸν υἱόν της!» Καὶ πολλὰ ἐκριτήρεψεν τὸν σὶρ Πόλου Μαράζ, ὁ ποῖος δὲν ἐδυνήθη νὰ βαστάξῃ τὰ κριτήρια καὶ ἐσφάγην μὲ τὸ χέριν του εἰς τὴν φυλακήν· καὶ πολλοὺς ἄλλους ἐσκότωσεν, κοντὰ ρʹ, καὶ ἔβαλεν μαχαίριν μέσον τῆς μάνας καὶ τοῦ υἱοῦ της, καὶ [ἔθελε νὰ τὸν σκοτώσῃ] μία νύκταν καὶ δὲν [τὴν] ἀφήκασιν.
§573.-Γροικῶντα τὰ κακὰ τοῦτα ἡ ρήγαινα, ἐπῆγεν εἰς τὸν ρήγα· καὶ μὲ τρόπον καὶ φρόνησιν ἡ ρήγαινα ἐθέλησε νὰ ξετάσῃ τὴν ἔννοιαν τοῦ ρηγός, καὶ λαλεῖ τοῦ: Υἱέ μου, ἀφέντη μου, [τὸ σκάνταλον καὶ τὸ κακὸν ὅπου ἐγίνην εἶνε φόνος, ὅτι ὁ Ἀλεξόπουλλος ὡς ξένος καὶ ἄπρακτος ἐφάνην ὅτι ἤτζου ἦτον ὁ ὁρισμό(ς) σου καὶ ὑποτάκτην τοῦ ὁρισμοῦ σου·] διὰ τοῦτον φαίνεταί μου, ὅτι εἶνε δίκαιο νὰ ἔχῃ συμ- πάθειον, ὅτι εἶνε χρηζάμενός μας εἰς τὸν κάμπον.» Ὁ ρήγας ὡς ἐκεῖνος ὅπου ἐγρώνιζεν τὸν σὶρ Τιπάτ, εἶπεν της: «Ἀνισῶς καὶ ὁ Ἀλεξόπουλλος εἶνε καλός, καὶ ὁ σὶρ Τιπὰτ πάλε εἶνε πολλὰ σοφός, καὶ καλὴν βουλὴὺν ἔχει διὰ λλόγου μου· καὶ ἀνὲν καὶ συμπαθιστῇ ὁ ἕνας, χρῆσι εἶνε νὰ συχωρηθῇ καὶ ὁ ἄλλος.» Ἡ ρήγαινα ἐσπλαγνίστην τοῦ Ἀλεξόπουλου, εἶπεν του: «Πολλὰ μεγάλην διαφορὰν ἔχει [ἕνας] ἄνθρωπος τῶν ἀρμάτων!» Καὶ εἶπεν της: «Ὦ κυρά μου, φαίνεταί σου πῶς ἐγὼ ἐλησμόνησα τὲς πολλὲς καὶ μεγάλες δούλεψες τὲς μοῦ ἐποῖκεν ὁ σὶρ Τιπάτ; ὅτι ἀποὺ ᾿λλίγον ἔχαννα τὸ ρηγάτον ἀποὺ τὰ χέργια μου, ἂν δὲν εἶχεν ποίσειν τὴ νίκην τὴν ἐποῖκεν; Ἂν δὲν εἶχεν φέρειν τοὺς λᾶς τῶν ἀρμάτων, πῶς νἄχαμεν ποίσειν κάμπον; Καὶ κεῖνος μᾶς ἔφερεν καὶ τὸν Ἀλεξόπουλλον. Ὅμως ὀμπρὸς εἰς τὴν γνῶσιν οὗλα εἶνε οὐδετίποτε· τίντα ζήτημαν νὰ βάλῃς ὀμπρός του, νὰ μὲν τὸν εὕρῃς δόκιμον; [Ὅλοι] μου οἱ καβαλλάριδες ὀμπρός του εἶνε οὐδετίποτες, ὅντα νὰ γυρεύσου νὰ τοῦ μαστο, ρευτοῦν.» Γροικῶντα ἡ ρήγαινα τὰ λογία τοῦτα, ἐννοιάστην πῶς δὲν θέλει νὰ γλυτώσῃ Ἀλεξόπουλλον, καὶ νὰ γλυτώσῃ τὸν Τιπάτ· λαλεῖ τοῦ ρηγὸς ἡ ρήγαινα: «Ἀφέντη, δὲν ἐποῖκαν μικρὸν κακὸν νὰ γλυτώσουν, ὅτι ἐποῖκαν μεγάλην δυναστείαν καὶ παραβουλίαν νὰ σκοτώσουν τὸν βισκούντην ὅπου εἶνε τὸ κορμίν σου, καὶ τὸν δάσκαλόν σου, τὸν λειτουργὸν τοῦ θεοῦ· καὶ ἀνὲν καὶ τώρας συμπαθίσῃς τους, ἄλλην φορὰν θέλουν ποίσειν δυνατώττερην παραβουλίαν, καὶ θέλουν πάρειν οἱ καβαλλάριδες ξόμπλιν, καὶ θέλουν σοῦ ποίσειν κακόν· ἀμμὲ ὅρισε νὰ τοὺς δώσουν σκλερὸν θάνατον, διὰ νὰ φοβηθοῦν, μηδὲν σὲ σκοτώσουν οἱ καβαλλάριδες, ὡς γοιὸν ἐποῖκαν τοῦ μακαρισμένου τοῦ πατέρα σου.»
§574.-Τότε ἔβαλεν βισκούντην ὁ ρήγας τὸν μισὲρ Τζουὰν τε Βιλλανοβά· καὶ ὁ ρήγας ἀγγάλεσέν τους εἰς τὴν δυναστείαν εἰς φόνον καὶ παραβουλίαν τὴν ἐποίκασιν. Καὶ ἐποῖκαν [βουλὴν μεσόν τους] καὶ εἶπαν τοῦ ρηγός: [«Ἀγρωνίζομεν πῶς εἶνε πταῖστες·] παραδίδομέν τους εἰς τὴν ἐλεημοσύνην σου.» Καὶ ὁ ρήγας ἐπαράδωκέν τους τοῦ βισκούντη καὶ τῆς αὐλῆς του, νὰ ᾿δοῦν ἴντα [θάνατον] νὰ τοὺς δώσουν· καὶ ὡρίσαν οἱ κριτάδες (νὰ) τοὺς στήσουν εἰς δʹ ἁμαξία, καὶ ἴχια μέσα τοῦ ἁμαξίου νὰ ἔχῃ ἕναν βολίκιν καρφωμένον, καὶ νὰ τοὺς δήσουν ἀξάγγωνα μὲ τὰ ᾿ματία, ἀνυπόλυτους καὶ [ἀνασκούφωτους,] πασαέναν εἰς πᾶσ᾿ ἁμάξιν, καὶ ὀπίσω νὰ στέκῃ ἕνας σεργέντης νὰ κρατῇ τὸν πασαέναν μὲ τὰ μαλλία· καὶ ὀπίσω [τοῦ ἁμαξίου] νὰ ἔχῃ ἕναν ἀσκοφύσιν μὲ τὸ λαμπρὸν καὶ νὰ βράζουν δοντάκρες νὰ τζιμποῦν τὰ κρίατα τους. Καὶ ἤτζου ἐγίνετον. Καὶ ὁ διαλαλητὴς ἐλάλεν: «Ἄρχοντες, μηδὲν ᾖστε ἀπότορμοι νὰ ποίσετε δυναστείαν ἄλλου, οὐδὲ φόνον, οὐδὲ παραβουλίαν, ὅτι τούτη εἶνε ἡ κρίσις τοῦ θεοῦ καὶ τοῦ ἀφέντη μου τοῦ ρὲ Πιὲρ ρήγας Ἱεροσολύμου καὶ Κύπρου, ὅπου νὰ τὸν μαντε νιάζῃ ὁ θεός!» Καὶ οἱ σεργέντες ἐκεντοῦσαν τους μὲ τὲς δοντάκρες πυρωμένες. Καὶ ὀμπρὸς ἦτον ὁ [τουρκοπουλιέρης,] καὶ ὀπίσω ὁ Ἀλεξόπουλλος, καὶ ὀπίσω οἱ Φράνγκοι.
§575.-Καὶ ὅνταν ἐπεσῶσαν εἰς τὴν αὐλὴν τοῦ ρηγὸς ἐννοιάζουνταν πῶς θέλουν τοὺς γλυτώσειν ὁ ρήγας, καὶ εἶχαν μικρὴν ἄνεσιν· ἀμμὲ ἅνταν ἐφτάσαν εἰς τὲς τζάμπρες τὲς ρηγάτικες κοντά κατὰ πρόσωπα, ἐπαρακάλεσεν ὁ Τιπὰτ τὸν βισκούντην, καὶ ἐστάθησαν τ᾿ ἁμάξια, καὶ ἐβάλαν φωνὴν μεγάλην: «Ἐλεημοσύνην, ἀφέντη μας! νὰ φτάσῃ τὸ ψυσικόν σου, νὰ συνπαθιστοῦμεν οἱ πταῖσθε(ς) σου!» Τότε ἡ ρήγαινα [μετὰ θυμοῦ ἐφώναξεν] τοῦ βισκούντη: «Ἐπάρτε τοὺς φονιάδες καὶ τοὺς παράβουλους ἀππὦδε!» Καὶ [ὁ σὶρ Τιπὰτ] ἐξητάμασεν τὴν ρήγαιναν καὶ εἶπεν της: «Ἄ, βρωμισμένη καὶ κακὴ πολιτική, ἐπεθύμησές με νὰ σ᾿ ἔχω, καὶ ᾿μήνυσές μου, καὶ ἐγὼ δὲν ἐθέλησα νὰ ποίσω ἀντροπὴν ἔσσω τοῦ ἀφέντη μου, καὶ διὰ τοῦτον μοῦ κρούεις τοῦτον τὸν πικρὸν θάνατον· καὶ τούτη ἦτον ἡ ἀφορμὴὺὅπου πάντα σ᾿ ἐμίσουν!» Τὸ λοιπὸν ἐπῆραν τους.
§576.-Γινώσκετε ἀποὺ μέναν ὅ,τι ποῖον ἐπάθαν οἱ ἀνθρῶποι ὅπου ἀγαποῦν τὲς γυναῖκες καὶ πιστεύγουν εἰς τὰ λογία τους· ὅτι τὸ νὰ τοὺς ἀγαποῦν δυνατά, τότε γυρεύγουν νὰ τοὺς ἀποβγάλουν, καὶ ταγίζουν τους πράματα βραστικὰ καὶ μαγίες, καὶ τὰ μύρια κακά, καὶ λυκὲς πράσσουν, καὶ εἰς τὸ ὕστερον διὰ ἕναν λόγον θανατώννουν τους· καὶ πολομοῦν ὡς πολομᾷ ἡ ἀρκούδα, τὸ νὰ στηρνιάσῃ κολακεύει τὸν ἄνθρωπον ἢ τὸ ζῶον τὸ ἀρσενικόν, καὶ τὸ νὰ ππέσῃ εἰς ἔσμιξιν μετά της, καὶ ν᾿ ἀποστηρνιάσῃ, τότε θανατώννει το· εἰ δὲ ἡ ἀγάπη τοῦ ἀνθρώπου εἶνε πολλὰ βαθεῖα, διότι ἀγαπᾷ τὴν γεναῖκαν ὀλλίγον ὀλλίγον ὥς που νὰ τελειωθῇ ἡ τελειωμένη ἀγάπη, ἢ μισᾷ την ὀλλίον ὀλλίον ὥς που νὰ τὴν ἀξαπολύσῃ τελείως· Εἰ δὲ [ἡ σκάλα] τῆς γυναικὸς ἕναν σκαλὶν ἔχει· ἂν σὲ ἀγαπᾷ [θανατώννει σε,] καὶ ἂν σὲ μισᾷ, γυρεύγει χωρὶς κώλυσι νὰ σὲ ξηφτειάσῃ.
§577.-Καὶ ἤτζου ἐγγαστῶσαν πασάναν ζὴ ἐνγκάστους· [καὶ πεσώννοντα] εἰς τὴν φούρκαν τῶν κονταρίων, τὴν ἔμπηξεν ὁ αὐτός Τιπάτ, καὶ ἐκεῖ τοὺς ἐκρεμμάσαν. Καὶ τοῦτον ἐγίνετον τῇ παρασκευῇ τῇ ιὴ ἀπριλλίου ͵ατοϚὴ Χριστοῦ.
§578.-Ὁ ρήγας μὲ τοῦτα οὗλα τὸν κάμπον δὲν τὸν ἐξήλωσεν, καὶ ἔβαλεν ἄλλον καπετάνον, καὶ ἔβαλεν τουρκοπουλιέρην τῆς Κύπρου τὸν μισέρ Τζουὰν τε Πρίες. Ἔνι ἀλήθεια ὅτι ὁ σὶρ Τιπάτ εἶχεν πολλά βαρύτιμα πράματα νὰ δώσῃ χάρισμα καὶ ξημερώματα [τῆς ρήγαινας τῆς Βαλιαντίνας, τὴν ἐχδέχουνταν·] πρῶτον μίαν σέλλαν ὄμορφην μαργ(αρ)ιταρένην ἀπουπάνω ὡς κάτω, καὶ πολλὰ πράγματα ἀργυρᾶ καὶ χρυσᾶ· καὶ ἐσυνμπιάσαν τα καὶ ἐφέραν τοῦ ρηγὸς.
§579.-Τοῦτον οὗλον ἐγίνετον, διατὶ ἐσήκωσεν τὴν ἐλπίδαν ἀπὲ τὸν θεόν, καὶ ἐθάρησεν εἰς τὸ νοῦν του καὶ εἰς τὴν ἀγάπην τοῦ ρηγός, καὶ διὰ τὴν ἔπαρσιν τοῦ κόσμου ἐγκατέλιπεν [τὴν πατρικήν του πίστιν] καὶ ἐγίνην Λατῖνος· τὸ λοιπὸν δὲν καταδικάζω τοὺς Λατίνους, ἀμμὲ ἴντα χρῆσι εἶνε Ρωμαῖος νὰ γενῇ Λατῖνος; Ἐπειδὴ ὀρθόδοξος χριστιανὸς εἶνε χρῆσι νὰ καταφρονήσῃ τὴν μία νὰ μπέσῃ εἰς τὴν ἄλλην; Καὶ καταφρονεῖς τὴν πρώτην; Δὲν ἦτον αἱρετικὸς καὶ ἐγίνην ὀρθόδοξος. Ἀποστολικοὶ οἱ Λατῖνοι, καὶ καθολικοὶ οἱ Ρωμαῖοι.
§580.-Ἡ ρήγαινα ἡ Βαλιαντίνα ἦλθεν εἰς τὴν Κὺπρον εἰς τὴν ἐχρονίαν τοῦ Χριστοῦ ͵ατοζὴ, καὶ ὁ ρήγας ἁρμάστην τὸν ἰούνην τῆς αὐτῆς ἐχρονίας· ἡ ποίγια ἔφερεν πολλὺν πλοῦτον μετά της, χρυσίον καὶ ἀργύριον καὶ ροῦχα, ὅτι ἀφ᾿ ὅν ἐπῆραν τὴν Κὺπρον οἱ Λατῖνοι, τινὰς δὲν ἔφερεν μεγαλλήττερον πλοῦτον, ὡς γοιὸν τούτην. Καὶ τούτη ἦτον ἀδελφότεκνη τοῦ σινιὸρ Παρναπὸ τοῦ δούκα τα Μιλᾶ, πολλὰ σοφός, καὶ μὲ πολλήν τυραννίδαν ἐκράτησεν τοὺς Λουμπάρδους. Καὶ ἔφτασεν ἡ κρίσις· παραῦτα ὁ πανπόνηρος διάβολος [ἐπῆρεν] μῖσος ἀναμεσὸν τῆς νύμφης καὶ τῆς πεθθερᾶς. ῾0μοίως ἔφερεν μετά της πολλοὺς φρονίμους ἄνδρας, καὶ καλοπίχερες ταμιτζέλλες· καὶ τὴν μίαν ἐπάντρεψέν την μὲ τὸν μισὲρ Τζουὰν Σασοὺν τὴν Τζουάναν τε Ραούνα, καὶ τὴν ἄλλην μὲ τὸν μισὲρ Τζουὰν Σπινόλαν, τοῦ πατρὸς τοῦ Λούκα υἱός, καὶ ἐλέγαν την Τζακουμίναν, ὁ ποῖος ἐπῆρεν την μετά του εἰς τὴν Γένουβαν, καὶ τὴν ἄλλην μὲ τὸν μισὲρ Σιμοὺν Πιλίστρην ὀνόματι Κατελίνα, καὶ τὴν ἄλλην μὲ τὸν μισὲρ Τζουὰν Μουντολὶφ τὸν ἀφέντην τῆς Βαβατζινίας, [ὁμοίως] καὶ πολλὲς ἄλλες.
§581.-Θεωρῶντα ὁ ρήγας ὅτι ἡ γυναῖκα του ἐμίσαν τὴν μητέραν του, ἀθθυμήθην τὰ λόγια τοῦ σὶρ Τιπάτ, καὶ ἐμετάνωσεν καὶ ἔχασέν τον. Τότε λαλεῖ ὁ ρήγας τῆς ρήγαινας τῆς γεναίκας του: «Κυρά μου, ἔδωκάν μου ν᾿ ἀγροικήσω πῶς ἡ μητέρα μου γυρεύγει νὰ μὲ φαρμακέψῃ.» [Τότε λαλεῖ του ἡ Βαλιαντίνα:] «Ἀφέντη, ἐπειδὴὺκαὶ ἐπληγῶσαν τὴν καρδιάν σου, τίντα τὴν θέλεις ὧδε; Πέψε την τοῦ κυροῦ εἰς τὴν Ραούναν.» Τότε ἔπεψεν μαντατοφόρον εἰς τὴν Ραούνα κ᾿ ἕναν καράβιν [νὰ πάρουν τὴν ρήγαιναν, ἡ μητέρα του ἡ Λινόρα· (καὶ) ἔβαλεν] ἐμπιλὴν τῶν χωρίων της τὸν σὶρ Τουμᾶς τὸν Χαρτοφύλακαν. Ἡ αὐτὴὺ[ρήγαινα] εἶχεν μίαν ὡραίαν κόρην, ὀνόματι Μαργαρίταν, ἀδελφὴὺ τοῦ ρὲ Πιέρ· καὶ ἀπὸ θανάτου τοῦ ρὲ Πιὲρ τοῦ ἀδελφοῦ της ἁρμάστην μὲ τὸν υἱὸν τοῦ πρίντζη τῆς Ἀντιοχείας, ὀνόματι Τζάκο τε Λουζουνία.
§582.-Τότε ὥρισεν καὶ ἐπῆραν τὴν ρήγαιναν τὴν μητὲραν του εἰς τὴν Κερ(υν)ίαν, διὰ νὰ τὴν βάλουν εἰς τὸ καράβιν νὰ πάγῃ εἰς τὴν χώραν της· ἡ ποία ἐποῖκεν πολλὲς ἡμέρες εἰς τὴν Κερυνίαν, διὰ νὰ τὴν βάλουν εἰς τὸ καράβιν, καὶ ἄργησεν πολλὰ διὰ νὰ δηγηθῇ τὸ καράβιν. Καὶ ἐθῶρεν τὲς γυναῖκες ὅπου εἶχαν παιδία καὶ ἀρώταν τες: «Ἀρέσκει σας ὁ υἱός [της;.......... ἐκεῖνος ἔχει ἀρμάδαν νὰ ἔλθῃ νὰ πάρῃ τὴν Κᾑπρον.
§583.-.....] Ἐγροίκησεν ἡ παίδαινα καὶ εἶδεν την ποῦ ἔβαλεν τὰ χαρτία καὶ [εἶπεν το τοῦ ρηγός:] «Ἄλα ξάφνου εἰς τὴν τζάπραν τῆς μητέρας σου (νὰ) τὴν ἰδῇς, καὶ βάρ᾿ τὸ χέριν σου πρὸς ποδοῦ τοῦ κρεβατίου καὶ θέλεις εὕρειν χαρτία καὶ διάβασ᾿ τα.» Καὶ ἤτζου ἐγίνην· καὶ πηγαίνοντα εἶδεν τον ἡ ρήγαινα, καὶ ἐπικράνθην, καὶ εἶπεν του: «Ἴντα [θέλει τώρα ὧδε;» Καὶ εἶπεν της ὁ υἱός της: «Ἦλθα νὰ σὲ ᾿δῶ.» Καὶ ἤτζου ὡς γοιὸν τῆς ἐσυντύχαννεν, ἐγύρεψεν εἰς τὸ κρεβάτιν καὶ [εἶδεν] τὰ χαρτία· καὶ τὸ νὰ τὰ διαβάσῃ ἐμίσεσέν την, καὶ ἔθελε νὰ τὴν θανατώσῃ, ἀμμὲ διὰ τοὺς λᾶς της δὲν τὸ ἐποῖκεν. Ὅμως ἕρισε νὰ τὴν πάρουν ἀπὲ τὴν Κύπρον· καὶ τῇ τρίτῃ τοῦ σεπτεβρίου μηνὸς ͵ατοηʹ Χριστοῦ τὰ ιϚὴ κάτεργα τοὺς Βενετίκους καὶ τὸ καράβιν τοὺς Καταλάνους, [ὅπου ἦλθα νὰ σηκώσουν τὴν ρήγαίναν, καὶ τὰ] Ϛʹ κάτεργα τὰ καταλάνικα τὰ ἔφερεν ὁ σὶρ Γὴν τα Γουνὰλ μὲ τὴν ρήγαιναν τὴν Βαλιαντίναν, καὶ τὰ γʹ κάτεργα τοῦ ρηγός· δυναστικῶς [ἐνέβην] εἰς τὸν λιμιόναν τῆς Ἀμοχούστου.
§584.-Νὰ σᾶς ξηγηθῶ καὶ πῶς εὑρέθησαν τὰ ιϚʹ κάτεργα τὰ βενέτικα εἰς τὴν Κύπρον· ὅτι εἶχεν ἀμάχην μέσον τοὺς Γενουβίσους καὶ τοὺς Βενέτικους ἀποὺ καιρόν, καὶ τὸν αὐτὸν καιρὸν ἀρματῶσαν ἕναν μέγαν καράβιν ἡ Μπουκκουνιούνα, καὶ ἐδιαλαλήθην ὅτι εἶνε αὐταρκητὴὺνὰ πολεμίσῃ ιηʹ κάτεργα καὶ μὲν φοβηθῇ. καὶ ἐβγαίννοντα ἡ ἀκουὴ εἰς τὸν κόσμον, ἦλθαν πολλοὶ πραματευτάδες ὅπου εἶχαν πραματείαν νὰ πέψουν εἰς τὴν ἀνατολὴν καὶ ἀναυλῶσαν την, καὶ ἐβάλαν τὰς πραματειάς τους καὶ ἐκατέβησαν εἰς τὴν ἀνατολήν· γροικῶντα οἱ Βενετίκοι ἀρματῶσαν ιϚὴ κάτεργα καλὰ καὶ ἐδῶκαν τα ἑνοῦ παιδίου ὀνόματι Καρλὸ Τζήν, ὁ ποῖος ἐνέβην ἀπότορμα καὶ ἦρτεν γυρεύγοντα τὸ καράβιν, καὶ ἀπεσώθην εἰς τὴν Κύπρον παντέχοντα νὰ τὴν εὕρῃ ἢ εἰς τὴν Ἀμόχουστον, ἢ εἰς τὰ νερὰ τῆς Κύπρου. Καὶ ὁ ρήγας εἶχεν γὴ κάτεργα δικά του ἀρματωμένα, καὶ εἶχεν ἔρτειν ἀπὲ τὴν Καταλονίαν διὰ νὰ σηκώσῃ τὴν ρήγαιναν, καὶ τὰ Ϛʹ κάτεργα τὰ καλλιώττερα τὰ καταλάνικα τὰ ἔφερεν ὁ σὶρ Γγὴν τα Γκουνὰλ μὲ τὴν ρήγαιναν τὴν Βαλιαντίναν. Τότες ἐμήνυσεν ὁ ρήγας τοῦ ρηθέντος Καρλοὺν Τζὲ νὰ σταθῇ εἰς τὸ μηνιόν του, καὶ νὰ σταθῇ εἰς τὸν λιμιόναν τῆς Ἀμοχούστου· καὶ διὰ τὴν μισιτείαν ὅπου ἐμίσαν τοὺς Γενουβίσους, ἐσύμπαψεν καὶ ἔπεψέν του λόγον νὰ πάγῃ εἰς τοὺς ὁρισμούς του· καὶ ὅνταν ἐσυνεβάστησαν ἔπεψέν του τὸ μηνίον τῶν ιϚʹ κατέργων, καὶ ἐπῆρεν τὰ ἄλλα κάτεργα καὶ τὸ καράβιν καὶ περφόρτζα ἐνέβην εἰς τὸν λιμιόναν τῆς Ἀμοχούστου τὴν αὐτὴν ἡμέραν. Καὶ ηὗραν ἕναν καράβιν μέσα εἰς τὸν λιμιόναν τῆς Ἀμοχούστου, καὶ ἔμελλεν νὰ τὴν ἀρματώσου νὰ πολεμίσῃ μηδὲν τοὺς ἀφήσου νὰ μποῦ, ἀμμὲ δὲν ἐφελέσαν.
§585.-Θωρῶντα τὴν μεγάλην δύναμίν τοὺς Βενετίκους ἐφοβήθησαν οἱ Ἀμοχουστιανοί, μηδὲν πάρουν οἱ Βενέτικοι τὴν Ἀμόχουστον· καὶ εἶχαν βουλὴ νὰ τὴν στρέψουν τοῦ ἀφέντη τοῦ ρηγὸς τῆς Κύπρου, καὶ ἑδηγῆσαν ἕναν ἀποκλισιάρην νὰ πέψουν τοῦ ρηγός· καὶ ἐκαβαλλίκευσεν καὶ ἦρτεν ὡς τὴν πόρταν. Θωρεῖ τον ἕνας Γενουβίσος καὶ λαλεῖ του: «Ποῦ πάγεις;» Ὁ ἀποκλισιάρης εἶπεν του: «Εἰς τὸν ρήγα τῆς Κύπρου, νὰ πέψῃ νὰ πάρῃ τὴν Ἀμόχουστον, παροὺ νὰ τὴν πάρουν οἱ ἐχθροί μας οἱ Βενέτικοι, διότι ὁ ρήγας ἔχει μας ἀποκλεισμένους καὶ κάθεται μὲ φουσάτον ἀππέξω.» Εἶπεν του: «[Ὄχι.»] Τότε λαλεῖ τους: «Τόσον εἶστε δειλιγοὶ καὶ δὲν ἠμπορεῖτε νὰ πολεμίσετε γιὰ μίαν ὥραν; Θέλετε νὰ χάσετε τὴν ὡραίαν χώραν ἁποῦ χαιρούμεθαν; Προτεστιάζω σας νὰ [σᾶς κρίνω ὡς παράβουλους,] ἂν τορμήσετε νὰ τὸ ποίσετε! Βαστάξετε ὡς τὸ πωρνόν, καὶ ἂν πέψῃ ὁ ρήγας τὰ φουσάτα τῆς γῆς, τότε ποίσετε τὸ ἐννοιαστήκετε· εἰ δὲ μή, ὅλοι οἱ ἀνθρῶποι ἂς πᾶν κατὰ τὸ κάστρον πρὸς τὴν θάλασσαν νὰ πολεμίσουν, καὶ ἀφῆτε γʹ δʹ ἀνομάτους νὰ σκοπίζουν εἰς τὴν γῆν, καὶ μὲ τούτην τὴν δὺναμιν τὴν ἔχει ὁ τόπος ἐμπορεῖτε νὰ πολεμίσετε τοὺς ἐχθρούς σας." Ὁ λόγος [ἔρεσεν τοὺς μαντατοφόρους.]
§586.-Καὶ μοναῦτα ἐποῖκαν μʹ περδέσκες σανιδένες καὶ πύργους σανιδένους, καὶ ἀπάνω ᾿ς τὸν πύργον τοῦ λιμιόνος, καὶ ἐκαρφῶσαν καὶ ἑδηγῆσαν τας ἕως γʹ ὧρες τῆς ἡμέρας· καὶ βιγλίζοντα ὅτι καμία δύναμις δὲν ἦρτεν ἀπὲ τὴν γῆν, ἐβάλαν ιδʹ ἀνθρώπους πᾶσα περδέσκας, καὶ ἀφῆκαν ἕναν μόνον, καὶ [τοὺς ἄλλους] ἐστῆσαν τους εἰς τὴν μερίαν τῆς θαλάσσου εἰς τὲς περδέσκες ὅπου ἐποῖκαν κινούργιες καὶ πύργον. Καὶ τόσα ἐπολεμίσαν ὅτι ἐγανακτῆσαν οἱ Βενετίκοι καὶ εὐκαιρέσαν τὸν λιμιόναν, καὶ πολλοὶ λαβωμένοι καὶ κορπωμένοι. Καὶ ἐξέβησαν τὰ κάτεργα τοὺς Βενετίκους καὶ ἐπῆγαν τὴν στράταν τους εἰς τὴν δύσιν. Καὶ τὸ καράβιν καὶ τὰ γʹ κάτεργα ἦλθαν εἰς τὴν Κερυνίαν.
§587.-Τότες ἐνέβην ἡ ρήγαινα εἰς τὸ καράβιν τὸν ὀκτώβριον μῆναν ͵ατπʹ Χριστοῦ, καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν Ρόδον μὲ τὰ δύο κάτεργα τὰ ρηγάτικα καὶ μὲ τὸ καράβιν τὸ κατε- λάνικον, καὶ ᾿κεῖ ἐποῖκεν καιρὸν πολλύν· καὶ ὅνταν ἐποῖκεν καιρόν, ἐσηκώθην τὸ καράβιν, καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν Καταλονίαν εἰς τοὺς λᾶς της.
§588.-Μανθάνοντα τὰ κάτεργα [ἐπῆγαν γυρεύγοντα τοῦ καραβίου,] μοναῦτα ἐποῖκαν ἄρμενα καὶ ἐπῆγαν εἰς τὴν Κλόζαν καὶ ἐπῆραν την· θωρῶντα οἱ Βενέτικοι ὅτι δὲν εἶχαν ἴντα νὰ ποίσουν, καὶ [τὰ ξύλα τὰ ἦτον εἰς τὴν Βενετίαν ἦτον ὀλλίγα,] καὶ δὲν ἠμπορῆσα νὰ καταπροσωπίσουν τοὺς Γενουβίσους.
§589.-Νὰ σᾶς εἰπῶ διὰ τὸ καράβιν ὅπου ἐσήκωσεν τὴν ρήγαιναν τὴν Λινόραν, τίνος ἦτον καὶ πῶς εὑρέθην εἰς τὴν Κερυνίαν. Ὁ ρὲ Πιὲρ θωρῶντα πῶς οἱ Γενουβίσοι ἐκρατοῦσαν τὴν Ἀμόχουστον, ἐμήνυσεν καὶ ἐδιαλαλῆσαν εἰς τὴν Ρόδον, ὅτις πραματευτὴς νὰ θελήσῃ νὰ ἔλθῃ εἰς τὴν Κύπρον εἰς τὴν Κερυνία, νὰ μὲν πλερώσῃ κουμέρκιν· γροικῶντα ὁ σὶρ Φρασὲς Κασεσάντζε ὁπου εὑρίσκετον μὲ τὸ καράβιν του εἰς τὴν Ρόδον, ἦλθεν διὰ τὸν διαλαλημὸν εἰς τὴν Κερυνίαν· καὶ ὀ ρήγας ἐπαράδωκέν του τὴν μητέραν του καὶ ἐπῆρεν την.
590.-[Νὰ στραφοῦμεν εἰς τοὺς Βενετίκους·] θωρῶντα τὴν ἀδυναμιάν τους ἐπέψαν παρακαλητάδες, νὰ ποίσουν ἀγάπην οἱ Γενουβίσοι μετά τους, καὶ ἐπέψαν τους καὶ χαρτὶν ἄγραφον νὰ ποίσουν στοιχήματα οἱ Γενουβίσοι, ὡς γοιὸν θέλουν ἐκεῖνοι, καὶ οἱ Βενέτικοι νὰ τὰ στερεώσουν. Οἱ Γενουβίσοι ἐμήνυσάν τους νὰ ἔρτου νὰ κου(ρ)σεύσουν μέσα τὴν Βενετίαν γʹ ἡμέρες (καὶ) ἄλλα πολλὰ στοιχήματα ἄπρεπα. Θωρῶντα τὴν σουπερπίαν τοὺς Γενουβίσους, καὶ πῶς ἐζήτησα νὰ κουρσεύσουν τὴν πολλοθαύμαστην χώραν
§591.-Εἶχαν εἰς τὴν φ(υλ)ακὴν ἕναν γνωστικὸν ἄνθρωπον γέρονταν, ὁ ποῖος ἔμελλε νὰ διαβάσῃ εἰς τὴν φυλακὴν οὕλην του τὴν ζωὴν διὰ τὸ πταίσιμόν του, κατὰ τὴν τάξιν τους, ὀνόματι μισὲρ Βιτὸρ Πιζάνης, καὶ ἦτον φρόνιμος· ἐζητῆσαν ὅλοι ἐν τῷ ἅμα νὰ συγχωρηθῇ καὶ νὰ ἐβγῇ ἀπὸ τὴν φυλακήν, ὅτι ὅπου βία πρόκειται, ἐκεῖ νόμου μετάθεσις γίνεται, καὶ ἂν ᾖνε καὶ δυναστικῶς. Καὶ μὲ τὸ θέλημάν τους ἐβγάλαν τον ἀπὸ τὴν φυλακὴν καὶ ἐφέραν τον ἔμπροσθεν τῶν ἀρχόντων· καὶ ἐζήτησεν δύναμιν· καὶ ἐδῶκαν του τὰ κάτεργα [τὰ ἦτον], εἰς τὴν Βενετίαν· καὶ ἐπορεύθην εἰς τὴν Κλόζαν, καὶ μοναῦτα ἐβόλησεν τὰς δύο νάβας τὰς ἐπῆραν εἰς τὴν Κλόζαν τοὺς Βενετίκους εἰς τὸν λιμέναν, καὶ [εἶχεν τόσους μέσα·] οἱ ποῖγοι Γενουβίσοι ἦτον θαρούμενοι νὰ πάρουν τὴν Βενετίαν, καὶ δὲν ἐβάλαν βιτουαλίαν τοῦ φαγίου μέσα· καὶ τόσον τοὺς ἐστενοχώρησεν ὅτι ἐψοφοῦσαν τῆς πείνας, καὶ ὅσα ξύ(λα) ᾿λάχαν ἐκεῖ γενουβίσικα ἐπῆρεν τα ἀπὸ τὴν κλόζαν, καὶ ὅτις ἐνεφάνισκε νὰ ψαρέψῃ, οἱ Βενετίκοι ἐκαμακεῦγαν τον. Καὶ εἶχεν τους ἀποκλεισμένους ὥς που καὶ ἐστράφην ὁ Κάρλο Τζὲτ ἀπὸ τὴν ἀνατολήν.
§592.-Καὶ ὅντα τὰ κάτεργα τὰ βενέτικα ἐξέβησαν ἀπὸ τὴν Κύπρον, ἐπῆγαν γυρεύγοντα τὴν αὐτὴν νάβαν, καὶ τόσον τὴν ἐγυρέψαν ὅτι ηὗραν την κοντὰ εἰς τὴν Ρόδον· καὶ μοναῦτα ὁ Κάρλος ἔδησεν εἰς τὰ καταρτία τῶν κατέργων περδέσκες καὶ ἔβαλεν ἀνθρώπους, καὶ τόσον τὴν ἐπολέμισεν καὶ μὲ γνῶσιν καὶ δύναμιν ὅτι ἐπῆραν την, καὶ τοὺς λᾶς ἐβάλαν τους καὶ ἐδῆσαν τους, καὶ ᾿βάλαν λαμπρὸν εἰς τὴὺ νάβαν καὶ ἐπῆρεν την ἁφτούμενην ἕως τὴν Ρόδον, καὶ ὅση ἦτον εἰς τὸ νερὸν δὲν ἐκάγην· καὶ ἐζήτησέν την ἕνας [ἄρχων Ροδίτης] ὅ,τι ἔμεινεν.
§593.-Ἔβαλεν τὴν πλώρην πρὸς τὴν Βενετίαν καὶ ἦλθεν ἕως τὴν Κρήτην· καὶ οἱ Κρητικοὶ ἐδιαφεντέψαν τους καὶ ἐπροτεστιάσαν τους μηδὲν πᾶν εἰς τὴν Βενετίαν, ὅτι [ἐπῆραν τους] οἱ Γενουβίσοι· ὁ Κάρλος δὲν ἐποῖκεν διὰ λλόγου τους, ἀμμὲ ἦλθεν πρὸς τὴν Βενετίαν· καὶ ἀποὺ μακρὰ ἄρτωσεν ἕναν καράβιν καὶ ἦλθεν κοντὰ εἰς τὴν Βενετίαν. Θωρῶντα οἱ Βενετίκοι ἀποὺ [μακρόθεν γενουβίσικα,] καὶ ἐκλαῖαν καὶ ἀνακαλοῦντα, λαλοῦντα πῶς: «Ἔρχουνται πλούσιοι πραματευτάδες, καὶ οἱ γυναῖκες σας πλουσίες καὶ τὰ παιδιά σας· καὶ τώρα ὅλοι νὰ γενοῦν ἀμάλωτα! Οὐαί μας τοὺς πτωχοὺς τοὺς ξένους! Ὁ θεὸς νὰ μᾶς βοηθήσῃ!» Ὅνταν ἐσίμωσεν τὸ καράβιν, ἔριψεν τὸν παρασκάρμον εἰς τὴν θάλασσαν, καὶ ὅνταν ἐσίμωσεν ἔδειξεν τὸ φλάμπουρον τοῦ ἁγίου Μάρκου· καὶ πάλε ἐλαλοῦσαν: «Πλανοῦν μας, ἀμμὲ Γενουβίσοι εἶναι!» Τότε οἱ βάρκες ἐκοντέψαν καὶ εἶδαν τες· ἐβάλαν φωνὲς ὅσην ἐσσῶνναν: «Βίβα ὁ ἅγιος Μάρκος!» Γροικῶντα ὁ λαὸς τῆς Βενετίας ἔβαλεν καὶ κεῖνος φωνήν: «Ζῇ ὁ ἅγιος Μάρκος!» Καὶ εἰς τοῦτον ἀγροικονίσαν τους ἕνας τὸν ἄλλον. Καὶ ἐνέβην ὁ κὺρ Κάρλος καὶ ἐξηγήθην τους πῶς ἐπίασεν τὸ καράβιν. Τότες εἶπαν του πῶς ἐπῆγεν ὁ σὶρ Βιτὸρ εἰς τὴν Κλόζαν καὶ δὲν ἠξεῦραν ἴντα ἐγίνετον· καὶ μοναῦτα ἐξέβην καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν Κλόζαν γυρεύγοντα τὸν σὶρ Βιτόρ, καὶ ἀπαφῆκεν τοὺς Γενουβίσους εἰς τὰς φυλακές. Πηγαίνοντα ὁ Κάρλος καὶ ηὗρεν τὸν σὶρ Βιτὸρ πῶς εἶχεν τοὺς Γενουβίσους ἀποκλεισμένους· καὶ μανθάνοντα οἱ Γενουβίσοι πῶς ἦλθεν καὶ ὁ Κάρλος μὲ ἄλλα ιϚʹ κάτεργα, ἐχάθησαν ἀπὸ τὸν φόβον τους. Καὶ
ἀδελφὸς τοῦ κούντη τῆς Σαβογίας ἦτον ἐκεῖ, καὶ ἐπαρακαλέσαν τον οἱ Γενουβίσοι νὰ τοὺς ποίσουν νὰ συνπάψουν οἱ Βενετίκοι καὶ νὰ ποίσουν ἀγάπην· καὶ ἐσύνπαψάν τους μὲ τοιοῦτο, νὰ χαλάσουν τὴν Κλόζαν μηδὲν πολεμίσουν· ὅτι πᾶσα Βενέτικος ἐπίασεν λʹ Γενουβίσους. Καὶ τοῦτον ἐγίνετον κρίσις διὰ τὴν σουπερπίαν τοὺς Γενουβίσους· οἱ Βενέτικοι προτήττερα ἐπαρακαλοῦσαν τους, καὶ κεῖνοι ἐσουπερπιάζουνταν, καὶ ὁ θεὸς ἀποκούππισεν τοὺς Βενετίκους· ὁ θεὸς ὑπερηφάνους δὲν γροικᾷ, τοὺς ταπεινοὺς διδεῖ νίκος.
§594.-Τότε ὠρδινίασεν τὸν μισὲρ Τζουὰν τε Πριὲς τὸν τουρκοπουλιέρην καὶ τὸν σίρ (Ρε)νιὲρ τε Σκολάρφ, καὶ ἑδηγοῦσαν τὴν ὁδηγίαν τοῦ κάστρου· καὶ ἐβάλαν τὴν πόρταν, τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς μέσα καὶ τὴν ρηγάτικην αὐλὴν τὴν λεγομένην τὰ Κουντιάτικα, καὶ ἐπῆραν μερτικὸν ἀπὲ τὸ περιβόλιν τοῦ σὶρ Πι(ὲ)ρ τὲ Κοῦντζες, καὶ ὡρίσαν τὸν Θαδόκην τοῦ Φαύλα καὶ τὸν ἀδελφόν του τοὺς πρώτους μαστόρους, καὶ ἐπολομοῦσαν τὸ κτίσμαν· καὶ ἐχαλ(άσ)αν τὴν αὐλὴν τοῦ κούντη τοῦ Γιαφά, καὶ ἐχαλάσαν τὴν Μαργαρίταν, καὶ ἐθεμελιῶσαν τὸ αὐτὸν κάστρον· καὶ ἐχαλ(άσ)αν δύο αὐλάδες τοὺς Πατιφελίδες [τὰ ἀνώγεια,] καὶ ἐπῆρεν τὲς πέτρες· καὶ ἐποῖκεν ὁ ρήγας σενίασμαν τοὺς κλορονόμους τουτἔστιν τοῦ σὶρ Τζόρτ(ζ)ε Πατιφέλη, τὸν χρόνον ὀνομίσματα ρὴ εἰς τὸ Πετζοπουλεῖον, καὶ τοὺς κλερονόμους τοῦ κὺρ Γιωσὴφ Πατιφὲλ τὸν χρόνον ὀνομίσματα ρʹ εἰς τὲς καλλιώττερες ρέντες τῆς ρηγάδας. Καὶ ἐτάξαν τοὺς ἄρχοντες νὰ δώσουν ἀργάτες καὶ πέτρες, καὶ τοὺς πουρζέζιδες, καὶ τὸν λαόν· καὶ ὅπου εἶχεν ἡ χώρα τοίχους εὔκαιρους, ἐχαλάσαν τους καὶ ἐκουβαλοῦσαν τὲς πέτρες μὲ ἁμαξία καὶ καρία καὶ ἄλογα· καὶ ἐποῖκαν εἰς δέκα μῆνες ὅσον φαίνεται· καὶ ἐποῖκεν καὶ ὁ ρὲ Ζὰκ ὀλλίγον, καὶ ὁ ρὲ Τζενίος ὀλλίον.
§595.-Ὁμοίως οἱ Γενουβίσοι οἱ φυλακισμένοι μὲ τὰ σίδερα εἰς τὰ ποδία τους, καὶ τὰ δύο τους ποδία εἰς ἕναν τραβαρσάνιν, καὶ πάλε οἱ δύο εἰς ἕναν τραβαρσάνιν, καὶ ἐβάλαν τους καὶ ἐσγάφαν τὸν θεμελίον, καὶ ἐπαρπατοῦσαν εἰς τὴν χώραν καὶ ἐδιακονοῦσαν καὶ ὁ σεργέντὴς μετά του· καὶ τοῦτον ἐποῖκαν τούς το, διατὶ ἐτρυπῆσαν τὴν φυλακὴν τοῦ κυροῦ τοῦ Στύρου καὶ ἐθέλα νὰ φύγουν, καὶ ᾿πιάσαν τους· καὶ ἐβάλαν τους σίδερα μικρά, καὶ ἐβγάλαν τους ἀκ τὰ τραβερσία. Καὶ ἐβάλαν ἀπάνω τοὺς Γενουβίσους τοὺς Λευκωσιάτες νὰ πλερώννουν τόσους ἀργάτες τὴν ἡμέραν, καὶ [ἦσαν φευγοί·] οἱ δὲ φυλακισμένοι ἐπουλοῦσαν τὸ ἐδικόν τους καὶ ἐπλερῶνναν.
§596.-Καὶ ἀπὸ τὸν πόθον ὁ ρήγας ἐπῆρεν τὸν ἀρχιεπίσκοπον ὀνόματι Παλουνγκὲρ νὰ εὐλογήσῃ τὸν θεμέλιον, καὶ τότε ἐθεμελιῶσαν. Τὸ ποῖον πολλοὶ ἐπεθάναν διὰ τοιοῦτες ἀφορμές, καὶ τινὰς δὲν ἠξεύρει πῶς εἶνε, οὐδὲ οἱ κτίστες, οὐδὲ πρωτομαστόροι, κἂν τε εἰς τὸ κάτζιμον τῆς πρώτης πέτρας, κἂν εἰς τὴν ὀσκίαν τοῦ ἀνθρώπου, κἂν εἰς τὴν συντυχίαν· ὅτι ἂν τὸ ᾿ξεῦραν οἱ τεχνίτες, ἐθέλαν στοι- χειώννειν τοὺς ἐχθρούς τους· ὅμως εἶνε πρᾶγμαν μαρτυρημένον, ὅτι πολλοὶ ἐθανατώθησαν εἰς τιτοί(αν) λογήν. Ὁ ρήγας ἔβαλεν τόσην σπουδὴν εἰς τὸ κτίσμαν τοῦ τόπου, ὅτι εἰς καιρὸν αʹ χρόνον ἐποῖκεν το.
§597.-Καὶ ἔκτισεν ὁ αὐτὸς ρὲ Πιὲρ τὸ αὐτὸν κάστρον, καὶ ὁ θειός του ὁ ρὲ Τζὰκ καὶ ὁ ρὲ Τζένιος ὁ υἱὸς τοῦ ρὲ Τζάκ, καὶ ἐποῖκαν το περίφημον. Ὅμως ὁ ρὲ Πιὲρ ἔκτισεν καὶ τὴν Ποταμιὰν καὶ τὴν Κάβαν. Καὶ τὸ Ἀκάκιν ἔκτισέν το ὁ ρὲ Χαρήν, ὁ παπποῦς τοῦ ἄνωθεν ρὲ Πιέρ.]
§598.-Μετὰ ταῦτα καὶ ἀπὸ θανάτου τοῦ ρὲ Πιέρ, ἀφῆκεν μίαν ἀδελφήν, καὶ ὅνταν ἦρτεν ὁ ρὲ Τζὰκ ἅρμασεν τὴν ἀδελφοτέκνην του (μὲ) τὸν υἱὸν τοῦ πρίντζη τῆς Ἀντι(ο)χείας. Ὁ ποῖος ρὲ Πιὲρ ἐπόθανεν τῇ γʹ ὀκτωβρίου ͵ατπβʹ Χριστοῦ, καὶ ᾿θάψαν τον ἀπάνω τοῦ πατρός του (τοῦ) ρὲ Πιὲρ καὶ τοῦ παπποῦ του, τοῦ ρὲ Οὗνγκε.
