Γ' Εθνοσυνέλευση Τροιζήνας

.

Η Γ' Εθνοσυνέλευση Τροιζήνας ή Συνέλευση της Τροιζήνας ή Γ' Εθνική Συνέλευση της Τροιζήνας, έγινε από τις 19 Μαρτίου μέχρι τις 5 Μαΐου 1827 [1].

Η διοργάνωση

Η προηγούμενη Εθνοσυνέλευση του Άστρους είχε ορίσει ότι η Γ' Εθνοσυνέλευση θα γινόταν το 1824. Όμως λόγω των πολεμικών επιχειρήσεων η σύγκληση της Γ' Εθνοσυνέλευσης αναβλήθηκε και έγινε στην Επίδαυρο στις 6 Απριλίου του 1826 [2][Σημειώσεις 1] αλλά διαλύθηκε λόγω της πτώσης του Μεσολογγίου στις 16 Απριλίου [3] και επαναλήφθηκε αρχικά στην Ερμιόνη (χωρίς όλους τους πληρεξουσίους και ενώ η επιτροπή της Εθνοσυνέλευσης καλούσε τους πληρεξουσίους στην Αίγινα) και συνέχισε τις εργασίες της με πλήρη σύνθεση στην Τροιζήνα. Για το λόγο αυτό το πρώτο της μέρος αναφέρεται ως Γ' Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου, ενώ το τμήμα της συνέλευσης που έγινε στην Ερμιόνη αναφέρεται ως Γ' Εθνοσυνέλευση Ερμιόνης [4]. Οι δυο πλευρές συμβιβάστηκαν και επέλεξαν τρίτο μέρος, την Τροιζήνα για τον τόπο της συνέλευσης. Η επόμενη εθνοσυνέλευση, η Δ' Εθνοσυνέλευση Άργους, έγινε δυο χρόνια μετά στο Άργος, το 1829 όσο κυβερνήτης ήταν ο Ιωάννης Καποδίστριας.
Εργασίες της Εθνοσυνέλευσης

Κατά το πρώτο μέρος της Εθνοσυνέλευσης, τον Απρίλιο του 1826 και πριν διαλυθεί λόγω του μεγάλου κινδύνου για το Μεσολόγγι, διόρισε Διοικητική επιτροπή της Ελλάδος στην οποία εμπιστεύθηκε προσωρινά την ολική κυβέρνηση των ελληνικών πραγμάτων[5].

Από τον Αύγουστο μέχρι το Δεκέμβριο του 1826 έγιναν προσκλήσεις των πληρεξουσίων για συνέχιση της Συνέλευσης αρχικά στον Πόρο και μετά στην Αίγινα. Τον Ιανουάριο 1827, καλούν δε τους «ευρισκόμενους εν Ερμιόνει» στην Αίγινα για την εθνοσυνέλευση. Εκδόθηκαν αποφάσεις στην Ερμιόνη, αρχεία των οποίων καταγράφηκαν. Στην Ερμιόνη υπογράφει ως πρόεδρος ο Γεώργιος Σισίνης. Αντίθετα, από τις όποιες συνεδριάσεις έγιναν στην Αίγινα, δεν καταγράφηκαν έγγραφες αποφάσεις. Τελικά η Εθνοσυνέλευση συνήλθε ως συμβιβαστική λύση στην Τροιζήνα.

Όταν η Εθνοσυνέλευση ξανάρχισε τις εργασίες της στην Τροιζήνα εξέλεξε τον Ιωάννη Καποδίστρια στις 14 Απριλίου 1827 Κυβερνήτη της Ελλάδος, για επτά χρόνια. Στις σχετικές συζητήσεις παρατηρήθηκε διχογνωμία και η τελική επιλογή προκάλεσε δυσάρεστα αισθήματα σε ορισμένους προύχοντες. Εκδόθηκαν συνολικά 24 ψηφίσματα στα οποία, μεταξύ άλλων, διορίστηκε επιτροπή για τον έλεγχο των δανείων, αποκαταστάθηκε ο Δημήτριος Υψηλάντης στα πολιτικά του δικαιώματα, ενώ ψηφίσθηκαν ομόφωνα αρχηγοί των δυνάμεων ξηράς και θάλασσας οι Ριχάρδος Τσωρτς (Richard Church) και ο λόρδος Thomas Cochrane αντίστοιχα.

Κατά την εθνοσυνέλευση, στις 26 Μαρτίου 1827, η Διοικητική επιτροπή της Ελλάδος παρουσιάζει από τον Πόρο την παραίτησή της στην Γ' Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας, επιστολή που πέρασε στην απόφασή της η Εθνοσυνέλευση στην ΚΒ' Συνεδρίαση στις 2 Απριλίου 1827, με ταυτόχρονη απόφαση εκλογής της Αντικυβερνητικής επιτροπής, μέχρι να έλθει ο Ιωάννης Καποδίστριας.

Στην Τροιζήνα, η συνέλευση αναθεώρησε τον Νόμο της Επιδαύρου, το σύνταγμα που είχε ψηφίσει η Β' Εθνοσυνέλευση στο Άστρος το 1823. Η Συνέλευση της Τροιζήνας ψήφισε την 1η Μαΐου 1827 το «Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος», το τρίτο κατά σειρά της ελληνικής επανάστασης και περισσότερο δημοκρατικό και φιλελεύθερο από τα προηγούμενα. Για την απονομή της δικαιοσύνης θεσμοθετήθηκαν τα ειρηνοδικεία, τα επαρχιακά και ανέκκλητα, ενώ ορίστηκε επιπλέον «ανώτατο» ή «ακυρωτικό δικαστήριο» στην έδρα της κυβέρνησης. Για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκε για το νομοθετικό σώμα ο όρος «βουλή», αντικαθιστώντας το «βουλευτικόν».
Αποτίμηση του έργου της Εθνοσυνέλευσης

Με την απόφασή της να καλέσει τον Καποδίστρια ως κυβερνήτη και να αναθέσει την αρχηγία των ενόπλων δυνάμεων στους Τσωρτς και Κόχραν αποκαλυπτόταν η «αδυναμία των ηγετικών ομάδων της Επανάστασης να αναπτύξουν μια γενικά αποδεκτή κρατική εξουσία από τους κόλπους τους. Ουσιαστικά οι Έλληνες ηγέτες παραδέχονταν ότι δεν εμπιστεύονταν ο ένας τον άλλο.[...] Η απόφαση αυτή έδειχνε, ότι οι Έλληνες ηγέτες είχαν συνειδητοποιήσει την ανάγκη δημιουργίας μιας ισχυρής κρατικής κυβέρνησης»[6] Eπίσης, οι τρεις διορισμοί «σήμαιναν τον εξευρωπαϊσμό της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας της Επανάστασης, ώστε να την καταστήσουν ευκολότερα αποδεκτή από τις μεγάλες δυνάμεις»[7]
Κατάλογος πληρεξουσίων

Οι πληρεξούσιοι της Γ' Εθνοσυνέλευσης αναφέρονται παρακάτω με τη σειρά που φαίνεται στα πρακτικά της Τροιζήνας τον Μάϊο του 1827, στην απόφαση επικύρωσης για το Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος[2]. Η αρίθμηση της Εθνοσυνέλευσης έμεινε η ίδια (Γ' Εθνοσυνέλευση) δεδομένου ότι δεν επαναλήφθηκαν εκλογές για τους πληρεξουσίους. Αναφέρονται 173 υπογράφοντες[8].

Γεώργιος Σισίνης πρόεδρος
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης
Γ. Βαλτηνός [σημ. 1]
Γαβριήλ Δελλαγραμμάτικας [σημ. 2]
Ιωάννης Κωλέττης [σημ. 3]
Ν. Τζαβέλλας ή Ν. Τζαβέλας [σημ. 4]
Ιωάννης Κ. Μαυρομιχάλης [σημ. 5]
Ζώης Πάνου [σημ. 6]
Κωνσταντίνος Βερρές [σημ. 7]
Βελησάρης Καλόγερος [σημ. 8]
Νικόλαος Χρυσοβέργης [σημ. 9]
Γιώργης Κίτζος [σημ. 10]
Σπύρος Μήλιος [σημ. 11]
Λάμπρος Νάκος ή Νάκου
Αναγνώστης Κοπανίτζας ή Αναγνώστης Κοπανίτσας
Νικόλαος Σάββα Πατρατζικιώτης [σημ. 12]
Πρωτοσύγγελος Γεράσιμος
Δημήτριος Ταγκόπουλος[σημ. 13]
Μιχαήλ Γρίβας [σημ. 14]
Π: Καλογεράς Λογοθέτης [σημ. 15]
Νικόλαος Ιγγλέσης (Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης) [σημ. 16]
Γιαννάκης Χ: Πέτρου (ίσως Γιαννάκης Χατζηπέτρου) [σημ. 17]
Εμμανουήλ Ξένος
Κωνσταντίνος Γουβέλης [σημ. 18]
Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης
Δημήτριος Παπανικολάου (Δημήτριος παπά Νικολάου)
Σπυρίδων Τρικούπης [σημ. 19]
Αναγνώστης Κονδάκης
Θεόδωρος Σκορδάκης
Νικόλαος Πονηρόπουλος
Παναγιώτης Καραλής, ορθογραφία Π: γιοτις Καραλής [σημ. 20]
Μ. Βερνάρδος [σημ. 21]
Γ. Σταύρου ή Γ. Σταύρος [σημ. 22]
Αναγνώστης Παπαλεξόπουλος
Βασίλειος Πετιμεζάς [σημ. 23]
Ζαχαράκης Ιωάννου
Ν. Αντωνάδου [σημ. 24]
Μηνάς Σακελλαρίου (Κάσος)[9]
Χρήστος Γεροθανάση [σημ. 25]
Τάτζης Μαγγίνας [σημ. 26]
Πάνος Μοναστηριώτης
Αναστάσιος Λόντος
Αναγνώστης Ματζουκόπουλος ή Ματζουκόπλος
Νικόλαος Γιατράκος
Δ. Πανούτζος [σημ. 27]
Γεώργιος Μαυρομάτης [σημ. 28]
Πέτρος Μαρκέζης [σημ. 29]
Ζαχαράκης Στάικος [σημ. 30]
Λουκάς Χορμόβας Λουκάς Ληουσής Χορμόβας [σημ. 31]
Ο Βρεσθένης Θεοδώρητος [σημ. 32]
Δήμος Λιούλιας ορθογρ. Δημός Ληούληας
Χριστόδουλος Καπετανάκης ορθογρ. Χριστόδουλος Κρου Καπετανάκης και Καπητανάκος [σημ. 33]
Ο Κορίνθου Κύριλλος
Δ. Λαμπρίδης [σημ. 34]
Γεώργιος Νοταράς
Ιωάννης Κ. Γιαννόπουλος [σημ. 35]
Σ. Σεραφείμης, πιθανότατα ο Σταύρος Σεραφείμ ή Στάμος Σεραφείμ όπως αναφέρεται στη Γ' Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου
Κωνσταντίνος Κυριακός [σημ. 36]
Σταύρος Νικολάου [σημ. 37]
Σπυρίδων Χαραλάμπους
Αναστάσιος Χαραλάμπης [σημ. 38]
Διονύσιος Βασιλείου [σημ. 39]
Παναγιώτης Ναούμ [σημ. 40] (Έδεσσα)
Παπα Μηχάλης Σαράντου (μάλλον ο Παπαμιχαήλ Σαραντόπουλος που είχε λάβει μέρος και στην Επίδαυρο), ή Παπα Μιχάλης Παπασαράντου

Γιαννούλης Καραμάνος
Γιαννάκος Τζανέτου, Γιαννάκος Ν. Τζανέτου
Γεώργιος Τζώκρης, ορθογραφία Τζώκρις [σημ. 41]
Γ. Μ. Αντωνόπουλος [σημ. 42]
Σταματέλος Αντωνόπουλος
Πόλος Φιλάρετος [σημ. 43]
Γιάννης Κοκκαλιάρης
Λύσανδρος Βελαέτης [σημ. 44]
Νότης Μπότσαρης ορθογρ. Νότη Μπότζηαρης [σημ. 45]
Παναγιώτης Καλαμαριώτης
Αντωνάκης Καραπατάς ορθογρ. Αντονάκις [σημ. 46]
Γρηγόρης Χατζηγιάννος
Κωνσταντίνος Δουζήνας Κωνσταντίνος Γ. Δουζήνας
Ανδρέας Καλαμογδάρτης [σημ. 47]
Αναγνώστης Παπαγιαννακόπουλος
Αγγελής Σακκέτος [σημ. 48]
Αναγνώστης Δεληγιάννης ορθογρ. Αναγνώστης Δηλιγιάννης
Ιωάννης Γ. Οικονομίδης
Σπύρος Λεβάχος [σημ. 49]
Ιωάννης Καραπαύλου (Ιωάννης Ν. Καραπαύλου)
Αναστάσιος Αναγνώστου Λιδωρίκι ή Ανάστασης [σημ. 50]
Αθανάσιος Γρηγοριάδης
Εμμανουήλ Αντωνιάδης
Αλέξιος Λουκόπουλος [σημ. 51]
Γεώργιος Γεννάδιος [σημ. 52]
Διαμαντής Αναστασίου ή Διαμαντής Χατζηαναστασίου [σημ. 53] ορθογρ. χ: Αναστασίου
Αναγνώστης Παπανικολάου
Ιωάννης Τομαράς [σημ. 54]
Αναγνώστης Νταλάρης
Νικόλαος Ρενιέρης
Αναγνώστης Γκολφόπουλος [σημ. 55]
Ρήγας Παλαμήδης
Ιωάννης Ευθυμίου [σημ. 56]
Ιωάννης Μπογιατζόγλου ορθογρ. Μπογιατζόγλους [σημ. 57]
Ευστάθιος Σπυρίδωνος
Γεώργιος Σαουνάτζος [σημ. 58]
Λάμπρος Αλεξάνδρου
Γεώργιος Σακκόραφος [σημ. 59]
Αναγνώστης Δικαίος
Δ. Πρωτοσύγγελλος Κρήτης [σημ. 60]
Μάρκος Δραγούμης (Μακεδονία) [σημ. 61]
Ιωάννης Μιχαήλ [σημ. 62] Θεσσαλονίκη[10]
Ηλίας Γ. Μπουτιέρου [σημ. 63]
Ν. Οικονόμος [σημ. 64]
Αναγνώστης Μακρυπουκάμισος
Παύλος Ν. Καλογέννητος [σημ. 65]
Νικήτας Κάλλας [σημ. 66]
Εμμανουήλ Σπυρίδωνος [σημ. 67]
Μανουήλ Μελετόπουλος, Εμμανουήλ ή Μανώλης
Λουκάς Αλεξανδρής [σημ. 68]
Φράγκος Βριζάκη
Κ. Ζώτος
Αναγνώστης Σπυρόπουλος
Δ. Βούλης
Δημήτριος Πρωτόπαπας
Γεώργιος Αθανασιάδης [σημ. 69]
Βασίλειος Μπαρλάς [σημ. 70]
Γεώργιος Λέλη [σημ. 71]
Γεωργάκης Μήτρου [σημ. 72]
Δ. Κανελόπουλος [σημ. 73]
Δημάκης Ιερομνήμων ή Ιερομνήμονας [σημ. 74]
Σπύρος Φραγκίσκος, ορθογρ. Φραγγίσκος ή Φραγγέσκος
Γεώργιος Ρούντου
Προηγούμενος Παρθένιος [σημ. 75]
Καρύστου Νεόφυτος [σημ. 76]
Π. πα ατζόνη
Παναγιώτης Παπαδάκης ορθογρ, Παππαδάκης
ο γεροντηανός Ιωακείμ ή γεροντιανός Ιωακείμ [σημ. 77]
Αναγνώστης Τζορτζάκης [σημ. 78]
Γεώργιος Λογοθέτου [σημ. 79]
Φωκάς Φραγκούλης [σημ. 80]
Παντολέων Αυγερινός [σημ. 81]
Αναγνώστης Διδασκάλου
Χ: Στεκούλης
Δημήτριος ιερεύς και σακκελάριος [σημ. 82]
Α. Κορτέσης [σημ. 83]
Δ. Γαβράς [σημ. 84]
Γιάννης Γουλέλος
Αθανάσιος Ραφαέλης
Γεώργιος Δαρειώτης
Νικόλαος Χρυσόγελος
Αναστάσιος Πολυζωίδης, (Μελένικο)
Κωνσταντίνος Ζωγράφος
Αργύριος Ταρποχτσής Αργύριος Δ. Ταρποχτσής [σημ. 85]
Αντώνιος Αλμπέρτης (πληρεξούσιος Τήνου)
Δρόσος Μανσόλας [σημ. 86]
Γ. Γλαράκης [σημ. 87]
Θεόκλητος Φαρμακίδης [σημ. 88]
Π. Σκυλίτζης [σημ. 89]
Π. Αν. Καψάλης [σημ. 90]
Κ. Καναλέτιος [σημ. 91]
Σπυρίδων Καλογερόπουλος
Χρήστος Βλάσσης
Λιβέριος Λιμπερόπουλος
Λογοθέτης Πάγκαλος [σημ. 92]
Αρχιμανδρίτης Λεόντιος Καμπάνης
Κωνσταντής Δεδούσης [σημ. 93]
Νικόλαος Οικονομίδης [σημ. 94]
Θεόδωρος Σκορδίλης [σημ. 95]
Γρηγόριος Αθανασίου Γρηγόριος Χ. Αθανασίου
Μύρων Μελιδονάκης [σημ. 96]
Παναγιώτης Δημητρακόπουλος

Υπογράφοντες από απόφαση της 5 Μαΐου 1827 που δεν φαίνονται στην απόφαση για το Πολιτικό Σύνταγμα

Δήμος Πρασάς
Γιάννης Γούλελος ή Γιαννάκης Γούλενος (όπως αναφέρεται στα πρακτικά της Ερμιόνης)
Ιωάννης Οικονόμου [σημ. 97]

Υπογράφων από απόφαση της 1ης Μαΐου 1827 για τη Διάταξη Διοικήσεως της Ελληνικής Επικράτειας που δε φαίνεται στις άλλες αποφάσεις

Γιαννάκης Διαλέτης [σημ. 98]

Από άλλες πηγές διατελέσαντες

Γεώργιος Βαλτινός [11]

Άλλοι

Στη συνέλευση πήρε μέρος ο Ν. Σπηλιάδης από τη θέση του γραμματέα. Σε ψήφισμα της συνέλευσης, αποφασίστηκε να του δοθούν 5.000 γρόσια ως ανταμοιβή, αλλά αυτός τα χάρισε στο έθνος.

Γεώργιος Περρωτής
Δημήτριος Αντωνόπουλος [12]
Κωνσταντίνος Βλαχόπουλος,[13]
Γεώργιος Μαυρομμάτης[14]

Πηγές

Απόστολος Βακαλόπουλος, Ιστορία του νέου ελληνισμού, τ. 7ος, Θεσσαλονίκη, 1986
Ανδρέας Ζ. Μάμουκας, Τα κατά την αναγέννησιν της Ελλάδος, ήτοι συλλογή των περί την αναγεννωμένην Ελλάδα συνταχθέντων πολιτευμάτων, νόμων και άλλων επισήμων πράξεων από του 1821 μέχρι τέλους του 1832, Α΄-Ι΄, Πειραιάς 1839

Σημειώσεις

↑ Άλλη πηγή αναφέρει ότι έγινε τα Χριστούγεννα (25/12) του 1825 στην Επίδαυρο (Γενική Κωδικοποίησις ολοκλήρου της ισχυούσης Ελληνικής Νομοθεσίας, Συνεργασία ομάδος συντακτών Δικηγόρων τη γενική επιμελεία Αντ. Ν. Μαλαγάρδη, Τομ. Α', σελ. 40, Εκδ. Ι.& Π. Ζαχαρόπουλου, Αθήναι, 1932.)

Παρακάτω βρίσκεται σημείωση με την ένδειξη «Μόνο στην Τροιζήνα» για όσους δεν υπήρχαν στους υπογράφοντες στη Γ' Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου, κάτι που είναι σημαντικό, δεδομένου ότι η Συνέλευση της Τροιζήνας θεωρήθηκε συνέχεια της Συνέλευσης στην Επίδαυρο που διακόπηκε.

↑ 1- 98 Μόνο στην Τροιζήνα

Αναφορές

↑ «Τα κατά την αναγέννησιν της Ελλάδος» «Ήτοι, συλλογή των περί την αναγεννώμενην Ελλάδα συνταχθέντων πολιτευμάτων, νόμων και άλλων επισήμων πράξεων από του 1821 μέχρι του 1832», Ανδρέου Ζ. Μάμουκα, Πειραιάς, Τυπογραφία Ηλίου Χριστοφίδου, Η αγαθή τύχη, 1839, τόμος 7ος, σελ. 68, ΙΗ' Συνεδρίασις εν Τροιζήνι (Η πρώτη συνεδρίαση στην Τροιζήνα) και Τόμος 9ος, σελ. 83, Διακήρυξις της Τρίτης Εθνικής των Ελλήνων Συνελεύσεως: «Η Εθνική Γ' Συνέλευσις ετελείωσε τας εργασίας της. Σήμερον διαλύεται, και οι πληρεξούσιοι απέρχονται ... Εν Τροιζήνι 5 Μαΐου 1827»
↑ 2,0 2,1 «Τα κατά την αναγέννησιν της Ελλάδος» «Ήτοι, συλλογή των περί την αναγεννώμενην Ελλάδα συνταχθέντων πολιτευμάτων, νόμων και άλλων επισήμων πράξεων από του 1821 μέχρι του 1832», Ανδρέου Ζ. Μάμουκα, Τόμος Α', Πειραιάς, Τυπογραφία Ηλίου Χριστοφίδου, Η αγαθή τύχη, 1839, τόμος Δ, σελ. 41 Πρακτικά της Γ' Εθνικής Συνελεύσεως συγκροτηθείσης εν Επιδαύρω (το δεύτερον) Κατά μήνα Απρίλιον αωκσ' (αναφέρεται και σε σημείωση στη σελ. 136:«Η Εθνική Συνέλευσις ήρξατο των έργων αυτής την 6 Απριλίου»
↑ Στο «Τα κατά την αναγέννησιν της Ελλάδος» του Μάμουκα, αναφέρεται στην απόφαση της Εθνοσυνέλευσης της 10ης Απριλίου 1826: «εκρίθη ωφέλιμον να αναβάλη η Συνέλευσις τα εργασίας της και να τρέξωσι όλοι εις τα όπλα, επειδή ο κίνδυνος παρουσιάζεται μέγας και προς τον Σεπτέμβριον, ή και πρότερον, αν αι περιστάσεις το συγχωρήσουν να συνέλθωσιν οι αυτοί Πληρεξούσιοι οι διορισθέντες για την Γ' Εθνικήν Συνέλευσιν για να εξακολουθήσωσι τας εργασίας των»
↑ Η εν Ερμιόνη Γ' Εθνοσυνέλευση 18 Ιανουαρίου-18 Μαρτίου 1827, Μαλλώσης Ιωάννης, εκδόσεις ΠΕΛΑΣΓΟΣ
↑ «Τα κατά την αναγέννησιν της Ελλάδος» «Ήτοι, συλλογή των περί την αναγεννώμενην Ελλάδα συνταχθέντων πολιτευμάτων, νόμων και άλλων επισήμων πράξεων από του 1821 μέχρι του 1832», Ανδρέου Ζ. Μάμουκα, Πειραιάς, Τυπογραφία Ηλίου Χριστοφίδου, Η αγαθή τύχη, 1839, τόμος Δ, σελ. 103, Κώδικας Η' ψηφισμάτων, «Η ολική κυβέρνησις των ελληνικών πραγμάτων εμπιστεύεται προσωρινώς εις ενδεκαμελή Επιτροπή με το όνομα Διοικητική Επιτροπή της Ελλάδος συγκεκριμένη εκ των κυρίων ... εκλεχθέντων παρά της Γενικής Συνελεύσεως»
↑ Χαράλαμπος Παπασωτηρίου, Ο αγώνας για την ελληνική ανεξαρτησία. Πολιτική και στρατηγική των Ελλήνων και της οθωμανικής αυτοκρατορίας 1821-1832, εκδ.Ι. Σιδέρης, Αθήνα, 1996, σελ.275-276
↑ όπ.π.,σελ.290
↑ «Τα κατά την αναγέννησιν της Ελλάδος» «Ήτοι, συλλογή των περί την αναγεννώμενην Ελλάδα συνταχθέντων πολιτευμάτων, νόμων και άλλων επισήμων πράξεων από του 1821 μέχρι του 1832», Ανδρέου Ζ. Μάμουκα, Τόμος Α', Πειραιάς, Τυπογραφία Ηλίου Χριστοφίδου, Η αγαθή τύχη, 1839, τόμος Z, σελ. 156 ΚΓ' Συνεδρίασης την 5 Απριλίου 1927
↑ Αφιέρωμα στην επανάσταση της 25ης Μαρτίου 1821, Επιμέλεια: Νίκος Νικολάου - Αντώνης Αγγελής, Δημόσια Κεντρική βιβλιοθήκη της Ρόδου, όπου αναφέρεται ως βιβλιογραφία: Χριστόδ. Παπαχριστοδουλου, Η Ρόδος στον ιερόν αγώνα της εθνικής παλιγγενεσίας, τόμος Β' Σ.Γ.Τ.Δ., Αθήνα 1974
Αναστάσιος Βρόντης, Η Ρόδος στα 1821 και οι άγνωστοι ήρωές της, Αθήνα 1950
Μιλτιάδης Λογοθέτης, Οι Δωδεκανήσιοι στον κοινοβουλευτικό βίο της Ελλάδας (1821-1981), έκδοση Σ.Γ.Τ.Δ. τόμος Η' Αθήνα 1983
↑ Έγγραφα της ιστορίας της Μακεδονίας κατά την Τουρκοκρατίαν, Α΄Συλλογή πρώτη, Γεώργιος Χ. Χιονίδης
↑ Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική εγκυκλοπαίδεια, Λεξικόν, Τόμος Β' , Αθήνα 1929
↑ Κώστα Τριανταφύλλου, Ιστορικό λεξικό των Πατρών, Εκ του τυπογραφείου Π. Κούλη, Πάτρα 1995, τόμος Α΄.
↑ Εφημερίδα Νέα Εποχή Αγρινίου Κωνσταντίνος Βλαχόπουλος
↑ ΕΛΙΑ - Οικογένεια Μεγαπάνου Μαυρομμάτη

Εθνοσυνελεύσεις 1821-1832 στην Ελλάδα

Α' Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου 1821 - Β' Εθνοσυνέλευση Άστρους 1823
Γ' Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου 1826 - Γ' Εθνοσυνέλευση Ερμιόνης 1827 - Γ' Εθνοσυνέλευση Τροιζήνας 1827
Δ' Εθνοσυνέλευση Άργους 1829
Δ' κατ' επανάληψη Εθνική των Ελλήνων συνέλευση - Δ' κατά συνέχειαν Εθνική των Ελλήνων Συνέλευση 1832 - Ε' Εθνοσυνέλευση Ναυπλίου 1832

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License