Το γράμμα ζήτα (κεφαλαίο Ζ, πεζό ζ) είναι το έκτο γράμμα του νεότερου ελληνικού αλφαβήτου.[1] Στα νέα ελληνικά αντιστοιχεί με το ηχηρό φατνιακό τριβόμενο σύμφωνο /z/ που πραγματώνεται με τον αντίστοιχο φθόγγο [z]. Επίσης συμμετέχει στο διπλό γράμμα <τζ> που συμβολίζει τον παρόμοιο προστριβόμενο φώνημα /d͡z/ και φθόγγο.[2] Δεν είναι ξεκάθαρο το πώς προφερόταν στα αρχαία ελληνικά με τις πιθανότερες εκδοχές να είναι αυτές του προστριβόμενου [d͡z] και της ακολουθίας [zd].[3]
Προέρχεται από το φοινικικό γράμμα ζαγίν <> και χρησιμοποιήθηκε ως βάση για το λατινικό <Z> και το κυριλικό <З>.
Στο ελληνικό σύστημα αρίθμησης έχει αριθμητική αξία ζ´ = 7 ενώ στα μαθηματικά συμβολίζει τη συνάρτηση ζήτα.
Παραπομπές
Στο αρχαίο ελληνικό αλφάβητο το έκτο γράμμα ήταν το δίγαμμα.
Μποτίνης, Α. (2011): Φωνητική της ελληνικής. ISEL. σελ. 111.
Μπαμπινιώτης, Γ. (2005): Λεξικό της Νέας Ελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας. s.v. «Ζ».
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org και el.wiktionary.org/. Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
