Ως Ψωροκώσταινα αναφέρεται με το παρατσούκλι της Πανωραίας Χατζηκώστα ή Χατζηκώσταινας, καταγόμενης από αρχοντική οικογένεια των Κυδωνιών (Αϊβαλί). Κατέφυγε στο Ναύπλιο, μετά την καταστροφη του Αιβαλιού από τον τουρκικό στρατό, που μπήκε στην πόλη στις 2 Ιουνίου 1821 για να εκδικηθεί την πυρπόληση τουρκικού δίκροτου στις 27 Μαΐου στην Ερεσό.[1]

Η "Ψωροκώσταινα" καταγράφηκε στην ιστορική μνήμη, όταν, σύμφωνα με αναφορές της εποχής, προσέφερε τα ελάχιστα υπάρχοντά της στον έρανο για την ενίσχυση των πολιορκημένων του Μεσολογγίου, το 1826. Ο Ευάγγελος Δαδιώτης, αναφέρεται στην δήλωσή της: «Δεν έχω τίποτα άλλο από αυτό το ασημένιο δαχτυλίδι κι αυτό το γρόσι. Αυτά τα τιποτένια προσφέρω στο μαρτυρικό Μεσολόγγι».[2] ´Εκτοτε χρησιμοποιούνται οι εκφράσεις:

"Ψωροκώσταινα" που αναφέρεται στο ελληνικό κράτος ως κράτος φτωχό, που βασίζεται το περισσότερο στην εθελοντική συνδρομή και προσπάθεια των κατοίκων του παρά στη σωστή και επιστημονική οργάνωση και διαχείριση των εσόδων του [3] και,

"θα τα πληρώσει η Ψωροκώσταινα" με την έννοια ότι θα επιβαρυνθεί -αναιτίως- από το υστέρημά του ο ελληνικός λαός για υποχρεώσεις που προέρχονται από πράξεις και παραλείψεις των κυβερνώντων.

Λανθασμένα η έκφραση «Ψωροκώσταινα» χρησιμοποιείται για να δηλώσει χώρα φτωχή, χωρίς πόρους, προορισμένη να είναι αιωνίως εξαθλιωμένη.[εκκρεμεί παραπομπή]
Παραπομπές

[1], H Ψωροκώσταινα, Του Νίκου Φλεμετάκη, Εφημερίδα "ΠΑΤΡΙΣ" της Κρήτης, 23/11/2010
, Ευ. Δαδιώτης, «Αιγαιοπελαγίτικα» τεύχος 13
Γ. Μπαμπινιώτης, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας

Εκφράσεις
.