.
Το Πυροσβεστικό Σώμα είναι η αρμόδια κρατική υπηρεσία, που είναι υπεύθυνη για την κατάσβεση και πρόληψη αστικών και δασικών πυρκαγιών και για τη διάσωση και παροχή συνδρομής σε ατυχήματα και καταστροφές σε όλο τον Ελλαδικό χώρο. Μέχρι το 2007 ήταν εξαρτώμενο από το υπουργείο Δημόσιας Τάξης και την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας του υπουργείου Εσωτερικών. Από το Σεπτέμβριο του 2007 το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης συγχωνεύτηκε με το υπουργείο Εσωτερικών, στο οποίο πλέον υπάγεται το Πυροσβεστικό Σώμα.
Aποστολή
Ο Προορισμός και η αποστολή του Πυροσβεστικού Σώματος είναι η ασφάλεια και προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών και του Κράτους, κατά των κινδύνων πυρός, θεομηνιών και πλημμυρών. Ειδικότερα, αποστολές που επιλαμβάνεται άμεσα είναι σε:
* Πυρκαγιές (σε ειρηνική και πολεμική περίοδο).
* Δασοπυρόσβεση.
* Τροχαία ατυχήματα.
* Τεχνολογικά ατυχήματα και βιομηχανικές καταστροφές.
* Θεομηνίες (πλημμύρες, σεισμοί, καταρρεύσεις).
* Παροχή βοήθειας και διάσωσης ατόμων σε όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις.
* Επιβολή προληπτικών μέτρων για όλα τα προηγούμενα και έκδοση σχετικών βεβαιώσεων.
* Απεγκλωβισμό ατόμων από ανελκυστήρες.
* Διενέργεια προανάκρισης σε περιπτώσεις εμπρησμών.
* Συγκρότηση μικτών Υπηρεσιών Πολιτικής Σχεδίασης και Έκτακτης Ανάγκης (ΠΣΕΑ)
* Ενίσχυση άλλων Σωμάτων (Αστυνομίας, Λιμενικού) και στρατιωτικών Αρχών εφόσον ζητείται για θέματα της αρμοδιότητάς του.
* Εκπαίδευση του κοινού σε θέματα άμεσης αντιμετώπισης πυρκαγιών και
* Επιβολή και έλεγχο μέτρων προστασίας, όπου προβλέπεται δια νόμου ή κρίνεται απαραίτητο.
Το Πυροσβεστικό Σώμα επεμβαίνει κατά μέσο όρο ανά έτος σε 55.000 περιπτώσεις περίπου. Απ' αυτές οι 25.000 αφορούν πυρκαγιές και οι υπόλοιπες 30.000 αφορούν απεγκλωβισμούς από ανελκυστήρες, διασώσεις και λοιπά συμβάντα. Πραγματοποιούνται 148 επεμβάσεις την ημέρα και το μεγαλύτερο μέρος της πυροσβεστικής δραστηριότητας αφορά στο λεκανοπέδιο Αττικής. Πλέον των παραπάνω συμβάντων οι Υπηρεσίες του Πυρ/κού Σώματος ασχολούνται καθημερινά με την πυρασφάλεια λιμενικών χώρων, αεροδρομίων και βιομηχανικών εγκαταστάσεων, με την επιβολή και τον έλεγχο των μέτρων πυρασφαλείας σε βιοτεχνικούς, βιομηχανικούς και λοιπούς χώρους καθώς και με τη διάθεση προσωπικού και μηχανημάτων για εκπαίδευση διαφόρων οργανωμένων ομάδων πυροπροστασίας.
Ιστορία
Η πρώτη οργάνωση
Το 1833, δηλαδή μόλις ιδρύθηκε το ελληνικό κράτος, η αρμοδιότητα της πυρασφάλειας ανατέθηκε στους νομάρχες (Διάταγμα 26/4-8/5/1833). Επίσης, οι Δήμοι όφειλαν να διαθέτουν προσωπικό -τους "Ειρηνοφύλακες"- και τα μέσα για την κατάσβεση πυρκαγιών. Τέλος, για τα δημόσια κτίρια την αρμοδιότητα είχαν οι λόχοι Σκαπανέων του Στρατού.
Το 1854 στην Αθήνα ιδρύθηκε ο "Λόχος Πυροσβεστών" με δύναμη 92 ανδρών.
Το 1861 ο Λόχος διευρύνθηκε σε "Διλοχία Σκαπανέων και Πυροσβεστών", ο οποίος εκτός από την πυρόσβεση εκτελούσε και έργα οδοποιίας. Στο πυροσβεστικό έργο βοηθούσαν επίσης η Χωροφυλακή και το Φρουραρχείο. Το 1909 η Διλοχία κλήθηκε να κατασβέσει μεγάλη πυρκαγιά που ξέσπασε στα ανάκτορα χωρίς επιτυχία.
Το 1910 συγκροτήθηκε η "Πυροσβεστική Μοίρα", με εθελοντές και κληρωτούς τριετούς θητείας. Στις 16 Αυγούστου 1910 στη προσπάθεια κατάσβεσης μεγάλης πυρκαγιάς στο Γενικό Χημείο του Κράτους σκοτώθηκαν τρεις πυροσβέστες και πολλοί τραυματίστηκαν.
Η Μοίρα Υπαγόταν στο Υπ. Στρατιωτικών και το 1914 μετονομάστηκε σε "Λόχο Πυροσβεστών". Κάλυπτε μόνο τις πόλεις Αθήνα, Πειραιά, Θεσσαλονίκη και Πάτρα. Στις υπόλοιπες την αρμοδιότητα είχαν οι Δήμοι.
Το Πυροσβεστικό Σώμα
Στις 26 Απριλίου 1926 σχηματίστηκε ένα "Πυροσβεστικό Σώμα", εντελώς ανεξάρτητο από το υπόλοιπο στράτευμα. Όμως, αποδείχτηκε επίσης αναποτελεσματικό στην αντιμετώπιση των καταστροφικών πυρκαγιών που ξέσπασαν. Οι ασφαλιστικές εταιρείες ανησύχησαν και έθεσαν θέμα αναδιοργάνωσης της πυροσβεστικής υπηρεσίας.
Στις 30 Αυγούστου 1929 ανατέθηκε από την κυβέρνηση στο χημικό μηχανικό Αλκιβιάδη Κοκκινάκη, Έλληνα πρόσφυγα από τη Ρωσία και πρώην Διοικητή της Πυρ/κής Υπηρεσίας Πετρούπολης, η μελέτη και οργάνωση Πυροσβεστικής Υπηρεσίας στην Ελλάδα.
Με το Νόμο 4661/1930 "περί διοργανώσεως Πυροσβεστικού Σώματος" που δημοσιεύθηκε στο Φ.Ε.Κ. 153 τ.Α΄ (12 Μαΐου 1930), ιδρύθηκε ανεξάρτητο Π.Σ. ως Ν.Π.Δ.Δ. που υπαγόταν στο Υπ. Εσωτερικών, με δικούς του νόμους και αυτοδιοίκηση. Η ίδρυση Πυρ/κών Σταθμών οριζόταν ότι θα γινόταν με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών με βάση τον πληθυσμό, την εμπορική και βιομηχανική σημασία του Δήμου και των τοπικών γενικότερα συνθηκών και με κάποιες υποχρεώσεις του Δήμου. Από το 1968 με τον Α.Ν. 360 το Π.Σ. υπάγεται στα Σώματα Ασφαλείας. Με το Νόμο 1590/86 επιτρέπεται η ίδρυση Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και σε Κοινότητες με βιομηχανική περιοχή ή συγκοινωνιακό κόμβο μεγάλης σημασίας ή οπουδήποτε αλλού κριθεί σκόπιμο και χωρίς υποχρέωση της τοπικής αρχής.
Οι πόλεις στις οποίες ιδρύθηκαν και λειτούργησαν Πυροσβεστικές Υπηρεσίες (Πυροσβεστικοί Σταθμοί) την πρώτη δεκαετία μετά την ψήφιση του ιδρυτικού του Σώματος Νόμου και μέχρι και την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου ήσαν:
1932: Αθήνα, Πειραιάς και Θεσσαλονίκη.
1933: Πάτρα.
1935: Ηράκλειο και Καβάλα.
1937: Βόλος.
1938: Λάρισα, Χανιά και Ξάνθη.
1940: Ελευσίνα, Καλαμάτα, Γιάννενα, Πρέβεζα, Κέρκυρα, Φλώρινα, Κοζάνη, Δράμα, Μυτιλήνη, Σέρρες και Αγρίνιο.
Στις 31.12.1950, εκτός των παραπάνω Πυροσβεστική Υπηρεσία διέθεταν οι πόλεις: Ρέθυμνο, Λαμία, Αίγιο, Δράμα, Λευκάδα, Πύργος, Ρόδος, Χαλκίδα και Καρδίτσα. Αργότερα ακολούθησε η ίδρυση και λειτουργία Πυροσβεστικών Σταθμών και σε άλλες πόλεις: π.χ. Άμφισσα το 1953, Ναύπλιο το 1954 κλπ.
Ο ρυθμός γίνεται καταιγιστικός από τα τέλη της δεκαετίας του '60 και εφεξής: 1968: Λιβαδειά.
1970: Άργος, Αλεξανδρούπολη, Αμαλιάδα, Βέροια, Κατερίνη και Μεσολόγγι.
1971: Έδεσσα.
1972: Πολύγυρος.
1973: Ηγουμενίτσα.
1975: Κοζάνη και Ναύπακτος.
1976: Ελευσίνα (2ος), Καστοριά, Λαύριο και Ορεστιάδα.
1977: Θήβα και Άγιος Νικόλαος.
1978: Γιαννιτσά και Καρπενήσι.
1979: Κιλκίς, Ζάκυνθος, Πάργα και Νάουσα.
1980: Θεσπρωτικό, Λεχαινά και Γρεβενά.
1981: Γαργαλιάνοι.
1983: Ελευθερούπολη.
1984: Αργοστόλι.
1987: Σάμος.
Σήμερα υπάρχουν 300 Πυροσβεστικές Υπηρεσίες, σε όλες τις πρωτεύουσες νομών καθώς και στις πόλεις εθνικής σημασίας, όπως η Ορεστιάδα, η Ιεράπετρα, το Διδυμότειχο, η Μύρινα Λήμνου. Σε μεγάλες δε πόλεις που παρουσιάζουν αυξημένο πυροσβεστικό ενδιαφέρον ιδρύθηκαν και λειτούργησαν περισσότεροι του ενός Πυροσβεστικοί Σταθμοί, όπως: Αθήνα, Πειραιά, Θεσ/νίκη, Πάτρα, Ηράκλειο, Χανιά, Κέρκυρα (ο 2ος το 1978), Γιάννενα (ο 2ος το 1978), Ελευσίνα, Καβάλα, Καλαμάτα, Λάρισα, Ρόδο (ο 2ος το 1978) και Κω.
Τα πρώτα χρόνια το Πυροσβεστικό Σώμα διοικούνταν από αξιωματικούς που μετατάσσονταν από την Αστυνομία Πόλεων ή από τη Χωροφυλακή. Αυτή η κατάσταση άλλαξε άρδην στα τέλη του 1975, όταν το Σώμα απέκτησε Αρχηγό που προερχόταν για πρώτη φορά από τις τάξεις του, τον Κων/νο. Γκίκα.
Από το καλοκαίρι του 1998 με τον Νόμο 2612, το Πυροσβεστικό Σώμα ανέλαβε και την ευθύνη συντονισμού και κατάσβεσης σε δασικές πυρκαγιές, την οποία μέχρι τότε είχε η Δασική Υπηρεσία. Το Σώμα ενισχύθηκε σε υλικό και προσωπικό που μετατάχθηκε από την Δασική Υπηρεσία, χωρίς όμως να καλύψει τις ελλείψεις. Μεγάλη ενίσχυση σε υλικό είχε και λίγο πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004, αλλά παρ' όλα αυτά το 19% των οχημάτων παραμένει ηλικίας πέραν της 15ετίας. Το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στης επαρχιακές υπηρεσίες, αφού ο εξοπλισμός που αγοράστηκε με κονδύλια των Ολυμπιακών Αγώνων προοριζόταν μόνο για τις πόλεις που φιλοξενούσαν αγώνες. Αυτή την στιγμή λειτουργεί έχοντας σοβαρές ελλείψεις σε προσωπικό, αφού χρειάζονται ακόμη 4500 πυροσβέστες (οι προβλεπόμενες οργανικές θέσεις είναι 12.000 1). Στην έλλειψη συνέτεινε η μη πρόσληψη νέων πυροσβεστών για πολλά χρόνια, με την παράλληλη συνταξιοδότηση παλιών υπαλλήλων (περίπου 800 κάθε χρόνο). Η αύξηση όμως των αρμοδιοτήτων έφερε πρόσθετο όγκο εργασίας. Χωρίς ανθρώπινους και υλικούς πόρους υπάρχει πρόβλημα δυσλειτουργίας.
Στο Πυροσβεστικό Σώμα υπηρετούν σήμερα 13.500 πυροσβέστες (8.000 μόνιμοι και 5.500 εποχιακοί).1
Το Πυροσβεστικό Σώμα έχει χάσει 47 πυροσβέστες εν ώρα υπηρεσίας από το 1930 ως σήμερα.
Οργάνωση
Το Πυροσβεστικό Σώμα απαρτίζεται από τις παρακάτω υπηρεσίες:
1. Αρχηγείο Πυροσβεστικού Σώματος που είναι η κεντρική Προϊστάμενη Αρχή όλων των επιμέρους υπηρεσιών που συντονίζει και κατευθύνει τη δράση τους, η οποία και εδρεύει στην Αθήνα.
2. Περιφερειακές Διοικήσεις Πυροσβεστικών Υπηρεσιών και Διοικήσεις Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Νομών και Πόλεων που είναι επιτελικές Διοικητικές Υπηρεσίες.
3. Πυροσβεστικοί Σταθμοί που είναι κατ' εξοχήν Σταθμοί επιχειρησιακής δράσης και διακρίνονται σε Α, Β, Γ και Δ τάξης, ανάλογα με τον πληθυσμό και την επικινδυνότητα της περιοχής που εδρεύουν. Στις Υπηρεσίες αυτές ανήκουν και οι Πυροσβεστικοί Σταθμοί των Λιμένων και των Αεροδρομίων (Πολιτικών-Στρατιωτικών). Υπάρχουν επίσης τα μικρότερα Πυροσβεστικά Κλιμάκια, και εθελοντικοί Πυροσβεστικοί Σταθμοί.
4. Ειδικές Μονάδες Αντιμετώπισης Καταστροφών (Ε.Μ.Α.Κ.) που είναι Ειδικές Μονάδες το προσωπικό των οποίων είναι κατάλληλα εκπαιδευμένο για την αντιμετώπιση μεγάλων συμβάντων, όπως σεισμών, βιομηχανικών, τεχνολογικών, περιβαλλοντολογικών ατυχημάτων κ.λπ.
5. Ειδικές Υπηρεσίες:
1. Πυροσβεστική Ακαδημία
2. Συντονιστικό Επιχειρησιακό Κέντρο Υπηρεσιών Πυρ/κού Σώματος (199-Σ.Ε.Κ.Υ.Π.Σ.).
3. Γενική Αποθήκη Υλικού Πυρ/κού Σώματος (Γ.Α.Υ.Π.Σ.).
4. Πυροσβεστικά Συνεργεία.
5. Διεύθυνση Αντιμετώπισης Εγκλημάτων Εμπρησμού (Δ.Α.Ε.Ε.).
6. Διαχείριση χρηματικού Π.Σ.
Εκπαίδευση
Η εκπαίδευση των πυροσβεστών σήμερα γίνεται στην Πυροσβεστική Ακαδημία.
Το 1936 λειτούργησε στην Αθήνα μια πρώτη "Πυροσβεστική Σχολή", για την εκπαίδευση Δόκιμων Πυροσβεστών. Όμως, επίσημα η Πυροσβεστική Σχολή ιδρύθηκε το 1968 στην Αθήνα. Από το 1979 λειτουργεί σε δικές της εγκαταστάσεις στην Κάτω Κηφισιά. Το 1993 μετονομάσθηκε σε "Πυροσβεστική Ακαδημία".
Η εκπάιδευση περιλαμβάνει τα παρακάτω τμήματα κατά σειρά εξέλιξης:
1. Σχολή Πυροσβεστών (4-6 μήνες).
2. Σχολή Αρχιπυροσβεστών (Υπαξιωματικών) (9 μήνες).
3. Σχολή Ανθυποπυραγών (Αξιωματικών) (8 εξάμηνα).
4. Σχολή Επιμόρφωσης και Μετεκπαίδευσης Στελεχών (όχι λιγότερο από 2½ μήνες).
5. Σχολή Ξένων Γλωσσών.
Η εισαγωγή στις σχολές (εκτός της Σχολής Πυροσβεστών) γίνεται μόνο από ήδη υπαλλήλους του Σώματος. Ειδικότερα στη Σχ. Ανθυποπυραγών, που είναι ισότιμη των ΑΕΙ, η εισαγωγή γίνεται με τις Πανελλήνιες εξετάσεις.
Κυριότερα μαθήματα εκπαίδευσης είναι: Πυροσβεστική τέχνη, Πυροσβεστικά μέσα,(συσκευές και εργαλεία), Πυροπροστασία, Πυροσβεστική και λοιπή νομοθεσία, Υγιεινή, Οικοδομική, Κοινωνική αγωγή, σχέδια ΠΣΕΑ, Πρώτες βοήθειες, χειρισμοί αντλιών, εγκαταστάσεις ανελκυστήρων καθώς και κεντρικής θέρμανσης και εξαερισμών, εφηρμοσμένη Μηχανική, καθώς και πολλά άλλα εξειδικευμένα μαθήματα διάσωσης και απεγκλωβισμών από αεροσκάφη, πλοία κ.λπ.
Οχήματα
Από τη δεκαετία του '30 μέχρι σήμερα (2006) το Σώμα προμηθεύτηκε συνολικά 3.500 οχήματα πάσης φύσεως. Στα τέλη της δεκαετίας του '30 προμηθεύτηκε οχήματα τύπου FEDERAL (υδροφόρα) και MAGIRUS (υδροφόρα και κλιμακοφόρα).
Μεταπολεμικά, και μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '70, προμηθεύτηκε οχήματα τύπου MAGIRUS (υδροφόρα και κλιμακοφόρα), INTERNATIONAL (υδροφόρα), OPEL BLITZ (υδροφόρα), ERF (βραχιονοφόρα) και MERCEDES UNIMOG (υδροφόρα). Επίσης, προμηθεύτηκε ικανό αριθμό τζιπ τύπου LAND ROVER και ARO.
Από τα τέλη της δεκαετίας του '70 και μετά, προμηθεύτηκε (μεταξύ άλλων) οχήματα τύπου MAGIRUS (υδροφόρα, κλιμακοφόρα, βραχιονοφόρα), STEYR (υδροφόρα, βραχιονοφόρα), SCANIA (υδροφόρα), MERCEDES UNIMOG (υδροφόρα) και ISUZU TROOPER τζιπ.
Το 1998 όλα τα οχήματα της Δασικής Υπηρεσίας πέρασαν στο Πυροσβεστικό Σώμα.
Σήμερα το Πυροσβεστικό Σώμα έχει 2500 πυροσβεστικά οχήματα (1500 υδροφόρα, 800 βοηθητικά και 200 ειδικά), 44 πυροσβεστικά αεροσκάφη, 20 ελικόπτερα αεροπυρόσβεσης (5 που ανήκουν στο Σώμα και 15 μισθωμένα) και 10 πυροσβεστικά πλοιάρια.1
Το Μουσείο
Το Μουσείο του Πυροσβεστικού Σώματος ιδρύθηκε το 1992. Από το 2007 στεγάζεται στην Παλλήνη Αττικής (περιοχή Άνω Μπαλάνα, οδός Νίκου Μίληση). Αποστολή του είναι η συγκέντρωση, διαφύλαξη και έκθεση: κειμηλίων, πυροσβεστικού εξοπλισμού, στολών, οχημάτων, αντικειμένων ιστορικής αξίας, εγγράφων, συγγραμμάτων και η συγκρότηση ιστορικού αρχείου. Γενικά, αποσκοπεί στη διάσωση καθετί που σχετίζεται με την πυροσβεστική και στην προβολή της ιστορικής πορείας του Σώματος. Επίσης, το Μουσείο διοργανώνει εκδηλώσεις, διαλέξεις, προβολές, εκδίδει βιβλία και πραγματοποιεί καλλιτεχνικούς διαγωνισμούς για την προώθηση των σκοπών του.
Το Μουσείο αποτελείται από τρία επίπεδα.
Στο ισόγειο εκτίθενται πυροσβεστικές αντλίες πολλών τύπων από τον 18ο αιώνα μέχρι σήμερα.
Στον Α΄ όροφο βρίσκεται το Πυροσβεστικό αρχείο, η βιβλιοθήκη, τα γραφεία και το πωλητήριο.
Στον Β΄ όροφο εκτίθενται τα κειμήλια σε κατάλληλες προθήκες, κατά χρονολογική σειρά.2
Σημειώσεις
* 1: - Η γύμνια της Πυροσβεστικής, Έθνος, 30 Μαρτίου 2008[1]
* 2: - Στοιχεία από το φυλλάδιο "Πυροσβεστικό Σώμα", της Οργανωτικής Επιτροπής Αρχηγείου Π.Σ. "Προμηθέας 2007".
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
