.
Κατά την ελληνική δημώδη έκφραση Αρμένηδες ονομάζονταν οι διασπαρμένοι από τη κοιτίδα τους έμποροι και τεχνίτες, μέσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και που είχαν εγκατασταθεί στις μεγάλες εμπορικές τότε πόλεις (Σμύρνη, Κωνσταντινούπολη, Θεσσαλονίκη κ.λπ.). Αυτοί ερχόμενοι σε επικοινωνία και συναλλαγή με τους παροικούντες Έλληνες έδειχναν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη ως χριστιανοί προς χριστιανούς με τους Έλληνες παρότι με τους ομόδοξούς τους Αρμενίους. Αμφότεροι δε αντιστρατεύονταν και συναγωνίζονταν τους Εβραίους περί των οποίων κοινές ήταν οι προλήψεις και οι δοξασίες και κατ΄ επέκταση ο θρησκευτικός αντισημιτισμός.
Από τους Έλληνες οι "Αρμένηδες" παρέλαβαν πολλά λαογραφικά έθιμα ζώντας μαζί τους μάλλον ειρηνικά και συναδελφικά αν και πολλές φορές εξωθούμενοι από Οθωμανούς παράγοντες σε συνθήκες δουλείας επέδειξαν αμοιβαία δυσπιστία μέχρι και σύντομους τοπικούς διχασμούς, ιδίως στη Σμύρνη και στη Κωνσταντινούπολη. Οι Αρμένιοι βρέθηκαν πολλές φορές αντιμέτωποι με τους Έλληνες στο πλευρό των κατακτητών. Στις μεγάλες όμως σφαγές των Αρμενίων του 1896 στη Κωνσταντινούπολη, οι Έλληνες τάχθηκαν υπέρ τους και συνέβαλαν στη κατάπαυση του διωγμού τους και των σφαγών.
Μετά το άδοξο τέλος της μικρασιατικής εκστρατείας το 1922 πολλοί Αρμένηδες εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα, έμαθαν την ελληνική γλώσσα καλλίτερα και απετέλεσαν ζωτικό στοιχείο στο εσωτερικό εμπόριο και τις τέχνες όπως στη ταπητουργία, ωρολογοποιία, χρυσοχοΐα κ.λπ. Από δε τον ελληνικό λαό οι Αρμένηδες θεωρούνται γενικά έξυπνοι και παράλληλα πανούργοι. Σε πολλά δε δημοτικά δίστιχα εξυμνούνται οι ωραίες "Αρμενοπούλες" με τα λεγόμενα "σπαθωτά φρύδια", όπου και η δημώδης φράση: "έχει αρμένικα φρύδια". Η δε βαριά με ανατολίτικη προφορά της ελληνικής γλώσσας των εγκατεστημένων στην Αθήνα με ανάμικτες τούρκικες, φράγκικες και αραβικές λέξεις σε συνδυασμό με την κουτοπονηριά τους έγινε πολλές φορές αντικείμενο σάτιρας σε διάφορα περιοδικά και θεατρικές επιθεωρήσεις όπου διακωμωδήθηκαν διάφοροι τύποι Αρμενίων (π.χ. Καραμπέτ, Αρτίν, Αγκόπ, Μποντός, Τακουΐτσα κ.ά.).
Αντίθετα κατά τους Βυζαντινούς χρόνους οι Αρμένηδες και γενικά οι Αρμένιοι δεν έχαιραν μεγάλης υπόληψης, θεωρούμενοι περισσότερο ως ύπουλοι και ασταθείς. Οι Βυζαντινοί συγγραφείς πολλές φορές εκτόξευαν εναντίον τους πολλές κατηγορίες. Ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός στον "Επιτάφιο του Μ. Βασιλείου" σημειώνει: "Ούχ απλούν γένος ευρίσκω τους Αρμενίους, αλλά λίαν κρυπτόν και ύφαλον", όπως δηλαδή οι ύφαλοι μπορούν να δημιουργήσουν απροσδόκητες καταστάσεις σε πλοία. Επίσης και ο συγγραφέας Νικηφόρος ο Σκευοφύλαξ στο "Βίο Θεοφάνους" σημειώνει:"Των Αρμενίων το δεινότατον γένος ύπουλον εστί και φαυλώδες είς άγαν". Από δε του Βυζαντινούς λέγονταν επίσης και η παροιμία, (όπως την κατέγραψε ο Πλανούδης): "Αρμένην έχεις φίλο; κάλλιον εχθρόν ού θέλεις"!, που έγινε αργότερα "Αρμένην έχεις φίλο; Άλλον εχθρό δε θέλεις"!, θεωρώντας τους κακούς και άπιστους φίλους.
Τα αίτια αυτών των περί Αρμενίων αντιλήψεων των Βυζαντινών, παρότι το Βυζαντινό θρόνο κόσμησαν πολλοί Αρμένιοι Αυτοκράτορες αναζήτησε ο μέγας βυζαντινολόγος Κάρολος Κρουμπάχερ ο οποίος και τα απέδωσε στο φυλετικό ανταγωνισμό μεταξύ Ελλήνων και Αρμενίων, ενώ άλλοι βυζαντινολόγοι στον οικονομικό και εμπορικό ανταγωνισμό. Ο δε Έλληνας λαογράφος Νικόλαος Πολίτης θεωρεί τις αντιλήψεις αυτές όπως και την παραπάνω παροιμία ως απόρροια των ακριβών μακροχρόνιων παρατηρήσεων του ήθους και τού τότε χαρακτήρα των Αρμενίων όπου στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία κατέχοντας μειονεκτική θέση και φοβούμενοι, διέπλασαν χαρακτήρα ύπουλο και δόλιο και που σ΄ αυτό συντέλεσε πολύ περισσότερο και ο οικονομικός ανταγωνισμός.
Πηγές
* Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου τ.3ος, σ.616.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
